Cezayir ve Libya, sınır güvenliğine ve yatırımların teşvik edilmesine odaklandı

Başbakan Dibeybe’nin Cezayir ziyareti, iki ülke arasındaki sınır kapısının yeniden açılmasına yönelik teknik düzenlemelerin başlatılmasıyla sonuçlandı

Cezayir ve Libya arasındaki Gadamis-Debdab Sınır Kapısı
Cezayir ve Libya arasındaki Gadamis-Debdab Sınır Kapısı
TT

Cezayir ve Libya, sınır güvenliğine ve yatırımların teşvik edilmesine odaklandı

Cezayir ve Libya arasındaki Gadamis-Debdab Sınır Kapısı
Cezayir ve Libya arasındaki Gadamis-Debdab Sınır Kapısı

Libya Başbakanı Abdulhamid Dibeybe başkanlığındaki heyetin dün, Cezayir'de gerçekleştirdikleri görüşmeler sırasında, özellikle iki ülke arasındaki sınırların güvenliğinin sağlanması ve yatırımların önündeki engellerin kaldırılması üzerinde duruldu.
Cezayir Dışişleri Bakanı Sabri Bukadum, ülkesinin Libya halkıyla içinde bulundukları kötü durumun üstesinden gelmelerinde ‘sınırsız’ bir dayanışma ve Libyalı yetkilileri yaklaşan önemli dönüm noktalarına hazırlanmak amacıyla devlet kurumlarını birleştirerek ülkedeki siyasi ve güvenlik istikrarını ve milli uzlaşıyı yeniden sağlamaları konusunda destekleme çabası içerisinde olduğunu vurguladı.
Cezayir haber ajansı APS'nin haberine göre Bukadum, Libyalı mevkidaşı Necla el-Menguş ile gerçekleştirdiği görüşmenin ardından başkentte yaptığı açıklamada, “Kardeşliğin bir kez daha teyit edildiği toplantıda, iki halkın özlemlerini karşılanmasının öne çıktığı ikili ilişkilerle ilgili konular ele alındı” ifadelerini kullandı.
Bakan Bukadum, Libya Dışişleri Bakanı Menguş ile aralarında iletişim ve koordinasyon olduğuna işaret ederek, ortak ilgi alanına giren bölgesel ve uluslararası konulardaki görüşlerini paylaştıklarını vurguladı. Bukadum ayrıca dün başkent Cezayir’de iki ülkeden 500 iş insanını bir araya getiren ve yatırım fırsatlarının tartışıldığı ‘Yatırım Forumu’ düzenlendiğine işaret etti. Buna ek olarak dün Cezayir'in güvenlik nedeniyle sekiz yıl önce kapattığı ülkenin güneydoğusundaki Debdab Sınır Kapısı’nın yeniden açılması için teknik düzenlemelere başlanacağı açıklandı.
Bukadum’un açıklamalarına göre iki ülkenin dışişleri bakanları arasındaki görüşmede, her iki taraftaki yatırımcıların önündeki engellerin üstesinden gelmek ve Gadamis-Debdab Sınır Kapısı’nın yeniden açılmasını hızlandırmak dahil olmak üzere karşılıklı ticari ve ekonomik faaliyetlerin geliştirilmesi için alınacak önlemler tartışıldı. Cezayir Dışişleri Bakanı açıklamasında, “İki ülke arasında var olan kardeşlik ve komşuluk ilişkilerinde anlayış ve dayanışma değerleri benimsendi. Bu değerler sürdürülmeli” şeklinde konuştu. Cezayirli Bakan, ‘kardeş Libya halkının Kurtuluş Devrimi sırasında Cezayir ile dayanışmasına da’ övgüde bulundu.
Libyalı heyetin Cumartesi günü başlayan ve iki gün süren ziyaretine Libya Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başbakanı Dibeybe’nin başkanlık etmesi dikkat çekti. Dibeybe, ziyaret sırasında Cezayir Başbakanı Abdulaziz Cerrad ile temasda bulundu.
Libya Dışişleri Bakanı Menguş, Cezayir'in ‘Libya’nın egemenliğini, toprak bütünlüğünü ve bağımsızlığını korumak için gösterdiği sağlam duruşa, yorulmak bilmeyen çabalarına ve milli uzlaşının sağlanmasındaki sınırsız dayanışmasına’ övgüde bulundu. Bakan Menguş, Cezayir'in Libya’da 24 Aralık 2021 tarihinde seçimlerin yapılmasını öngören Cenevre Anlaşması'nın sonuçlarına ve uluslararası haritaya ilişkin olumlu rolüne dikkati çekti.
İki ülke arasındaki iş birliği araçlarının güçlendirilmesinin yanı sıra ortak çabaların iki katına çıkarılması, ilişkilerin geliştirilmesine daha fazla özen gösterilmesi ve ekonomik iş birliğini veya etkili ticaret alışverişinin önündeki tüm engellerin ele alınması gerektiğini vurgulayan Libyalı Bakan, “Bakan Bukadum bu alanda bizimle iş birliği yaparak Cezayir ile Libya arasındaki hayati noktalardan biri olan Gadamis-Debdab Sınır Kapısı’nın yeniden açılması gerektiğini kabul etti. İki ülke arasındaki iş birliğini kolaylaştırmak için yakında bir sınır kapısını daha açmayı kararlaştırdık. Bu aşamada Libya'nın taleplerine cevap vermenin (Cezayir tarafı için) herhangi bir sorun teşkil etmeyeceğinden bahsettim” ifadelerini kullandı.
Kendisinin ve Bukadum'un iki ülke arasında Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi’nin kurulmasını ve ilerleyen süreçte Konsey’in çalışmalarını bakanlar düzeyinde tutmayı düşündüklerini de sözlerine ekledi. Bu sayede birçok önemli ticari, güvenlik ve sağlık dosyasının ele alınabileceğini belirten Bakan Menguş, ayrıca güvenlik alanındaki iş birliğini güçlendirmek için sahada güvenlik anlaşmalarını harekete geçirmenin yanı sıra, yasadışı göç ve sınırların güvenliğini sağlamada iş birliği araçları ile ilgili diğer dosyaların da incelenebileceğini vurguladı.
Cezayir hükümetinden yetkililer ile UBH yetkilileri arasında dün, içişleri, çalışma, sosyal güvenlik, ulaşım, bayındırlık, sağlık, finans ve enerji sektörlerine yönelik ikili görüşmeler yapıldı.



