Hartum’u ziyaret eden ABD Kongresi’nden bir heyet değişime verilen desteği iletti

Bakanlar Kurulu İşleri Bakanı Halid Ömer Yusuf 4 Mayıs’ta Hartum’da ABD Kongresi heyeti ile bir araya geldi. (SUNA)
Bakanlar Kurulu İşleri Bakanı Halid Ömer Yusuf 4 Mayıs’ta Hartum’da ABD Kongresi heyeti ile bir araya geldi. (SUNA)
TT

Hartum’u ziyaret eden ABD Kongresi’nden bir heyet değişime verilen desteği iletti

Bakanlar Kurulu İşleri Bakanı Halid Ömer Yusuf 4 Mayıs’ta Hartum’da ABD Kongresi heyeti ile bir araya geldi. (SUNA)
Bakanlar Kurulu İşleri Bakanı Halid Ömer Yusuf 4 Mayıs’ta Hartum’da ABD Kongresi heyeti ile bir araya geldi. (SUNA)

Sudan’ı ziyaret eden üst düzey iki ABD’li yetkili, temaslarının amacının Washington’ın geçiş aşamasında Hartum’a verdiği desteği iletmek olduğunu bildirdi. Görüşmede ayrıca ABD’nin Sudan hükümetine 700 milyon dolar kalkınma yardımı sağlama taahhüdünün takibinin, Sudan-Etiyopya sınırındaki durumun ve Nahda (Rönesans) Barajı krizine ilişkin gelişmelerin gündeme geleceği kaydedildi.
Senato’dan Dış İlişkiler Komitesi üyeleri Senatör Chris Coons ve Senatör Chris Van Hollen iki günlük bir ziyaret için pazartesi günü Sudan’ın başkenti Hartum’a geldi.
ABD’li heyet, Egemenlik Konseyi Başkanı Abdulfettah el-Burhan, Başbakan Abdullah Hamduk, bazı bakanlar, hükümet yetkilileri ve sivil toplum kuruluşlarıyla birlikte sınırdaki Sudan- Etiyopya gerginliği ve Nahda Barajı müzakerelerinin tıkanması ile ilgili görüşmelerde bulundu.
Bakanlar Kurulu İşleri Bakanı Halid Ömer Yusuf, 4 Mayıs’ta Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada ABD Kongresi heyetinin Başbakan Abdullah Hamduk ile bir araya gelerek Sudan ve Etiyopya arasındaki gerginlik ve bunu etkileri konusunda duydukları endişeyi aktardıklarını bildirdi. Yusuf’a göre heyet, anlaşmazlığın barışçıl yoldan çözülmesi için gerekli diplomatik çabaların gösterileceğini vurguladı.
Görüşmede ayrıca Sudan’da geçiş sürecine yönelik ABD’nin desteği teyit edilirken uluslararası toplumun yardımları, Washington’ın ABD kalkınma desteğini kullanma yolları ve Sudan’ın uluslararası finans topluluğuna dönüşünün yanı sııra Sudan ekonomisine destek konuları gündeme geldi. Halid Ömer Yusuf açıklamasında “Görüşmeden sonra iki Kongre üyesi, Başbakan’ın iftarına katıldı” dedi.
ABD Kongresi heyeti, ilişkilerin güçlendirilmesi, ortak iş birliğinin geliştirilmesi ve Washington ile Hartum ilişkilerinin daha geniş ufuklara taşınması başlıklarında Egemenlik Konseyi Başkanı ile de görüşmeler gerçekleştirdi. Egemenlik Konseyi medya organları, Burhan’ın heyete Sudan’ın Nahda Barajı’na ilişkin tutarsızlıklara, Etiyopya ile sınır sorunlarına ve tüm tarafları tatmin edecek çözümlere ulaşmak için diyalog arayışına ilişkin vizyonunu sunduğunu aktardı. Aynı şekilde Burhan’ın misafirlerine gönüllü kuruluşların ülkenin doğusundaki Etiyopyalı mülteci kamplarına ulaşımına izin verileceğini taahhüt ettiği aktarıldı. İki ABD’li yetkilinin söz konusu kampları ziyaret etmesi bekleniyor. Sudan’ın doğu sınırındaki Tigray’daki çatışmadan yaklaşık 70 bin mültecinin kaçtığı ifade ediliyor.
ABD Senatosu Dış İlişkiler Komitesi üyesi Senatör Chris Coons, Maliye ve Ekonomi Planlama Bakanı Cibril İbrahim ile 4 Mayıs’ta gerçekleştirdiği görüşme sonrasında yaptığı açıklamada Hartum ziyaretinin hedefinde Sudan’daki geçiş dönemine verilen desteği iletmek olduğunu söyledi. Coons, ziyaretin, ABD’nin Sudan’a 700 milyon dolarlık kalkınma yardımında bulunması ve halkın istikrarı, güvenliği ve barışı için desteğini artırma taahhüdünün takibinin amaçlandığını vurguladı.
Senatör Coons, İbrahim ile görüşmesinde Sudan’ın küresel finans kurumlarına dönüş sürecinde ilerleme sağlamak için izlenebilecek kanalların da ele alındığı ve özellikle finansal kutuplaşma konusunda engellerin aşılması için gerekli kararların gündeme geldiği bilgisini paylaştı.
Maliye Bakanı’nın son dönemde ortaya koyduğu ekonomi politikalarına da övgüde bulunan Coons, “Maliye Bakanı’nın ekonomi alanında kararlar konusunda iyimseriz” dedi.
Diğer yandan Maryland eyaleti senatörü Chris Van Hollen de Sudan’da iki yıl önce patlak veren barışçıl devrimden bu yana kaydedilen ilerlemeyi takip etmek istediklerini söyledi. Senatör açıklamasında şu ifadeleri kullandı:
 “Halkın arzularını gerçekleştirmek amacıyla Sudan ekonomisinin interaktif yeteneklerine kavuşturulması ve diktatörlük hakimiyetinden hukukun üstünlüğüne geçilmesi gerekmektedir. Ortak olmak ve iyi ilişkiler kurmak istiyoruz. Bu nedenle de Sudan’da demokrasiye, barışa ve adalete geçişi destekliyoruz.”
Sudan Maliye Bakanı Cibril İbrahim görüşmelerin ardından yaptığı açıklamada ABD’li heyetle ciddi ve faydalı bir görüşme gerçekleştirdiğini söyledi. İbrahim, ziyaretin Sudan-ABD ilişkilerini ileriye taşımasının beklendiğini vurguladı.
Senatöre Coons, 21 Aralık’ta kabul edilen ve Sudan’ın egemenliğini vurgulayan Sudan Talepleri Uzlaşma Yasası’na öncülük ederek sürecin önde gelen isimlerinden biri oldu. Sudan yasa ile, ülkenin devrik lideri Ömer el-Beşir rejiminin yargılandığı, ABD’li vatandaşlara yönelik eylemler ve 11 Eylül terör saldırılarının kurbanları ile ilgili ABD mahkemelerinde açılan davalardan muaf tutuldu.



