Suriye: 150 muhalif güneyden kuzeye tahliye ediliyor

Anlaşma, Rusya destekli rejim güçleri ve muhalefet arasında gerçekleşti

Suriyelileri Kuneytra’nın güney kırsalından kuzeye taşıyan otobüsler (Ahrar Havran)
Suriyelileri Kuneytra’nın güney kırsalından kuzeye taşıyan otobüsler (Ahrar Havran)
TT

Suriye: 150 muhalif güneyden kuzeye tahliye ediliyor

Suriyelileri Kuneytra’nın güney kırsalından kuzeye taşıyan otobüsler (Ahrar Havran)
Suriyelileri Kuneytra’nın güney kırsalından kuzeye taşıyan otobüsler (Ahrar Havran)

Muhalefet ve Rus güçlerin desteklediği rejim arasındaki anlaşmaya göre, 20 Mayıs’ta yaklaşık 150 kişinin Suriye’nin güneyindeki Kuneytra kırsalından Türkiye’nin kontrolü altındaki bölgelere tahliyesi başladı.
Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR), 20 Mayıs’ta 3 otobüsün Kuneytra vilayetinin orta kırsalındaki Umm Batnah kasabasına girerek, yaklaşık 30 kişiyi aileleriyle birlikte Suriye’nin kuzeyine götürdüğünü bildirdi. SOHR’a göre bu durum, bir yandan askeri güvenlik şubesi ve Rus tarafı, diğer yandan da Havran’daki (Houran) Merkezi Komite ve bölgenin bazı ileri gelenleri arasındaki bir anlaşmadan sonra gelişti. SOHR, otobüslerin Halep’in kuzeydoğu kırsalındaki el-Bab bölgesine gitmesinin planlandığını aktardı.
SOHR, daha önce askeri güvenlik şubesi ile Havran’daki Merkezi Komite ve bölgenin bazı ileri gelenleri arasındaki bir anlaşmadan söz etmişti. Aktarılana göre anlaşma, perşembe günü Suriye’nin Kuneytra kırsalındaki Umm Batnah köyünde rejim tarafından aranan 30 kişinin aileleriyle birlikte 5 gün içerisinde tahliye edilmesini öngörüyordu. Yerel kaynaklar, otobüslerin Umm Batnah halkından aranan 30 kişi ve ailelerini, perşembe sabahı terör eylemlerine karıştıkları iddiasıyla taşıdığını söylerken, medya organlarından uzak şekilde hareket eden ve Rus askeri polisinin eşlik ettiği konvoyun, muhalif grupların kontrolündeki ‘Fırat Kankanı’ bölgeleri kapsamında yer alan Halep’in doğu kırsalındaki el-Bab şehrinde bulunan Ebu Zendin sınır kapısına yöneldiğini belirtti.
Anlaşma, rejim tarafından aranan 30 kişinin şehirdeki kuşatmanın kaldırılması ve şehri işgal kararından geri dönülmesi karşılığında aileleriyle birlikte tahliye edilmesini öngörürken, söz konusu unsurlara da 5 gün mühlet veriyordu. Sasa Askeri Güvenlik Şubesi tarafından aranan gençler, Tuğgeneral Talal el-Ali ile yapılan bir toplantıda anlaşmanın uygulanmasını kabul etmek için tutuklu iki gencin serbest bırakılmasını şart koştu. Bu bağlamda tutuklu gençlerden biri serbest bırakılırken, diğerinin de birkaç gün içerisinde serbest bırakılacağı belirtildi.
Muhalefet sitesi ‘Özgür Havran Birliği’ sitesi, göç kararının Sasa şubesi ve bölgenin ileri gelenleri arasındaki nihai anlaşma çerçevesinde geliştiğini duyurdu. Siteye göre tahliye edilen gençlerden biri, Umm Batnah kasabasındaki gelişmelerde İran’ın rolü olduğunu aktardı. Genç, “İranlı milisler, işgal altındaki Golan yakınlarında bulunan bölgede kontrollerini sıkılaştırmak için bölgeyi genç erkeklerden boşaltmak ve gençleri oradan uzaklaştırmak için çalışıyorlar” dedi.
Umm Batnah kasabası, işgal altındaki Golan’a komşu bir alanda yer alıyor ve rejimin 2018’de kontrolünü yeniden sağladığı Kuneytra Vilayeti’ne bağlı.
Tahliye anlaşması, kasabanın bu ayın başlarında tanık olduğu tırmanış zemininde kasabanın ileri gelenleri, Dera’daki Merkezi Komite, Sasa Şubesi Askeri Güvenlik’ten bir heyet ve bir Rus heyet arasında yapılan müzakereler sonrasında gelişti. Tel eş-Şaar, Caba, Umm Batnah ve Mamtana köyleri arasında bulunan ed-Davha köyünde İranlı milislere ait bir karakola silahlı kişiler tarafından saldırı düzenlenmesinin ardından bir gerginlik yaşanmıştı. Davha köyü, İsrail işgal ettiği topraklar ve Suriye’yi ayıran sınır çitine yakın bir alanda yer alıyor.
Rejim güçlerinin Tel eş-Şaar’dan Umm Batnah kasabasına top ateşiyle yanıt vermesi, çok sayıda vatandaşın komşu köylere kaçmasında neden olmuştu. Aynı şekilde kasaba kuşatma altına alınırken, 30 aranan gencin teslim edilmediği taktirde askeri saldırı tehdidi altında bölge girişleri de kapatılmıştı.



