Yemen hükümetinden uluslararası topluma Husileri barışa zorlama ve İran’ın silah kaçakçılığını durdurma çağrısı

Yemenliler Sana'da gıda yardımı İçin kuyrukta bekliyor.  (EPA) 
Yemenliler Sana'da gıda yardımı İçin kuyrukta bekliyor.  (EPA) 
TT

Yemen hükümetinden uluslararası topluma Husileri barışa zorlama ve İran’ın silah kaçakçılığını durdurma çağrısı

Yemenliler Sana'da gıda yardımı İçin kuyrukta bekliyor.  (EPA) 
Yemenliler Sana'da gıda yardımı İçin kuyrukta bekliyor.  (EPA) 

Yemen hükümeti dün uluslararası topluma, İran destekli Husi milislerinin tırmanışını durdurmaları ve kötüleşen insani durumu sona erdirmek için grubu barışı kabul etmeye zorlamaları için baskı yapma çağrısında bulundu. Ayrıca, grubun bölgesel ve uluslararası istikrarı tehdit etme çabalarını destekleme çerçevesinde Tahran'ın silah kaçakçılığı yapmaya devam etmesini önlemek için müdahalede bulunma çağrısı yapıldı.
Hükümetin çağrısı, Yemen Dışişleri Bakanı Ahmed Avad bin Mübarek ve Enformasyon Bakanı Muammer el-İryani tarafından yapılan açıklamalarda geldi. Diğer taraftan resmi kaynaklar, Husi milislerin Marib'in batısındaki bölgelere saldırılarını sürdürdüklerini ve şehri balistik bir füzeyle hedef alarak en az 7 sivilin yaralanmasına neden olduklarını aktardı.
Yemen hükümetinin uluslararası topluma yaptığı çağrılar, BM Yemen Özel Temsilcisi Martin Griffiths'in grubun uzlaşmazlığından duyduğu hayal kırıklığını ve grubun Umman'ın başkenti Maskat'ta görüşmeyi reddettiklerini açıklamasından günler sonra geldi. ABD Yemen Özel Temsilcisi Tim Lenderking, bu görüşmenin Husiler için bir fırsat olduğunu, ancak bu fırsatı kaçırdıklarını belirtti.
Yemen’deki resmi kaynaklar, Dışişleri Bakanı Ahmed Avad bin Mübarek'in dün (Pazartesi) Çin, Avrupa Birliği ve Rusya büyükelçileriyle Husi grubunun uzlaşmazlığını tartıştığını ve milisleri barışı kabul etmeye zorlamak için uluslararası baskı çağrısında bulunduğunu belirtti. 
Yemen resmi haber ajansı SABA’ya göre Bakan Mübarek, Çin'in Yemen Büyükelçisi Kang Yong ile yaptığı görüşmede, Husi darbeci milislerin Marib’de devam eden saldırılarının etkilerini ve balistik füzeler ve patlayıcı yüklü SİHA’lar ile yerleşim bölgelerini günlük olarak hedef almaları konusunu ele aldığını aktardı. Ayrıca Bakan’ın Çin büyükelçisine Yemen halkının, özellikle de Marib’teki yerinden edilmişlerin yaşadığı kötüleşen insani koşulları açıkladığı bildirildi.
Yemenli Bakan, Husilerin devam eden saldırılarının savaşı sona erdirme ve barışı tesis etme yönündeki uluslararası çabalar ve BM’nin çabalarına rağmen sürmesinin milislerin barışçıl bir çözüme ulaşmadaki isteksizliğini yansıttığını vurguladı. 
Resmi kaynakların aktardığına göre Bakan Mübarek, "Yemen hükümetinin, üzerinde mutabık kalınan temel referanslara dayalı kapsamlı ve sürdürülebilir bir barışa ulaşarak Yemen halkının acılarını sona erdirme hevesini" dile getirdi.
Yemen Dışişleri Bakanı, Rusya'nın Yemen Büyükelçisi Vladimir Deduşkin ile yaptığı görüşmede ise, savaşı durdurmak ve uluslararası ve bölgesel girişimlere uygun olarak Yemen'e barış getirmek için gösterilen çabalara rağmen Husi milislerin uzlaşmazlığı ve Yemen halkına yönelik saldırılarına devam etme kararlılığına dikkati çekti.