Netanyahu ‘ateşkes’ müzakerelerine rağmen neden İsrail ordusundan Gazze'yi işgal planı yapmasını istiyor?

Netanyahu, Kabinet toplatısına başkanlık ederken (Arşiv - DPA)
Netanyahu, Kabinet toplatısına başkanlık ederken (Arşiv - DPA)
TT

Netanyahu ‘ateşkes’ müzakerelerine rağmen neden İsrail ordusundan Gazze'yi işgal planı yapmasını istiyor?

Netanyahu, Kabinet toplatısına başkanlık ederken (Arşiv - DPA)
Netanyahu, Kabinet toplatısına başkanlık ederken (Arşiv - DPA)

Hamas Hareketi ve İsrail’den müzakereciler Katar’ın başkenti Doha'da Gazze'de ateşkes konusunda dolaylı müzakerelere başlamaya hazırlanırken, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ordusundan Gazze'yi işgal etmek için bir plan hazırlamasını istedi.

Netanyahu'nun adamları, cumartesi akşamı savaşı yönetmek için yapılan güvenlik toplantılarında yaşananları sızdırdılar. Toplantıda şiddetli tartışmalar, bağırışmalar ve masaya vurmalar yaşandığını söylediler. Ayrıca Başbakan’ın Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir'e Gazze'yi işgal etmek için bir plan hazırlamasını ve ateşkesin ilan edilmesi muhtemel görünen Washington ziyaretinden döndükten sonra kendisine sunması talimatı verdiğini aktardılar.

İsrailli analistler bu sızıntının amacına ilişkin farklı görüşlere sahipler. Bazıları, bunun sadece ‘Hamas liderliğine Doha turunda önerileri kabul etmesi için son anda baskı yapmayı amaçladığını’ bazıları ise Netanyahu'nun ‘hükümetin kendisine Gazze'yi işgal etmesi ve Filistinlilere karşı şiddetli operasyonlarının dozunu artırması için baskı uyguladığını sızdıran ordu kademesine öfkesini göstermeyi amaçladığını’ söylediler.

