Irak: Yeniden başlayan suikastların bir kurbanı da Kerbela’nın meşhur aktivisti

Vazani’nin dün Kerbela’daki cenazesi (AFP)
Vazani’nin dün Kerbela’daki cenazesi (AFP)
TT

Irak: Yeniden başlayan suikastların bir kurbanı da Kerbela’nın meşhur aktivisti

Vazani’nin dün Kerbela’daki cenazesi (AFP)
Vazani’nin dün Kerbela’daki cenazesi (AFP)

Önde gelen aktivist İhab Vazani’nin Pazar akşamı Kerbela’da düzenlenen suikastta öldürülmesi, kamusal ve resmi düzeyde güçlü bir öfke dalgasına yol açtı. Son iki yıldır pek çok aktivistin öldürüldüğü suikastların, önümüzdeki Ekim ayında yapılması planlanan seçimlerin yaklaşmasıyla yeni ruhları ‘öğütmek’ için yeniden yaşanacağından korkuluyor.
Bağdat’ın güneyindeki Kerbela şehrinde düzenlenen protestoları koordine etmesiyle tanınan Vazani, bu protestolarda şiddetle muhalif olduğu iktidar ve partilerini ‘itaatkarlık ve vatan hainliği’ ile suçluyordu. Kerbela sokaklarından birinde yer alan kamera, Vazani’nin dün maskeli motosikletli iki saldırgan tarafından İmam Abbas ve İmam Hüseyin türbeleri yakınındaki evi yakınlarında vurulduğunu gösterdi. Olayın ardından hastaneye sevk edilen Vazani’nin bir süre sonra hayatını kaybettiği kaydedildi. Halk grupları tarafından İran'a sadakatle suçlanan silahlı taraflar, daha önce Kerbela'daki aktivistlere karşı benzer suikastlar gerçekleştirmişti.
İçişleri Bakanlığı birimlerine sivil aktivist Vazani’nin katillerini hızlıca ortaya çıkarma yönünde talimat veren Irak Başbakanı Mustafa el-Kazimi, dünkü toplantısında yaptığı açıklamada, “Aktivist Vazani’nin suça batmış durumdaki katilleri, adaletin pençesinden kaçacaklarını düşünüyor. Katillerin peşine düşecek, kamu güvenliğini bozan tüm suçlulardan intikam alacağız. Kaos yaratma girişimleri dolayısıyla sıfırı tüketen suçlular, silahsız aktivistleri hedef alma eğilimi gösterdi. Ancak diğerlerinin daha önce adaletin pençesine düştüğü gibi, yasa onları da sorumlu tutacaktır” ifadelerini kullandı.
Dün Irak Medya Güvenlik Hücresi tarafından yapılan açıklamada, “Kerbela’daki el-Haddad Caddesi'nde sivil aktivist İhab Vazani’ye suikast düzenleyen terörist unsurları arama yönünde çaba sarf eden Kerbela polisi, olayın hemen ardından suçla ilgili delil ve bilgi toplama yönünde özel bir ekip kurmaya girişti” ifadeleri kullanılmıştı.
Kerbela sokakları, dün, Vazani’nin cenaze töreniyle birlikte öfkeli protestolara tanık oldu. Sıkı güvenlik önlemleri ve şehrin kapatılmasıyla birlikte yolları yanan lastiklerle donatan protestocular, siyasi sürece ve gelecek seçimlere dahil olmayı reddettikleri sloganlar yükseltti. Ekim Hareketi’ne bağlı Ulusal Ev Partisi dün siyasi süreci boykot ettiğini duyurarak şu açıklamalarda bulundu:
