Faysal bin Ferhan: İran ile görüşmeler istikşafi aşamada

Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Prens Faysal bin Ferhan (Reuters)

Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Faysal bin Ferhan, Suudi Arabistan ile İran arasındaki görüşmelerin başladığını, ancak istikşafi aşamada olduğunu açıkladı.
Bakan Ferhan, AFP’ye verdiği röportajda, "İstikşafi görüşmeleri başlattık. Görüşmeler henüz erken bir aşamada olsa da  İranlıların komşularıyla çıkar ilişkilerinin güvenlik, istikrar ve kalkınmaya yol açacak olumlu bir şekilde gerçekleşmesini görmeyi umuyoruz” dedi.
Prens Ferhan, 18 Haziran'da yapılacak İran cumhurbaşkanlığı seçimlerinin sonucunun Tahran'ın bölgesel politikası üzerindeki etkisine ilişkin bir soruya cevaben, “Dış politikaya İran’ın ruhani lideri Ali Hamaney tarafından karar verildiği için bu etkinin asgari düzeyde olacağını düşünüyoruz. Dini liderin rolü çok önemli. Bu nedenle İran'ın dış politikasında önemli bir değişiklik olacağını düşünmüyoruz” ifadelerini kullandı.
Uluslararası İran Araştırmaları Enstitüsü (Rasanah) Başkanı Prof. Dr. Muhammed es-Sülemi, görüşmelerin henüz nabzı ölçme ve İran'ın yeni bir aşamaya geçme konusundaki ciddiyeti ve politikalarında ve emellerinde rejimin zihinsel imajını değiştirmesi açısından güveni test etme aşamasında olduğunu belirterek, görüşmelerin güvenlik yolunda önemli bir adım olduğunu kaydetti. 
Prof. Dr. Sülemi, Şarku’l Avsat ile verdiği röportajda Suudi Arabistan'ın sürekli olarak ciddiyetini ve sorunları çözme arzusunu ve İran da dahil olmak üzere herkesin çıkarına hizmet edecek şekilde bölgeye yönelik iddialı vizyonunu açıkça ifade ettiğini belirtti. “Ancak tutumlar henüz net değil. Suudi Arabistan İran’daki medyanın tutumunu sürekli olarak yatıştırmaya çalıştı. Ancak medyanın Suudi Arabistan’a yönelik düşmanca tutumlarında herhangi bir azalma tespit etmedik. Bunların sonuncusu ise, istifa eden Lübnan Dışişleri Bakanı'nın diplomatik fırtınaya neden olan açıklamalarına mutlak destek şeklindeki haberler oldu.”
Prof. Dr. Sülemi, Suudi Arabistan'ın, siyasi izolasyon ve zorlu ekonomik koşullarla karşı karşıya olan İran'ın, nükleer programı ile bölgesel çevresiyle uyumlu olmayan veya endişelerini hesaba katmayan herhangi bir beklenen anlaşmanın yararsızlığına inandıktan sonra yeni bir yaklaşım benimseyip benimseyemeyeceğini test ettiğini belirtti. 
İki hafta sonra yapılacak İran seçimlerinin Suudi Arabistan'ı veya bölge ülkelerini hiçbir şekilde ilgilendirmediğini belirten Prof. Dr. Sülemi, dış politikanın İran’ın dini lideri ve Uluslararası İlişkiler Danışmanı Ali Ekber Velayeti ile bağlantılı olduğunu söyledi. Sülemi açıklamasını şu sözlerle sürdürdü:
“Riyad'ın, İran’a bağlı milislerin Yemen’in Marib bölgesindeki çatışmaları ve Husi grubunun kenti kontrol altına alma girişimleri de dahil olmak üzere, Suudi Arabistan'a yönelik gerçekleştirilen operasyonlarıyla ilgili Tahran'a kırmızı çizgilerinin aşılmasına izin vermeyeceği yönündeki doğrudan mesajlar göndermesinin ardından, gerginliği ve göreceli sakinliği azaltma ve niyetleri test etme çabaları dışında, özellikle diplomatik düzeyde yakında hızlı bir gelişmeye tanık olacağımızı düşünmüyorum.”
Riyad ile Tahran arasındaki ilişkiler, biriken çeşitli anlaşmazlıklar sonucunda zarar gördü. Bunların merkezinde İran'ın bölgedeki yıkıcı faaliyetleri ve bazı Arap ülkelerinde kendisine bağlı silahlı milisler oluşturması yer alıyor. Ancak 2016'da diplomatik bağlantıların kesildiğinin ilan edilmesiyle anlaşmazlık doruk noktasına ulaştı.