Rusya'dan Suriye’deki seçimlere destek

Suriye Anayasa Mahkemesi geçen perşembe günü adayların isimlerinin bulunduğu sandığı teslim aldı. (Reuters)
Suriye Anayasa Mahkemesi geçen perşembe günü adayların isimlerinin bulunduğu sandığı teslim aldı. (Reuters)
TT

Rusya'dan Suriye’deki seçimlere destek

Suriye Anayasa Mahkemesi geçen perşembe günü adayların isimlerinin bulunduğu sandığı teslim aldı. (Reuters)
Suriye Anayasa Mahkemesi geçen perşembe günü adayların isimlerinin bulunduğu sandığı teslim aldı. (Reuters)

Şam, Devlet Başkanı Beşşar Esed de dahil sayıları 51’e ulaşan adayların seçimler için uygunluğunu incelerken Moskova da bu ayın 26’sında yapılması planlanan Suriye devlet başkanlığı seçimlerinin meşru olduğu açıklamasında bulundu.
Rusya Dışişleri Bakanlığı 30 Nisan’da yaptığı açıklamada, Moskova’nın 26 Mayıs’ta yapılması planlanan Suriye devlet başkanlığı seçimlerinin hazırlıklarını yakından takip ettiğini bildirdi. Bakanlık tarafından yapılan açıklamada şu ifadeler kullanıldı:
“Suriye’de seçimlerin düzenlenmesinin ülkenin iç meselesi olması ve 2012 yılında kabul edilen anayasasının gereklerine ve yerel kanunlara tam olarak uyması üzerinden hareket ediyoruz. Bu tedbirler, 2254 sayılı Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) kararı ve Suriye’nin egemenliğine saygıya dayanan diğer uluslararası kararlarla hiçbir şekilde çelişmemektedir. Bu bağlamda Şam üzerindeki açık siyasi baskı kampanyası ve içişlerine yeni müdahale girişimleri ile ilgili olarak, bir dizi ülkenin ‘yaklaşan seçimlerin yasalara aykırı olduğunu’ iddia ettiği son açıklamalarını değerlendiriyoruz. Hiç kimsenin Suriyelilere ülkelerinin devlet başkanını seçmek için vakit ve koşul dikte etme hakkı yok.”
Rusya Dışişleri Bakanlığı ayrıca Suriye topraklarının bazı bölgelerinde devam eden yasa dışı yabancı işgaline rağmen, seçim sürecinin ulusal ve uluslararası kriterlere uygun olarak gerçekleşmesi yönündeki ümidini dile getirdi. Moskova’nın Suriye’nin taleplerine yanıt vererek  gelecek seçimlere Rus gözlemci göndermeye hazır olduğunu vurguladı.