Resmi basında çıkan haberlere göre Yemen Dışişleri Bakanı Husilerin Marib'e saldırmaya devam ettiğini belirterek, bunun grubun saldırgan doğasını ve İran'ın Yemen'de ve bölgede güvenliği ve istikrarı bozmak için yıkıcı gündemini uygulamaya olan bağlılıklarını gösterdiğini ifade etti.
Bakan ayrıca, Yemenlilerin acılarına son vermek ve savaşı durdurmak için siyasi bir anlaşmaya varmak amacıyla uluslararası toplumun Husi milislerine ve İran rejimine baskı yapmasının önemini vurguladı. Resmi kaynaklar Yemenli Bakan’ın bu gelişmeleri AB'nin Yemen Misyon Başkanı Hans Grundberg ile de görüşerek, Husilerin barış çabalarını ve uluslararası toplumun ve BM’nin bölgesel girişimlerini reddetmesine karşı sağlam bir tutum benimsenmesinin önemini vurguladı.
Diğer taraftan Yemen Enformasyon Bakanı Muammer el-İryani, İran rejimini Husilere balistik füze ve insansız hava aracı gibi silahlar sağlamaya devam etmekle suçladı.
Bakan İryani yaptığı resmi açıklamalarında, Tahran'ın ülkesindeki savaş ve çatışmanın hızını artırma ve ateşkesi sağlama, savaşı sona erdirme ve barış getirme çabalarını önlemek için özel kaçakçılık şebekeleri kullandığını belirtti.
Yemenli Bakan açıklamasında, "ABD Donanması tarafından Arap Denizi'nde ele geçirilen silah sevkiyatına ilişkin ön araştırmalar, kaynağının İran olduğunu ve Husi milislerine doğru yola çıktığını gösteriyor. Bu da Tahran'ın yayılmacı planını uygulamak, bölgede kaos ve terörizmi yaymak ve uluslararası çıkarları tehdit etmek için grubu bir araç olarak kullanmaya devam ettiğini doğruluyor” dedi. 
Yemen Enformasyon Bakanı yaptığı açıklamada, uluslararası toplumu, Birleşmiş Milletleri ve BM Güvenlik Konseyi'nin daimi üyelerini, İran'ın ülkesine müdahalesinin devam etmesine karşı açık ve net bir tutum almaya çağırdı. Ayrıca söz konusu saldırıların uluslararası hukukun ve  başta 2216 sayılı karar olmak üzere Yemen kriziyle ilgili BM anlaşmasının açık bir ihlali olduğunu vurguladı.
Husi grubu, BM'nin ve ABD'nin Umman'daki çabalarına Marib'deki tırmanışı durdurma çağrılarını reddederek yanıt verdi. Grubun Sözcüsü Muhammed Abdusselam Felita, İran gündemine göre Yemen’in geleceğini kontrol etme tercihi sunmayan herhangi bir uluslararası karara teslim olmayacaklarını açıkladı.
Sahadaki gelişmelere ilişkin ordu medyası tarafından aktarılan bilgilere göre, Husilerin şehir merkezindeki bir yerleşim mahallesine attığı balistik füze dün (Pazartesi) Marib kentinde en az 7 sivilin yaralanmasına yol açtı.
SABA haber ajansının aktardığına göre yerel bir kaynak, "Husiler fırlattıkları son füze ile son 7 gün içinde Marib şehrini ve sivilleri beşinci kez hedef aldı” dedi.
Bunun yanı sıra, Yemen Silahlı Kuvvetleri Medya Merkezi, halk direniş güçlerinin desteklediği hükümet güçlerinin Pazar günü Marib’in batısındaki el-Muşeccah cephesindeki Husi milislerini hedef alan kontrollü bir pusu gerçekleştirdiğini bildirdi. Olayın birçok Husi milis üyesinin öldürülmesine ve yaralanmasına, ayrıca ağır ekipman kaybı yaşamalarına  yol açtığı aktarıldı.
Ayrıca ordu medyasına göre, diğer taraftan Yemen’de meşru hükümeti destekleyen Arap Koalisyonu'na bağlı hava kuvvetleri de aynı cepheye ilerleyen Husi takviyelerini hedef alarak, bir dizi aracı imha etti ve içindeki tüm unsurları öldürdü.



