Le Drian, Lübnan’daki siyasi sınıfı görmezden geldi

Jean-Yves Le Drian (sağda) ve Saad Hariri. (AFP)
Jean-Yves Le Drian (sağda) ve Saad Hariri. (AFP)
TT

Le Drian, Lübnan’daki siyasi sınıfı görmezden geldi

Jean-Yves Le Drian (sağda) ve Saad Hariri. (AFP)
Jean-Yves Le Drian (sağda) ve Saad Hariri. (AFP)

Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Yves Le Drian’ın Beyrut ziyaretinin yankıları sürüyor. Görüşmeleri yakından takip eden siyasi bir kaynak, Fransız Bakan’ın görüşmede ‘Paris’in almak üzere olduğu bir karar ile ilgili konuştuğunu’ aktardı. Kaynak Le Drian’nın, egemen sisteme ve siyasi sınıfa tabi güçlerin tanınmasının askıya alınmasının sivil toplumu temsil eden partilerin ve organların çıkarına olacağını söylediğini belirtti. Paris’in gelecek baharda düzenlenmesi planlanan parlamento seçimlerine yönelik hazırlıklarda Lübnanlıların yanında olacağını belirten kaynak zira halkın seçimlere birleşik listelerle katılınması şartı ile birlikte yönetimde değişiklik yapma fırsatı yakaladığını vurguladı.
Söz konusu kaynak Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, Le Drian’ın 17 Ekim 2019 tarihinde gerçekleşen halk intifadasının ardından varlığını kanıtlayan sivil toplumun canlılığına övgüde bulunduğunu aktardı. Ayrıca sivil toplumun, 4 Ağustos 2020’de Beyrut Limanı’nda yaşanan patlamanın ardından yaşanan gelişmelerle eş zamanlı olarak etkili bir çalışma programı yürüttüğünü vurguladı.  
Aynı kaynak, Le Drian’ın özellikle sivil toplum örgütleri aracılığıyla Lübnanlılarla dayanışma göstermek için Beyrut’u ziyaret ettiğini, Cumhurbaşkanı Mişel Avn, Temsilciler Meclisi Başkanı Nebih Berri ve hükümeti kurmakla görevli yetkili Saad Hariri ile bir araya geldiğini kaydetti.
Kaynağa göre Le Drian, Paris’in ‘hükümeti kurmayı engelleyenlere ve yolsuzluğa karıştıkları ispatlananlara karşı’ tedbirleri uygulamaya başlayacağı uyarısı yaptı. Aynı zamanda Paris, Washington, Londra ve Avrupa Birliği (AB) ülkeleri arasında, hükümetin kurulmasını engelleyenlere baskı yapmak için yeni bir tedbir paketinin müzakere edileceği bilgisini verdi.
Le Drian ilk tedbir paketinde yer alan isimleri açıklamazken iktidar sistemi ve siyasi sınıfa bağlı bazı partilerdeki üst düzey liderlerin hedef alındığına işaret etti.
Fransız Bakan ayrıca görüştüğü isimlere, özellikle de Lübnanlı üç lidere herhangi bir devlete yönelmenin ve uluslararası kuruluşlara başvurmanın hiçbir anlamı olmadığını çünkü Fransız girişiminin bir alternatifi olmadığını anlayacaklarını bildirdi. Le Drian ile resmi konutunda görüşen Saad Hariri hükümetin kurulmasının söylemde kalmayacağını adımların süreceğini vurguladı.
Siyasi kaynak Fransız girişiminin akıbetine ilişkin de açıklamalarda bulundu. Le Drian’ın sivil topluma odaklanmasının, ‘Paris’in siyasi sınıfı sorumlu tutarak bu girişimden geri adım atma niyetinde olduğunu’ gösterdiğini kaydetti.
