Biden, Şam’ı ‘ulusal güvenliğini tehdit etmekle’ suçluyor ve ABD yaptırımlarının süresini uzatıyor

Dün Suriye'nin başkenti Şam’da Hizbullah bayraklarına sarınmış vatandaşlar (Reuters)
Dün Suriye'nin başkenti Şam’da Hizbullah bayraklarına sarınmış vatandaşlar (Reuters)
TT

Biden, Şam’ı ‘ulusal güvenliğini tehdit etmekle’ suçluyor ve ABD yaptırımlarının süresini uzatıyor

Dün Suriye'nin başkenti Şam’da Hizbullah bayraklarına sarınmış vatandaşlar (Reuters)
Dün Suriye'nin başkenti Şam’da Hizbullah bayraklarına sarınmış vatandaşlar (Reuters)

ABD Başkanı Joe Biden perşembe akşamı Washington’un 2004-2012 yılları arasında tek taraflı olarak Suriye’ye uygulanan yaptırımların bir yıl daha uzatıldığını açıkladı.
Bu yaptırımlar, ABD’deki bazı Suriyelilerin ve tüzel kişilerin mal varlıklarının dondurulmasını ve ABD’deki belli başlı ürünlerin ve hizmetlerin Suriye’ye ihracatının yasaklanmasını kapsıyor. Biden yönetimi, bu ulusal olağanüstü halin gelecekte devam edip etmeyeceğine karar vermek için Suriye hükümetinin politika ve uygulamalarındaki değişikliklerin takip edileceğini belirtti. Kaynaklar, Başkan Biden'in ABD Dışişleri Bakanlığı'nda Suriye dosyasından sorumlu özel bir ekip kurulacağını ve Şam üzerindeki siyasi ve ekonomik baskıyı yoğunlaştırmak için “Suriye Sorumluluk Yasası”nın (Syria Accountability Act) etkinleştirileceğini duyuracağına işaret ediyor.
Suriye yönetiminin “insanlık dışı şiddete ve insan haklarına yönelik ihlallere” izin verdiğini söyleyen Beyaz Saray, yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı:
“Suriye rejiminin, kimyasal silahlar ve terör örgütlerine destek sağlamakla ilgili olanlar da dahil olmak üzere eylemleri ve politikaları ABD’nin ulusal güvenliği, dış politikası ve ekonomisi için olağanüstü bir tehdit oluşturuyor. Bu yüzden 2004 yılının Mayıs ayında (eski ABD Başkanı George W. Bush yönetiminde) yürürlüğe konulan ve 11 Mayıs 2021’de sona erecek olan ulusal acil durum uygulaması bir yıl daha uzatıldı.”
Açıklamanın devamında, Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed rejimi ve destekçilerine kendi halkına yönelik şiddetli savaşı durdurma, ülke çapında ateşkes ilan etme, ihtiyaç sahibi tüm Suriyelilere insani yardımın sıkıntısız bir şekilde ulaştırılmasını sağlama ve Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi'nin 2254 sayılı kararı uyarınca Suriye'deki krize yönelik siyasi bir çözüm üzerinde müzakere etme çağrısında bulunuldu.
ABD, Suriye’de ve Orta Doğu bölgesindeki başka yerlerde DEAŞ örgütünün faaliyetlerinin yeniden artacağından endişe etse de bu karar, Biden yönetiminin Esed rejimiyle ilişkileri normalleştirme gibi bir niyeti olmadığını gösteriyor. ABD’li yetkililer, DEAŞ’ın, El-Hol Kampı gibi mültecilerle dolu kamplardan bazılarının kontrolünü ele geçirmeye ve burayı eylemleri için bir üsse dönüştürmeye çalıştığına dair uyarıda bulundu.
Ulusal Güvenlik Konseyi’nde birçok ülkeye yönelik yaptırımlara ilişkin dosyaların gözden geçirilmesi ve bu yaptırımların etkinliği hakkında tartışmalar yapılıyor. Bu, ABD yönetiminin, İran’ın Nükleer Anlaşma’nın yeniden canlandırılması karşılığında yaptırımların kaldırılmasına yönelik taleplerini incelediği bir döneme denk geliyor.
