2030 Vizyonu devlet harcamalarında 100 milyar dolar tasarruf edilmesine katkıda bulundu

Suudi 4 bakan 2030 Vizyonu’nun başarıları ve hedefleri hakkındaki oturumda (Şarku’l Avsat)
Suudi 4 bakan 2030 Vizyonu’nun başarıları ve hedefleri hakkındaki oturumda (Şarku’l Avsat)
TT

2030 Vizyonu devlet harcamalarında 100 milyar dolar tasarruf edilmesine katkıda bulundu

Suudi 4 bakan 2030 Vizyonu’nun başarıları ve hedefleri hakkındaki oturumda (Şarku’l Avsat)
Suudi 4 bakan 2030 Vizyonu’nun başarıları ve hedefleri hakkındaki oturumda (Şarku’l Avsat)

Suudi Arabistan’da dört bakan, dün başkent Riyad’da düzenlenen ‘2030 Vizyonu Gelecek Fırsatları Yaratır’ başlıklı oturumda 2030 Vizyonu’nun başarıları ve hedeflerini ele aldı.
Sağlık Bakanı Dr. Tevfik er-Rabia, Turizm Bakanı, Yaşam Kalitesi Programı Başkanı Ahmed el-Hatib, Maliye Bakanı Muhammed el-Cedan ve Kraliyet Divanı Danışmanı, Ulusal Dönüşüm Programı Başkanı Muhammed et-Tuveyciri, gazeteci Halid Süleyman’ın moderatörlüğünü yaptığı oturuma katıldı.
Oturumun başında, 2030 Vizyonu’nun 5 yıl boyunca ekonomik alanlar, yaşam kalitesi, turizm sektörüne katkılarını gözler önüne seren bir belgesel yayınlandı.

Sağlıktaki gelişmeler
Sağlık Bakanı Dr. Tevfik er-Rabia, 2030 Vizyonu programlarının başlamasından bu yana sektöre kazandırılan büyük başarılara işaret ederek, sağlık alanında son 5 yılda elde edilen gelişmelerin, tüm devlet sektörleri arasındaki uyum ve çalışma sonucunda yeni tip koronavirüs salgını ile başarılı bir şekilde başa çıkmaya yardımcı olduğuna dikkati çekti.
Dr. Rabia, Suudi Arabistan’da çeşitli bölgelerde yer alan aşı merkezleri aracılığıyla şu ana kadar 9,5 milyon doza yakın aşı yapıldığını söyleyerek, ülkesinin aşıların miktarına değil kalitesine verdiği önemi vurguladı.
Bakanlık tarafından başlatılan ve birçok engelin aşılmasına katkıda bulunan internet uygulamalarından bahseden Dr. Rabia, Sehhaty uygulamasıyla günde 200 bin kişinin aşı randevusu aldığını ve çağrı merkezlerinden her gün 400 binden fazla kişinin yararlandığını dile getirdi.

Yaşam kalitesi
Turizm Bakanı Ahmed el-Hatib ise, Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın ülkedeki şehirlerin dünyada yaşanacak en iyi şehirler arasında olması yönünde talimat verdiğini söyleyerek, Yaşam Kalitesini İyileştirme programının 60 milyar riyalden (16 milyar dolar) fazla bir bütçeye sahip olduğunu ve buna 17 farklı kuruluşun bağlı olduğunu belirtti.
Hatib, 2030 Vizyonu’nun şehirlerde yaşamanın çekiciliğini artırarak, altyapı, şehir planlama, iletişim, eğitim ve sağlık hizmetlerine ek olarak, spor, eğlence ve turizm tesislerine odaklanarak ülkedeki yaşam tarzını iyileştirmeyi amaçladığını vurguladı.
Başlatılan faaliyetler sayesinde eğlence sektöründe binden fazla küçük ve orta ölçekli firmanın kurulduğunu belirten Hatib, “Salgından önceki 3 ay boyunca 450 bin turist vizesi verildi. Salgının zorluklarıyla birlikte faaliyetlerde bir durgunluk yaşandı ancak faaliyetlerin yeniden başlaması konusunda iyimseriz” dedi.