Netanyahu, ABD elçisiyle Lübnan'daki durumu görüştü

Beyrut'un güney banliyölerinde son İsrail saldırısının gerçekleştiği yer (Şarku'l Avsat)
Beyrut'un güney banliyölerinde son İsrail saldırısının gerçekleştiği yer (Şarku'l Avsat)
TT

Netanyahu, ABD elçisiyle Lübnan'daki durumu görüştü

Beyrut'un güney banliyölerinde son İsrail saldırısının gerçekleştiği yer (Şarku'l Avsat)
Beyrut'un güney banliyölerinde son İsrail saldırısının gerçekleştiği yer (Şarku'l Avsat)

Papa 14. Leo'nun uçağı Beyrut'tan ayrılır ayrılmaz İsrail'e ait insansız hava araçlarının (İHA) yeniden şehrin semalarında uçmaya başlaması, ziyarete eşlik eden sakinliğin hesaplanmış, geçici ve ziyaretle ilgili kaygılarla dayatılan bir durum olduğunu gösteriyor.

İsrail Yayın Kurumu, Başbakan Binyamin Netanyahu ve Savunma Bakanı Yisrael Katz'ın, Lübnan'a yönelik İsrail tehditleri arasında, ABD elçisi Morgan Ortagus'la, Lübnan'ın başkenti Lübnan'a yapacağı ziyaret öncesinde bir araya geldiğini bildirdi.

Ayrıca İsrail ordusu sözcüsü Avichay Adraee, "X" hesabından paylaştığı videoda, "Hizbullah"ın 121. Birimi'nin, 2020'deki Beyrut limanı patlamasıyla ilgili ipuçlarını ortaya çıkarmak üzere oldukları için Joseph Skaff, Munir Ebu Racili, Joe Bejjani ve Lokman Slim olmak üzere dört önemli Lübnanlı ismin öldürülmesinin arkasında olduğunu söyledi.

Papa Leo, liman patlamasının yaşandığı yeri ziyaret ederek, patlamada hayatını kaybedenlerin ruhları için sessizce dua etti ve kendisini gözyaşlarıyla karşılayan, ellerinde sevdiklerinin fotoğrafları olan çok sayıda vatandaşla tokalaştı.


İsrail: Hizbullah, Beyrut limanındaki patlamayla bağlantılı olarak 4 Lübnanlıyı öldürdü

Beyrut limanındaki tahrip olmuş tahıl silosu sütunlarından bazıları, büyük patlamadan üç yıl sonra görülebiliyor (DPA)
Beyrut limanındaki tahrip olmuş tahıl silosu sütunlarından bazıları, büyük patlamadan üç yıl sonra görülebiliyor (DPA)
TT

İsrail: Hizbullah, Beyrut limanındaki patlamayla bağlantılı olarak 4 Lübnanlıyı öldürdü

Beyrut limanındaki tahrip olmuş tahıl silosu sütunlarından bazıları, büyük patlamadan üç yıl sonra görülebiliyor (DPA)
Beyrut limanındaki tahrip olmuş tahıl silosu sütunlarından bazıları, büyük patlamadan üç yıl sonra görülebiliyor (DPA)

İsrail, Lübnanlı Hizbullah örgütünü, 2020 yılında Beyrut limanında meydana gelen ölümcül patlamada örgütün rolünü ifşa edebilecekleri gerekçesiyle çok sayıda Lübnan vatandaşını öldürmekle suçladı.

İsrail ordusunun dün yaptığı açıklamaya göre dört kurban, patlamanın Hizbullah'ın yüksek patlayıcı amonyum nitrat depolamasından kaynaklandığını ortaya koymuş olabilir.

İsrail ordusu, ölen kişilerin Hizbullah ile patlama arasında bir bağlantı olduğunu ileri süren gümrük memurları ve gazeteciler olduğunu iddia etti.

Bilgiler bağımsız kaynaklarca doğrulanamadı. Hizbullah daha önce patlamanın sorumluluğunu reddetmişti.

Ağustos 2020'de Beyrut limanında meydana gelen patlamada 200'den fazla kişi hayatını kaybetmiş, 6 bin kişi yaralanmış ve mahalleler yerle bir olmuştu.

Patlamaya, güvenlik önlemleri alınmadan yıllarca depolanmış yüzlerce ton yüksek patlayıcı amonyum nitrat neden oldu. Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgiye göre bu, dünyanın en büyük nükleer olmayan patlamalarından biriydi.

Patlamadan bugüne kadar kimse sorumlu tutulmadı.

Soruşturma, öncelikle siyasi nüfuz, yargısal engeller ve yaygın yolsuzluk nedeniyle tıkandı.