ABD yönetimi, Trump yönetiminin 2017 yılında kapattığı ABD Dışişleri Bakanlığı Yaptırım Koordinasyon Ofisi’nin, yaptırım politikalarını çeşitli federal kurumlar ile daha iyi koordine etmek ve uygulamak amacıyla tekrar açıldığını duyurdu.
ABD yaptırım silahını, diğer ülkeleri politikalarını değiştirmeye zorlamak veya Washington’un kabul edilemez bulduğu adımlar karşısında rahatsızlığını ifade etmek için bir araç olarak kullanıyor. Washington Amerikan Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü’nden Profesör Jordan Tama yaptırım politikasının, peş peşe gelen ABD yönetimlerinin yabancı hükümetlerin davranışlarına ilişkin endişelerini gidermek için büyük ölçüde varsayılan yönetim şekli haline dönüştüğünü söylüyor. Tama “Genelde politika yapıcılar için yaptırımlar, diplomasiye gerek duymadan, net maliyetleri olan askerî harekât gibi diğer alternatiflerden daha çekici geliyor. Yaptırımları cazip kılan şey bu” dedi.
ABD Maliye Bakanlığı bünyesindeki Yabancı Varlıklar Kontrol Dairesi (OFAC) yaptırımlar ile ilgili 30 farklı program yönetiyor. Bu programlardan bazıları belli ülkeleri hedef alırken diğerleri suçlulara, terör ağlarına ya da insan hakları ihlallerine karşı kullanılıyor.
ABD’nin Küba, Kuzey Kore, İran, Suriye ve Rusya’nın 2014 yılında ilhak ettiği Ukrayna’daki Kırım’a uyguladığı seyahat ve ticaret ambargoları gibi kapsamlı yaptırımları en ağır yaptırımlar arasında yer alıyor. Bu yaptırımlar, ülkelerin ekonomilerine büyük zararlar verebiliyor ve sözde yardımcı olmayı amaçlasa da genelde ilgili ülke vatandaşlarının aleyhine oluyor. Rusya, Çin ve Venezuela da dahil olmak üzere diğer ülkeler de açık ticaret ambargosunun altında kalan büyük yaptırımlara tabi tutuluyor.
Aynı zamanda ABD Müslüman Uygurlar’ı gözaltına alan Çin hükümeti yetkilileri ya da yozlaşmış oligarşilerin lehine kara para aklamakla suçlanan Rus bankaları gibi bazı olaylara karışan kişi ve kuruluşlara yönelik “hedefleyici” yaptırımlar da uyguluyor.
OFAC “Özel Olarak Belirlenmiş Vatandaşlar” adlı listedeki kişileri yaptırımlara tabi tutuyor. 1500 sayfadan oluşan liste, ABD vatandaşlarının ticari ilişkilerde bulunması yasaklanan binlerce kişinin ve şirketin adını içeriyor.
Yaptırım silahının daha fazla kullanılmasını destekleyenler, İran’ın yıllarca süren ekonomik yaptırımların ardından Obama yönetimi sırasında müzakere masasına oturmak zorunda kaldığına işaret ederek, bu yaptırımların büyük kazanımlar elde etmede etkili olduğunu söylüyor. Karşı çıkanlar ise yaptırımların hedeflere ulaşma konusunda başarısız olduğunu belirterek, 60 yıldır ekonomik ambargo altında olan Küba’yı ve kapsamlı yaptırımlar sistemi karşısında gerilemeyen Kuzey Kore nükleer silah programını örnek gösteriyor.
Uzmanlar, yaptırımların müttefikler ve ortaklarla eşgüdümlü olarak uygulandığında daha etkili olduğunu söylüyor. Ayrıca Biden’ın çok taraflılığa olan eğiliminin, uygulayacağı yaptırımların Donald Trump’ın yıllarca uyguladığı yaptırımlardan daha etkili olacağına dikkat çekiyor. ABD tarafından yürütülen bazı yaptırım programlarının hedef alınan ülkelerdeki masum siviller üzerinde ağır ekonomik etkilerinin olduğunu ve genelde istenen sonuçlara ulaşılamadığını savunanların sayısı gittikçe artıyor. Ayrıca yaptırımların, başka ülkeleri dolar kullanmaktan ve ABD kurumları ile ticaret yapmaktan uzaklaştırma etkisi de olabilir.

