1945 Setif katliamı Cezayir'in bağımsızlık mücadelesine zemin hazırladı

Fransız kuvvetleri izci ve sivillerden oluşan binlerce kişiyi sadece şüphe üzerine yargısız infaz etti (AFP)
Fransız kuvvetleri izci ve sivillerden oluşan binlerce kişiyi sadece şüphe üzerine yargısız infaz etti (AFP)
TT

1945 Setif katliamı Cezayir'in bağımsızlık mücadelesine zemin hazırladı

Fransız kuvvetleri izci ve sivillerden oluşan binlerce kişiyi sadece şüphe üzerine yargısız infaz etti (AFP)
Fransız kuvvetleri izci ve sivillerden oluşan binlerce kişiyi sadece şüphe üzerine yargısız infaz etti (AFP)

8 Mayıs 1945'te, müttefiklerinin Nazizme karşı kazandığı zaferin kutlamaları sırasında, Cezayir'in 300 kilometre doğusundaki Setif bölgesinde Cezayir'in bağımsızlığının talep edildiği bir gösteriye Fransız sömürge güçleri tarafından müdahale edilmiş ve bu baskın binlerce ölümle sonuçlanmıştı.
O gün yasaklı Cezayir Halk Partisi'nin milliyetçi lideri Messali Hac'ın daveti üzerine, Cezayir Halk Birliği'nin ve Müslümanların Fransız vatandaşlığına kabulünü talep eden Manifesto ve Özgürlük Dostları'nın kurucusu Ferhat Abbas'ın şehri Setif'te zaferi kutlamak için 8 bin ila 10 bin kişilik bir kalabalık toplandı.

Bağımsız Cezayir bayrağı
Gösteride ortada bir hilal ve yıldız bulunan yeşil ve beyaz Cezayir bayrağı ilk kez Fransız bayrağının yanında göründü. Kutlamada, müttefiklerin zaferi için yapılan tezahüratlardan sonra, "Yaşasın bağımsız Cezayir" çığlıkları yükselmeye başladı.

Bouzid Saal
Şehrin Belediye Başkanı Yardımcısının, bayrakların indirilmesi emri vermesine rağmen Cezayir bayrağını indirmeyi reddeden 26 yaşındaki genç Müslüman izci Bouzid Saal’in, patlak veren çatışmada bir polis tarafından vurularak öldürülmesi, göstericiler arasında paniğe ve ayaklanmaların başlamasına neden oldu.
Cezayirli göstericilerin öfkesi Fransız vatandaşlarına yöneldi. Tarihçi Benjamin Stora veya Guy Breville’ye göre, ayaklanmalarda 86 sivil ve 16 askeri personel olmak üzere 102 Avrupalı öldürüldü. Havanın kararmasıyla gösteriler kırsal bölgelere ve diğer şehirlere, Guelma, Kherrata ve Bona’ya (şimdi ki Annabe'ye) yayıldı ve şiddet, yağma, saldırı, tecavüz ve suikastlar da dahil olmak üzere karışıklıklar iki gün boyunca devam etti.

Acımasızca bastırılan gösteriler
General Charles de Gaulle’ün geçici hükümeti, olaylara General Duval liderliğinde baskıyla karşılık verdi. Sıkıyönetim ve sokağa çıkma yasağı ilan edildi. Setif'ten sahile kadar 150 kilometre mesafedeki herhangi bir hareket yasaklandı. Ayrıca ulusal hareketin liderleri de tutuklandı.
Fransız kuvvetleri, izci üyelerini ve sivilleri sadece şüphe üzerine yargısızca infaz ettiler. 5 bin ila 10 bin nufüsa sahip köylerin tamamı, bağımsızlık savunucularına ev sahipliği yaptıkları gerekçesiyle uçaklarla bombalandı ve yakıldı. Kadınlar, çocuklar ve yaşlılar öldürdü.
15 gün içinde mahalle sakinlerine 20 hava saldırısı yapıldı. 44 köy yıkılırken, Madashir (dağlarda izole köyler) yerle bir edildi.
Resmi Cezayir belgelerine göre katliamda 45 bin kişi öldürüldü. Batılı tarihçiler ise ölenlerin sayısının 100'ü Avrupalı olmak üzere 15 ile 20 bin arasında değiştiğini belirttiler.

