Suudi Arabistan’dan Yemen'e hibe: Tankerler Aden’e ulaştı

Suudi Arabistan’ın, petrol ürünleri hibesinin ilk partisini Yemen'e taşıyan petrol tankeri (Suudi Arabistan Yemen Kalkınma ve Yeniden Yapılanma Programı)
Suudi Arabistan’ın, petrol ürünleri hibesinin ilk partisini Yemen'e taşıyan petrol tankeri (Suudi Arabistan Yemen Kalkınma ve Yeniden Yapılanma Programı)
TT

Suudi Arabistan’dan Yemen'e hibe: Tankerler Aden’e ulaştı

Suudi Arabistan’ın, petrol ürünleri hibesinin ilk partisini Yemen'e taşıyan petrol tankeri (Suudi Arabistan Yemen Kalkınma ve Yeniden Yapılanma Programı)
Suudi Arabistan’ın, petrol ürünleri hibesinin ilk partisini Yemen'e taşıyan petrol tankeri (Suudi Arabistan Yemen Kalkınma ve Yeniden Yapılanma Programı)

Suudi Arabistan'ın, Yemen'e petrol ürünleri hibe edeceğini açıklamasının üzerinden henüz beş hafta geçmezken, Yemen Enerji ve Elektrik Bakanı Enver Kelşet, Suudi Arabistan Yemen Kalkınma ve Yeniden Yapılanma Programı kapsamında verilen hibenin ilk ödemelerini teslim almak için harekete geçti. 422 milyon dolar değerindeki bu hibe sayesinde 80'den fazla Yemen istasyonunun işletilmesi bekleniyor.
Suudi programından yapılan açıklamada, toplam hibe miktarı, Yemen halkı için ekonomik ve yaşam istikrarını sağlamayı desteklemek amacıyla 909 bin 591 metrik ton dizel ve 351 bin 304 metrik ton mazot olarak ifade edilmiştir. Suudi Arabistan’ın, Yemen’e her alanda verdiği cömert desteğin genişletilmesi ve iki kardeş ülke arasındaki kardeşlik bağlarının güçlü teyidi için bu hibenin verilmesi yüksek sıcaklıklarda elektrik tüketiminin zirvede olduğu yaz aylarının başlangıcına denk getirilmiştir.
Yemen Enerji ve Elektrik Bakanı Enver Kelşet, Suudi Arabistan Görev Gücü Komutanı Tuğgeneral Nayef el-Uteybi'yi karşıladığı sırada yaptığı açıklamada şunları söyledi: “Yemen halkının pek çok şeye ulaşmasında önemli rol oynayacak olan bu cömert hibenin sağlanması için büyük çaba sarf edildi. Bu hibe, Yemen hükümeti olarak bize elektrik krizinde ileriye dönük çözümler geliştirmeyi düşünmek için geniş imkan verecek. Sektörün toparlanması ve elektrik sisteminin durumunu iyileştiren reformların geliştirilmesi de dahil olmak üzere, herkesin işbirliği ile, elektrik krizinin sona erdirilmesi bağlamında bu hibenin istenen etkilerini görmeyi umuyoruz.“
Suudi Arabistan’ın Yemen’e sürekli desteğinin, iki komşu kardeş ülke arasındaki kardeşlik ilişkilerinin gücünü yansıttığını dile getiren Yemen Enformasyon Kültür ve Turizm Bakanı Muammer el-İryani, Twitter hesabından yaptığı açıklamada şu ifadelere yer verdi: “Bu destek (hibe), Suudi Arabistan’ın oynadığı yapıcı rolü teyit ediyor ve hükümete temel hizmetlerin sağlanması ve Yemenlilerin çektiği acının hafifletilmesi gibi çeşitli alanlardaki sorumluluklarını ve görevlerini yerine getirmesi için verilen desteğin sürdüğünü ortaya koyuyor."