 


Mısır Dışişleri Bakanı, Amerikalı mevkidaşına Arapların Trump'ın Gazze planını reddettiğini bildirdi

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati ve ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Washington, ABD'deki ABD Dışişleri Bakanlığı binasındaki toplantılarından önce el sıkışıyor, 10 Şubat 2025 (AFP)
Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati ve ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Washington, ABD'deki ABD Dışişleri Bakanlığı binasındaki toplantılarından önce el sıkışıyor, 10 Şubat 2025 (AFP)
TT

Mısır Dışişleri Bakanı, Amerikalı mevkidaşına Arapların Trump'ın Gazze planını reddettiğini bildirdi

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati ve ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Washington, ABD'deki ABD Dışişleri Bakanlığı binasındaki toplantılarından önce el sıkışıyor, 10 Şubat 2025 (AFP)
Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati ve ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Washington, ABD'deki ABD Dışişleri Bakanlığı binasındaki toplantılarından önce el sıkışıyor, 10 Şubat 2025 (AFP)

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati dün Washington'da, ABD'li mevkidaşı Marco Rubio'ya Arap ülkelerinin Filistinlileri desteklediğini ve ABD Başkanı Donald Trump'ın Gazze'den çıkarma ve bölgenin kontrolünü ele geçirme planını reddettiklerini söyledi.

Mısır Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, Abdulati'nin Washington'da Rubio ile yaptığı görüşmede, Filistinliler orada kalmaya devam ederken Gazze'nin yeniden inşasının hızlandırılmasının önemini vurguladığı belirtildi.

Mısır, Filistinlilerin topraklarında kalma ve İsrail'in yanında bağımsız bir devlet kurma haklarına olan desteğini yineleyerek, uluslararası toplumu Filistin meselesinin çözümüne yönelik siyasi bir vizyonun arkasında birleşmeye çağırdı.

“Tarihsel adaletsizlik”

Mısır Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada “İsrail işgali ve İsrail'in Gazze'ye yönelik son saldırısı ve bunun yansımalarından kaynaklanan bölgesel ve uluslararası barış ve güvenliğe yönelik tehlike ve tehditlerle yüzleşmenin tek yolu, uluslararası toplumun Filistin halkı da dahil olmak üzere bölgedeki tüm halkların haklarını ayrım gözetmeksizin dikkate alan bir yaklaşım benimsemesidir” denildi.

Açıklama şöyle devam etti: “Mısır, uluslararası toplumu ve onun çeşitli uluslararası ve bölgesel bileşenlerini, Filistin meselesinin çözümüne yönelik olarak, Filistin halkının maruz kaldığı ve kalmaya devam ettiği tarihi adaletsizliğin sona erdirilmesi ihtiyacına dayanması gereken siyasi bir vizyonun arkasında birleşmeye çağırmaktadır. Bu bağlamda Mısır, BM kararları, İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi ve Dördüncü Cenevre Sözleşmesi de dâhil olmak üzere, uluslararası hukuk ve uluslararası insancıl hukuk ilkeleri ve insani değerler doğrultusunda, kendi kaderini tayin hakkı, toprak bütünlüğü ve bağımsızlık ile vatanlarını terk etmek zorunda kalan Filistinli mültecilerin geri dönüş hakkı da dâhil olmak üzere bu haklardan taviz vermeyi reddeden tutumunu sürdürmektedir.”

