ABD’nin ardından Letonya da 1915’te yaşanan Ermeni tehcirini soykırım olarak niteledi, Türkiye’den tepki geldi.
Saeima olarak bilinen Letonya Parlamentosu’nda bugün oylanan tasarı, bir grup itiraza rağmen geçti. Buna göre Ermenilerin soykırımına uğradığını kabul eden devlet sayısı ABD, Almanya ve Rusya gibi Türkiye’nin müttefik olarak gördüğü ülkelerle birlikte 33’e yükseldi.
Saeima’nın kararında “soykırıma uğrayan Ermenilerin anısının onurlandırıldığı, hayatta kalanlara da saygı gösterildiği” belirtildi. Kararda ayrıca sağlıklı bir demokrasinin gelişmesi için tarihsel olaylarla ilgili özgür tartışmaların vazgeçilmez bir unsur olduğuna dikkat çekildi.
Letonya’nın kararının ardından Türk Dışişleri Bakanlığı yazılı bir açıklama yaptı.
Letonya Parlamentosu’nda bugün kabul edilen ve 1915 olaylarını “soykırım” olarak tanıyan kararın “tarihi siyasi saiklerle yeniden yazma niteliğindeki hükümsüz bir teşebbüs” olduğunu söyleyen Türkiye, “Bu talihsiz ve hukuk dışı kararı reddediyor ve şiddetle kınıyoruz. Parlamentolar tarih yazma ve yargılama mekanları değildir” denildi.
Bakanlığın açıklamasında şu ifadelere yer verildi:
"1915 olaylarına ilişkin olarak, uluslararası hukukta tanımlanmış olan soykırım ifadesinin kullanılabilmesi için gereken şartların hiçbiri mevcut değildir. Bu teşebbüs, başta 1948 Soykırımın Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi hükümleri olmak üzere, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin 1915 olaylarının tartışmalı niteliğini açıkça ifade eden 2013 ve 2015 tarihli kararlarına da aykırıdır.
Bu karar, Letonya’nın işgalinin 80. yıl dönümü vesilesiyle kendi tarihindeki olaylara ilişkin olarak yapmış olduğu, tarihi olaylara dürüst ve adil bir şekilde yaklaşılmasının uluslararası ilişkilerin bir ön şartı olduğu yönündeki açıklamasıyla da çelişmekte ve bu bağlamda da bir çifte standardı ortaya koymaktadır.
Letonya Parlamentosu’nu tarihten düşmanlık çıkarmaya çalışan bazı çevrelerin gündemine hizmet etmek yerine, bu yanlış adımını geri almaya, başta Türk ve Ermeni halkları arasında olmak üzere, bölgede barış içinde bir arada yaşama pratiğinin tesis edilmesine yönelik çabaları desteklemeye davet ediyoruz."
Şentop’tan mektup gitmişti
ABD Başkanı Joe Biden’ın 1915’te yaşananları soykırım olarak nitelemesinin ardından Letonya’nın da konuyu gündeme alması Türkiye’den eleştirilere sebep olmuştu. TBMM Başkanı Mustafa Şentop, Letonya Parlamentosu (Saeima) Başkanı Inara Murniece'ye mektup göndererek, “1915 olaylarının Saeima gündemine getirilmesi yönünde yapılan girişimlerin, TBMM tarafından üzüntüyle takip edildiğini” belirtmişti.
Şentop, mektubunda “Güney Kafkasya'da kalıcı barış ve istikrarı tesis etmek adına gerçek bir fırsat yakalanan ve bölgede normalleşme sürecinin başlayabileceği bir dönemde, 1915 olaylarına ilişkin siyasi saiklerle alınmak istenen, tarihi olayları yanlış değerlendiren kararların, Ermeniler ile komşuları arasında barış içinde bir arada yaşama kültürünün yeniden inşa edilmesine katkıda bulunmayacağı açıktır” ifadelerini kullanmıştı.
Hangi ülkeler tanıyor?
1915'i soykırım olarak tanıyan ülkeler şöyle:
ABD, Almanya, Arjantin, Avusturya, Belçika, Bolivya, Brezilya, Bulgaristan, Kanada, Şili, Kıbrıs Rum Yönetimi, Çekya, Ermenistan, Fransa, Yunanistan, İtalya, Libya, Litvanya, Lübnan, Lüksemburg, Hollanda, Paraguay, Polonya, Portekiz, Rusya, Slovakya, İsveç, İsviçre, Suriye, Vatikan, Venezuela, Uruguay.
Independent Türkçe
Yunan sahil güvenlik ekiplerinin gerçekleştirdiği kurtarma operasyonunun ardından ambulansın dışında bulunan göçmenler (Arşiv- AP)