“Irak'taki demokratik yolu düzeltme yönünde ekim ayında saf kan döküldüğü, güvenli koşullarda erken ve adil seçimler talep edildiğinde, siyasi otorite ise uygun siyasi ve güvenlik ortamı yaratma, ekim ayı ve öncesinde hayatını kaybeden protestocuların katillerini bulacağı, kaybolan kişilerden haberdar edeceği vaatlerinde bulunmuştu. Nitekim bu sistematik yıkım ve terör ışığında, Ulusal Ev Partisi olarak siyasi sistemi tamamen boykot etmeye karar verdik. Ekim ayı itibariyle ortaya çıkan tüm siyasi güçleri bize katılmaya, düzeltilmesi zor tutumlar sergileyen bu siyasi süreçten tam bir kopuş ilan etmeye çağırıyoruz.”
İnsan Hakları Komisyonu üyesi Ali el-Beyati de “Uluslararası standartlara bakıldığında; seçimlerin güvenilirliği yalnızca seçimlerin düzenlenmesiyle ilgili değil, aynı zamanda seçim öncesi, sırası ve sonrasında yerine getirilmesi gereken bir dizi olumlu koşulla ilgilidir. En son aktivist Vazani’nin öldürüldüğü gibi aktivistlere yönelik devam eden suikastlar ise hükümetin bu koşulları sağlayamadığının bir göstergesidir” ifadelerini kullandı.
Parlamentodaki Dış İlişkiler üyesi Zahir el-Ani ise “Vazani suikastı, hükümetin Hişam el-Haşimi ve diğer şehitlerin katillerini cezalandırmaması sebebiyle kaydedildi” diyerek Güvenlik Uzmanı Haşimi’nin Haziran 2020’deki suikastına işaret etti. Ani, “Zirâ milislerin diretmesi, hesap vermemelerinden kaynaklanıyor. Devletin vatandaşları koruma görevinden vazgeçmesi, sanki insanlara kendi kendilerini korumalarını söylüyormuş gibi onları suçluların pençelerine terk etmesi utanç verici. Bu tam olarak da orman kanunu mantığıdır” dedi.
Kerbelalı yazar Hasan Ubeyd İsa, Facebook hesabından yaptığı açıklamada, “Artık şerefli birer Iraklı olmayan hainler ve ajanlar, kutsal devrimin sembollerinden İhab Vazani’ye Pazar gecesi suikast düzenledi. Bu, Vazani’nin halk hareketi ortağı ve yoldaşı şehit Fahim et-Tai'nin suikastından bir buçuk yıl sonra geldi. Vazani’, Tai’nin ölümünden bir dakika önce onun yanındaydı” ifadelerini kullandı.
Vazani suikastını kınayan Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği (OHCHR) tarafından yapılan açıklamada ise şu ifadelere başvuruldu:
“Vazani suikastı, aktivistlere ve ifade özgürlüğünde bulunanlara yönelik suikastlar dizisinin devamı niteliğindedir. Yaşananlardan duyduğu derin üzüntüyü dile getiren OHCHR, güvenlik sisteminin aktivistleri korumadaki zayıflığını doğruluyor. Bu durum birçok aktivisti Irak’ı terk etmeye zorlarken geride kalanlar ise bu trajik olayların kurbanı olmuştur.”
Suikastı kınayan İngiliz büyükelçisi Stephen Hickey, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, “Faillerin sorumlu tutulması, Ekim ayındaki seçimlere hazırlanıldığı sırada Irak vatandaşların korunması yönünde acil somut adımlara ihtiyaç var” dedi.



