عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
DÜNYA

Cumhuriyetçiler Biden'ı İran ile müzakereleri ‘derhal’ durdurmaya ve yaptırımları sürdürmeye çağırıyor

Cumhuriyetçi Senatör Bill Hagerty, Çarşamba günü Washington’daki Kongre Binası’nda düzenlenen senato oturumundaydı (AFP)
Cumhuriyetçi Senatör Bill Hagerty, Çarşamba günü Washington’daki Kongre Binası’nda düzenlenen senato oturumundaydı (AFP)
    Washington/Rana Ebter
TT
TT

Cumhuriyetçiler Biden'ı İran ile müzakereleri ‘derhal’ durdurmaya ve yaptırımları sürdürmeye çağırıyor

Cumhuriyetçi Senatör Bill Hagerty, Çarşamba günü Washington’daki Kongre Binası’nda düzenlenen senato oturumundaydı (AFP)
Cumhuriyetçi Senatör Bill Hagerty, Çarşamba günü Washington’daki Kongre Binası’nda düzenlenen senato oturumundaydı (AFP)

Kongredeki Cumhuriyetçiler, ABD yönetimini İran'la nükleer anlaşmaya geri dönme planlarından ve Tahran'a uygulanan yaptırımları kaldırma vaatlerinden vazgeçmeye çağırdı. ABD Başkanı Joe Biden'a yazdıkları mektupta Tahran'ın Hamas Hareket’ini desteklediğini belirten Cumhuriyetçiler, İran’a yönelik herhangi bir yaptırımın kaldırılmasının bu desteği şiddetlendireceği uyarısında bulundu.
Senato'nun önde gelen 44 temsilci, mektuplarında “Yönetiminiz dahilindeki üyeleri şu anda dünyanın en büyük terörizm sponsoru olan İran ile müzakere etmek için Viyana'da olması endişelendirici. ABD, Hamas'ın İsrail'e yönelik son saldırıları ışığında, İran'ı sorumlu tutmak ve onu tabi tuttuğu yaptırımları her ne pahasına olursa olsun kaldırmamak için gerekli tüm adımları atmalıdır” açıklamalarında bulundu.  
Hamas’ın geçtiğimiz günlerde İsrail'e 2014'ten bu yana ilk kez Kudüs'ü hedef alan füzeler de dahil olmak üzere en az bin roket attığına değinildiği mektupta aynı zamanda “ABD ve dünyanın dört bir yanından ülkeler bu füze saldırılarını kınarken İran ise bu saldırıları destekledi. Yüce Rehber, Filistinlilerin İsrail'e saldırmak için ellerinde bulunan tüm araçları birleştirip kullanmaları gerektiğini tweetledi” ifadeleri yer aldı.
Şu anda Viyana'daki müzakere heyetini denetleyen İran Dışişleri Bakanı Muhammed Zarif'in Hamas lideri İsmail Heniyye’yi arayarak İran’ın desteğini ifade ettiği de belirtildi.
Müzakerelerin devam edişinin ve yaptırımların kaldırılma olasılığının ‘İran'ın milyarlarca dolarını kullanıma açacağı, İran'ın Hamas'a ve ABD ve müttefiklerine saldıran diğer terörist gruplara verdiği desteği artıracağı’ olasılığını eleştiren söz konusu senatörler, Biden yönetimini ‘İran ile müzakereleri derhal durdurmaya ve yaptırımların kaldırılmayacağını ilan etmeye’ çağırdı.
Mektubun imzacılarından Cumhuriyetçi Senatör Bill Hagerty, Biden'ı bölgede mevcut gerginliğe neden olmakla suçlayarak “İsrail'deki mevcut kriz önlenebilirdi. Bu, militanları bize ve müttefiklerimize saldırmaya teşvik eden Başkan Biden'ın pervasız dış politikasının sonucudur” ifadelerini kullandı.
İbrahim Anlaşmaları’na atıfta bulunan Hagerty, “Biden’ın bu anlaşmalar üzerine inşa edeceği dört ayı vardı. Ancak bu dört ayını İran rejimini teskin etmeye, nükleer anlaşmaya geri dönme yönündeki hoyrat girişimde İran destekli teröristlere yönelik yaptırımların kaldırılması üzerine durmaya harcadı. Biden, teskin etme politikasına derhal son vermeli!” açıklamalarında bulundu.
Meclisten bir grup üye, uluslararası iş dünyasına gönderdikleri bir mektupta, şirketleri ABD yaptırımlarının kaldırılması durumunda İran ile iş yapmaya devam etmemeleri uyarısında bulundu. Mektupta aynı zamanda “Üye şirketleriniz, ABD'nin İran'a yönelik yaptırımlarının kaldırılması olasılığını kazançlı bir fırsat olarak görebilir. Ancak bize güvenin ki böyle yapmamalılar. ABD'nin İran'a uyguladığı yaptırımlar geçici olarak kaldırıldığı, şirketler İran pazarına yeniden girmeye karar verdiği taktirde yatırımlarınız başarısızlığa mahkum olacak” ifadelerine yer verildi.
Biden yönetiminin İran ile varacağı herhangi bir nükleer anlaşmanın Senato'da bir anlaşma olarak onaylanmayacağını, dolayısıyla ABD'nin yasal olarak buna bağlı olmayacağını hatırlatan senatörler, “Kongre'de iki partili kapsamlı bir desteği almayan herhangi bir anlaşma, 2024'te yılında başkanlığa bir Cumhuriyetçi seçildiği taktirde hayatta kalmayacaktır. Cumhuriyetçiler 2022'de Kongre'de çoğunluğu geri kazandığı taktirde herhangi bir yaptırımın kaldırılması ciddi şekilde sınırlanacaktır” ifadelerine başvurdu.
Kongre'nin İran'a yaptırım uygulamak için geçmişte bir dizi yasa çıkardığını hatırlatan senatörler, yasaların her iki taraftan aldığı büyük destek nedeniyle birçok durumda ABD yönetimlerini aştıklarını vurguladı.
Senatörler, İran’ın nükleer programını, balistik ve seyir füzesi geliştirmesini, terörizme verdiği desteği, rehin alma eylemlerini, ağır insan hakları ihlalleri ve diğer art niyetli davranışlarını ele almayan herhangi bir yeni anlaşmanın, ABD’de kalıcı ve iki partili bir destek almayacağını da vurguladı.
ABD Kongresi, yasa tasarıları her iki mecliste de oyların üçte ikilik bir çoğunluğunu elde ettiği taktirde Beyaz Saray yetkilerini aşabilir. Başkanlık vetosunun aşılması yönünde bu tür bir çoğunluk gerekiyor.