Mısır-ABD görüşmesi

Mısır Dışişleri Bakanı dün Washington'da ABD'li mevkidaşı ile görüştü. Şarku’l Avsat’ın Mısır Dışişleri Bakanlığı Facebook sayfasından aktardığı açıklamaya göre, Abdulati, ABD'li mevkidaşına Mısır'ın bölgede güvenlik, istikrar, adil ve kapsamlı bir barışın sağlanması için yeni yönetimle birlikte çalışmayı dört gözle beklediğini ifade ettiğini belirtti.

Açıklamada iki bakanın Gazze, Suriye, Libya, Sudan ve Kızıldeniz'deki gelişmeleri ele aldığı belirtilirken, Abdülai'nin “Filistin meselesinde Mısır, Arap ve İslam tutumunun değişmezliğini vurguladığı” kaydedildi.

asdefrgt
Yerinden edilmiş Filistinliler Gazze Şeridi'nin merkezinden kuzey Gazze Şeridi'ndeki evlerine dönüyor, 10 Şubat 2025 (AP)

“ABD'li mevkidaşına Gazze'de erken toparlanma, enkaz kaldırma ve yeniden inşa sürecinin hızlandırılmasının önemini vurgulayan Abdülati, “Ortadoğu'da arzu edilen adil barışın sağlanması için ABD yönetimiyle koordinasyon içinde çalışmayı dört gözle bekliyoruz” dedi.

xscdfvgt
Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdülati ve ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Washington’da ABD'deki Dışişleri Bakanlığı'nda yaptıkları görüşmede, 10 Şubat 2025 (Reuters)

Rubio ile görüşmesi sırasında, Abdülati'nin Filistin-İsrail çatışmasına nihai bir çözüm getirecek siyasi bir ufuk bulmanın önemini de vurguladığı belirtilen bakanlık açıklamasında, Gazze Şeridi'ndeki Filistinlilerin Arap ve İslam dünyası ile uluslararası toplumun tam desteğiyle topraklarına tutundukları ve yerlerinden edilmeyi reddettikleri kaydedildi. Abdülati pazar günü Amerika Birleşik Devletleri'ne resmi bir ziyaret başlattı.

Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamaya göre iki taraf, ikili ilişkileri ve Etiyopya Rönesans Barajı (Hedasi Barajı) ile ilgili Mısır'ın su güvenliği konusunu ele aldı ve “Abdülati, Mısır'ın barajın iki aşağı havza ülkesinin haklarını ihlal etmeden işletilmesi için yasal ve bağlayıcı bir anlaşmaya varılması gerektiği konusundaki kararlı tutumunu vurguladı.”

efrgthy7
Etiyopya’nın Nil Nehri üzerindeki Rönesans Barajı inşaat çalışmaları sürüyor (Reuters)

Mısır Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Temim Halaf yaptığı açıklamada, iki bakanın “Gazze, Suriye, Libya, Sudan, Afrika Boynuzu ve Kızıldeniz'de birbirini izleyen gelişmeler” konusunda kapsamlı bir görüşme yaptıklarını belirtti.

Görüşmede Sudan'daki duruma da değinildi ve Abdülati, Mısır'ın Sudan devlet kurumlarına verdiği desteği, Sudan'da ateşkes sağlanması için çalışılması gerektiğini ve Sudan topraklarının egemenliğine ve birliğine saygı gösterilmesi gerektiğini vurguladı. Abdelati ayrıca Suriye toplumunun hiçbir bileşenini dışlamayan bir siyasi sürecin başlatılmasının önemini vurgulayarak, Suriye'nin birliği ve toprak bütünlüğüne saygı gösterilmesi gerektiğini ve Mısır'ın Suriye halkına tam desteğini vurguladı.