Taliban saldırısında ihmali bulunan 100 güvenlik görevlisi tutuklandı

Helmend'deki çatışmaların yerinden ettiği Afgan aileler, ülkenin güneyindeki antik kalıntılara sığınıyor. (AFP)
Helmend'deki çatışmaların yerinden ettiği Afgan aileler, ülkenin güneyindeki antik kalıntılara sığınıyor. (AFP)
TT

Taliban saldırısında ihmali bulunan 100 güvenlik görevlisi tutuklandı

Helmend'deki çatışmaların yerinden ettiği Afgan aileler, ülkenin güneyindeki antik kalıntılara sığınıyor. (AFP)
Helmend'deki çatışmaların yerinden ettiği Afgan aileler, ülkenin güneyindeki antik kalıntılara sığınıyor. (AFP)

Afganistan yönetimi, Taliban'ın ülkenin doğusundaki Lahman bölgesinin yönetim merkezi Mihterlam'a düzenlediği saldırırının ardından, görevlerini ihmal ettikleri gerekçesiyle yaklaşık 100 güvenlik görevlisini tutukladı.
Bölge Konseyi üyeleri Gülizar Sencerval ve Atikullah Abdurrahmanzey, militanların pazar gecesi il başkentine sızmayı başardıklarını, güvenlik güçlerinin karşılık vermesi öncesinde merkez cezaevine saldırdıklarını bildirdiler. Bölge Sözcüsü’nün aktardığı bilgilere göre aralarında Milli İstihbarat Teşkilatı Başkan Yardımcısı’nın da bulunduğu tutuklu güvenlik yetkililerine görevlerini ihmal etme suçlaması yöneltildi. Ardından Kabil'e sevk edildiler.
Sencerval ve Abdurrahmanzey; Alingar ve Alishang’a giden yolların militanlarca kapatıldığını ve kuşatma altına alındığını bildirdiler. Taliban daha önce de Devlet Şah ilçesinin kontrolünü ele geçirmişti.
Mihterlam'daki eylem, Taliban’ın son zamanlarda Afganistan'da gerçekleştirdiği bir dizi silahlı saldırının sonuncusuydu.
Yetkililer, pazar akşamı ülkenin kuzeyindeki Bağlan eyaletinin Guzergah Nur bölgesindeki bir askeri tesise silahlı kişilerce saldırı düzenlendiğini, en az 8 askerin öldürüldüğünü, 7’sinin de yaralandığını bildirdi. Bölge meclisi üyeleri Safdar Muhsini ve Firuzeddin Amak’ın aktardığı bilgilere göre Taliban, Bağlan’ın yönetim merkezi Puli el-Humri çevresinde, en az üç bölgeye saldırdı.
Afganistan'daki uluslararası güçlerin 1 Mayıs itibariyle çekilmeye başlamasının ardından yönetim merkezlerine, ilçelere ve askeri üslere yönelik saldırılarını yoğunlaştıran Taliban, bu süre zarfında Kabil'e sadece birkaç kilometre uzaklıktaki dört eyaleti de kontrol altına almayı başardı. Binlerce Afgan vatandaşı, 2020 yılının ekim ayının ardından  artan Taliban şiddetinden kaçmak için Helmand eyaletini terk etti.
Güney Afganistan'da bin yıllık geçmişi bulunan bir Afgan şehrindeki antik harabeler, yerlerinden edilen yüzlerce kişi için sığınağa dönüştü. Yerinden edilenlerin çoğu Afgan hükümeti kontrolü altındaki az sayıdaki bölgeden biri olan Leşkergah şehrine yerleşti.Bazıları da harap olmuş kadim şehirdeki yerlerinden edilmişlere katılmayı seçti.
Yerel adıyla Antik Kuhna Kalesi olan antik Leşkeri Bazar Kalesi, büyüklüğü, güzel mimarisi ve muhteşem duvarlarıyla uluslararası alanın ülkede en fazla ilgi gösterdiği yerler arasında bulunuyor. 10 kilometrelik bir alana yayılmış olan Leşkeri Bazar Kalesi, günümüz Afganistan topraklarını 10’uncu ve 13’üncü yüzyıllar arasında kontrolü altında tutan Gazneli ve Gurlu sultanlarının ikametgahıydı. Afganistan'da faaliyet gösteren Fransız arkeoloji misyonu yetkilisi Philippe Marquis, AFP’ye verdiği demeçte şunları söyledi:
“İslam dünyasında böylesine ince, ayrıntılı ve mükemmel yapılmış ve her şeye rağmen iyi korunmuş başka bir yapı yok. Bize bulunduğu dönem hakkında çok şey öğreteceğinden eminiz. Bu nedenle burayı korumak oldukça önemli.”



Putin'e baskı ve ‘nükleer denizaltıların’ konuşlandırılması... Trump'ın çifte uyarısının arkasında ne var?

ABD Başkanı Donald Trump ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin (Reuters)
ABD Başkanı Donald Trump ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin (Reuters)
TT

Putin'e baskı ve ‘nükleer denizaltıların’ konuşlandırılması... Trump'ın çifte uyarısının arkasında ne var?

ABD Başkanı Donald Trump ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin (Reuters)
ABD Başkanı Donald Trump ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin (Reuters)

ABD Başkanı Donald Trump, Moskova'nın alaycı tavırlarına yanıt olarak iki nükleer denizaltıyı ‘uygun bölgelere’ gönderme emri vereceğini açıklayarak, Rusya ile ABD arasındaki güç gösterisinde çıtayı yükseltti.