İsrail, önde gelen Hamas liderlerinden Raid Saad'a suikast düzenledi

Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)
Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)
TT

İsrail, önde gelen Hamas liderlerinden Raid Saad'a suikast düzenledi

Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)
Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)

İsrail Times gazetesine göre, İsrailli bir yetkili bugün, Hamas'ın üst düzey lideri Raid Saad'ın Gazze şehrinde düzenlenen bir hava saldırısında öldürüldüğünü doğruladı. Bu da İsrail'in ateşkes anlaşmasını ihlal etmesi anlamına geliyor.

Alman Basın Ajansı'na (DPA) göre görgü tanıkları ve sağlık kaynakları bugün, Gazze şehrinin güneybatısındaki Raşid Caddesi üzerindeki Nablusi kavşağı yakınlarında bir araca düzenlenen İsrail hava saldırısında dört Filistinlinin öldüğünü ve birçok kişinin de yaralandığını bildirdi.

Görgü tanıkları, İsrail uçağının Nablusi Meydanı yakınlarında bir araca birkaç füze ateşlediğini, aracı imha ettiğini ve can kayıplarına yol açtığını söyledi. Ambulans ekipleri, ölü ve yaralıları hastanelere taşımak için acilen olay yerine gitti.

İsrail askeri sözcüsü Avichay Adraee ise yaptığı açıklamada, ordu ve Şin Bet'in (İsrail Güvenlik Teşkilatı) Gazze Şehrinde üst düzey bir Hamas komutanını hedef alan bir saldırı düzenlediğini ve onu son zamanlarda hareket için silah üretimi ve yeniden yapılanma çalışmaları yapmakla suçladığını belirtti.

İsrail Ordu Radyosu, saldrırının hedefinin, İzzeddin el-Haddad'dan sonra "Hamas'ın ikinci adamı" ve askeri üretim dosyasından sorumlu kişi olarak tanımladığı Raid Saad olduğunu bildirdi. İsrail'in bugünkü operasyonu gerçekleştirmeden önce son haftalarda kendisine birkaç kez suikast girişiminde bulunduğunu belirtti.

Şarku’l Avsat’ın İbranice yayın yapan Ynet internet sitesinden aktardığına göre Raid Saad Hamas'ın askeri kanadı olan Kassam Tugayları'nın liderlerinden biri.

Hamas'tan hava saldırısının hedefinin kimliğiyle ilgili resmi bir açıklama yapılmadı.

Axios haber sitesi, İsrail'in saldırıdan önce Amerika Birleşik Devletleri'ni önceden bilgilendirmediğini ifade etti.


Suriye halkının merkezi mi yoksa federal devlet mi anlaşmazlığı üzerine bir okuma

Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)
Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)
TT

Suriye halkının merkezi mi yoksa federal devlet mi anlaşmazlığı üzerine bir okuma

Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)
Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)

Macid Kıyali

Suriye’de Beşşar Esed rejiminin düşmesinin ardından geçiş dönemi liderliği ile muhalifleri arasında yaşanan iç çatışma, siyasi sistemin niteliği, özellikle de merkeziyetçilik mi yoksa ademi merkeziyetçilik mi, merkezi bir devlet mi yoksa federal bir devlet mi tartışmaları üzerine yoğunlaşıyor.

Bu konu meşru olmasına rağmen, tartışmaya katkı sağlamak amacıyla bazı temel gözlemler aşağıda sunuyorum.

İlk gözleme göre ademi merkeziyetçilik ya da federalizm meselesini gündeme getirmek, bu konuda kutuplaşmanın temel nedeninin Suriye’deki iç çatışmada kimlik, etnik, mezhepsel ve bölgesel özelliklerin baskın olması olduğu gerçeğini görmeyi zorlaştırdı.

Çatışmanın önde gelen tarafları, siyasi veya sınıfsal güçleri ya da tarafları temsil etmekten ziyade kimlik temelli yahut mezhepsel, etnik ve bölgesel kimliği vurgulayan taraflar olduklarından, bu konunun siyasi niteliği göz ardı ediliyor.

Dikkati çeken ikinci gözleme göre ise federal ya da ademi merkeziyetçi bir devlet için mücadele eden güçler, bunu demokrasi meselesinden daha öncelikli tutuyorlar. Bunun nedeni, söz konusu güçlerin (SDG, Suveyda'daki Hicri Hareketi ve kıyı şeridinde Esed rejiminin çöküşünden etkilenen güçler) demokratik olmayan güçler olmaları. Prensipte pozisyonları, politikaları ve tercihleri ve temsil ettiklerini iddia ettikleri gruplarla olan ilişkileri göz önüne alındığında bu güçlerin Esed rejimi altında kendilerini ifade etmedikleri ve bu konuyu bu kadar yoğun bir şekilde gündeme getirmedikleri unutulmamalı.

