Suriye'de seçimler önce sosyal medya paylaşımlarından dolayı gözaltına alınan 400’den fazla kişi serbest bırakıldı

Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed pankartı önünden geçen Suriyeli insanlar (AFP)
Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed pankartı önünden geçen Suriyeli insanlar (AFP)
TT

Suriye'de seçimler önce sosyal medya paylaşımlarından dolayı gözaltına alınan 400’den fazla kişi serbest bırakıldı

Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed pankartı önünden geçen Suriyeli insanlar (AFP)
Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed pankartı önünden geçen Suriyeli insanlar (AFP)

Suriye'de bu yıl sosyal medyada Esed rejimine muhalif paylaşımlarda bulunanlara yönelik operasyonlarda tutuklanan 400'den fazla kişi serbest bırakıldı. Karar af kapsamında alındı. 26 Mayıs’ta düzenlenmesi beklenen seçimlerden önce uyuşturucu satıcıları, hırsızlar ve kaçakçılar genel af kapsamında bu ay serbest bırakıldı. Gözlemciler, Şam yönetiminin, cumhurbaşkanlığı seçimleri öncesinde 'oy kazanmak' ve  kamuoyu desteği almak için  böyle bir karar aldığını ifade ediyorlar.
Beşşar Esed seçimleri kazanması durumunda, dördüncü dönem görev süresine başlayacak.
Sosyal medyadaki Şam rejimi karşıtlarının çoğu, yüzbinlerce kişinin ölümüne, milyonlarca kişinin ülkeyi terk etmesine yol açan iç savaşa dönüşen 2011 yılındaki ayaklanmaları destek veriyordu. İnsan hakları grupları, affın, birçoğunun vefat ettiğine inanılan Esed muhaliflerini kapsamayacağını belirtiyor.
ABD merkezli İnsan Hakları İzleme Örgütü'nün Suriye araştırmacısı Sara Kayyalı, yönetimin bu adımı seçimlere yönelik attığını işaret etti. Kayalı, seçimlerin inandırıcı gözükmesi için muhalefet ortamı yaratılıyor imajı oluşturulmayı hedefliyor.
Suriye’de halkın ülkede yaşanan ekonomik krizden hoşnutsuzluğunu engellemek için son aylarda sosyal medya paylaşımlarından dolayı çok sayıda kişi tutuklandı. Ülkeye uygulanan yaptırımlar ve pandeminin şartları altında ekonomi kötüleşmekte, ancak hayat koşullarının kötüleşmesinin açık bir şekilde eleştirilmesi kabul edilmiyor.
İsminin açıklanmasını istemeyen ve serbest bırakılan iki tutuklu, konu hakkında, “Siber Suç Yasası Kapsamında Esed taraflarına yönelik yapılan baskının amacı seçimlerden önce korku yaymak içindi” dedi.
Gözaltına alınanlar Beşşar Esed hakkında bir eleştiride bulunmadı. Zira Devlet Başkanı Beşşar Esed’in eleştirilenler idam cezası alabiliyor. Güvenlik güçleri, bu kişilerin beğeni sayısını ile etkileşim aldıkları sosyal medya gönderileri, ülkedeki yaşam zorlukları nedeniyle sosyal medyada paylaşılan yazılar ve hükümeti veya devlet yolsuzluğunu eleştirmeleri nedeniyle gözaltına aldı.
Gözaltına alınanların serbest bırakılması ve tutukluların affedilmesi, seçim öncesinde atılan adımların bir parçası. Seçim için ekonomik krizle mücadele eden devlet çalışanlarına bağış yapılıyor.
Serbest bırakılan iki kişi, medya konuşmamaları için uyarı aldıklarını, dolayısıyla isimlerinin gizli kalmasını talep etti. İkili, serbest bırakılanların çoğunun yargı sürecinden geçmediklerini belitti.



Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
TT

Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)

Eski Başbakan Haydar el-İbadi Irak'ta ‘seçim sisteminin reforme edilmesi’ çağrısında bulunurken, Koordinasyon Çerçevesi’nin Mukteda es-Sadr'ın Kasım 2025'te yapılması planlanan seçimleri boykot etme kararına karşı tavır alması bekleniyor.

El-İbadi liderliğindeki Zafer Koalisyonu, seçim sisteminin ‘yolsuzluk’ suçu işleyen kişilerin seçime katılmasını engellemesi gerektiğini bildirdi. Koalisyon tarafından bugün yapılan basın açıklamasında, “Ülkenin karşı karşıya olduğu zorluklar, özellikle de bu tarihi anda, sistemin siyasi tabanını genişletmeyi, herkesi dahil etmeyi ve seçim sürecini yolsuzluğa bulaşmış kişilerden ve manipülatörlerden korumayı gerektiriyor” denildi.