Trump'ın sosyal medya platformu Truth Social’de yaptığı paylaşım, güvenlik bağlamında alışılmadık bir durum değildi. Şarku’l Avsat’ın The Times gazetesinden aktardığına göre, ABD'nin 71 nükleer denizaltısından yaklaşık 20'si her an denizde görev yapıyor ve özellikle gerginliğin arttığı dönemlerde rutin olarak Rusya'ya yakın bölgelere sevk ediliyor. Ancak olağandışı olan, ABD'nin bunu açıklaması. Bu ise Trump'ın paylaşımının gerçek amacını ortaya koyuyor. Söz konusu paylaşım iki mesaj içeriyor: Birincisi, Trump'ın eylem adamı olduğunu kanıtlamak, ikincisi ise mesaj vermek.

Rusya Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Dmitry Medvedev (AP)Rusya Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Dmitry Medvedev (AP)

Medvedev'e yanıt ve Putin'e işaret

Trump için bu adım, provokasyona sert tepki verme şeklindeki alışılmış tavrının bir parçası.

Trump, özellikle Rusya'da başkanlık görevinden ayrıldıktan sonra tartışmalı rolüyle tanınan Dmitriy Medvedev'e yanıt veriyordu. Trump'ın Moskova'ya Ukrayna'da ateşkes sağlanması için verdiği süreyi kısaltmasının ardından Medvedev sosyal medya hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Her yeni uyarı bir tehdit ve savaşa doğru adımdır. Rusya ile Ukrayna arasında değil; kendi ülkenle. Uyuyan Joe'nun yolunu izleme!” ifadelerini kullandı.

The Times’ın haberine göre bu açıklamaların amacı, sürekli olarak Üçüncü Dünya Savaşı’nın patlak vereceği konusunda uyarıda bulunan Trump'ı korkutmak. Öyle ki Trump, Oval Ofis'teki meşhur sözlü tartışmada Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy'i ‘kumar oynamakla’ suçlamıştı. Ancak, Rusya'da bile abartılı bir kişilik olarak görülen Medvedev, Trump'ın Putin'e yönelik söyleminin son aylarda giderek sertleştiği göz önüne alındığında, bu mesajın hedefi değil.

ABD Başkanı Donald Trump ve Rus mevkidaşı Vladimir Putin (Arşiv - Reuters)ABD Başkanı Donald Trump ve Rus mevkidaşı Vladimir Putin (Arşiv - Reuters)

İhtiyatlı eleştiri

Trump, Putin'i giderek daha fazla eleştiriyor, ancak onu doğrudan kışkırtmaktan da kaçınıyor; çünkü aralarında iyi bir dostluk ve iş ilişkisi olduğunu düşünmeye devam ediyor. Bu durum, Medvedev'in pazartesi günü yaptığı açıklamadan açıkça anlaşılıyor. Putin ise Trump'ın barış için belirlediği son tarihi, dün yaptığı paylaşımdan yaklaşık bir saat önce reddetmişti.

Trump kendini usta bir müzakereci olarak görüyor. Bu nedenle, ABD donanmasında başkomutan olarak emrinde bulunan çeşitli gemi türlerini kapsayacak şekilde ‘nükleer denizaltılar’ ifadesini belirsiz bir şekilde kullandı.

ABD'nin 71 adet nükleer denizaltısı varken, bunların 14'ü Ohio sınıfı balistik füze denizaltılarıdır ve 20 adede kadar Trident II füzesi taşıyabilirler. Bu füzeler nükleer başlıklarla donatılabilir. ABD’nin sahip olduğu nükleer silahlı denizaltılardan sekiz ila on tanesi her an dünya çapında devriye görevindedir.

Resim  Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin (Arşiv-AFP)Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin (Arşiv-AFP)

Beyaz Saray, Putin'in Trump'ın denizaltılarla ilgili diplomasisinin provokatif olmadığını, Dmitriy Medvedev'in tek bir provokatif açıklaması üzerine nükleer söylemlerin yeniden alevlenmesini önlemek için olduğunu anlayacağına inanıyor. Zira filonun görevi saldırı amaçlı değil; savunma amaçlı.

Müttefiklere yönelik yaptırımlar ve gümrük tarifeleri

Bununla birlikte, Trump'ın Putin'e yönelik söylemi belirgin şekilde sertleşti. Trump geçen hafta, “Yaptıkları şey iğrenç” dedi ve Putin'i ‘yalan söylemekle’ suçladı.

Trump ayrıca, Rus enerjisini satın alanlara ikincil yaptırımlar uygulamakla tehdit etti ve Hindistan'ı yüzde 25'lik genel gümrük vergisiyle hedef aldı. Trump, “Zaten zor durumdaki ekonomilerini birlikte mahvedebilirler” dedi.

Rusya'dan petrol alımına yönelik bu cezai gümrük vergisinin oranını doğrudan açıklamamasına rağmen, nihai gümrük vergisi sistemi ile ilgili görüşmeler kritik aşamaya yaklaşırken, benzer bir yaklaşım daha sonra Çin'e de uygulanabilir.

Rus gazının en büyük alıcısı olmaya devam eden Avrupa Birliği (AB) de yaptırımların hedefinde olabilir. Macaristan, Belçika, Fransa ve Slovakya en büyük ithalatçılar.

Geçtiğimiz günlerde gümrük vergilerini yüzde 15'e düşüren bir ticaret anlaşması imzalayan Trump'ın, Rusya'yı cezalandırması için kendisine baskı yapan Avrupa ülkelerine yaptırım uygulaması ironik olacak, ancak Trump’ın izlediği yol bu.