Dört yıl
Maliye Bakanı Muhammed el-Cedan, “Son 4 yılda kamu harcamalarının verimliliğini 400 milyar riyal (106,6 milyar dolar) artırarak elde edilen tasarruflar, 2030 Vizyonu’nun 5. yılında elde ettiği başarılardandır” diye konuştu.
Devletin, Kamu Yatırım Fonu’ndaki borç, rezervler ve servet dahil olmak üzere birden fazla fon kaynağı olduğuna ve tahsis etmeye çalıştıkları varlıkları olduğuna dikkati çeken Bakan, bütçe tavanlarını belirlerken dikkatli olacaklarını söyledi.

Borç seviyeleri
Maliye Bakanı, borç seviyelerinin endişe verici durumda olmadığını, ülkenin Kamu Yatırım Fonu’nda büyük bir servete, tahsis edilebilecek varlıklara ve rahat rezervlere sahip olduğunu belirtti.
Özel sektörün GSYİH’ya katkısının 2020 sonunda yüzde 45’ten yüzde 51’e yükseldiğini söyleyen Cedan, özel sektörün devlet tarafından verilen hizmetlerin sunumuna daha fazla katılımını sağlamak amacıyla bugünden itibaren 45 gün içinde özelleştirme sisteminin uygulanacağını bildirdi.

Ulusal dönüşüm
Kraliyet Divanı Danışmanı, Ulusal Dönüşüm Programı Başkanı Muhammed et-Tuveyciri, yönetişim ve karar alma sisteminin, 2030 Vizyonu’nun en önemli başarıları arasında yer aldığını söyledi.
Tuveyciri, ülkede hükümet hizmetlerinin yüzde 81’inin artık internet ortamında olarak sağlandığını ve bunun salgın sırasında sağlık ve eğitim hizmetlerinde açıkça görüldüğünü dile getirdi.
Devletin dijital hizmetlerinin yüzde 35 oranında arttığına ve bunun salgın aşamasıyla yüzleşmeye yardımcı olduğuna işaret eden Tuveyciri, 2030 Vizyonu’nun ardından kadınların işgücü piyasasına katılım yüzdesinin yüzde 33’e yükseldiğini vurguladı.
Tuveyciri, ülkede beşinci nesil ağların yaygınlaşmasıyla internet hızının 12 katına çıktığını da söyledi.

Hükümet ve karar verme sistemi
Tuveyciri, ülke liderliği ve 2030 Vizyonu için ilk hedefin vatandaşlar olduğunu belirterek, “Bu nedenle, hükümetle yapılan sözleşmeler, en iyi yatırımı kullanmaya ve hizmetlerin yüksek kalitede sunulmasını sağlamaya odaklanmaktadır” dedi.
Yönetişim ve karar alma sisteminin 2030 Vizyonu’nun en iyi sonuçları arasında olduğunu dile getiren Tuveyciri, böylece ülkenin başarıları inşa etmeye devam etmesini sağlayacak belirli programları, hedefleri ve sürdürülebilir bir çalışma şekli olduğunu sözlerine ekledi.

 


Trump: Ukrayna ile Rusya arasında anlaşmaya varılması için "iyi bir şans" var

Trump, Air Force One uçağında gazetecilere konuşuyor (AFP)
Trump, Air Force One uçağında gazetecilere konuşuyor (AFP)
TT

Trump: Ukrayna ile Rusya arasında anlaşmaya varılması için "iyi bir şans" var

Trump, Air Force One uçağında gazetecilere konuşuyor (AFP)
Trump, Air Force One uçağında gazetecilere konuşuyor (AFP)

ABD Başkanı Donald Trump, Rusya ile Ukrayna arasında Florida'da yapılan son görüşmelerin ardından bir anlaşmaya varılmasının "yüksek ihtimal" olduğunu söyledi. Trump, elçisinin görüşmelere devam etmek üzere Rusya'ya gitmeye hazırlandığını belirtirken, Kiev'i sarsan yolsuzluk skandalının "faydalı olmadığını" ifade etti.

Trump, Air Force One uçağında gazetecilere yaptığı açıklamada, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy'nin, müzakere ekibinin de başında bulunan Devlet Başkanlığı Ofisi Başkanı'nı görevden almasına neden olan yolsuzluk soruşturmasına atıfta bulunarak, "Ukrayna'nın bazı zorlu küçük sorunları var," dedi. Trump, "Ancak bir anlaşmaya varma şansımızın yüksek olduğunu düşünüyorum" ifadesini kullandı.