Gazze ateşkesi: Anlaşmanın imzalanacağına dair sinyaller artıyor

Gazze Şeridi'nin güneyindeki bir mülteci kampına düzenlenen saldırıda yaralanan ve tedavisi altına alınan küçük bir kız çocuğu (AFP)
Gazze Şeridi'nin güneyindeki bir mülteci kampına düzenlenen saldırıda yaralanan ve tedavisi altına alınan küçük bir kız çocuğu (AFP)
TT

Gazze ateşkesi: Anlaşmanın imzalanacağına dair sinyaller artıyor

Gazze Şeridi'nin güneyindeki bir mülteci kampına düzenlenen saldırıda yaralanan ve tedavisi altına alınan küçük bir kız çocuğu (AFP)
Gazze Şeridi'nin güneyindeki bir mülteci kampına düzenlenen saldırıda yaralanan ve tedavisi altına alınan küçük bir kız çocuğu (AFP)

Gazze Şeridi'ndeki ateşkes müzakereleri, arabulucu ABD'nin Gazze Şeridi'nde 60 günlük ateşkes için sunduğu yeni öneriyle yeni bir aşamaya girdi.

ABD Başkanı Donald Trump'ın yaptığı açıklamada, ilk kez Hamas'ın talep ettiği savaşın sona erdirilmesi konusunun tartışılacağı vurgulanırken Hamas’ın öneriyi kabul etmesi gerektiği, aksi takdirde durumun daha da kötüye gideceği belirtildi. Şarku’l Avsat’a konuşan Hamas liderlerinden biri, bu sözlerin müzakerelere ivme kazandırdığını ve ABD tarafından İsrail üzerinde gerçek bir baskısı oluşturulması durumunda bir ateşkes anlaşması imzalanabileceğine dair yeni bir işaret taşıdığını söyledi.