Batı’dan tepki
Başta ABD, Fransa ve İngiltere olmak üzere BMGK’ya üye Batı ülkeleri, Suriye devlet başkanlığı seçim sonuçlarını kabul etmeyeceklerini duyurdular.  
Fransa’nın BM Daimi Temsilcisi Nicolas de Riviere“Fransa, rejimin mayıs ayı sonunda yapmayı planladığı seçimleri geçerli olarak kabul etmeyecektir” dedi. Yetkili, yurt dışındaki Suriyelilerin seçimlere dahil edilmemesi durumunda, 2015 yılında oy birliği ile kabul edilen BM’nin 2254 sayılı kararında belirtildiği gibi ‘seçimlerin uluslararası gözetim olmaksızın, yalnızca rejimin gözetiminde yapılmış olacağını’ aktardı.
ABD’nin BM Büyükelçisi Linda Thomas Greenfield de benzer bir açıklamada bulundu. “Yeni anayasanın hazırlanması ve yürürlüğe konulmasındaki başarısızlık, sözde 26 Mayıs seçimlerinin yanlış olacağının kanıtıdır” ifadesini kullandı.  
Açıklamasının devamında Suriyeli mültecilerin, ülke içinde yerinden edilmişlerin ve diasporanın bütün seçimlere katılımı konusunda adımlar atılması gerektiğine dikkat çekerkenABD’li yetkili “Bu yapılmadığı sürece kandırılmayacağız” ifadesini kullandı.
Diğer yandan Suriye Enformasyon Bakanı, ülkesinin yapılacak devlet başkanlığı seçimleri için nihai aday listesine 12 gün içinde karar vereceğini bildirdi.  
Bakan İmad Sarah, gazetecilere yaptığı açıklamada, Anayasa Mahkemesi’nin 26 Mayıs’ta yapılması planlanan seçimler için Devlet Başkanı Beşşar Esed de dahil olmak üzere 51 adayın uygunluğunu inceleyeceğini söyledi. Esad’in dördüncü dönem zaferine neredeyse kesin gözüyle bakılıyor. Bakan ise, seçimlerin şu an yapılmasının nedenine yönelik bazı eleştirilere işaretle “Seçimleri zamanında yapmamak yasa dışıdır” dedi.
2000 yılından bu yana Suriye’yi yöneten Beşşar Esed, 1970 yılındaki darbeyle iktidarı ele geçiren babasının yerine geçmişti. Suriye, 2011’den bu yana bir iç savaşa tanık oluyor. Esed hükümeti, kendisini devirmek isteyen muhalifler tarafından kontrol edilen bölgelerin çoğunu yeniden ele geçirdi.
Üst düzey BM yetkilileri Suriye’deki seçimlerin, ‘çatışmayı sona erdirmek, yeni bir anayasa hazırlamak ve BM gözetiminde en yüksek şeffaflık ve hesap verebilirlik standartlarına uygun seçimler düzenlemek’ için siyasi bir süreç çağrısı yapan BMGK kararlarını karşılamadığını söylüyor.
Suriye Parlamentosu seçimlere katılmak isteyenlere adaylık başvurusu yapmak için verilen on günlük süreyi geçen çarşamba günü sonlandırdı. Her adayın en az 35 parlamento üyesinin desteğine ihtiyacı var. Ayrıca adaylarda son 10 yıldır Suriye’de ikamet etmiş olma şartı aranıyor. Bu da ülke dışında sürgünde bulunanların seçimlere katılamayacağı anlamına geliyor.
Yüksek Anayasa Mahkemesi Başkanı Cihad el-Laham, resmi medya organları aracılığıyla yaptığı açıklamada “Mahkeme, adaylık başvuruları için dosyaları inceleyecek. Anayasal ve yasal gereklilikleri yerine getirdiğine karar verdiği adayların isimleri hakkında karar verecek” dedi.
Suriye’de 2011 yılında başlayan hükümet karşıtı protestolara karşı yürütülen güvenlik operasyonlarıyla başlayan çok taraflı savaş, küresel ülkeye çekti. Savaşta yüz binlerce kişi öldü, milyonlarcası da yerinden edildi.
Esed, Rusya ve İran’ın son yıllarda verdiği destekle ülkenin çoğu üzerinde kontrolü yeniden sağladı.

 


Komutanı tarafından Gazze'ye girmeye zorlanan İsrail askeri intihar girişiminde bulundu

Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
TT

Komutanı tarafından Gazze'ye girmeye zorlanan İsrail askeri intihar girişiminde bulundu

Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)

İsrail medyası, Gazze Şeridi'ne yönelik savaşın zorlukları nedeniyle sadece bir hafta içinde dört İsrail askerinin intihar ettiğini bildirdi. İsrail Kamu Yayın Kuruluşu KAN, komutanlarının sorumsuz davranışlarına karşı çıkan birlikteki arkadaşlarının uyanıklığı olmasaydı neredeyse listeye katılacak olan beşinci bir askerin hikayesini açıkladı.