Miami'nin kuzeyindeki Hallandale Plajı'nda her iki tarafın da "üretken" olarak nitelendirdiği saatler süren görüşmelerin ardından, ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio daha fazla çalışmaya ihtiyaç olduğunu söylerken, Kiev heyetindeki bir kaynak görüşmeleri "kolay değil" olarak nitelendirdi. Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgiye göre Kiev'in askeri baskılarla karşı karşıya olduğu ve iç yolsuzluk skandalına bulaştığı bir dönemde gerçekleşen görüşmeler, Trump'ın temsilcisi Steve Witkoff'un salı günü Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile görüşmesinin beklendiği Moskova ziyaretinin önünü açtı.

Washington, üç yıldan uzun süre önce başlayan çatışmayı sona erdirmek için bir plan sundu ve Moskova ve Kiev'in onayıyla bunu sonuçlandırmaya çalışıyor. Rubio daha önce gazetecilere, Witkoff ve Trump'ın damadı Jared Kushner'in de katıldığı Florida'daki görüşmelerin "çok verimli" geçtiğini, ancak "hala yapılması gereken çok iş olduğunu" söylemişti. Ukrayna heyetine Ulusal Güvenlik Konseyi Sekreteri Rustem Umerov başkanlık ederken, Amerikan tarafını Rubio, Witkoff ve Kushner temsil ediyor.

Umerov ise müzakereleri överek, "verimli ve başarılı" olarak nitelendirdi. Facebook'ta Zelenskiy'e görüşmelerde kaydedilen "önemli ilerleme" hakkında bilgi verdiğini yazdı. Zelenskiy, görüşmelerin ardından X platformunda, "Görüşmelerin yapıcı bir dinamiğe sahip olması ve tüm konuların Ukrayna'nın egemenliği ve ulusal çıkarlarının güvence altına alınmasına odaklanılarak açıkça müzakere edilmesi önemlidir" diye yazdı.

Görüşmeler, Moskova'nın Ukrayna'nın başkenti Kiev ve çevresine yönelik gece saldırılarını iki gece üst üste yoğunlaştırmasının ve Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy'nin kapsamlı bir yolsuzluk soruşturmasının ardından Özel Kalem Müdürü Andrey Yermak'ı görevden almasının ardından yaşanan iç siyasi karışıklıkların ortasında başladı.


Moody's, güçlü petrol dışı büyümenin desteğiyle Suudi Arabistan'ın Aa3 notunu teyit etti

Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad (SPA)
Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad (SPA)
TT

Moody's, güçlü petrol dışı büyümenin desteğiyle Suudi Arabistan'ın Aa3 notunu teyit etti

Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad (SPA)
Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad (SPA)

Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s, Suudi Arabistan’ın kredi notunu ‘Aa3’ olarak teyit etti ve görünümünü ‘durağan’ olarak belirledi. Kuruluş, Suudi ekonomisinin önümüzdeki yıl güçlü ekonomik büyüme göstermesine olumlu bakıyor; özellikle ekonomik çeşitlendirme çabaları sayesinde petrol dışı sektörlerdeki güçlü büyümeyi destekliyor.

Moody’s, Suudi Arabistan’a yönelik düzenli not gözden geçirmesinde, ülke ekonomisinin gücüne ve mali politikalarının istikrarına dikkat çekerek, Aa3 notunun büyük ekonomik hacim, yüksek gelir düzeyi ve güçlü kamu bütçesi ile desteklendiğini vurguladı. Kuruluş ayrıca, ülkenin ekonomik çeşitlendirme programlarında kaydettiği ilerlemeyi de öne çıkardı.

Moody’s’in Aa3 notunu teyit etmesi ve durağan görünümü, Suudi Arabistan’ın kredi değerliliğinin istikrarlı olduğunu gösteriyor. Bu durum, kuruluşun Kasım 2024’te ülke notunu A1’den Aa3’e yükseltmesinin ardından geldi; yükseltme, ekonomik reformlarda sağlanan ilerlemeye dayanıyordu. Diğer büyük uluslararası derecelendirme kuruluşları da Suudi Arabistan’ın güçlü kredi profilini onaylıyor. Standard & Poor’s ve Fitch, ülkeye A+ notu ve durağan görünüm verirken, bu yüksek dereceler ülkenin mali ve dış pozisyonunun gücünü ve artan ekonomik esnekliğini teyit ediyor.

