BM Genel Sekreteri Guterres: BM Batı Sahra Özel Temsilcisi pozisyonu için 12 isim önerdim ancak tamamı reddedildi

BM Genel Sekreteri Guterres: BM Batı Sahra Özel Temsilcisi pozisyonu için 12 isim önerdim ancak tamamı reddedildi
TT

BM Genel Sekreteri Guterres: BM Batı Sahra Özel Temsilcisi pozisyonu için 12 isim önerdim ancak tamamı reddedildi

BM Genel Sekreteri Guterres: BM Batı Sahra Özel Temsilcisi pozisyonu için 12 isim önerdim ancak tamamı reddedildi

Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres dün akşam yaptığı açıklamada, BM'nin Batı Sahra Özel Temsilcisi pozisyonunun iki yıldır boş kalmasının sebebinin, bu süre zarfında bu görevi üstlenmesi için 12 adayın ismini önermesi, ancak çatışmanın taraflarından biri veya BM Güvenlik Konseyi’nin bazı üyeleri tarafından bu isimlerin reddedilmesi olduğunu belirtti.
Guterres’in açıklamaları, BM Genel Kurulu'nda tek aday olarak, ikinci dönem (2022-2026) adaylığını değerlendirmek üzere yapılan toplantıda yaptığı konuşmada geldi. 
Guterres açıklamasında, geçtiğimiz günlerde Genel Kurul'a üye 193 devletin kendisine ana pozisyonları dolduracak adayların isimlerini önerme talebine dayanarak bu atamalara ilişkin bir karar aldığını açıkladı. Karara göre bu adayların, kendilerine sunulacak iki veya üç isim arasından seçim yapacak bir komite önüne çıkacağını belirten Guterres, bu komitenin kimlerden oluşacağı veya isimlerin elenmesinde izlenecek mekanizma hakkında açıklamada bulunmadı.
Ancak BM Genel Sekreteri, seçilecek adayın BM Güvenlik Konseyi ve tarafların onayını alması gerektiğinden, bu mekanizmanın benimsenmesine rağmen özellikle belirli krizlerle ilgili pozisyonlar olmak üzere zorlukların devam edeceğini belirtti. 
Guterres, bu zorlukların en çarpıcı örneğinin Batı Sahra sorunu olduğunu belirtti. Bu pozisyon için 12 isim önerdiğini, ancak gerekli oybirliğinin sağlanamadığını ifade eden Guterres, sunulan isimleri ve bunlara itiraz eden tarafları açıklamadı. Guterres, "Bu durumda, bu görevi yapabilecek birini bulmaktan başka bir şey yapmanın çok zor olduğu açık" dedi.
BM Sözcüsü Stephane Dujarric, Guterres’in açıklamasına ilişkin yaptığı açıklamada, "Bugüne kadar bir elçinin atanmayışı BM Genel Sekreteri'nin çabalarının eksikliğinden kaynaklanmıyor. Guterres, reddedilmeyecek veya en azından ilgili taraflarca kabul edilebilir birini aramaya devam edecek" dedi.
BM’nin Batı Sahra Özel Temsilcisi pozisyonunda en son Eski Almanya Cumhurbaşkanı Horst Köhler bulunuyordu. Köhler, sağlık nedenleriyle Mayıs 2019'da görevinden istifa etti. Ancak gerçekte bu görevde ilerleme kaydetmenin imkansız olduğu gerçeğiyle karşılaştıktan sonra bu görevden vazgeçtiği öne sürüldü.
AFP'ye konuşan diplomatlar, Guterres’in 12 adaya ek olarak son iki yıl içinde başka isimlerle de temasa geçtiğini, ancak hepsinin düşünmek için süre istediğini ve ardından özür dileyerek bu imkansız görevi kabul edemeyeceklerini ifade ettiklerini aktardılar.



Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
TT

Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)

Eski Başbakan Haydar el-İbadi Irak'ta ‘seçim sisteminin reforme edilmesi’ çağrısında bulunurken, Koordinasyon Çerçevesi’nin Mukteda es-Sadr'ın Kasım 2025'te yapılması planlanan seçimleri boykot etme kararına karşı tavır alması bekleniyor.

El-İbadi liderliğindeki Zafer Koalisyonu, seçim sisteminin ‘yolsuzluk’ suçu işleyen kişilerin seçime katılmasını engellemesi gerektiğini bildirdi. Koalisyon tarafından bugün yapılan basın açıklamasında, “Ülkenin karşı karşıya olduğu zorluklar, özellikle de bu tarihi anda, sistemin siyasi tabanını genişletmeyi, herkesi dahil etmeyi ve seçim sürecini yolsuzluğa bulaşmış kişilerden ve manipülatörlerden korumayı gerektiriyor” denildi.