Üçüncü bir analist grubu ise bu gidişatın ‘hükümetin ateşkesi reddetme tutumunun gerçeğini’ yansıttığı görüşündeydi.

Birden fazla sebep

Ancak tüm bu nedenlerin bir araya gelmesi Netanyahu'nun Zamir'den taleplerinin arkasında yatan neden gibi görünüyor. Netanyahu, Hamas'a baskı uygulayarak kalıcı ateşkes şartından vazgeçmesinin yanı sıra (Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir ve Maliye Bakanı Bezalel Smotrich’in temsil ettiği) Dini Siyonizm akımının hükümetten çekilmemesi için işgal ve sürgün tehdidini masada tutmak ve böylece sağcı tabanını memnun etmek istiyor.

Jfkfjf
İsrail Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir, Kudüs'ün eski kentinde dolaşıyor (Arşiv - Reuters)

Son olarak Netanyahu, ordunun kendini savunma konumunda kalmasını istiyor ve başarısızlıkla suçlanmaktan korkuyor. Ayrıca, ABD Başkanı Donald Trump’a da Netanyahu’nun kendisi gibi ‘sadece güç yoluyla barış istediği’ mesajını veriyor.

Toplantıda neler oldu?

Toplantı, ateşkes anlaşmasına varılamaması durumunda askeri planların görüşülmesi üzerineydi. İsrail merkezli televizyon kanalı Kanal 12'nin haberine göre toplantı, İsrail ordusunun ‘Gideon'un Arabaları Operasyonu’nun hedeflerine ulaşmaya yaklaştığını açıklamasının ardından, ‘savaşın, rehineleri kurtarma ve Hamas'ı hezimete uğratma hedeflerini gerçekleştirmek amacıyla siyasi düzeyde sunacağı çeşitli olasılıkların ve planların ortaya çıkmasının ardından gerçekleşti.

Kanal 12, toplantıda Başbakan Netanyahu ile Genelkurmay Başkanı Zamir arasında sert bir tartışma yaşandığını, bakanlar Ben Gvir ve Smotrich'in ise başbakanı desteklediğini bildirdi.

Ben Gvir ve Smotrich'in Genelkurmay Başkanı'nı siyasi düzeydeki tavsiyeleri uygulamamakla suçladığını aktaran Kanal 12, Genelkurmay Başkanı'nın ise “Gazze'de oyalanacak zaman yok... Sözlerinize dikkat edin. Savaşlarda askerler ölüyor” şeklinde yanıt verdiğini kaydetti.

Toplantı sırasında Netanyahu'nun sesini yükselterek masaya yumruğunu vurduğunu ve Gazze halkı için geniş çaplı bir tahliye planı hazırlanarak onların Gazze'nin güneyine yerleştirilmesini talep ettiğini iddia eden Kanal 12’ye göre Netanyahu, “Taviz vermeyeceğim. Hamas hiçbir koşulda Gazze'de kalmayacak” dedi.

Kanal 12 ayrıca Genelkurmay Başkanı Zamir’in İsrail'in Gazze halkı üzerinde kontrolünü sürdürmesine karşı çıktığını ve kontrolün kaybedileceği konusunda uyardığını bildirdi.

İsrail Genelkurmay Başkanı toplantıda, “Askeri yönetim mi istiyorsunuz? İki milyon aç ve aşağılanmış insanı kim yönetecek?” diye sordu. Bunun üzerine Netanyahu yüksek sesle “Ordu ve İsrail Devleti” yanıtını verdi ve ardından “Askeri yönetim istemiyorum, ancak Hamas'ı hiçbir şekilde kabul etmeyeceğim” diye ekledi.

Zamir, Netanyahu'nun sözlerine “Bunu konuşmalıyız, bu konuda anlaşamadık. Aç ve öfkeli insanları kontrol etmek, kontrolün kaybedilmesine ve ordunun saldırıya uğramasına yol açabilir” diye yanıt verdi. Zamir ayrıca, bu planın İsrail ekonomisi ve toplumu üzerinde muazzam etkileri olacağını ve düzenli ve yedek kuvvetlerin konuşlandırılması açısından büyük kaynaklar gerektireceğini belirtti.