Ziyaretinde Le Drian’a eşlik eden heyetten bir isim de Beyrut’ta dolaşan haberlere dair şaşkınlığını dile getirdi. Üyeye göre söz konusu haberlerin arka planında, Le Drian’ın Macron’un ikinci Beyrut ziyareti sırasında görüştüğü tarafları ikna edememesi nedeniyle Paris’te hakim olan kâbusları yok etmek var.
Kaynak, Le Drian’ın Beyrut’a gelmeden önce Twitter üzerinden bir paylaşım yaptığına dikkat çekti. Paylaşımın, özellikle sivil toplum üyeleriyle yaptığı görüşmelerin genel çerçevesini belirlediğine dikkat çekti. Paylaşımında Paris’in yardımlarını dernek ve resmi olmayan kurumlarla sınırlandırdığını belirten Bakan, şu ifadeleri kullandı:
“İktidar, ilaç sübvansiyonlarının kaldırılması ve kesintilerin sürdüğü elektriğin sürekli temini için gerekli yakıtın güvence altına alınamamasıyla nasıl baş edecek? Halk protestolarının hız kazanmasının nedenlerine ve hükümetin oluşumunu hızlandırmak için artan üzerindeki baskıya sessiz mi kalacak yoksa ülkeyi yeni bir aşamaya mı götürecek?”
Kaynağa göre Le Drian, hükümetin kurulmasının engellenmesi sorununun Lübnan ile ilgili olduğunu ve halen çözülemediğini belirtti.  Ülke dışındaki çağrıların da uygun olmadığını vurguladı. Le Drian ayrıca yetkililerin aynı anda birden fazla Avrupa başkenti ve Washington ile iletişim kurduğunun farkında olduğunu belirterek bu alandaki bahaneleri de geçersiz olarak niteledi.  
Fransız Bakan sözlerini şöyle sürdürdü:
“Fransız girişimi halen geçerlidir ve masadaki yerini korumaktadır. Hükümetin kurulmasını kolaylaştıracak ve faaliyete geçmesini sağlayacaktır. Biz Paris’te hazırız. İlgili taraflar şartlarından ve bahislerinden vazgeçmedikçe herhangi bir destek sağlamayacağız.”
Yapılan açıklamalar Le Drian’ın beraberinde sivil toplum çalışanları için acil yardımlar getirdiği yönünde. Bakan konuya dair yaptığı açıklamada Paris’in Lübnan halkını terk etmeyeceğini vurguladı. Ayrıca hükümetin kurulmasını engelleyenlerin toplumsal düzeyde sağlık ve yaşam alanlarında sorunlara neden olduğunu vurguladı.
Kaynağa göre Fransız Bakan, Macron’un Lübnan’ı kurtarmak ve ülkenin çöküşünü durdurmak için yol haritasını destekleme sözü verdi. Yol haritasına uymayanları hükümetin oluşumunu geciktirmekle sorumlu tuttu. Ayrıca hükümeti kurmak için çalışanlara engel olanlara da yaptırımlar uygulanabileceğini ima etti.
Macron’un hükümetin oluşumunu engelleyenlere karşı yakın zamanda atacağı her adımda Paris’in uluslararası toplumdaki aktörlerle koordineli şekilde çalıştığını belirten Le Drian, süreci engellemekten sorumlu tuttuğu taraflara da kızgınlığını dile getirdi.
Le Drian, ‘Hükümetin kurulma sürecinde yaşanan bu tökezleme ile ilgili ne yapılmalı?’ sorusuna da şu cevabı verdi;
“Bu soru süreci engellen taraflara yöneltilmelidir. Tarafların, mevcut tavırlarından vazgeçerek konumlarını gözden geçirmeleri halinde eylemimizi güçlendirmeye hazırız. Paris söz konusu durumun üstesinden gelinmesinin ardından Lübnan için yardım talep ederek uluslararası arenada eyleme geçecektir.”