Suudi petrol ürünleri hibesi ve bu hibelerin Ramazan ayında ulaştırılmasından duyduğu memnuniyeti dile getiren Aden Valisi Ahmed Hamid Lamlas, “Bu sübvansiyon, elektrik sektörlerinde esas olarak yakıt kıtlığından kaynaklanan krizlere veda edilmesine bir katkıdır. Böylelikle Aden ve diğer iller istikrar ve kalkınmaya doğru ilerleyecek.” diye konuştu.
Suudi Yemen Kalkınma ve Yeniden Yapılanma Programı’nda petrol ürünleri projesinin direktörü Mühendis Selman el-Hazımi, “Petrol ürünleri için entegre yönetişim mekanizmaları geliştirmek üzere Yemen hükümeti ile çalışmalar yapıldı. Yemen hükümeti, ilgili tüm Yemen bakanlıkları ve yetkilileri ile Yemen'deki sivil toplum kuruluşlarından oluşan bir denetim, izleme ve takip komitesi kurdu. Komite, bir yürütme programına ve hibenin yararlanıcı istasyonlara yüksek güvenilirlik ve bütünlükle ulaşmasını ve yakında başlatılacak olan elektronik bir platform aracılığıyla herkesin hibe verilerini görmesini sağlayacak bir izleme mekanizmasına bağlıdır. Amaç şeffaflığı artırmak, yararlanıcılara hibenin verilmesini sağlamak ve petrol ürünlerinin yalnızca bu bağlamda tahsis edilen alanlarda kullanılmasını sağlamaktır.” dedi.
Hibe, ekonomik ve sosyal hayatın canlanmasına aktif olarak katkıda bulunacak. Özellikle de sivil çalışanların maaş kalemlerinin desteklenmesi için harcamaların yönlendirilmesi ve altyapı projelerinin işleyişine ve canlandırılmasına katkıda bulunarak temel hizmetlerin sunumu konularında Yemen hükümetine yardımcı olacak.
Petrol ürünleri hibesi, günlük yaşamı etkileyen sık elektrik kesintileri sorununun çözülmesine ve Yemen'deki hayati sektör hizmetlerinin performansının artırılmasına da katkıda bulunacak. Bu destek ayrıca ekonomi, sağlık, eğitim ve hizmet alanlarına olumlu etki edecek ve genel koşulları iyileştirecek.
Suudi Arabistan tarafından sağlanan ve tahmini 4,2 milyar dolar olan önceki petrol ürünleri hibeleri, Yemen hükümetinin bütçesi üzerindeki yükü hafifletmede ekonomik etki yarattı. Geçmişteki hibeler ayrıca Yemen’in, küresel piyasalardan petrol ürünleri satın almak için Merkez Bankası'nı döviz cinsinden tüketmesine gerek bırakmadı. Aynı zamanda ABD Doları karşısında Yemen Riyalinin ve yakıt fiyatlarının istikrar kazanmasına ve iş fırsatları yaratılmasına katkıda bulundu. Hibe bunların yanı sıra Yemen vatandaşının üretken gücünü artırmaya ve hayati sektörlerdeki hizmetleri ve Yemen halkının geçim olanaklarını iyileştirmeye katkı sağlayacak.