Yetkililer soruşturmadan kaçıyor ve hâkimler engelleniyor.

Hükümet, yılın başında soruşturmayı yeniden başlatacağını duyurdu. Bu girişim, siyasi açıdan güçlü Hizbullah'ın İsrail'le savaş nedeniyle zayıflaması ve soruşturmaların yıllardır ilerlemesinin engellenmesiyle de desteklendi.


Refah tünellerinin sırrı: Hamas unsurları 8 ay yeraltında nasıl hayatta kaldı?

TT

Refah tünellerinin sırrı: Hamas unsurları 8 ay yeraltında nasıl hayatta kaldı?

Refah tünellerinin sırrı: Hamas unsurları 8 ay yeraltında nasıl hayatta kaldı?

İsrail ordusunun, Gazze Şeridi’nin güneyindeki Refah kentindeki tünellerde Kassam Tugayları’na bağlı unsurları öldürdüğüne ve esir aldığına dair ardı ardına yaptığı açıklamalar, bu kişilerin kim olduklarına ve özellikle Mayıs 2024’te İsrail’in kenti işgal etmeye başlamasından, ardından operasyonu genişleterek tam kontrol sağlamasından sonra, tünellerde nasıl bu kadar uzun süre gizlenebildiklerine ilişkin pek çok soruyu beraberinde getirdi.

Bir aydan uzun bir süre boyunca, bu unsurların tünellerden silahsız ve can güvenliklerini sağlayacak bir yöntemle çıkarılmasına yönelik temaslar yürütülüyordu. Bu girişimler, İsrailli subay Hadar Goldin’in naaşının 9 Kasım’da teslim edilmesini hızlandırdı. Ancak İsrail, dosyayı Türkiye ile birlikte takip eden ABD ile yapılan sözlü mutabakatları daha sonra ihlal ederek bu kişilere güvenli çıkış izni tanımadı.

Günler ilerledikçe İsrail, söz konusu unsurları tünellerden veya sığınaklarından çıktıkları anda hava saldırılarıyla ya da doğrudan takip ederek öldürmeye veya esir almaya başladı. Bu durum, Refah’ın doğusundaki Ceninah Mahallesi’nde tünellerin son kalan ceplerinin tamamen kuşatılmasıyla daha da yoğunlaştı.

Tünellerde ve pusu bölgelerinde 8 ay

Şarku’l Avsat’a  konuşan Hamas içindeki sahaya yakın kaynaklar, “Bu direnişçilerin, savaşın büyük kısmını, İsrail ordusunun kentte konuşlanmasına ve çok sayıda tünele girmesine rağmen, çoğu zaman tünellerin içinde geçirdiklerini” söyledi. Kaynaklara göre tüneller, İsrail’in tüm ayrıntılarını hâlâ çözemediği bir yapıda inşa edilmişti.

Aynı kaynaklar, Kasım 2023’teki ilk 7 günlük ateşkes sırasında söz konusu savaşçıların yer üstüne çıktığını, çatışmalar yeniden başlayınca tekrar tünellere döndüğünü aktardı. Bu süreçte zaman zaman yer üstünde hareket ettikleri, pusu noktaları arasında geçiş yaptıkları, ardından yeniden tünellere çekildikleri belirtildi. Komutanlarıyla temas, Ocak 2024’te varılan ikinci ateşkese kadar sürdü. Bu ateşkes 18 Mart’a kadar devam etti.

Kaynaklardan biri, çatışmaların yeniden başlaması öncesinde, İsrail ordusunun Refah’ta konuşlanmasına rağmen bazı savaşçıların yer üstüne çıkarak Han Yunus’a ulaştığını, burada komutanlarıyla buluştuğunu ve bazılarıyla birlikte Şubat 2024’te İsrailli esir Avraham Mengistu’nun teslim sürecine katıldığını söyledi. Mengistu, 2014 savaşından beri Gazze’de tutuluyordu.

Savaş yeniden başlayıp diplomatik girişimler sonuçsuz kaldıktan sonra Kassam unsurları tüneller aracılığıyla tekrar Refah’a döndü ve yer üstündeki pusu bölgelerine geri yerleşti.

rth
İsrailli rehine Avraham Mengistu, Hamas ile İsrail arasında geçen Şubat ayında Refah'ta imzalanan esir değişim anlaşması kapsamında teslim platformunda görülüyor (Reuters)

Mart ayı sonunda itibaren bu kişiler, Ağustos ayına kadar komutanlıklarıyla irtibat hâlinde kaldı. Bu süre zarfında İsrail’in Refah’ı tamamen kontrol altına aldığı yönündeki açıklamalarına rağmen, İsrail güçlerine kayıplar verdiren bir dizi saldırı gerçekleştirdiler.