İsrail, önde gelen Hamas liderlerinden Raid Saad'a suikast düzenledi

Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)
Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)
TT

İsrail, önde gelen Hamas liderlerinden Raid Saad'a suikast düzenledi

Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)
Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)

İsrail Times gazetesine göre, İsrailli bir yetkili bugün, Hamas'ın üst düzey lideri Raid Saad'ın Gazze şehrinde düzenlenen bir hava saldırısında öldürüldüğünü doğruladı. Bu da İsrail'in ateşkes anlaşmasını ihlal etmesi anlamına geliyor.

Alman Basın Ajansı'na (DPA) göre görgü tanıkları ve sağlık kaynakları bugün, Gazze şehrinin güneybatısındaki Raşid Caddesi üzerindeki Nablusi kavşağı yakınlarında bir araca düzenlenen İsrail hava saldırısında dört Filistinlinin öldüğünü ve birçok kişinin de yaralandığını bildirdi.

Görgü tanıkları, İsrail uçağının Nablusi Meydanı yakınlarında bir araca birkaç füze ateşlediğini, aracı imha ettiğini ve can kayıplarına yol açtığını söyledi. Ambulans ekipleri, ölü ve yaralıları hastanelere taşımak için acilen olay yerine gitti.

İsrail askeri sözcüsü Avichay Adraee ise yaptığı açıklamada, ordu ve Şin Bet'in (İsrail Güvenlik Teşkilatı) Gazze Şehrinde üst düzey bir Hamas komutanını hedef alan bir saldırı düzenlediğini ve onu son zamanlarda hareket için silah üretimi ve yeniden yapılanma çalışmaları yapmakla suçladığını belirtti.

İsrail Ordu Radyosu, saldrırının hedefinin, İzzeddin el-Haddad'dan sonra "Hamas'ın ikinci adamı" ve askeri üretim dosyasından sorumlu kişi olarak tanımladığı Raid Saad olduğunu bildirdi. İsrail'in bugünkü operasyonu gerçekleştirmeden önce son haftalarda kendisine birkaç kez suikast girişiminde bulunduğunu belirtti.

Şarku’l Avsat’ın İbranice yayın yapan Ynet internet sitesinden aktardığına göre Raid Saad Hamas'ın askeri kanadı olan Kassam Tugayları'nın liderlerinden biri.

Hamas'tan hava saldırısının hedefinin kimliğiyle ilgili resmi bir açıklama yapılmadı.

Axios haber sitesi, İsrail'in saldırıdan önce Amerika Birleşik Devletleri'ni önceden bilgilendirmediğini ifade etti.


Suriye halkının merkezi mi yoksa federal devlet mi anlaşmazlığı üzerine bir okuma

Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)
Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)
TT

Suriye halkının merkezi mi yoksa federal devlet mi anlaşmazlığı üzerine bir okuma

Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)
Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)

Macid Kıyali

Suriye’de Beşşar Esed rejiminin düşmesinin ardından geçiş dönemi liderliği ile muhalifleri arasında yaşanan iç çatışma, siyasi sistemin niteliği, özellikle de merkeziyetçilik mi yoksa ademi merkeziyetçilik mi, merkezi bir devlet mi yoksa federal bir devlet mi tartışmaları üzerine yoğunlaşıyor.

Bu konu meşru olmasına rağmen, tartışmaya katkı sağlamak amacıyla bazı temel gözlemler aşağıda sunuyorum.

İlk gözleme göre ademi merkeziyetçilik ya da federalizm meselesini gündeme getirmek, bu konuda kutuplaşmanın temel nedeninin Suriye’deki iç çatışmada kimlik, etnik, mezhepsel ve bölgesel özelliklerin baskın olması olduğu gerçeğini görmeyi zorlaştırdı.

Çatışmanın önde gelen tarafları, siyasi veya sınıfsal güçleri ya da tarafları temsil etmekten ziyade kimlik temelli yahut mezhepsel, etnik ve bölgesel kimliği vurgulayan taraflar olduklarından, bu konunun siyasi niteliği göz ardı ediliyor.

Dikkati çeken ikinci gözleme göre ise federal ya da ademi merkeziyetçi bir devlet için mücadele eden güçler, bunu demokrasi meselesinden daha öncelikli tutuyorlar. Bunun nedeni, söz konusu güçlerin (SDG, Suveyda'daki Hicri Hareketi ve kıyı şeridinde Esed rejiminin çöküşünden etkilenen güçler) demokratik olmayan güçler olmaları. Prensipte pozisyonları, politikaları ve tercihleri ve temsil ettiklerini iddia ettikleri gruplarla olan ilişkileri göz önüne alındığında bu güçlerin Esed rejimi altında kendilerini ifade etmedikleri ve bu konuyu bu kadar yoğun bir şekilde gündeme getirmedikleri unutulmamalı.