Koalisyon, ‘herhangi bir devletin çöküşünün üstesinden gelmenin, halkın çıkarlarını ve devletin varlığını koruyarak iç siyasi ve sosyal birlikle başarılabileceğini’ vurguladı. Açıklamada, “Ulusal bir reform vizyonu temelinde aday olmamak, çıkarlar nedeniyle başkalarının seçimlere katılmasına izin vermemekten temelde farklıdır” ifadesi yer aldı.

Koordinasyon Çerçevesi’nin ana bileşenlerinden biri olan el-İbadi'nin koalisyonu, Sadr'ın benzer bir açıklama yapmasından bir gün sonra seçimleri boykot ettiğini duyurdu.

 Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)

Koordinasyon Çerçevesi'nin pozisyonu

Koordinasyon Çerçevesi, Sadr ve el-İbadi'nin kararları ve bunların bir sonraki parlamentoda Şii temsiliyeti üzerindeki etkileri konusunda hemen bir görüş bildirmedi. Bilgi sahibi kaynaklar, “Sadr ve el-İbadi'nin kararlarını ele alma konusunda Şii meclisi içinde anlaşmazlıklar var” dedi.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar şu ifadeleri kullandı: “Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri ve Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim'in başını çektiği bazı Şii liderlerin durumu kontrol altına alma çabaları var. Yaşananlara uyum sağlamak için uzlaşmacı bir çözüm arayışının yanı sıra Sadr'a seçimlere katılması ve boykotu tersine çevirmesi için davette bulunma ve Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nu birkaç günlüğüne adaylık kapısını yeniden açmaya davet etme olasılığı da var… Koordinasyon Çerçevesi içinde farklı görüşler var, ancak Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki'nin tutumunun Sadr'ı boykotu kırmaya ve seçimlere katılacağını açıklamaya davet etme eğiliminde olduğu dikkat çekiyor.”

Sadr, Kasım ayında yapılması planlanan parlamento seçimlerini boykot etme kararından dönmek için zorlu koşullar öne sürdü.

Sadr X platformundaki hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Yolsuzluk var olduğu sürece hiçbir seçime katılmayacağım. Doğruluk ancak kontrolsüz silahların teslim edilmesi, milislerin dağıtılması ve ordunun güçlendirilmesiyle tesis edilecektir” ifadelerini kullandı.

Yerel platformlarda, Sadr Hareketi liderleri ile aralarında Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin de bulunduğu Şii liderler arasında seçimlere katılma amacıyla temaslar kurulduğuna dair sızıntılar dolaşıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan siyasi bir kaynak, ‘Sadr Hareketi ile geri dönme olasılıkları konusunda şu ana kadar görüşmelerin durmadığını’ söyledi.

Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)

Seçimlerin meşruiyeti

Son dönemde izlenen çeşitli göstergelere göre seçimlerin meşruiyetine ilişkin endişeler bulunuyor. Boykotun kırılgan bir bölgesel ve uluslararası ortamda diğer kesimler tarafından da tekrarlanması, özellikle silah taşıyan ya da geçmişte silah taşımış olanlar başta olmak üzere pek çok Şii gücün, İran'ın hedef alınmasının ardından ABD ve İsrail tarafından hedef alınabilecekleri korkusunu taşımaya devam ettikleri bir dönemde, siyasi sistemin meşruiyetini etkileyebilir.

Aynı bağlamda araştırmacı Seyf es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı: “Irak'taki siyasi sınıf, boykot eden çoğunluğun seçimlere katılma güvenini yeniden tesis edecek olgun bir seçim sistemi sunamadı. Bunun nedeni, seçim yasasının her seçim döneminde, oy veren halkın gerekçeleri dikkate alınmaksızın, büyük geleneksel partilerin ölçülerine uyacak şekilde değiştirilmesidir… Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr ve iki eski başbakan Haydar el-İbadi ve Mustafa el-Kazımi'nin boykotu, seçimlere giden sürecin ciddiyetinin bir göstergesidir.”

Ancak es-Saadi, ‘seçim bölgesi sistemi, Sainte Lague sistemi ve benimsenen yüzde ile her seçimde sorunlara neden olan sonuç hızlandırma cihazlarına ilişkin doğru istatistiklere dayanan olgun bir yasanın çıkarılması yoluyla Irak'taki seçim sisteminde reform yapılabileceğini’ düşünüyor.