Netanyahu, toplantı sırasında Zamir'den, ABD Başkanı Donald Trump ile Gazze ve İran konusunda görüşmeler yapmak üzere Washington'a gittikten sonra geri dönene kadar Gazze Şeridi için tahliye planı hazırlamasını istedi. Netanyahu, hafta sonuna kadar Washington'da kalacak.

Zafer pozu arayışı

İsrail ordusu Gazze'deki operasyonlarını korkunç bir şekilde yoğunlaştırdı. Çünkü savaşı güçlü bir zafer pozuyla bitirmek istiyor.

Şimdiye kadar onun Lübnan, Suriye ve İran cephelerinde ‘başarılı’, ancak Gazze cephesinde ‘başarısız’ olduğu yönünde bir tablo ortaya çıktı. Savaşın Hamas'a ağır darbeler indirilmeden sona ermesini hayal edemeyen İsrail ordusu, Gazze'de şimdiye kadar elde ettiği başarıların hükümet tarafından siyasi kazanca dönüştürülmesi için yeterli olduğuna inanıyor.

Netanyahu’nun öfkesinin sebebi de tam olarak bu eğilim. Çünkü bu durum topu kendi sahasına atıyor. Oysa sorumluluğu başkalarına yükleme konusunda gerçek bir usta olan Netanyahu 7 Ekim 2023’ten bu yana görevden aldığı çoğu komutan ve güvenlik yetkilisiyle de aynısını yapmıştı.

Hem Netanyahu hem de Zamir, Hamas'ın İsrail askerlerinin hayatına kasteden operasyonlarını sürdürmesinden dolayı bir miktar hayal kırıklığı yaşıyor. Halbuki Hamas büyük suikastlara uğramış, kalesi olan Gazze ile halkı katliama ve yıkıma maruz kalmıştı.

Kcjfj
Gazze'de yaralanan bir İsrail askerini taşıyan İsrail Hava Kuvvetleri askerleri, Ocak 2024 (AFP)

Ancak Genelkurmay Başkanı Zamir, Gazze'deki başarısızlıkları diğer cephelerdeki kazanımlarla telafi etmenin mümkün olduğunu düşünüyor. Savaşı bu aşamada sona erdirmeyi tercih eden Zamir, “Gazze'de kalmak bir kumar ve dünyanın en güçlü orduları bile işgalci örgütlerle savaşamaz” diyor.

Bununla birlikte Zamir, farklı bir görüşe sahip olsa bile siyasi liderliğin emirlerine uymaya hazır olduğunu söyledi.

Sızıntılar öfkeye neden oldu

Ancak sorun şu ki, Netanyahu'nun hükümetteki arkadaşları, sadece Ben-Gvir ve Smotrich değil, Likud Partisi’nden milletvekilleri ve bakanlar da Netanyahu'nun açıklamalarıyla yetinmiyor ve bunları Beyaz Saray'da olacakları örtbas etme girişimi olarak görüyorlar.

Bu yüzden pazar günü Zamir ve Netanyahu'yu eşit şekilde eleştiren açıklamalarda bulunan Smotrich, “Kabinet’ten sızdırılan bilgiler, devletin güvenliğini tehdit eden kabul edilemez bir durumdur ve buna bir son verilmeli” ifadelerini kullandı.

Jgjfj
Netanyahu ve Smotrich Kabinet toplantılarından birinde (Reuters)

İsrail Maliye Bakanı Smotrich, eleştşirilerini şöyle sürdürdü:

“Gerçek şu ki tüm cephelerdeki büyük başarılara rağmen, insani yardımların Hamas'a ulaşmasını engellemek konusunda Genelkurmay Başkanı görevini yerine getirmiyor ve siyasi liderliği Hamas'a yardım ulaştırmaya zorluyor. Bu yardımlar savaş sırasında düşmanın lojistik tedarikine dönüşüyor. Tüm saygımla, eleştirilerim aynı zamanda savaşın sürdüğü aylar boyunca siyasi düzeyde alınan kararları uygulamaya koyamayan ve ordunun üst düzey komutanlarına dayatamayan Başbakan’a da yöneliktir. Bu kararlar, Hamas'ı ortadan kaldırmak ve rehineleri geri almaktı.”