Hamas'ın Gazze anlaşmasının ikinci aşamasına ilişkin şartları ilerleme şansını zayıflatıyor mu?

Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta devam eden enkaz kaldırma çalışmalarından (AFP)
Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta devam eden enkaz kaldırma çalışmalarından (AFP)
TT

Hamas'ın Gazze anlaşmasının ikinci aşamasına ilişkin şartları ilerleme şansını zayıflatıyor mu?

Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta devam eden enkaz kaldırma çalışmalarından (AFP)
Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta devam eden enkaz kaldırma çalışmalarından (AFP)

Gazze Şeridi’nde şu anda tıkanma yaşayan ateşkes anlaşması, Hamas’ın ikinci aşamada öngörülen idari ve güvenlik düzenlemelerine ilişkin çekinceleri ve kamuoyuna yansıyan talepleriyle yeniden gündeme düştü. Bu gelişme, ABD’den ikinci aşamaya geçiş konusunda ‘perde arkasında’ yürütülen çabalara dair açıklamaların yapıldığı bir döneme denk geldi.

Hamas’ın dün açıkladığı ve silahsızlanma, barış konseyi, istikrar güçleri ile Gazze Şeridi’nin yönetimi için bir komite oluşturulmasına ilişkin dört ana başlığı içeren bu çerçeveye dair değerlendirmelerde görüş ayrılığı yaşanıyor. Şarku’l Avsat’a konuşan bazı uzmanlar, söz konusu taleplerin ikinci aşamaya geçişi zorlaştıran krizleri ortaya koyduğunu ve hareketin üzerindeki baskıyı azaltmaya yönelik manevralar olduğunu savunurken, diğerleri ise İsrail kaynaklı engellere rağmen Hamas’ın anlaşmayı uygulama konusunda ciddiyetini yansıttığı görüşünü dile getiriyor.

ABD Başkanı Donald Trump tarafından önerilen ve geçtiğimiz ekim ayında Gazze’de ateşkes sağlanmasına temel oluşturan barış planı, başkanlığını Trump’ın üstleneceği bir barış konseyi kurulmasını, bu konseyin Filistinli teknokratlardan oluşan bir komiteyi denetlemesini, Hamas’ın silahsızlandırılmasını, savaş sonrası Gazze yönetiminde rol almamasını ve istikrar güçlerinin konuşlandırılmasını öngörüyor.

Hamas’ın Gazze’deki lideri Halil el-Hayye, hareketin kuruluşunun 38. yıl dönümünde yaptığı açıklamada, silahın işgal altındaki halklar için uluslararası hukukla güvence altına alınmış bir hak olduğunu belirterek, bu hakkın korunmasını ve bağımsız bir Filistin devletinin kurulmasını güvence altına alan her türlü önerinin incelenmesine açık olduklarını ifade etti.

El-Hayye, Trump planında yer alan ve ABD Başkanı’nın liderliğinde kurulması öngörülen barış konseyinin görevinin, ateşkes anlaşmasının uygulanmasını gözetmek, finansmanı sağlamak ve Gazze Şeridi’nin yeniden imarını denetlemek olduğunu vurguladı. Filistinliler üzerinde ‘her türlü vesayet ve manda uygulamasını’ ise reddettiklerini söyledi.

Gazze Şeridi’nin yönetimi için Filistinli bağımsız isimlerden oluşan bir teknokratlar komitesinin derhal kurulması çağrısında bulunan el-Hayye, Hamas’ın tüm alanlardaki yetkileri bu komiteye devretmeye ve görevlerini kolaylaştırmaya hazır olduğunu kaydetti. Kurulması planlanan uluslararası gücün görevinin ise Gazze sınırlarında ateşkesi korumak olması gerektiğini vurguladı.

El-Hayye ayrıca, arabuluculara ve özellikle ‘temel garantör’ olarak nitelendirdiği ABD yönetimi ile Başkan Trump’a, İsrail’i anlaşmaya saygı göstermeye ve uygulamaya zorlamak için çalışmaları, anlaşmanın çöküşe sürüklenmesine izin vermemeleri çağrısında bulundu.

asdfr
Başlarında yük taşıyan kadınlar, Gazze Şeridi'nin güneyinde yerinden edilmiş Filistinlilere barınak sağlamak için temizlenmiş araziye kurulan çadırların önünden geçiyor. (AFP)

Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk geçen hafta yaptığı açıklamada, ateşkesin ilan edilmesinden bu yana Gazze’de sarı hattın gerisinde kalan bölgede 350’den fazla İsrail saldırısının belgelendiğini ve en az 121 Filistinlinin hayatını kaybettiğini söyledi. Öte yandan Hamas liderlerinden Raid Saad, cumartesi günü İsrail’in Gazze’de aracını hedef alan saldırısında öldürüldü.

İsrailli yetkililer, ABD yönetiminin Gazze’de savaşı sona erdirmeyi amaçlayan planın ikinci aşamasını şekillendirmek üzere çalışmalar yürüttüğünü ve çok uluslu uluslararası gücün gelecek aydan itibaren bölgede göreve başlamasının planlandığını belirtti. İsrail Yayın Kurumu’na göre, ABD’li yetkililer bu bilgileri son günlerde yapılan görüşmelerde İsrailli muhataplarına iletti.