Üçüncü ve belki de en önemli gözleme göre federal bir devlette kimlik statüsü konusundaki çatışmaya öncelik verilmesi, devletin kurulması ve vatandaşlık taleplerini ya gölgeliyor ya da ön plana çıkarıyor. Bunların, 54 yıllık Esed döneminde eksik olan iki temel unsur olduğu ve özellikle mevcut koşullarda, yani devletin kurumlar ve hukuk devleti olarak yeniden kurulması ve vatandaşların güçlendirilmesi, böylece Suriyelilerin gerçek anlamda özgür ve eşit vatandaşlar olarak bir halk haline gelmeleri için ülke genelinde Suriyelilerin en çok ihtiyaç duyduğu unsurlar olduğu unutulmamalı.

Bu yüzden iki temel sorunla karşı karşıyayız. Bunlardan birincisi, artık var olmayan Esed rejiminin Suriye'nin birliğini zayıflatıp bozmayı başarması, Suriyelileri mezhep, din, etnik köken, bölge ve aşiret aidiyetlerine göre sınıflandırması ve ‘böl ve yönet’ politikası uyarınca onları birbirlerine düşürmesinden kaynaklanıyor.

İkinci sorun, Suriyelilerin kendi koşullarını kontrol edememeleri. Bu durum, Suriye’nin geleceğinin, Suriye halkının aleyhine, uluslararası güçlerin, özellikle ABD ve bölgesel tarafların meselesi haline gelmesine neden oldu. Bu durum, kimlik çatışmaları, özellikle de silahlı çatışma veya silahlı milisler şeklinde ortaya çıkan çatışmalar için de geçerli.

Federalizm, bir ülkeyi bölmek değil, aksine ülkenin birliğini organize etmek ve merkezin statü, egemenlik ve kaynaklar konusunda çevre bölgelere müdahale etmesini önlemek için daha uygun bir yöntem. Böylelikle karşılıklı güven temelinde hükümete daha geniş katılım sağlanır.

Suriye geçiş dönemi yönetimi ve Suriye muhalefetinin geri kalanı, gelecekteki siyasi sistemin nasıl olacağı ve otoriterliğin ve marjinalleşmenin geri dönüşünü önlemeye katkıda bulunanlar da dahil olmak üzere yeni konsensüsler oluşturmak için neyin uygun olduğu konusunda kafa karışıklığı ya da netlik sağlanamaması ortaya çıkan federalizm ve ademi merkeziyetçilik konusundaki tartışmalardan sorumlu.

Aslında, yeni yönetime bağlı olanlar ve geleneksel Suriye muhalefeti tarafından federalizmin reddedilmesinin sebebi, aceleci davranışlar, duygusal ve milliyetçi coşku ve önyargılar.

Söz konusu tartışmayı kapatmak yerine açmalı, tüm soruları sormalı. Çünkü Suriye’nin geleceği tartışmaya açık. Tüm Suriyeliler bu tartışmayla ilgileniyor ve bu konuda cevaplar bulmaya katkıda bulunuyor.

Daha spesifik olarak, federal ya da ademi merkeziyetçi bir devlet tartışmasıyla ilgili olarak, federalizmin herhangi bir ülkenin bölünmesi anlamına gelmediği, aksine birliğin daha uygun bir şekilde örgütlenmesi ve merkezin statü, egemenlik ve kaynaklar konusunda çevreyi kötü yönde etkilemesini önlemek için, karşılıklı güvene dayalı yönetişime daha geniş katılımı garanti eden bir sistem olduğunun anlaşılması gerekiyor.

Toplumun yönetimini etkileyen sorunlara güvenlik çözümleri getirilemedi. Çünkü herhangi bir güvenlik çözümü coğrafyaya, topluma, egemenliğe ve devlete sadece bölünmeler getirir.