Ekonomik ivme ve beklenen büyüme

Ekonomik momentum güçlü seyrini sürdürüyor; özellikle petrol dışı sektörler güçlü büyüme oranları yakalamaya devam ediyor. Moody’s, Suudi Arabistan’ın gayri safi yurtiçi hasılasının (GSYİH) 2025’te yaklaşık yüzde 4 oranında büyümesini bekliyor; bu oran, 2024’teki yüzde 2’lik büyümenin üzerine çıkıyor. 2026 yılında ise büyümenin yüzde 4,5’e ulaşması öngörülüyor. Bu dönemde petrol sektörü, OPEC+ ittifakının üretimi artırmaya başlamasıyla birlikte yeniden büyüme eğilimine girecek.

frg
Riyad'da açık havada futbol maçı izleyen insanlar (Reuters)

Suudi Arabistan hükümeti, gelecek yıl için ekonomik büyüme tahminini önceki yüzde 3,5 seviyesinden yüzde 4,6’ya yükseltmişti. Bu artış, büyük ölçüde petrol dışı sektörlerin beklenen büyümesine dayanıyor. Moody’s de açıklamasında, petrol dışı faaliyetlerin büyük projelerin kesintisiz şekilde yürütülmesini desteklediğine dikkat çekti.

Uluslararası Para Fonu (IMF) ise Suudi ekonomisinin 2025 ve 2026 büyüme tahminlerini yüzde 4’e yükseltti. IMF, bu büyümenin arkasında petrol dışı sektörlerdeki önemli genişleme ve OPEC+ çerçevesinde kademeli petrol üretim kesintilerinin bulunduğunu belirtti. Kuruluş, Suudi Arabistan ekonomisinin şoklara karşı güçlü bir dayanıklılık gösterdiğini vurguladı ve enflasyonun yaklaşık yüzde 2 seviyesinde istikrarlı kalacağını öngördü.

Kredi derecelendirme gücü

Suudi Arabistan’ın ekonomik gücü, büyük ekonomik hacmi, yüksek kişi başı gelir seviyesi ve düşük üretim maliyetleriyle birlikte bol hidrokarbon kaynaklarına dayandırılıyor. Moody’s’in açıklamasına göre, ülkenin güçlü kurumları ve iyi yönetim yapısı, 2016’dan bu yana uygulanan kapsamlı reform ajandasındaki önemli ilerlemeyi destekliyor. Mali gücü ise nispeten düşük kamu borç yükü, borçlanma maliyetlerini karşılayabilme kapasitesi ve güçlü devlet mali varlıklarına dayanıyor.

frg
Kral Abdullah Finans Bölgesi'ndeki (KAFD) Riyad tren istasyonu dışında yürüyen insanlar (Reuters)

Buna karşın, Suudi Arabistan’ın risklere maruz kalabilirliği, daha çok siyasi risklerden kaynaklanıyor; bu riskler, bölgesel jeopolitik dinamiklerin zorluklarını yansıtıyor.

Moody’s, petrol fiyatlarının yüksek harcamaları destekleme kapasitesinin azaldığını belirtmesine rağmen, hükümetin ekonomik dönüşüm sürecini desteklemek amacıyla ekonomik dalgalanmalara karşı mali politika uyguladığını vurguladı.

Durağan görünüm

Moody’s, durağan görünümün, ülkenin kredi notunu etkileyen risklerin dengede olduğunu gösterdiğini belirtti. Kuruluş, büyük ölçekli çeşitlendirme projelerinin daha fazla ilerlemesinin, özel sektörü çekebileceğini ve petrol dışı ekonominin mevcut tahminlerden daha hızlı şekilde gelişmesini teşvik edebileceğini kaydetti.

