عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Sudan’da silahlı hareketler, barış anlaşmasının çökmesinden korkuyor

(Hasan Hammad- Independent Arabia)
(Hasan Hammad- Independent Arabia)
    Hartum/ Muhammed Emin Yasin
TT
TT

Sudan’da silahlı hareketler, barış anlaşmasının çökmesinden korkuyor

(Hasan Hammad- Independent Arabia)
(Hasan Hammad- Independent Arabia)

Sudan’daki geçiş hükümetiyle barış anlaşması imzalayan silahlı hareketler, hükümet güçlerini ‘ciddi olmamak ve güvenlik düzenlemelerini uygulama konusunda isteksiz olmakla’ suçladı. Hareketler, barış anlaşmasının tanık olduğu tehlikeli dönüm noktası konusunda da uyarıda bulundu. Aynı şekilde hükümet ve ‘Sudan Halk Kurtuluş Hareketi-Kuzey (SPLM-N- Abdulaziz el-Hılu kanadı) arasında Güney Sudan’ın başkenti Cuba’da yapılan doğrudan müzakere turunun başlamasıyla karşılıklı suçlamalar gündeme geldi.
Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre askeri hareket liderler, yaptıkları yazılı açıklamada, Abdullah Hamduk liderliğindeki sivil hükümeti, güvenlik ve askeri hizmetlerde her düzeyde reform yapmak için ciddi adımlar atmakta gecikmesi nedeniyle sert bir dille eleştirdi. Ekim ayında iki taraf arasında imzalanan anlaşma, silahlı hareket savaşçılarının orduya ve diğer düzenli birimlere (barış anlaşmasının imzalandığı tarihten itibaren 39 aylık geçiş döneminin sona ermesiyle sonlanan) üç aşamada entegrasyonunu öngörüyor. Metni imzalayan liderler, Cuba Barış Anlaşması’nın tehlikeli bir dönemeçte olduğunu, ‘askeri’ tarafın temsil ettiği hükümetin ciddi olmadığı ve güvenlik düzenlemeleri maddesini uygulamaya isteksiz olduğunu belirtti.
Bazı askeri birimler, durumun gecikmesinin ardında siyasi, güvenlik ve finansman meselesinin olduğuna işaret ediyor. Açıklamada, imzalanmasından yedi ay sonra, askeri tarafın temsil ettiği hükümetin, ‘zaman kazanmak, askeri sahneyi karmaşık hale getirici ve barışı sabote edici adımlar atmak’ amacıyla güvenlik düzenlemeleri maddesini uygulamak için tek bir eylem ortaya koymadığı belirtildi.
Liderler, güvenlik düzenlemelerinin, Egemenlik Konseyi Başkanı Abdulfettah el-Burhan tarafından ‘silahlı mücadele liderlerinin, güvenlik hizmetlerinin siyasi ve idari düzeylerde yönetilmesine dahil olması’ yönünde karar alınmasını gerekli kıldığını aktardı.
Güvenlik düzenlemelerini uygulama görevlerini yerine getirmek üzere Ortak Yüksek Güvenlik Komitesi’nin oluşturulmasının yanı sıra liderler, güvenlik birimlerinde reform yapılması için savunma ve içişleri bakanlıklarına devlet bakanlarının atanması, Genelkurmay Başkanlığı, Polis Teşkilatı Komutanlığı, güvenlik komutanlığı, İstihbarat Teşkilatı ve Hızlı Destek Komutanlığı’nda adil şekilde temsil edilmeleri çağrısı yaptı.
Silahlı hareketler, güvenlik düzenlemelerinin uygulanmaması nedeniyle anlaşmanın çökmesi sorumluluğunu’, askeri bileşen’ tarafından temsil edilen hükümet tarafına yükledi. Açıklamaya imza atan en önde gelen askeri komutanlar arasında, Sudan Kurtuluş Hareketi’nden (Mini Arko Minavi kanadı) Korgeneral Muhammed Hakkar, Eşitlik Hareketi’nden Korgeneral Süleyman Sandal ve Sudan Kurtuluş Hareketi’nden (Geçiş Konseyi) Ahmed Yahya Ciddu da bulunuyor.
Sudan Kurtuluş Ordusu Hareketi Başkan Yardımcısı Nur ed-Daim Taha, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, barış taraflarının geçiş aşaması ortakları olduğunu ve Sudan Silahlı Kuvvetleri ve Hızlı Destek Güçleri gibi ülkede meydana gelen değişime katkıda bulunduklarını belirtti. Taha, “Devletin ve silahlı kuvvetlerin bu meseleyi uygulama yetkileri olmasına rağmen, güvenlik düzenlemelerinin uygulanmasını geciktiren taraflar var” ifadelerini kullandı. Silahlı hareketlerin ortak kuvvetleri oluşturmak için bazı adımlar ortaya koyduğunu söyleyen Taha, “Askeri bileşen, ortak kuvvetlere katılan kişilerin isim listelerini teslim etti” dedi. Yetkili, güvenlik düzenlemelerinin imzalandığı şekilde uygulanmaması halinde barışın olmayacağı konusunda da uyardı. Aynı şekilde SPLM-N Başkan Yardımcısı olan Yaser Arman, Sudan silahlı kuvvetlerini, özellikle de askeri istihbaratı, Cuba Barış Anlaşması’ndaki güvenlik düzenlemeleri maddesinin uygulanmasını engellemekle suçladı.
Arman, ordudaki bazı tarafların yeni silahlı hareketler oluşturmak ve onları güçlendirmek için çalıştığını söylerken, şu ana kadar düzenlemelerin de yüzde 5’inin uygulanmadığını dile getirdi.
Güvenlik düzenlemeleri maddesi, entegrasyon sürecinin, birleşme tamamlandıktan sonra 90 gün içerisinde, eğitimin ise 15 ay içerisinde gerçekleşmesini öngörüyor.
Anlaşma, entegrasyon sürecini takip etmek için ortak bir üst konseyin oluşturulmasını, kara kuvvetleri, polis ve genel istihbaratta bir dizi subayın atanmasını, güvenliği sağlamak ve Darfur’da silahları toplamak için 12 bin askerden oluşan ortak bir gücün oluşturulmasını öngörüyor.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Iraklı gruplar, silahların devletin elinde sınırlandırılması çağrısına katıldı