Hamas Hareketi tarafından dün yazılı olarak yapılan basın açıklamasında, arabulucu kardeş ülkelerin, savaşan taraflar arasındaki uçurumun kapatılması, bir çerçeve anlaşmaya varılması ve ciddi müzakerelerin başlatılması için yoğun çaba sarf ettikleri belirtildi. Açıklamada Hamas’ın yüksek sorumluluk bilinciyle hareket ettiğini ve arabulucuların önerilerini tartışmak üzere ulusal istişareler yürüttüğünü, saldırıların sona erdirilmesi, geri çekilmenin sağlanması ve Gazze Şeridi'ndeki halkımızın acil olarak yardım alması için bir anlaşmaya varılması için çalıştığını vurguladı.

gthy
Gazze Şeridi'nin güneyindeki bir mülteci kampına düzenlenen saldırıda ölen Filistinlilerin cenaze töreninde yakınlarını kaybedenlerin gözyaşları ve feryatları (AFP)

Hamas'tan üst düzey bir yetkili dün Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, müzakere masasında, ABD Başkanı Donald Trump'ın Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff’un daha önce önerdiği çerçeve anlaşmasını içeren ve Katar'ın arabuluculuğunda üzerinde değişiklikler yapılan bir öneri olduğunu ve bu önerinin 60 günlük bir ateşkes ve bu süre içinde savaşı tamamen sona erdirecek bir anlaşma sağlanmasını öngördüğünü söyledi.

Hamas’ın İsrail'in Filistinlilere yönelik soykırımını sona erdirecek tüm önerilere açık olduğunu vurgulayan kaynak, Kahire'de bir Hamas heyetinin bulunduğunu belirterek, savaşın tamamen durdurulması, yardımların ulaştırılması ve İsrail'in Gazze'den çekilmesi olmak üzere üç temel talebin yerine getirilmesinin önemine dikkati çekti.

Hamas'ın şu anki tutumunu, Trump'ın Washington'da ABD’li ve İsrailli yetkililerle yaptığı toplantının ardından sosyal medya platformu Truth Social üzerinden yaptığı, “İsrail, 60 günlük ateşkesin tamamlanması için gerekli şartları kabul etti ve bu süre zarfında savaşı sona erdirmek için tüm taraflarla birlikte çalışacağız” şeklindeki açıklamasından sonra sergilemeye başladı.

frgty
İsrail'in Han Yunus'un kuzeyindeki mülteci kampına düzenlediği hava saldırısının ardından yükselen dumanlar (AFP)

Barışı sağlamak için yoğun çaba sarf eden arabulucular Katar ve Mısır’ın bu nihai öneriyi sunacaklarını söyleyen Trump, “Ortadoğu'nun iyiliği için Hamas'ın bu anlaşmayı kabul etmesini umuyorum. Aksi takdirde durum düzelmeyecek, hatta daha da kötüye gidecek” ifadelerini kullandı.

Trump'ın Ortadoğu Özel Temsilcisi Witkoff, ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ve Başkan Yardımcısı JD Vance ve İsrail Stratejik İşler Bakanı Ron Dermer ile bir araya geldi.

İsrail gazetesi Haaretz, İsrailli bir kaynağın Dermer'in yeni öneriye insani yardım ve ateşkes süresince İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nden kademeli olarak çekilmesini öngören maddeyi kabul ettiğini söylediğini bildirdi. Bunu ‘İsrail'in verdiği bir taviz’ olarak değerlendiren kaynak, buna karşın önerinin savaşı sona erdirmek için açık ve net bir taahhüt içermediğinin altını çizdi.

ABD Başkanı Trump salı günü gazetecilere yaptığı açıklamada, önümüzdeki hafta rehinelerin serbest bırakılması karşılığında ateşkes anlaşması sağlanmasını umduğunu söyledi. ABD merkezli haber sitesi Axios'a göre Trump, pazartesi günü Beyaz Saray'da Netanyahu ile görüşecek.

“Temel sorun”

Filistinli siyasi analist ve Hamas uzmanı İbrahim el-Medhun, mevcut bilgilere göre önerinin Hamas liderlerinin sınır dışı edilmesi veya silahlarının toplatılmasına ilişkin açık bir madde içermediğini söyledi. Medhun, “Öneri, ateşkesin sağlanmasına ve aşamalı bir takas anlaşmasının uygulanmasına odaklanıyor. Anlaşma, ilk günlerde sekiz rehinenin serbest bırakılmasıyla başlayacak ve 60’ıncı güne kadar aşamalı olarak devam edecek” dedi.

Ancak Medhun, Hamas’a göre önerinin savaşın kalıcı ve kapsamlı bir şekilde durdurulması için gerçek garantiler sunmaması ve özellikle Gazze Şeridi'ndeki felaketi ele almak için etkili bir insani protokolün uygulanmasını garanti etmemesi temel bir sorun teşkil ediyor.

cdfrgth
Gazze Şeridi'nin orta kesimlerinde yer alan ve yerinden edilmiş kişilerin sığındığı UNRWA'ya ait bir okuldaki yıkımı inceleyen Filistinliler (AFP)

Hamas'ın bu konudaki tutumuna değinen Medhun, Hamas’ın devam eden girişimlere büyük bir ciddiyet ve açıklıkla yaklaşacağını ve anlaşmanın sağlanacağına dair işaretlerin artmasıyla birlikte şartlı bir esneklik sergilediğini düşünüyor. Medhun’a göre bu tutum, iki önceliğe dayanıyor. Bunlardan biri saldırıların tamamen durdurulması, ikincisi ise herhangi bir bahaneyle soykırım ve açlık politikasına geri dönülmeyeceğine dair gerçek garantiler verilmesi ve bunun süre dolduğunda kapsamlı bir anlaşmaya varılamaması durumunda da geçerli olması.