İsrail Kanal 14 televizyonu, kasım ayının sonlarında yaptığı bir haberde, ABD’nin uluslararası istikrar gücünün Gazze’de konuşlandırılması için tarih olarak ocak ayının ortasını belirlediğini, nisan ayı sonunu ise bölgedeki silahsızlanma sürecinin tamamlanması için nihai takvim olarak öngördüğünü aktarmıştı. Kanal, bu hedeflerin gerçeklikten kopuk bir beklenti olduğunu ve sürecin yeniden ertelenebileceğini kaydetmişti.

El-Ehram Stratejik Araştırmalar Merkezi’nde İsrail meseleleri uzmanı olan Mısırlı analist Dr. Said Ukkaşe, Hamas’ın ortaya koyduğu çerçevenin ikinci aşamada ilerleme ihtimalinin zayıf olduğunu gösterdiğini ve bunun daha fazla İsrail saldırısını tetikleyebileceğini savundu. Ukkaşe, bu tutumun, tehlikeli koşullar altında ilerleyen ikinci aşama yükümlülükleri öncesinde Hamas üzerindeki baskıyı azaltmaya yönelik ‘manevralar’ olduğunu ifade etti.

Hamas dosyasına odaklanan Filistinli siyaset analisti İbrahim el-Medhun ise İsrail’in anlaşmayı sabote etmeye yönelik tekrarlanan engellerine rağmen ikinci aşamaya geçilmesi ve uygulanmasının kaçınılmaz olduğunu dile getirdi. Silah meselesine ilişkin olarak Hamas’ın, Filistin iç kamuoyunda derinlemesine bir diyalog yürüttüğünü, Kahire’deki arabulucularla da şeffaf ve açık görüşmeler yaptığını belirten el-Medhun, tüm taraflarca kabul edilebilecek bir vizyonun şekillenebileceğini ve hareketin barış güçlerinin varlığına açık olduğunu söyledi.

Hamas’ın ortaya koyduğu bu çerçeveye arabulucuların henüz yorum yapmadığı bir ortamda, Mısır Dışişleri Bakanlığı dün yaptığı açıklamada, Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati’nin, İngiliz mevkidaşı Yvette Cooper ile gerçekleştirdiği telefon görüşmesinde Gazze’de geçici bir uluslararası istikrar gücünün konuşlandırılmasının önemini vurguladığını bildirdi. Abdulati, ateşkesin sürdürülebilirliğinin sağlanması ve Trump planının ikinci aşamasına ilişkin yükümlülüklerin uygulanmasının önemine dikkat çekti.

Birleşik Arap Emirlikleri’nde (BAE) düzenlenen Sir Bani Yas Forumu’na katılımı sırasında konuşan Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati, Gazze anlaşmasının ikinci aşamasına geçilmesinin gerekliliğini ve uluslararası istikrar gücünün oluşturulmasının önemini yineledi.

Beyaz Saray Sözcüsü Karoline Leavitt, cuma günü gazetecilere Gazze anlaşmasındaki gelişmelere ilişkin yaptığı açıklamada, “Barış anlaşmasının ikinci aşamasına yönelik olarak şu anda perde arkasında çok sayıda sessiz planlama yürütülüyor… Kalıcı ve sürdürülebilir bir barış sağlamak istiyoruz” ifadelerini kullandı.

ABD’nin Wall Street Journal gazetesi, cumartesi günü yetkililere dayandırdığı haberinde, Trump yönetiminin Gazze Şeridi’nde istikrarı sağlamak amacıyla bir ABD’li generalin komutasında 10 bin askerden oluşan çok uluslu bir güç oluşturmayı hedeflediğini aktardı. Haberde, bazı ülkelerin, gücün görev kapsamının Hamas’ın silahsızlandırılmasını da içerebileceğine yönelik çekinceleri nedeniyle henüz asker göndermediği belirtildi.

Gazete ayrıca ABD Dışişleri Bakanlığı’nın, Gazze’de konuşlandırılması planlanan bu güç için yaklaşık 70 ülkeden askerî veya mali katkı talebinde bulunduğunu, ancak yalnızca 19 ülkenin asker göndermeye ya da ekipman ve lojistik destek gibi farklı şekillerde katkı sunmaya istekli olduğunu yazdı.