Bağdat'taki Halk Seferberlik Güçleri (Haşdi Şabi) unsurları tarafından düzenlenen bir tören (DPA)
Bağdat'taki Halk Seferberlik Güçleri (Haşdi Şabi) unsurları tarafından düzenlenen bir tören (DPA)
TT
TT

Iraklı gruplar, silahların devletin elinde sınırlandırılması çağrısına katıldı

Bağdat'taki Halk Seferberlik Güçleri (Haşdi Şabi) unsurları tarafından düzenlenen bir tören (DPA)
Bağdat'taki Halk Seferberlik Güçleri (Haşdi Şabi) unsurları tarafından düzenlenen bir tören (DPA)

Iraklı milis gruplarının liderleri son günlerde silahların devletin elinde sınırlandırılması çağrısı yapmaya başladı. Bu gelişme, yerel düzeyde sürpriz, soru işaretleri ve eleştirileri beraberinde getirdi. Zira söz konusu isimler, kısa süre öncesine kadar direniş eksenine mensup oldukları gerekçesiyle silahlarını açıkça sergiliyor, devlete meydan okuyor; ABD karşıtlığını vurgulayarak Amerikan güçlerinin Irak’tan çekilmesini talep ediyordu.

Yerel analizlerde bu olgu, Irak’taki Amerikan baskıları, olası bölgesel dönüşümler ve bu grupların yeni parlamentoda sandalye kazanmalarının ardından siyasi alana yönelme arayışlarıyla ilişkilendiriliyor.

Diğer yandan Ulusal Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim’in çağrısına ek olarak, son iki gün içinde ABD’nin yaptırım ve terör listesinde yer alan, fraksiyonlarla bağlantılı üç tanınmış isimden de silahların devletin elinde sınırlandırılması yönünde çağrılar geldi.

Üç grup

Bu isimlerin başında, yaklaşık 27 sandalyeyle parlamentoda güçlü bir varlık elde eden Asaib Ehli’l Hak Hareketi Genel Sekreteri Kays el-Hazali geliyor. Hazali cuma günü yaptığı açıklamada, “Silahların devletin elinde sınırlandırılmasına inanıyoruz ve bunu gerçekçi adımlarla hayata geçirmek için çalışacağız” dedi. Aynı yönde açıklamalar, Ensarullah el-Evfiya Hareketi Genel Sekreteri Haydar el-Garavi ile İmam Ali Tugayları lideri Şibl ez-Zeydi’den de geldi.

Üç grubun liderlerini ortak paydada buluşturan unsurlar, Şii Koordinasyon Çerçevesi güçleri çatısı altında yer almaları ve ABD’nin terör listesinde bulunmaları olarak öne çıkıyor. Bu durum, söz konusu isimlerin, silahlı gruplara mensup unsurların yeni kurulacak hükümette yer almasına karşı çıkan Washington’a yönelik siyasi manevra arayışında oldukları yorumlarını güçlendiriyor.

Irak’ta en yüksek yargı organının başkanı dün yaptığı açıklamada, silahların devletin elinde sınırlandırılması konusunda silahlı grupların liderlerinin iş birliğine onay verdiğini duyurdu.