Medhun'a göre Hamas, aşamalı çözümleri kabul etmeye karşı değil, ancak bunun için ‘önce savaşın durdurulması, ardından saldırı sonrası düzenlemelere geçilmesi, şantaj veya askeri baskı yapılmaması’ gibi açık ve kesin şartlar konulması gerektiğini savunuyor.

Washington'ın müzakerelere başlamadan önce savaşın durdurulmasını şart koşarak İran meselesini ele aldığı önceki deneyiminin, bu konuda örnek alınabilecek bir model olduğunu vurgulayan Filistinli siyasi analist, “Bombardıman altında müzakere yapılamaz ve katliamlar devam ederken güven inşa edilemez” dedi.

Trump'ın savaşı sona erdireceğine dair sözleri müzakerelere ivme kazandırsa da bu sözlerin ötesine geçip somut adımlar atılması gerekiyor.

“Fırsat kaçırılmamalı”

İsrail'in tutumu da bu gelişmelerden uzak değildi. ABD Dışişleri Bakanı Gideon Sa'ar dün sosyal medya platformu X üzerinden yaptığı bir paylaşımda, Gazze Şeridi'nde tutulan rehinelerin serbest bırakılmasını sağlamak amacıyla bir anlaşmaya varılması için ‘bu fırsatın kaçırılmaması’ gerektiğini söyledi. İsrailli Bakan paylaşımında “Halkın ve hükümetin büyük çoğunluğu rehinelerin serbest bırakılmasına yol açacak bir anlaşmayı destekliyor. Böyle bir fırsat kaçırılmamalı” diye yazdı.

Eski muhalefet lideri Yair Lapid, dün X platformundaki hesabından Netanyahu'ya tüm rehineleri geri getirmesini tavsiye ederek, “(Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar) Ben-Gvir ve (Maliye Bakanı Bezalel) Smotrich'in 13 milletvekiline karşı durmak için, rehine anlaşması için 23 milletvekilini güvenlik ağı olarak kullanabilirsiniz. Hepsini şimdi evlerine geri getirmeliyiz” diye seslendi.

İsrail televizyonu Kanal 12’nin aktardığına göre Lapid, Ben-Gvir ve Smotrich'in, Gazze Şeridi'nde ateşkes ve esir takası anlaşmasının imzalanmasını engellemek için hükümet koalisyonu içinde ortak hareket etme niyetinde olduklarını belirtti.

İsrail'de hem iktidar hem de muhalefet tarafından ateşkesin önemi hakkında konuşulurken, medya da bu konuya büyük ilgi gösteriyor. İsrail Yayın Kurumu (IBA), İsrail'e sunulan yeni öneriye göre 60 günlük bir ateşkesin ilan edileceğini, ilk gün sekiz rehinenin serbest bırakılacağını ve 50’nci günde iki rehinenin daha serbest kalacağını aktardı.

Haaretz gazetesi ise, yeni esir takası anlaşması taslağında, 60 günlük ateşkes süresi içinde bir anlaşmaya varılamaması halinde, arabulucuların İsrail ile Hamas arasındaki müzakereleri nihai bir anlaşmaya varılana kadar sürdürmekle yükümlü olacağını belirten bir maddenin yer aldığını doğruladı.

Bu değişiklikler çerçevesinde Medhun, yakında bir anlaşmaya varılması olasılığını dışlamazken, aksine ABD'nin uluslararası bir irade ortaya koyması ve İsrail’e saldırılarını açıkça ve kesin olarak durdurması için baskı yapması halinde, ateşkes anlaşmasına varılmasının her zamankinden daha mümkün olduğunu düşünüyor.

O, topun artık arabulucuların, özellikle de ABD'nin sahasında olduğunu ve onların girişimlerinin sadece bir kriz yönetimi değil, savaşın sona ermesi ve yeni bir dönemin başlaması için bir kapı olduğunu kanıtlamaları gerektiğini düşünüyor.

Topun artık arabulucuların, özellikle de ABD'nin sahasında olduğunu söyleyen Medhun, arabulucuların girişimlerinin sadece bir kriz yönetimi değil, savaşın sona ermesi ve yeni bir dönemin başlaması için aralanacak bir kapı olduğunu kanıtlamaları gerektiğini vurguladı.