Suudi Arabistan Ekonomi ve Planlama Bakanı Faysal el-İbrahim geçen ay yaptığı açıklamada, ülkenin doğrudan ve dolaylı olarak petrol bağımlılığının yüzde 90’dan yüzde 68’e gerilediğini, bugün petrol dışı faaliyetlerin ise GSYİH’nin yüzde 56’sını oluşturduğunu duyurmuştu.


Suudi Arabistan, yapay zekâ modellerinde dünya çapında üçüncü sırada yer alıyor

Suudi Arabistan, yapay zekâ alanında dünya çapında en iyi on ülke arasında yer alarak uluslararası alanda adından söz ettirdi. (SPA)
Suudi Arabistan, yapay zekâ alanında dünya çapında en iyi on ülke arasında yer alarak uluslararası alanda adından söz ettirdi. (SPA)
TT

Suudi Arabistan, yapay zekâ modellerinde dünya çapında üçüncü sırada yer alıyor

Suudi Arabistan, yapay zekâ alanında dünya çapında en iyi on ülke arasında yer alarak uluslararası alanda adından söz ettirdi. (SPA)
Suudi Arabistan, yapay zekâ alanında dünya çapında en iyi on ülke arasında yer alarak uluslararası alanda adından söz ettirdi. (SPA)

Suudi Arabistan, yapay zekâ alanında yeni bir başarıya imza atarak, Stanford Üniversitesi İnsan Merkezli Yapay Zekâ Enstitüsü’nün (HAI) 2025 Yapay Zekâ Endeksi’ne göre, büyük dil modellerinde ABD ve Çin’in ardından üçüncü; yapay zekâ alanındaki istihdam oranında da Hindistan ve Brezilya’nın ardından üçüncü sırada yer aldı.

Stanford Üniversitesi’nin küresel yapay zekâ göstergesinde Suudi Arabistan’ın çeşitli kategorilerde kaydettiği belirgin ilerleme, ülkeyi yapay zekâ alanında dünyanın ilk on ülkesi arasına taşıdı. Bu sonuçlar, Vizyon 2030 doğrultusunda veriye dayalı ekonomi ve yapay zekâ teknolojilerinde ülkeyi lider ülkeler arasına yükseltmeyi hedefleyen Suudi Arabistan Veri ve Yapay Zekâ Kurumu’nun (SDAIA) yürüttüğü çalışmaların etkisini ortaya koyuyor.

Yapay zekâ modellerinde ve yapay zekâ istihdamının büyüme oranında dünya üçüncülüğü, ülkenin yüksek yenilik kapasitesine ve ileri model geliştirme yeteneğine işaret ediyor. Bu modeller arasında, Arapça üretilen içeriklerde dünyanın en güçlü üretken yapay zekâ modellerinden biri olarak gösterilen ‘ALLAM’ modeli de bulunuyor. Ülke ayrıca, yapay zekâ teknolojileriyle ilişkili yeni istihdam fırsatlarını genişletmeye devam ediyor.

Aynı endekste Suudi Arabistan, yapay zekâ yeteneklerini çekmede dünya yedincisi olurken, gelişmiş teknoloji ekosistemi ve küresel uzmanlar için cazip düzenleyici ortamıyla da öne çıktı. Ülke, yapay zekâ konusunda kamuoyu farkındalığı ve bilimsel atıf sayıları kategorilerinde de dünya sekizincisi oldu.

Bu başarılar; yapay zekâ araştırmalarına yapılan yatırımların, bilgi toplumunun güçlendirilmesine yönelik projelerin ve geniş katılımlı eğitim programlarının etkisini yansıtıyor. Bu programlar arasında, yapay zekâ alanında bir milyon kişiyi yetkinleştirmeyi hedefleyen ‘SAMAI’ girişimi de yer alıyor ve toplumun farklı kesimlerinden yoğun ilgi görüyor.

Bu sıralamalar, Suudi Arabistan’ın veri ve yapay zekâ alanlarında uluslararası alanda örnek gösterilen bir model haline geldiğini ortaya koyuyor. Aynı zamanda ülkenin insan kaynağını geliştirme ve teknolojik farkındalığı artırma çabalarının, Vizyon 2030’un hedefleriyle uyumlu şekilde, kapsamlı bir dijital dönüşüme ve ulusal ekonominin güçlenmesine katkı sunduğunu gösteriyor.