Yüksek Yargı Konseyi Başkanı Faik Zeydan, yayımladığı açıklamada, ‘hukukun üstünlüğünün sağlanması, silahların devletin elinde sınırlandırılması ve askeri çalışmaya duyulan ulusal ihtiyacın ortadan kalkmasının ardından siyasi faaliyete geçilmesi’ yönündeki tavsiyesine olumlu yanıt verdikleri için ‘kardeş fraksiyon liderlerine’ teşekkür etti.

Washington'ın ciddiyeti

İslamcı gruplar üzerine çalışan araştırmacı Nizar Haydar, fraksiyon liderlerinin silahların devletin elinde sınırlandırılmasına yönelik çağrılarının, ‘Şii güçler ve tüm fraksiyonların, fraksiyonları içeren yeni bir hükümetle anlaşmayı reddeden Amerikan tutumunun ciddiyetini hissetmeye başlamasından’ kaynaklandığına inanıyor.

Haydar, Şarku’l Avsat’a yaptığı değerlendirmede, “Fraksiyonlar, ABD’nin Irak Özel Temsilcisi Mark Savaya’nın Bağdat’a gelmesinden önce Washington’a iyi niyetlerini kanıtlamak için şu sıralar zamanla yarışıyor” ifadesini kullandı.

Haydar, silahlı fraksiyonları iki gruba ayırıyor. İlk grup, siyasi ve seçim sürecine çeşitli aşamalarda dahil olan, son olarak da son parlamento seçimlerine katılan ve geçmiş hükümetlerde bir ya da daha fazla bakanla temsil edilen fraksiyonlardan oluşuyor. Bu gruplar, devlet otoritesi dışında silahlı bir güç olmaktan çıkarak, güvenlik başta olmak üzere devlet kurumlarının bir parçası haline gelmeyi hedefliyor.

Haydar’a göre bu ilk grup, ‘uluslararası ve bölgesel toplum nezdinde, özellikle de ABD’de kabul görmek amacıyla bugün silahların devlet elinde sınırlandırılmasını savunan kesim’ olarak öne çıkıyor.

İkinci grup ise son parlamento seçimlerine katılmış olmalarına rağmen kendilerini hâlâ siyasi sürecin içinde görmeyen, ‘direniş’ söylemini kullanmaya devam eden ve devlete tam entegrasyonunu ilan etmeden önce mümkün olan en büyük siyasi, mali ve güvenlik kazanımlarını elde etmeye çalışan fraksiyonlardan oluşuyor.

Aşamalı taktik

Siyasi Düşünce Merkezi Başkanı İhsan eş-Şemmeri de ABD’nin fraksiyonlar üzerindeki baskısının önem ve etkisi konusunda aynı görüşü paylaşıyor ve bu baskının, söz konusu grupları devlet çerçevesi dışında silah taşımaktan vazgeçtiklerini açıklamaya zorladığını belirtiyor.

Şemmeri, Şarku’l Avsat’a yaptığı değerlendirmede, “Silahsızlanma çağrıları; ABD’nin silahların dağıtılması ve devlet ile silahlı kuvvetler başkomutanının denetimi altında toplanması yönündeki şartlarıyla ve Savaya’nın Irak’a gelişinin yaklaşmasıyla eşzamanlı olması bakımından ele alınmalı” dedi.

Bu çağrıların aynı zamanda yeni hükümetin kurulmasına yönelik müzakerelerin zamanlamasıyla da bağlantılı olduğunu ifade eden Şemmeri, “Bu gruplar, ABD’nin bu yöndeki itirazlarının boyutunu bilerek yeni hükümete dahil olmayı hedefliyor” değerlendirmesinde bulundu.

defrt
Ketaib Hizbullah üyeleri, Eylül 2024'te Bağdat'ta düzenlenen bir geçit töreninde (Reuters)

Şemmeri, söz konusu çıkışların, ‘ABD’nin bu tür çağrılara vereceği tepkiyi ölçmeyi amaçlayan geçici ve taktiksel bir bağlamda’ gündeme gelmiş olabileceğini, aynı zamanda bu fraksiyonların Washington ile doğrudan müzakerelere girmesi için bir kapı aralayabileceğini de dile getirdi.

Iraklı fraksiyonların çağrılarının, Hizbullah’ın söyleminden bağımsız ele alınamayacağını vurgulayan Şemmeri, bu tutumun Hizbullah’ın silahsızlanmaya ilişkin şartlarıyla örtüştüğünü belirterek, “Amaç, silahsızlanma sürecinin ABD ve dış baskıların sonucu değil, yerel ve iç düzenlemelerin bir parçası gibi görünmesini sağlamak” dedi.