Daha fazlasını oku

 
 
DÜNYA

Çin'e karşı... Trump, üç Güneydoğu Asya ülkesiyle ticaret anlaşmaları imzaladı

ABD Başkanı Donald Trump, Kuala Lumpur'da düzenlenen Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği (ASEAN) zirvesinde diğer liderlerle birlikte hatıra fotoğrafı çekildi. (AP)
ABD Başkanı Donald Trump, Kuala Lumpur'da düzenlenen Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği (ASEAN) zirvesinde diğer liderlerle birlikte hatıra fotoğrafı çekildi. (AP)
TT
TT

Çin'e karşı... Trump, üç Güneydoğu Asya ülkesiyle ticaret anlaşmaları imzaladı

ABD Başkanı Donald Trump, Kuala Lumpur'da düzenlenen Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği (ASEAN) zirvesinde diğer liderlerle birlikte hatıra fotoğrafı çekildi. (AP)
ABD Başkanı Donald Trump, Kuala Lumpur'da düzenlenen Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği (ASEAN) zirvesinde diğer liderlerle birlikte hatıra fotoğrafı çekildi. (AP)

ABD Başkanı Donald Trump, Washington'un Çin'in nadir toprak elementleri ihracatına getirdiği kısıtlamalar nedeniyle ticaret dengesizliklerini gidermek ve tedarik zincirlerini çeşitlendirmek amacıyla bugün Güneydoğu Asya'daki üç ortak ülkeyle bir dizi ticaret anlaşması imzaladı.

Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği (ASEAN) zirvesine katılmak üzere Kuala Lumpur'da bulunan Trump, Tayland, Malezya ve Kamboçya'daki mevkidaşlarıyla karşılıklı ticaret anlaşmaları imzaladı. Anlaşmalar, ülkelerin gümrük vergileri ve gümrük vergileri dışındaki engellerin giderilmesi konusunda iş birliği yapmasını öngörüyor. Beyaz Saray tarafından yayınlanan açıklamaya göre ABD, anlaşmalar kapsamında bu üç ülkeden yapılan ihracatın çoğuna yüzde 19'luk gümrük vergisi uygulayacak.

Trump ayrıca, bu hızlı büyüyen sektörde Pekin'in rekabetçi çabaları arasında, kritik mineraller için tedarik zincirlerinin çeşitlendirilmesi konusunda iş birliği yapmak üzere Tayland ve Malezya ile anlaşma imzaladı.

Reuters geçen ay, Çin'in nadir toprak elementleri işleme konusunda Kuala Lumpur ile görüşmelerde olduğunu ve Malezya'nın devlet fonunun bir Çinli şirketle ortaklık kurarak Malezya'da bir rafineri inşa etmesinin beklendiğini bildirdi.

Dünyanın en büyük nadir toprak elementleri madencisi ve işleyicisi olan Çin, rafinaj teknolojisine giderek daha sıkı ihracat kontrolleri getiriyor. Bu durum, küresel üreticileri yarı iletken çipler, elektrikli araçlar ve askeri teçhizatta yaygın olarak kullanılan temel metallerin alternatif tedarik kaynaklarını güvence altına almak için acele etmeye sevk etti.

Yapılan ortak açıklamada, Malezya'nın bugün ABD'ye kritik minerallerin veya nadir toprak elementlerinin ihracatını yasaklamaktan veya kota uygulamaktan kaçınmayı kabul ettiği belirtildi.

Ancak açıklamada, Malezya'nın taahhüdünün ham veya işlenmiş nadir toprak elementlerine uygulanıp uygulanmayacağı belirtilmedi. Tahmini 16,1 milyon ton nadir toprak elementi rezervine sahip Malezya, kaynak kaybını önlemek için şirketlerin ham nadir toprak elementlerini ihraç etmesini yasakladı.

Açıklamaya göre, anlaşma kapsamında Kuala Lumpur, ABD'den gelen endüstriyel ürünler ve tarım ürünleri ithalatına önemli ölçüde tercihli pazar erişimi sağlamayı da kabul etti.

Bu, kimyasallar, makineler ve binek otomobillerin yanı sıra süt ürünleri ve kümes hayvanları gibi ürünleri de içeriyor.

Açıklamada, helal sertifikasyonunda küresel liderliği ile tanınan Müslüman çoğunluklu bir ülke olan Malezya'nın, kozmetik ve ilaç gibi ABD ürünleri için gereklilikleri basitleştirmeyi kabul ettiği bildirildi.

Öte yandan Tayland, ABD'nin tüm endüstriyel, gıda ve tarım ürünlerini kapsayan malların yaklaşık yüzde 99'unda gümrük engellerini kaldıracak.

Anlaşmalar, Trump'ın bu yılın başlarında iki Güneydoğu Asya komşusu arasında yaşanan kanlı sınır çatışmalarının ardından Tayland ve Kamboçya arasında güçlendirilmiş bir ateşkes anlaşmasının imzalanmasını denetlemesinin ardından imzalandı.

DÜNYA

Putin'in barışı, kazanamadığı bir savaştan daha tehlikeli

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin (AFP)
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin (AFP)
TT
TT

Putin'in barışı, kazanamadığı bir savaştan daha tehlikeli

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin (AFP)
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin (AFP)

Refik Huri

Ukrayna’daki savaşta bir çözüme ulaşmak için zaman geçip giderken Türkiye, Avrupa, ABD ve Çin’in tüm girişimleri boşa gitmiş gibi görünüyor. Her şey, ABD Başkanı Donald Trump’ın Ukrayna’daki savaşı Putin’e bir telefon görüşmesi ile sona erdirebileceği yönündeki ilk açıklamalarına rağmen Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Budapeşte’de yapılması planlanan zirveyi iptal etmesi, bu zirvenin de Alaska Zirvesi ve önceki görüşmelerden farklı olmayacağı sonucuna varıldığını gösterdi.