Koalisyon, ‘herhangi bir devletin çöküşünün üstesinden gelmenin, halkın çıkarlarını ve devletin varlığını koruyarak iç siyasi ve sosyal birlikle başarılabileceğini’ vurguladı. Açıklamada, “Ulusal bir reform vizyonu temelinde aday olmamak, çıkarlar nedeniyle başkalarının seçimlere katılmasına izin vermemekten temelde farklıdır” ifadesi yer aldı.

Koordinasyon Çerçevesi’nin ana bileşenlerinden biri olan el-İbadi'nin koalisyonu, Sadr'ın benzer bir açıklama yapmasından bir gün sonra seçimleri boykot ettiğini duyurdu.

 Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)

Koordinasyon Çerçevesi'nin pozisyonu

Koordinasyon Çerçevesi, Sadr ve el-İbadi'nin kararları ve bunların bir sonraki parlamentoda Şii temsiliyeti üzerindeki etkileri konusunda hemen bir görüş bildirmedi. Bilgi sahibi kaynaklar, “Sadr ve el-İbadi'nin kararlarını ele alma konusunda Şii meclisi içinde anlaşmazlıklar var” dedi.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar şu ifadeleri kullandı: “Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri ve Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim'in başını çektiği bazı Şii liderlerin durumu kontrol altına alma çabaları var. Yaşananlara uyum sağlamak için uzlaşmacı bir çözüm arayışının yanı sıra Sadr'a seçimlere katılması ve boykotu tersine çevirmesi için davette bulunma ve Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nu birkaç günlüğüne adaylık kapısını yeniden açmaya davet etme olasılığı da var… Koordinasyon Çerçevesi içinde farklı görüşler var, ancak Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki'nin tutumunun Sadr'ı boykotu kırmaya ve seçimlere katılacağını açıklamaya davet etme eğiliminde olduğu dikkat çekiyor.”

Sadr, Kasım ayında yapılması planlanan parlamento seçimlerini boykot etme kararından dönmek için zorlu koşullar öne sürdü.

Sadr X platformundaki hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Yolsuzluk var olduğu sürece hiçbir seçime katılmayacağım. Doğruluk ancak kontrolsüz silahların teslim edilmesi, milislerin dağıtılması ve ordunun güçlendirilmesiyle tesis edilecektir” ifadelerini kullandı.

Yerel platformlarda, Sadr Hareketi liderleri ile aralarında Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin de bulunduğu Şii liderler arasında seçimlere katılma amacıyla temaslar kurulduğuna dair sızıntılar dolaşıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan siyasi bir kaynak, ‘Sadr Hareketi ile geri dönme olasılıkları konusunda şu ana kadar görüşmelerin durmadığını’ söyledi.

Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)

Seçimlerin meşruiyeti

Son dönemde izlenen çeşitli göstergelere göre seçimlerin meşruiyetine ilişkin endişeler bulunuyor. Boykotun kırılgan bir bölgesel ve uluslararası ortamda diğer kesimler tarafından da tekrarlanması, özellikle silah taşıyan ya da geçmişte silah taşımış olanlar başta olmak üzere pek çok Şii gücün, İran'ın hedef alınmasının ardından ABD ve İsrail tarafından hedef alınabilecekleri korkusunu taşımaya devam ettikleri bir dönemde, siyasi sistemin meşruiyetini etkileyebilir.

Aynı bağlamda araştırmacı Seyf es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı: “Irak'taki siyasi sınıf, boykot eden çoğunluğun seçimlere katılma güvenini yeniden tesis edecek olgun bir seçim sistemi sunamadı. Bunun nedeni, seçim yasasının her seçim döneminde, oy veren halkın gerekçeleri dikkate alınmaksızın, büyük geleneksel partilerin ölçülerine uyacak şekilde değiştirilmesidir… Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr ve iki eski başbakan Haydar el-İbadi ve Mustafa el-Kazımi'nin boykotu, seçimlere giden sürecin ciddiyetinin bir göstergesidir.”

Ancak es-Saadi, ‘seçim bölgesi sistemi, Sainte Lague sistemi ve benimsenen yüzde ile her seçimde sorunlara neden olan sonuç hızlandırma cihazlarına ilişkin doğru istatistiklere dayanan olgun bir yasanın çıkarılması yoluyla Irak'taki seçim sisteminde reform yapılabileceğini’ düşünüyor.