Ukkaşe, Trump’ın 29 Aralık’ta İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile yapacağı görüşmede ikinci aşamanın başlatılması için baskı kuracağını öngörerek, İsrail’in bu aşamaya girmeyi kabul edeceğini ancak çekilmelerin uygulanmasına ilişkin müzakerelerin süresiz biçimde uzayabileceğini söyledi.

El-Medhun ise Kahire’nin İsrail kaynaklı engellerin farkında olduğunu ve anlaşmanın başarısızlığa uğramasına yol açabilecek muhtemel İsrail gerekçelerini ortadan kaldırmak için ikinci aşamaya geçişin hızlandırılmasını talep edeceğini ifade etti.


Tunus'taki protestoların ardından Kayravan'da çatışmalar çıktı

Tunus'un başkentinde cumartesi günü düzenlenen bir gösteriden, (Reuters)
Tunus'un başkentinde cumartesi günü düzenlenen bir gösteriden, (Reuters)
TT

Tunus'taki protestoların ardından Kayravan'da çatışmalar çıktı

Tunus'un başkentinde cumartesi günü düzenlenen bir gösteriden, (Reuters)
Tunus'un başkentinde cumartesi günü düzenlenen bir gösteriden, (Reuters)

Tunus'un merkezindeki Kayravan şehrinde, cumartesi akşamı, polis ve gençler arasında art arda ikinci gece çatışmalar yaşandı.

Ailesinin ifadesine göre, çatışmalar bir kişinin polisin kovalamacası ve ardından kendisine yönelik şiddet sonucu ölmesinin ardından patlak verdi. Ölen kişinin akrabaları, ehliyetsiz motosiklet kullandığını ve bir polis aracı tarafından takip edildiğini söylüyor. Ardından dövülerek hastaneye kaldırılan adam, hastaneden kaçmayı başardı. Cumartesi günü geçirdiği kafa travması sonucu hayatını kaybetti.

Tunus'ta da yüzlerce kişi, muhalefet dernekleri ve partilerinin çağrısına yanıt olarak, dördüncü hafta üst üste başkentte "özgürlükleri savunmak ve Cumhurbaşkanı Kays Said'in politikalarını protesto etmek" amacıyla gösteri düzenledi.


Lübnan ve İran ilişkileri "hassas" bir aşamada bulunuyor

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn, Haziran 2025'te İran Dışişleri Bakanı’nın Beyrut ziyaretinde Recci ve Arakçi arasında arabuluculuk yapıyor (Arşiv- Lübnan Cumhurbaşkanlığı)
Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn, Haziran 2025'te İran Dışişleri Bakanı’nın Beyrut ziyaretinde Recci ve Arakçi arasında arabuluculuk yapıyor (Arşiv- Lübnan Cumhurbaşkanlığı)
TT

Lübnan ve İran ilişkileri "hassas" bir aşamada bulunuyor

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn, Haziran 2025'te İran Dışişleri Bakanı’nın Beyrut ziyaretinde Recci ve Arakçi arasında arabuluculuk yapıyor (Arşiv- Lübnan Cumhurbaşkanlığı)
Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn, Haziran 2025'te İran Dışişleri Bakanı’nın Beyrut ziyaretinde Recci ve Arakçi arasında arabuluculuk yapıyor (Arşiv- Lübnan Cumhurbaşkanlığı)

Lübnan-İran ilişkileri çok hassas bir aşamaya geldi ve şu anda, İran liderliği kararını verip Lübnan işlerine müdahalesini durdurmadığı sürece, kontrolden çıkma ve önlenemez olumsuz sonuçlar doğurma riskiyle karşı karşıya. Önde gelen bir siyasi kaynak Şarku’l Avsat'a durumu böyle aktardı. İran'ın Beyrut'taki elçileri müdahaleyi reddederken, Lübnan'daki resmi makamlar müdahaleyi kanıtlayan delillere sahip olduklarını vurguluyor.

Kaynak, İran'ın müdahalesine örnekler verdi; bunlardan ilki, resmi davet olmadan elçilerin gelmesiydi ve resmi görüşmelerinin çoğunun, Hizbullah, Hamas ve İslami Cihad hareketlerinin önderliğindeki görüşmelerini haklı çıkarmak için siyasi bir kılıf sağlama bağlamında kaldığını vurguladı.