Bu dönemde Kassam Tugayları “Cehennem Kapıları” adını verdiği operasyonlar dizisini başlattı. Askeri araçların, tuzaklanmış evlerin ve tünel çıkışlarının patlatıldığı saldırılarda yaklaşık 6 İsrail askerinin öldürüldüğü açıklandı. Bu saldırılardan birinde Kassam unsurlarının bir İsrail askerini esir almaya çalıştığı belirtildi.

Hamas, o dönem yürütülen ateşkes müzakerelerinde, Refah Taburu’nun hâlâ sahada aktif olduğuna dair bir mesaj vermeyi hedefliyordu. Buna karşın İsrail’in askeri kaynakları, taburun tümüyle dağıtıldığını savunuyordu.

Doğrulanabilen bilgilere göre, Kassam komutanlarıyla birlikte Refah’ta bulunan savaşçılar yer altı tünellerinde ve yer üstündeki pusu noktalarında toplamda 8 aydan fazla süre geçirdi.

Yiyecek ve suya nasıl ulaştılar?

Ateşkesin ardından İsrail ordusunun kontrolündeki bölgede sıkışan bu savaşçıların iaşesiyle ilgili soruları yanıtlayan saha kaynakları, tünellerde belirli miktarda yiyecek ve suyun önceden stoklanmış olduğunu aktardı.

Kaynaklardan biri, geçmişte benzer şekilde erzakın tükendiği bir savaş deneyimine atıfla, savaşçıların muhtemelen İsrail askerlerinin daha önce kullandığı evlerde bıraktığı yiyeceklerden ya da hasar görmemiş Filistinli evlerindeki malzemelerden faydalanmış olabileceğini söyledi. Sosyal medyada aylar önce paylaşılan, “ev sahiplerinden aldıkları yiyecekler için helallik isteyen Hamas ve İslami Cihad mensuplarının bıraktığı notlar” buna örnek gösterildi.

Kaynaklar, Kassam’ın elit birliklerinin görevleriyle yer altındaki destek gruplarının görevlerinin birbirinden farklı olduğuna da dikkat çekti. Bazılarının lojistik ve ikmal, bazılarının pusu operasyonları yürüttüğü, bazılarının ise farklı gruplar arasında geçiş yaparak doğrudan saha komutanlığı ile temas kurduğu belirtildi.

Öne çıkan komutanlar

İsrail medyasının öldürülmelerinin ardından fotoğraflarını yayımladığı kişiler arasında, Refah’ın doğu tabur komutanı Muhammed el-Bavab, yardımcısı ve aynı zamanda eniştesi İsmail Ebu Lebde, ayrıca elit birlik komutanı Tufik Salim bulunuyor.

Kaynaklara göre Ebu Lebde, Avraham Mengistu’nun teslim edilmesi sürecinde Kızılhaç ekibiyle doğrudan temas kuran isimdi. Bavab ise süreci uzaktan takip etti.

Her iki isim de 2014 savaşında İsrailli subay Hadar Goldin’in kaçırılması operasyonunu yöneten kişiler olarak biliniyor.

df
Kızılhaç araçları, Hadar Goldin'in cenazesini geçtiğimiz kasım ayında Gazze Şeridi'nde taşıyor (Reuters)

İsrail’in öldürdüğü isimler arasında ayrıca, Hamas Siyasi Büro üyesi Gazi Hamad’ın oğlu Abdullah Hamad da bulunuyor. Abdullah Hamad’ın müzakere heyetinin üyesi olduğu, savaş öncesinde Hamas yönetimine bağlı Rubat Askerî Koleji’nden mezun olduğu ve eğitimci olarak görev yaptığı aktarıldı. Abdullah Hamad, kuzeni Ahmed Said Hamad ile birlikte, tünelde Kassam komutanları ve diğer savaşçılarla aynı noktada öldürüldü.

Kaynaklar, Gazi Hamad’ın kardeşi Said Hamad’ın ise 7 Ekim saldırısına katılan damatlarının öldürülmesinin ardından üç kızını İsrail bombardımanında kaybettiğini belirtti.