İsrail Gazze’de savaşı sürdürürken Hamas elindeki kozu kaybedebilir

İsrail ordusu Gazze'de rehinelerin sekizinin cesedini teslim aldı (AFP)
İsrail ordusu Gazze'de rehinelerin sekizinin cesedini teslim aldı (AFP)
TT

İsrail Gazze’de savaşı sürdürürken Hamas elindeki kozu kaybedebilir

İsrail ordusu Gazze'de rehinelerin sekizinin cesedini teslim aldı (AFP)
İsrail ordusu Gazze'de rehinelerin sekizinin cesedini teslim aldı (AFP)

İzzettin Ebu Ayşe

İsrail ordusu, son 20 gün içinde Gazze Şeridi’nde Hamas tarafından alıkonulan sekiz rehinenin cesedini geri almayı başardı. Gazze Savaşı'nın patlak vermesinden bu yana eşi ve benzeri görülmemiş bir sayı bu. Peki bu gelişme, arabulucuların Gazze'de ateşkes anlaşması imzalanması için yürüttüğü görüşmelere olumlu mu yoksa olumsuz mu yansıyacak?

İsrail ordusu bu ay, İsrail iç güvenlik teşkilatı Şin-Bet’in (Şabak) desteğiyle Gazze Şeridi'nde üç özel operasyon düzenleyerek Tel Aviv ile Hamas arasında süren savaşta öldürülen sekiz rehinenin cesedini geri aldı.

50 rehine

Bir ay içinde sekiz rehinenin cesedinin geri alınması büyük bir sayı, çünkü 21 aydır devam eden savaş boyunca ordu özel operasyonlarla sadece 11 rehineyi kurtarabilmiş, geri kalanlar ise Hamas tarafından takas anlaşmaları kapsamında iade edilmişti.

Rehinelerin cesetleri geri getirildikten sonra, Hamas'ın elinde 50 rehine kaldı ve bunların 20'sinin halen hayatta olduğu düşünülüyor. Siyasi gözlemciler bu gelişmeyi, Hamas'ın savaştaki gücünü kaybetmeye başladığının işareti olarak yorumladı.

hyuı8
Netanyahu'nun açıklaması anlaşılmaz ve birçok yoruma açık (AFP)

Öte yandan İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, sekiz rehinenin cesedinin kısa bir süre içinde geri alınmasını büyük bir başarı olarak nitelendirdi. Netanyahu yaptığı açıklamada, “Bu operasyonlar, aylar süren karmaşık saha istihbarat çalışmalarının ardından gerçekleştirildi ve cesetler İsrail'e getirildi” dedi.

İsrail Başbakanı, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Kaçırılan tüm vatandaşlarımızı, hayatta olanları ve ölenleri, evlerine geri getirene kadar durmayacağız ve susmayacağız. Bu operasyonlar Tel Aviv'in Hamas'a karşı savaşında yardımcı olacak ve rehineleri geri getirmemizi sağlayacak, ancak bu biraz zaman alacak.”

Gazze'yi ne bekliyor: Anlaşma mı, yoksa daha fazla çatışma mı?

Ne var ki Netanyahu'nun sözleri anlaşılmaz ve birçok yoruma açık. Özel operasyonlar ve askeri baskı ile rehineleri kurtarmak istediğini mi kastediyor yoksa Hamas ile rehinelerin salıverilmesini öngören bir anlaşma yaparak onları geri getirmek istediğini mi net değil.