Moskova'nın görüşüne göre üç yıl önce Ukrayna'yı işgal eden ve halen Ukrayna’da yürüttüğü savaşı ‘özel askeri operasyon’ olarak nitelendiren Putin'in şartları dışında bir çözüm olamaz. Kiev'in görüşüne göre ise Putin’in Rusya’ya ilhak etmekte ısrar ettiği topraklar pahasına bir çözüm mümkün değil. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, Beyaz Saray’da Trump ile yaptığı görüşmeden döndükten sonra, ‘Ukrayna teröristlere suçları için herhangi bir ödül vermeyecek’ açıklamasında bulundu.

Trump'a göre, her iki taraf da zorlu tavizler vermeden bir anlaşmaya varılamaz. Rusya'nın son önerisine göre Rusya tüm Donbas bölgesini ilhak edecek ve Ukrayna güçleri, Moskova'nın Luhansk'ı işgal ettikten sonra işgal edemediği Donetsk bölgesinden çekilecek. Bunun karşılığında ise Rusya ordusu, işgal ettikleri Zaporijya ve Herson bölgelerinden çekilecek.

Putin'in dayatmak istediği barış, savaşından daha tehlikeli. Bundan daha tehlikelisi ise Avrupa'nın ve dolayısıyla dünyanın, siyasetin yağmacı olduğu İkinci Dünya Savaşı öncesi döneme, hatta Birinci Dünya Savaşı öncesi döneme geri dönmesi. Büyükler küçükleri egemenlikleri altına alır, güçlüler zayıfları işgal eder. Bu durum, ABD’nin sağladığı güvenlik şemsiyesi altında geçen onlarca yılın getirdiği rahatlığın ardından Avrupa’da askeri alandaki harcamalarda artışa yol açtı.

Aslında, ABD merkezli düşünce kuruluşu Brookings Enstitüsü’nden Viola Hill ve Angela Stent'in dediği gibi, Putin “Rusya'nın Belarus, Rusya, Ukrayna ve kuzey Kazakistan'ı kapsayan bir Slav birliği üzerinde hakimiyet kurduğu ve Batı'nın Avrasya üzerindeki hegemonyasını tanımasını talep ettiği bir dünya istiyor.”

Eğer Ukrayna'nın işgali bu planın bir parçasıysa Putin, ilerledikçe hedefleri değişen mevcut savaşın bu sonuçları doğurmasını beklemiyordu.

Bu sonuçlardan birincisi, Rusya’nın ve Ukrayna’nın gücünün yanlış hesaplanmasıydı. İngiliz stratejist Lawrence Freedman’a göre çıkarılan derslerden biri askeri gücün sınırlarıydı. İkincisi, Rus milliyetçiliğinin bir silah olarak kullanılmasının Ukrayna milliyetçiliğini derinleştirmesi ve bunun savaşta kullanılmasıydı. Üçüncüsü ise Rusya ordusunun birinci sınıf bir ordu olmadığı gerçeğinin ortaya çıkmasıydı. Çünkü üç yıl içinde bir haftada başaracağını düşündüğü ilerlemeyi kaydetmeyi başaramadı.

Dördüncüsü, Rusya da Ukrayna kadar değişti ve Avrupalıların Sovyet tanklarının gelmesinden duydukları korku, Rusya’nın tanklarının gelmesinden duydukları korkudan daha büyük hale geldi. Beşincisi, büyük bir güç olan Moskova, kendi ürettiği ve kullanmaya karar verdiği silahlarla savaşırken, orta büyüklükteki bir ülke olan Ukrayna, Washington’ın önceden onayı olmadan kullanma hakkına sahip olmadığı ABD ve Avrupa tarafından sağlanan silahlarla savaştı. Altıncısı ise Rusya ile Çin arasındaki ‘sınırsız ortaklık’ da Avrupa ve Amerika'nın tutumlarının birleşmesine yol açtı.