ARAP DÜNYASI

Trump intikam alıyor: Suriye'de DEAŞ'a ait 70 hedef vuruldu

ABD askerleri, cuma günü Suriye'deki DEAŞ hedeflerine saldırmak üzere havalanmadan önce bir F-15E savaş uçağına mühimmat yüklüyor (AFP)
ABD askerleri, cuma günü Suriye'deki DEAŞ hedeflerine saldırmak üzere havalanmadan önce bir F-15E savaş uçağına mühimmat yüklüyor (AFP)
TT
TT

Trump intikam alıyor: Suriye'de DEAŞ'a ait 70 hedef vuruldu

ABD askerleri, cuma günü Suriye'deki DEAŞ hedeflerine saldırmak üzere havalanmadan önce bir F-15E savaş uçağına mühimmat yüklüyor (AFP)
ABD askerleri, cuma günü Suriye'deki DEAŞ hedeflerine saldırmak üzere havalanmadan önce bir F-15E savaş uçağına mühimmat yüklüyor (AFP)

Başkan Donald Trump, geçen cumartesi günü Suriye çölündeki Palmira'da bir aşırılıkçı tarafından düzenlenen saldırıda üç Amerikalının (iki asker ve bir tercüman) öldürülmesinin ardından DEAŞ'a karşı misilleme tehdidini yerine getirdi. ABD hava saldırıları, cuma sabahı erken saatlerde Deyrizor, Hums ve Rakka çöllerindeki 70 DEAŞ mevzisini hedef aldı. Yaklaşık beş saat süren baskınlara uçaklar, helikopterler ve HIMARS roketatarları katıldı. Ürdün de uçaklarının saldırıya katıldığını açıkladı.

Trump cuma günü “çok güçlü bir misilleme saldırısı”ndan bahsederken, ABD Savunma Bakanı Pete Hegseth, “ABD güçleri, DEAŞ savaşçılarını, altyapısını ve silah depolarını ortadan kaldırmak için Suriye'de Hawkeye Operasyonuna başladı” diyerek, operasyonu üç Amerikalının ölümüne yol açan Palmira saldırısının ardından “misilleme ilanı” olarak nitelendirdi.

Şarku’kul Avsat’ın görüştüğü Şam'daki Suriye Savunma Bakanlığına yakın kaynaklar, ABD saldırılarının süresiz olabileceğini ve günlerce devam edebileceğini söyledi.

ARAP DÜNYASI

Selam: Silahlar yakında Litani ve Evveli nehirleri arasındaki bölgeyle sınırlı kalacak

Başbakan Nevvaf Selam, Mekanizma Komitesi'ndeki Lübnan heyetinin başkanı Simon Karam'ı kabul etti, (Başbakanlık Ofisi)
Başbakan Nevvaf Selam, Mekanizma Komitesi'ndeki Lübnan heyetinin başkanı Simon Karam'ı kabul etti, (Başbakanlık Ofisi)
TT
TT

Selam: Silahlar yakında Litani ve Evveli nehirleri arasındaki bölgeyle sınırlı kalacak

Başbakan Nevvaf Selam, Mekanizma Komitesi'ndeki Lübnan heyetinin başkanı Simon Karam'ı kabul etti, (Başbakanlık Ofisi)
Başbakan Nevvaf Selam, Mekanizma Komitesi'ndeki Lübnan heyetinin başkanı Simon Karam'ı kabul etti, (Başbakanlık Ofisi)

Lübnan Başbakanı Nevvaf Selam, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, ordunun silahlanmayı kısıtlama planının ikinci aşamasının, yakında başlayacak şekilde, güneyde Litani Nehri ile kuzeyde Evveli Nehri kıyıları arasında, üçüncü aşamasının Beyrut ve Lübnan Dağı'nda, dördüncü aşamasının Bekaa Vadisi'nde ve sonrasında da diğer bölgelerde uygulanacağını belirtti.

Selam, Lübnan askeri kurumunun yaptıklarının, Litani Nehri'nin güneyinden güney sınırlarına kadar uzanan bölge üzerinde devlet otoritesinin tam anlamıyla genişlemesine yol açtığını, ancak İsrail'in işgal ettiği noktalardan derhal çekilmesi gerektiğini ifade etti.

Cumhurbaşkanı Selam, Bakanlar Kurulu'nun yeni yılın başında ilk aşamayı değerlendirmek üzere toplanacağını belirtirken, İsrail'in karşılıklı adımlar atması, saldırılarını durdurması ve ateşkes kararını ihlal etmesinin engellemesi gerektiğinin altını çizdi. Ancak Selam, bunun Lübnan'ın silah kontrol planının ikinci aşamasına geçmesini engellemeyeceğine inandığını belirtti. İkinci aşama, Litani Nehri'nin kuzeyinden Evveli Nehri bölgesine kadar uzanan nispeten geniş bir alanı kapsıyor.