Üçüncü ve belki de en önemli gözleme göre federal bir devlette kimlik statüsü konusundaki çatışmaya öncelik verilmesi, devletin kurulması ve vatandaşlık taleplerini ya gölgeliyor ya da ön plana çıkarıyor. Bunların, 54 yıllık Esed döneminde eksik olan iki temel unsur olduğu ve özellikle mevcut koşullarda, yani devletin kurumlar ve hukuk devleti olarak yeniden kurulması ve vatandaşların güçlendirilmesi, böylece Suriyelilerin gerçek anlamda özgür ve eşit vatandaşlar olarak bir halk haline gelmeleri için ülke genelinde Suriyelilerin en çok ihtiyaç duyduğu unsurlar olduğu unutulmamalı.

Bu yüzden iki temel sorunla karşı karşıyayız. Bunlardan birincisi, artık var olmayan Esed rejiminin Suriye'nin birliğini zayıflatıp bozmayı başarması, Suriyelileri mezhep, din, etnik köken, bölge ve aşiret aidiyetlerine göre sınıflandırması ve ‘böl ve yönet’ politikası uyarınca onları birbirlerine düşürmesinden kaynaklanıyor.

İkinci sorun, Suriyelilerin kendi koşullarını kontrol edememeleri. Bu durum, Suriye’nin geleceğinin, Suriye halkının aleyhine, uluslararası güçlerin, özellikle ABD ve bölgesel tarafların meselesi haline gelmesine neden oldu. Bu durum, kimlik çatışmaları, özellikle de silahlı çatışma veya silahlı milisler şeklinde ortaya çıkan çatışmalar için de geçerli.

Federalizm, bir ülkeyi bölmek değil, aksine ülkenin birliğini organize etmek ve merkezin statü, egemenlik ve kaynaklar konusunda çevre bölgelere müdahale etmesini önlemek için daha uygun bir yöntem. Böylelikle karşılıklı güven temelinde hükümete daha geniş katılım sağlanır.

Suriye geçiş dönemi yönetimi ve Suriye muhalefetinin geri kalanı, gelecekteki siyasi sistemin nasıl olacağı ve otoriterliğin ve marjinalleşmenin geri dönüşünü önlemeye katkıda bulunanlar da dahil olmak üzere yeni konsensüsler oluşturmak için neyin uygun olduğu konusunda kafa karışıklığı ya da netlik sağlanamaması ortaya çıkan federalizm ve ademi merkeziyetçilik konusundaki tartışmalardan sorumlu.

Aslında, yeni yönetime bağlı olanlar ve geleneksel Suriye muhalefeti tarafından federalizmin reddedilmesinin sebebi, aceleci davranışlar, duygusal ve milliyetçi coşku ve önyargılar.

Söz konusu tartışmayı kapatmak yerine açmalı, tüm soruları sormalı. Çünkü Suriye’nin geleceği tartışmaya açık. Tüm Suriyeliler bu tartışmayla ilgileniyor ve bu konuda cevaplar bulmaya katkıda bulunuyor.

Daha spesifik olarak, federal ya da ademi merkeziyetçi bir devlet tartışmasıyla ilgili olarak, federalizmin herhangi bir ülkenin bölünmesi anlamına gelmediği, aksine birliğin daha uygun bir şekilde örgütlenmesi ve merkezin statü, egemenlik ve kaynaklar konusunda çevreyi kötü yönde etkilemesini önlemek için, karşılıklı güvene dayalı yönetişime daha geniş katılımı garanti eden bir sistem olduğunun anlaşılması gerekiyor.

Toplumun yönetimini etkileyen sorunlara güvenlik çözümleri getirilemedi. Çünkü herhangi bir güvenlik çözümü coğrafyaya, topluma, egemenliğe ve devlete sadece bölünmeler getirir.