Ancak Netanyahu'nun açıklaması, Gazze'de ateşkesle ilgili müzakerelerde kaydedilen önemli ilerlemeyle aynı zamana denk geldi. Hamas heyeti, bir anlaşmaya varmak amacıyla müzakereleri yeniden başlatmak üzere Mısır'a gitti. Netanyahu da İsrail heyetini Şarm eş-Şeyh'teki görüşmelere göndermeyi kabul etti ve heyete müzakereler sırasında kullanabilecekleri geniş yetkiler verdi.

fgthy
Hamas'ın elinde 50 rehine bulunuyor ve bunların 20'sinin hayatta olduğu düşünülüyor (AFP)

İsrail ordusunun Gazze'de tutulan cesetleri serbest bırakmayı başarmasının Mısır'daki görüşmeler üzerinde etkisi olacağına şüphe yok. Hamas, Gazze'deki savaşın sona ermesi ve ordunun bölgeden çekilmesi karşılığında tüm rehinelerin bir kerede serbest bırakılmasında ısrar ederken, kısmi anlaşmaları tercih eden Netanyahu, askeri baskı ve Gazze'deki özel operasyonların sonuç vereceğini düşünüyor.

Hamas'ın şartlarına boyun eğmeyiz

Siyaset uzmanı Remzi Asfur, Gazze'de tutulan rehinelerin cesetlerinin bulunduğu yere ulaşılmasının ardından Netanyahu'nun kapsamlı bir anlaşma yapmak veya Hamas'ın taleplerine boyun eğmek için aceleci davranmadığını ve bunun da bir anlaşmaya varılmasını engelleyebileceğini söyledi.

Asfur, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Netanyahu, kendisinin başarılar elde ettiğini, askeri baskıların Hamas'ın bölgedeki kontrolünü kaybettiğini ve Gazze'ye yönelik kara harekatının devam etmesinin rehinelerin serbest bırakılması konusunda sonuçlar verdiğini düşünüyor. Bu yüzden kendini güçlü hissediyor ve şartlarını dayatabileceğini düşünüyor, bu yüzden Hamas'ın şartlarına boyun eğmeyecek. Rehinelerin cesetlerine ulaşılması, İsrail'in Hamas'ın takas anlaşması kapsamında rehineleri serbest bırakması karşılığında ödeyeceği bedeli azaltıyor. Bu da Hamas'ın müzakerelerdeki konumunu büyük ölçüde zayıflatıyor ve İsrail'in konumunu güçlendiriyor.”

Netanyahu'nun sürekli olarak rehinelerin cesetlerine ulaşmasının rehine anlaşmasının gidişatını etkilediğini belirten Asfur, Tel Aviv'in bu operasyonları müzakereleri zorlaştırmak veya engellemek için kullanabileceğini, çünkü bunu bir başarı olarak gördüğünü ve Hamas'ın bölgedeki kontrolünü sağlamakta zorlandığını vurguladı.

Hamas'ın halen hayatta olan rehineler olduğunu ve bunun müzakere kurallarını değiştirebileceğini söyleyen Asfur, ancak her halükarda, İsrail'in bugün ödeyeceği bedel çok düşük ve rehineler ceset olarak geri dönse bile İsrail rehinelerini geri almaya devam ettiği sürece, Hamas olumlu sonuçlar elde edemeyecek.

Hamas Netanyahu'yu anlıyor ve ateşkes yolunda ilerliyor

Güvenlik analisti Salih Hamada ise Netanyahu'nun İsrail içinde ve müzakerelerde itibarının artabileceğini düşünüyor. Ancak Hamas’ın bunu anladığını ve manevra yapmaya çalışıyor gibi göründüğünü ifade eden Hamad, “Hamas, dersini almış ve askeri baskının sonuç verebileceğini anlamış olabilir” yorumunda bulundu.

Hamada, değerlendirmesinde şunları söyledi:

“Hamas, İsrail ordusunun bazı cesetleri ele geçirmesinin ardından Netanyahu'nun taleplerine ve baskılarına yanıt verebilir ve uzlaşmayı kabul edebilir, çünkü uzlaşmamak, elindeki koz olan rehineleri kaybetmek anlamına gelir.”

Hamas'ın bedelin düştüğünü anladığını ve bu yüzden anlaşma şansını azaltmayacağını söyleyen Hamada, aksine daha fazla taviz vererek bunu güçlendireceğini, çünkü Gazze halkının savaştan yorgun düştüğünü ve daha fazla direnemeyeceğini düşünüyor.

Netanyahu, ‘cesetlerin geri alınmasının rehinelerin askeri güçle eve geri getirebileceklerinin açık bir kanıtı olduğunu ve şu anda anlaşma yolunu tercih etmediklerini’ söyleyen İç Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir'in teşvikiyle önerilen anlaşmaya karşı çıkmayı düşünürken, hükümeti içinde ateşkes yapması için baskı görüyor.

Öte yandan İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog, halen Gazze'de tutulan rehinelerin derhal serbest bırakılmasını istedi. Herzog, “Gazze'de alıkonulanların derhal serbest bırakılması için adım atılmalı. Bu cesur adım, dünyanın güvenliği ve barışına hizmet edecek, aynı zamanda savaşın sona ermesine yol açabilir” dedi.