Muhabir Carmela Menashe, askerlerden alıntı yaparak, arkadaşlarının ‘Gazze'ye girmeyi reddettiğini, ancak komutanının onu zorladığını, bunun üzerine askerin silahın namlusunu ağzına dayadığını ve kendini vurmakla tehdit ettiğini, bunun üzerine komutanın onu hafta sonu izninden men ederek cezalandırmaya karar verdiğini’ anlattı.

dfgthy
Meslektaşlarının cenaze töreni için mezarlığa giden yaralı İsrail askerleri, 8 Temmuz 2025 (AP)

İsrailli muhabire göre, ‘asker başlangıçta kabul etti ve Gazze'ye girdi. Ancak sonra geri döndü ve tekrar dışarı çıkmak istedi; komutana orada kalamayacağını açıklamaya çalıştı. Komutan onu hafife aldı ve onu başka cezalarla tehdit etti. Birlikteki arkadaşları son anda devreye girerek intihar etmesini engelledi ve onu psikolojik destek subayıyla görüşmeye zorladı.’

Psikolojik destek subayı, askerin durumunun Gazze Şeridi'ne girmesine izin vermediğine karar vererek onu birlik dışında tedavi görmesi için göndermiş; psikolojik durumunun ciddi olduğu teşhis edilmiş ve askerin ordudan tamamen terhis edilerek tedavi altına alınmasına karar verilmiş.

Muhabir, “Askerin durumu benzersiz değil; savaş binlerce askeri travmatize ediyor. Zamanında gerekli tedaviyi görmeyenler kendilerini ciddi bir depresyon içinde buluyor ve bu da aşırı durumlarda intihara yol açabiliyor” dedi.

4 asker intihar etti

Tel Aviv medyası sadece geçen hafta dört askerin intihar ettiğini ve savaşın başladığı 7 Ekim 2023 tarihinden bu yana intihar eden asker sayısının 44'e yükseldiğini duyurdu.

İntihar eden askerlerin çoğunluğunun aktif görevdeki yedek askerler olduğunu belirten Haaretz gazetesi, İsrailli askeri kaynaklara dayandırdığı haberinde intihar eden askerlerin büyük bir kısmının savaş sırasında psikolojik durumlarını önemli ölçüde etkileyen durumlara maruz kaldıklarını aktardı.

xcvfgbh
Temmuz 2025'te Gazze Şeridi'nde öldürülen meslektaşlarının cenaze töreninde ağlayan İsrailli askerler (AFP)

Gazete, orduda aktif görevde olan İsrailli askerlerin intihar oranlarının önceki yıllara göre artış gösterdiğini doğruladı.

Kaynaklar, intiharların bazen iç raporlarda ‘çatışma dışı ölüm’ veya ‘soruşturma altındaki durumlar’ gibi muğlak etiketler altında kategorize edilmesi nedeniyle gerçek sayının daha yüksek olabileceğini tahmin ediyor.

Şarku’l Avsat’ın Haaretz'den aktardığına göre İsrail ordusu, 2024 yılının başından bu yana yaklaşık bin 600 askerin travma sonrası stres semptomlarından mustarip olduğunu kabul ediyor ve bu da yaklaşık 250 askeri ruh sağlığı nedenleriyle terhis etmesine neden oldu.

Veriler intihar eden askerlerin çoğunun geçtiğimiz mart ayında yeniden başlayan savaştan bu yana çatışmaların devam ettiği Gazze'deki çatışmalara katıldığını gösteriyor.

cdfgthy
Temmuz ayında Gazze'de öldürülen bir İsrail askerinin cenaze töreninden (EPA)

Cepheden dönen askerlerin psikolojik olarak yalnızlaştığı ve özellikle muharebe tugaylarına yeni katılanlar ile dışlanmış sosyal sınıflara mensup askerlere yeterli psikolojik bakım sağlanmadığı belirtiliyor.

Ordu, sahadan dönen askerlerle ilgili sessiz bir iç krizle karşı karşıya; bu askerler fiziksel yaralanmaların ötesinde derin psikolojik yaralar da taşıyor ve bu da bazılarının son bir kaçış olarak intiharı seçmesine neden oluyor.

Gözlemciler Gazze savaşının sadece Filistinlileri tüketmekle kalmadığını, aynı zamanda İsrail'in iç cephesinde de giderek artan bir çatlağa neden olduğunu, askerlerin karada savaşırken psikolojik kaderlerinin havada asılı kaldığını düşünüyor.