Trump'ın, Avrupa’nın ödemesini yapacağı Tomahawk füzelerini Kiev'e tedarik etme kararı alması kolay olmadı. Çünkü Putin'in tutumunu etkileme konusunda umut ve umutsuzluk arasında gidip geldi. Bunun yanında Moskova’nın bir yandan Ukrayna'ya silah gönderilmesine karşı çıkarken diğer yandan nükleer silah kullanma tehdidinde bulunması oldukça ironik. Ancak Fransız siyaset bilimci Bertrand Badie'ye göre Ukrayna'daki savaş bir dünya savaşına dönüşmedi, ama ‘küreselleşti’.

Ukrayna'nın toprakları ve egemenliği pahasına yapılacak herhangi bir anlaşmanın sonuçlarının, sadece Kiev için değil, Rusya'nın korku içindeki komşuları için de farkında olmayan kimse yok. Donbass ve Kırım'ın ilhakından sonra geriye kalan Ukrayna, AB’ye katılabilse bile NATO üyesi değil ve kaderi Moskova'nın insafına kalacak. Hatta Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, The Economist dergisine verdiği röportajda, “Rusya, Avrupa güvenliği için bir tehdit ve bölgede istikrarı bozan bir güç haline geldi” dedi. Almanya, Moskova ile savaşa hazırlanıyor gibi görünüyor.

Buradaki zorluk, Ukrayna'nın direncine bakılmaksızın savaşı kazanmasına yardım etmek değil, çünkü bu oldukça güç. Buradaki asıl zorluk, Rusya'nın aslında kazanmadığı bir savaşı kazanmasını engellemek. Yaşlı kıta kendini yeniliyor ve Rusya'ya daha fazla yaptırım uyguluyor. Ancak Karl Marx'ın dediği gibi “İnsanlar, tarihi, kendilerinin seçmediği şartlar altında yaparlar.”

*Bu makale Şarku’l Avsat tarafından Independent Arabia’dan çevrilmiştir.

DÜNYA

Ukrayna Ordusu: Rus Hava Kuvvetleri'nin Kiev'e yönelik saldırısında 12 kişi yaralandı

İtfaiyeciler, geçen cumartesi günü Ukrayna'nın başkenti Kiev'e düzenlenen Rus saldırısının ardından bir depoda çıkan yangını söndürmeye çalışıyor. (Arşiv-AP)
İtfaiyeciler, geçen cumartesi günü Ukrayna'nın başkenti Kiev'e düzenlenen Rus saldırısının ardından bir depoda çıkan yangını söndürmeye çalışıyor. (Arşiv-AP)
TT
TT

Ukrayna Ordusu: Rus Hava Kuvvetleri'nin Kiev'e yönelik saldırısında 12 kişi yaralandı

İtfaiyeciler, geçen cumartesi günü Ukrayna'nın başkenti Kiev'e düzenlenen Rus saldırısının ardından bir depoda çıkan yangını söndürmeye çalışıyor. (Arşiv-AP)
İtfaiyeciler, geçen cumartesi günü Ukrayna'nın başkenti Kiev'e düzenlenen Rus saldırısının ardından bir depoda çıkan yangını söndürmeye çalışıyor. (Arşiv-AP)

Ukrayna ordusu, bu sabahı Kiev'e düzenlenen Rus hava saldırısında 12 kişinin yaralandığını duyurdu.

Ukrayna'nın başkenti Kiev Belediye Başkanı Vitali Klitschko (Vitali Kliçko), gece saatlerinde şehre düzenlenen Rus hava saldırısında iki yüksek katlı konut binasının hasar gördüğünü açıkladı.

Saldırının doğrudan iki binayı mı hedef aldığı, yoksa imha edilen füze parçalarının binalarda hasar mı oluşturduğu belirtilmedi.