Tüm bunlar bölünmek değil, federalizm gücün paylaşılması anlamına gelir. Dışişleri, savunma ve genel ekonomi yönetimi gibi devlet egemenliği ile ilgili konularda merkezileşme söz konusu. Bunların tümü birleşik parlamento ve merkezi hükümetin sorumluluğunda. Öte yandan iç güvenlik, eğitim, sağlık ve yerel kalkınma konularının yönetimi eyaletlerin veya yerel yönetimlerin yetki alanına girer.

Burada bazılarının endişelerini hafifletebilecek en önemli nokta, federalizmin etnik köken/milliyet veya din/mezhep yerine coğrafyaya dayalı olmasıdır. Çünkü herhangi bir kimlik meselesi, demokratik karakterini zayıflatır ve eşit vatandaşlık haklarının ve vatandaşların devletinin güçlenmesini engeller. Tıpkı Lübnan'da ve Irak'ta olduğu gibi.

Elbette, birçok alanda idari meselelerle ilgili olan ademi merkeziyetçi bir devleti, anayasaya göre yetkileri paylaşan federal bir devletle karıştırmak bir sorundur. Şarku'l Avsat'ın al Majalla'dan aktardığı analize göre federal devleti ayrılıkçı bir devlet olarak görmek de bir tür karışıklık veya yanılgı olarak adlandırılabilir, ancak bu doğru değil, çünkü merkezi devletler, yönetim, temsil ve kaynak dağıtımında esnekliğe sahip federal devletlere göre ayrılmaya çok daha yatkındır, zira günümüzün en büyük, en güçlü ve en zengin devletleri federal devletlerdir.

Bu yüzden herhangi bir kimlik grubuyla anlaşmazlık, kavramların karışmasına veya çarpıtılmasına yol açmamalı. Örneğin, İsrail'in siyasi sistem olarak demokrasiyi benimsemesi, demokrasiye karşı düşmanlığı teşvik etmemeli. Ayrıca, belirli bir önermeye elverişli olmayan koşullar olduğunu gözlemlememiz, bu kavramın tartışmaya açılmaması, geliştirilmemesi ve belirli bir ülkede devlet kurulması için ulusal birliği oluşturmaya hizmet eden bağlamlara yerleştirilmemesi gerektiği anlamına gelmez.

Son olarak, bu alanda, özellikle Suriye bağlamında, dikkate alınması gereken iki konu var. Öncelikle ülkenin toprakları üzerinde devlet egemenliğinden söz edilmesi için bunun halkın birliği gerçeğine dayanması gerekiyor. İkinci olarak ise toplumun yönetimini etkileyen sorunlara güvenlikle ilgili bir çözüm bulunmuyor, çünkü herhangi bir güvenlik çözümü coğrafyanın, toplumun, egemenliğin ve devletin bölünmesine yol açar.

*Bu analiz Şarku’l Avsat tarafından Londra merkezli al Majalla dergisinden çevrilmiştir


Tedmür'de ortak devriyeye düzenlenen saldırıda Suriyeli ve Amerikalı personel yaralandı

 Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)
Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)
TT

Tedmür'de ortak devriyeye düzenlenen saldırıda Suriyeli ve Amerikalı personel yaralandı

 Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)
Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)

Suriye güvenlik kaynakları bugün, Suriye güvenlik güçleri ile ABD kuvvetlerinin, ülkenin orta kesimindeki Tedmür kentinde ortak devriye sırasında silahlı saldırıya uğradığını bildirdi.

Suriye resmi haber ajansı SANA’ya konuşan bir güvenlik kaynağı, saldırıda Suriye güvenlik güçlerinden iki kişinin ve bazı ABD askerlerinin yaralandığını, saldırıyı gerçekleştiren kişinin ise öldürüldüğünü açıkladı.

Kaynak, olayın ardından ABD’ye ait helikopterlerin yaralıları et-Tanf Üssü’ne tahliye ettiğini belirterek, saldırının nedenleri ve koşullarına ilişkin henüz bilgi bulunmadığını ifade etti.

Olay nedeniyle Deyrizor-Şam uluslararası kara yolunda trafiğin geçici olarak durdurulduğu, bölge semalarında ise yoğun hava hareketliliği yaşandığı kaydedildi.