Dört bin idam cezası
Kasım 1945'te ayaklanmayla bağlantılı olarak tutuklamalar devam etti. Dört bin kişi idam edildi.
General Duval, sömürge hükümetine gönderdiği bir mektupta:
"Size 10 yıldır barış garantisi verdim. Bunu iki toplumu uzlaştırmak için kullanmak size kalmış.” Kimilerine göre, 1954'te patlak veren ve Evian anlaşmaları ve Cezayir'in 1962'deki bağımsızlığıyla sona eren Cezayir bağımsızlık savaşının ilk bölümü aslında 1945'te başladı.
2005 yılında, Fransa’nın Cezayir Büyükelçisi bu katliamların ‘affedilemez bir trajedi’ olduğunu resmen kabul etti. 10 yıl sonra, 2015 yılında Fransa Gaziler Devlet Bakanı Jean-Marc Todeschini, Cezayir'deki katliamların anma törenine katılarak 8 Mayıs 1945'te ilk ölen Bouzid Saal’in mezarına katliamın anısına çelenk koydu.

 


Adolescence yapım ekibinin kirasını Stephen Graham ödemiş

Fotoğraf: Netflix
Fotoğraf: Netflix
TT

Adolescence yapım ekibinin kirasını Stephen Graham ödemiş

Fotoğraf: Netflix
Fotoğraf: Netflix

Stephen Graham, kendisinin ve eşi Hannah Walter'ın şirketi Matriarch Productions'ın, Adolescence ekibinin Yorkshire'daki popüler Netflix dizisini çekerken kiralarını ödediğini açıkladı.

4 bölümlük drama, kadın düşmanı çevrimiçi topluluklara maruz kalmasının kız sınıf arkadaşını öldürmesine katkıda bulunmuş olabileceği 13 yaşındaki Jamie Miller'ın rahatsız edici yolculuğunu izliyor.

Adolescence bir anda büyük başarı kazandı ve incel kültürü, kadın düşmanlığı ve çevrimiçi "manosfer" (erkek hakları ve erkeklik konusu çevresinde yoğunlaşan/bir araya gelen grup -ed.n.) üzerine ülke çapına yayılan tartışmanın merkezi haline geldi.

Parlamento'da tartışıldığı üzere, dizinin okullarda zorunlu olarak izlenmesi yönünde çağrılar bile yapıldı.

Graham ve Walters diziyi hazırlarken kendileriyle benzer geçmişe sahip kişiler için fırsatlar yaratmak istemiş. Film ve TV endüstrisindeki işçi sınıfı kökenlilerin oranı son 10 yılın en düşük seviyesine inerek sektördeki toplam çalışan sayısının yalnızca yüzde 8'ine kadar geriledi.

Graham, GQ'ya şunları söyledi:

Bunu kendimi övmek için söylemiyorum... [Biz] insanları ağırlamak için para ödedik, çünkü bunu karşılayamazlardı. 'Bakın, ne kadar istediğinizi biliyoruz, kirayı biz karşılarız' demek, o kişiye para biriktirme fırsatı verir ve bir sonraki işte kirayı ödeyebilir.

Kendisini "apartmandan gelen karışık ırktan işçi sınıfı çocuğu" diye tanımlayan This Is England'ın 51 yaşındaki yıldızı, Liverpool'un yaklaşık 9 km dışındaki Kirkby'de doğdu ve bir sosyal hizmet görevlisi olan annesi Marie tarafından büyütüldü.

Sheffield Üniversitesi Yaratıcı Endüstriler Politika ve Kanıt Merkezi tarafından 2024'te yapılan araştırmaya göre, film ve TV endüstrisinde çalışanların büyük çoğunluğu orta veya üst sınıf kökenli.

rthyjuı
Owen Cooper ve Stephen Graham, Adolescence'ta (Netflix)

Danimarkalı Kız'ın (The Danish Girl) oyuncusu Eddie Redmayne 2016'da, kalacak yer sıkıntısı çeken oyuncuların kirasını zaman zaman ödediğini itiraf etmişti.

Kendisi şöyle açıklamıştı:

Sahip olduğum en büyük ayrıcalık ailemin Londra'da yaşamasıydı. Bu yüzden üniversiteyi bitirip bir yıl işsiz kaldığımda, bir barda çalışıyordum, kira ödemiyordum ve tiyatro okuluna gitmeye çalışıp kiralarını ödemeleri gereken kişilerden mektuplar alıyordum. Bu da ara sıra yaptığım bir şey. Londra'da yaşamak inanılmaz pahalı.

Independent Türkçe