Tüm bunlar bölünmek değil, federalizm gücün paylaşılması anlamına gelir. Dışişleri, savunma ve genel ekonomi yönetimi gibi devlet egemenliği ile ilgili konularda merkezileşme söz konusu. Bunların tümü birleşik parlamento ve merkezi hükümetin sorumluluğunda. Öte yandan iç güvenlik, eğitim, sağlık ve yerel kalkınma konularının yönetimi eyaletlerin veya yerel yönetimlerin yetki alanına girer.

Burada bazılarının endişelerini hafifletebilecek en önemli nokta, federalizmin etnik köken/milliyet veya din/mezhep yerine coğrafyaya dayalı olmasıdır. Çünkü herhangi bir kimlik meselesi, demokratik karakterini zayıflatır ve eşit vatandaşlık haklarının ve vatandaşların devletinin güçlenmesini engeller. Tıpkı Lübnan'da ve Irak'ta olduğu gibi.

Elbette, birçok alanda idari meselelerle ilgili olan ademi merkeziyetçi bir devleti, anayasaya göre yetkileri paylaşan federal bir devletle karıştırmak bir sorundur. Şarku'l Avsat'ın al Majalla'dan aktardığı analize göre federal devleti ayrılıkçı bir devlet olarak görmek de bir tür karışıklık veya yanılgı olarak adlandırılabilir, ancak bu doğru değil, çünkü merkezi devletler, yönetim, temsil ve kaynak dağıtımında esnekliğe sahip federal devletlere göre ayrılmaya çok daha yatkındır, zira günümüzün en büyük, en güçlü ve en zengin devletleri federal devletlerdir.

Bu yüzden herhangi bir kimlik grubuyla anlaşmazlık, kavramların karışmasına veya çarpıtılmasına yol açmamalı. Örneğin, İsrail'in siyasi sistem olarak demokrasiyi benimsemesi, demokrasiye karşı düşmanlığı teşvik etmemeli. Ayrıca, belirli bir önermeye elverişli olmayan koşullar olduğunu gözlemlememiz, bu kavramın tartışmaya açılmaması, geliştirilmemesi ve belirli bir ülkede devlet kurulması için ulusal birliği oluşturmaya hizmet eden bağlamlara yerleştirilmemesi gerektiği anlamına gelmez.

Son olarak, bu alanda, özellikle Suriye bağlamında, dikkate alınması gereken iki konu var. Öncelikle ülkenin toprakları üzerinde devlet egemenliğinden söz edilmesi için bunun halkın birliği gerçeğine dayanması gerekiyor. İkinci olarak ise toplumun yönetimini etkileyen sorunlara güvenlikle ilgili bir çözüm bulunmuyor, çünkü herhangi bir güvenlik çözümü coğrafyanın, toplumun, egemenliğin ve devletin bölünmesine yol açar.

*Bu analiz Şarku’l Avsat tarafından Londra merkezli al Majalla dergisinden çevrilmiştir


Tedmür'de ortak devriyeye düzenlenen saldırıda Suriyeli ve Amerikalı personel yaralandı

 Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)
Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)
TT

Tedmür'de ortak devriyeye düzenlenen saldırıda Suriyeli ve Amerikalı personel yaralandı

 Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)
Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)

Suriye güvenlik kaynakları bugün, Suriye güvenlik güçleri ile ABD kuvvetlerinin, ülkenin orta kesimindeki Tedmür kentinde ortak devriye sırasında silahlı saldırıya uğradığını bildirdi.

Suriye resmi haber ajansı SANA’ya konuşan bir güvenlik kaynağı, saldırıda Suriye güvenlik güçlerinden iki kişinin ve bazı ABD askerlerinin yaralandığını, saldırıyı gerçekleştiren kişinin ise öldürüldüğünü açıkladı.

Kaynak, olayın ardından ABD’ye ait helikopterlerin yaralıları et-Tanf Üssü’ne tahliye ettiğini belirterek, saldırının nedenleri ve koşullarına ilişkin henüz bilgi bulunmadığını ifade etti.

Olay nedeniyle Deyrizor-Şam uluslararası kara yolunda trafiğin geçici olarak durdurulduğu, bölge semalarında ise yoğun hava hareketliliği yaşandığı kaydedildi.