Kötüleşen durum, Deyrizorluların eve dönüşünü engelliyor

El-Arişe Kampı’ndaki anneler, çocuklarını babaları yokluğunda yetiştirmeye çalışıyor

Kuzeydoğu Suriye'deki Haseki’nin güneyinde bulunan el-Arişe Kampı (Şarku’l Avsat)
Kuzeydoğu Suriye'deki Haseki’nin güneyinde bulunan el-Arişe Kampı (Şarku’l Avsat)
TT

Kötüleşen durum, Deyrizorluların eve dönüşünü engelliyor

Kuzeydoğu Suriye'deki Haseki’nin güneyinde bulunan el-Arişe Kampı (Şarku’l Avsat)
Kuzeydoğu Suriye'deki Haseki’nin güneyinde bulunan el-Arişe Kampı (Şarku’l Avsat)

üçte ikisi, Deyrizor'un doğu kırsalında İran’a bağlı Iraklı milislerin, Rus kuvvetleri ve savaş uçakları tarafından desteklenen düzenli kuvvetlerin DEAŞ’a yönelik askeri operasyonlarından yıllar önce kaçtıkları el-Mayadin ve el-Bukamal kasabalarından geliyor. Askeri grupların güvenlik hegemonyasından ve kötü ekonomik durumdan muzdarip bölgelerine geri dönmeyip kampta kalmayı tercih eden bu insanlara burada çeşitli yardım ve gıda paketleri veriliyor. Aralarında birinin dediği gibi burada ‘her şey bedava’.
Mayadin kasabasından gelen 50 yaşındaki Verda el-Ali, kötüleşen güvenlik ve yaşam koşulları nedeniyle memleketine dönmeyi reddediyor. Geçici barınağı haline gelen çadırında konuşan Verda, üçü kız, ikisi erkek olmak üzere beş çocuk sahibi. Eşi hayatını kaybettiği için ailenin sorumluluklarını üstlenen bu kadın, yaşadığı zorlukları anlatıyor. Sağlık durumunun iyi olmadığından, kalp ameliyatı olması gerektiğini belirten Verda, “Çocuklarımın önünde sağlıklıymış gibi davranıyorum ancak kalp rahatsızlığım kötüye gidiyor. Ailemin yokluğumdaki akıbetinden korktuğum kadar kendim için korkmuyorum” diyor.
Eşinin 2016 yazında memleketlerinde çıkan ve tıp fakültesinden yeni mezun olan en büyük oğlunun hayatını kaybettiği çatışmalar sırasında ortadan kaybolduğunu söyleyen Verda, aynı yıl sonunda eş-Arişe Kampı’na sığındığını belirtiyor. Oğullarından biri yanında oturduğu sırada gözyaşlarına hakim olmaya çalışan Verda, “Gerçekten yoruldum. Beş küçük çocuğu babasız büyütmek ve ihtiyaçlarını karşılamaya çalışmak, yıllardır tek başıma taşıdığım yorucu ve külfetli bir sorumluluk” diyor.
Kötüleşen kötü yaşam koşullarından, Suriye lirasının döviz kurundaki benzeri görülmemiş düşüşünden muzdarip Haseke’nin yaklaşık 30 km güneyinde bulunan bu kampta, koronavirüs salgınının körüklediği sağlık krizi yaşanıyor. Kamp sakinlerinin büyük bir kısmı, zor ekonomik koşullar ve iş imkanlarının olmaması nedeniyle evlerine dönemediklerini söylüyor.
Deyrizor’dan gelerek dört yıldır el-Arişe kampında yaşayan 48 yaşındaki Sara el-Cebel ise “Kaybetme ve yerinden olma duygusu yürek parçalıyor” diyor. Eşinin öldürülmesi ardından hayatının zorlaştığını, rejimin kontrolü altındaki evine geri dönmenin artık çok zor olduğunu, ailesini geçindiremediğini ve ihtiyaçlarını karşılayamadığını söyleyen Sara, “Güvende hissetmeye ihtiyacımız var; meçhul korkusu rahatsızlık veriyor; ancak acıktığınızda hiçbirinin bir önemi kalmıyor” ifadelerini kullanıyor.
Bukamal kasabasından gelen, koltuk değnekleriyle ciddi zorluklar içerisinde yürümeye çalışan 30’lu yaşlarındaki Ammar en-Nasır ise kendisini kışın soğuk hava şartlarından, yazın 40 derecedeki kavurucu havadan korumayan çadırın altında nispeten rahat etmeye çalışıyor. Yaralanmadan önce aile evinden çıktığı anı hatırlayan Ammar, “Savaşlar ve bombardımanın yoğunlaşması ardından bazı temel ihtiyaçlarımızı karşılamaya çalıştım; ancak mermiye yakalandım” diyor. Suriye rejiminin 2017 yılının ortalarında Deyrizor kırsalına düzenlediği hava saldırılarında yaralanan Ammar, bu nedenle bu kampa sığındığını ve üç yıldır sayısız ameliyat geçirdiğini söylüyor. Bugün savaşın yaraladığı sayısız insandan biri haline gelen Ammar, hayalinin yürümesini sağlayacak protez bir bacak olduğunu belirtiyor.
Deyrizor kırsalından 50 yaşındaki Ayid es-Salih er-Ramazan ise sahip olduğu her şeyi savaştan kaçmak için geride bırakıp eşi ve sekiz çocuğuyla birlikte el-Arişe kampına gelişinden bahsediyor. Memleketine geri dönmek istediğini, ancak ekonomik krizin buna engel olduğunu söyleyen Ramazan, günümüz insanlarının en büyük endişesi günlük yaşamlarını güvence altına almak, tek talebimiz gıda ve temel ihtiyaçların karşılanmasıdır.
Yoksulluk ve yetersiz maddi imkanlar, yerinden edilme duygusundan daha şiddetli. Siyasi talepler ise yerinden edilmişlerin politikacılar ve askerlerden duyduğu sözlere dönüşmüş durumda. Son devlet başkanlığı seçimlerinden bahseden Ayid, evlerine dönebilmeleri için Suriye, uluslararası ve bölgesel taraflar arasındaki çatışmaların sona ermesini beklediğini ifade ediyor. Esed’in zaferinin kaçınılmaz olduğunu, zaten başka bir şey beklemediklerini de ekleyerek “Son 10 yıldaki durumumuzu tarif edecek hiçbir kelime yok” diyor.



HRW: İsrail’in İran’daki Evin Hapishanesi’ne saldırısı savaş suçudur

İsrail'in saldırısı sonucunda Evin Hapishanesi'nin bir kısmı çökmüştü (AP)
İsrail'in saldırısı sonucunda Evin Hapishanesi'nin bir kısmı çökmüştü (AP)
TT

HRW: İsrail’in İran’daki Evin Hapishanesi’ne saldırısı savaş suçudur

İsrail'in saldırısı sonucunda Evin Hapishanesi'nin bir kısmı çökmüştü (AP)
İsrail'in saldırısı sonucunda Evin Hapishanesi'nin bir kısmı çökmüştü (AP)

ABD merkezli İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW), İsrail'in İran'daki Evin Hapishanesi'ne düzenlediği saldırıyı savaş suçu saydı.

HRW'nin uydu görüntüleri, video kayıtları ve tanık ifadelerine dayanarak yaptığı araştırmaya göre İsrail ordusunun 23 Haziran'da düzenlediği saldırıda cezaevindeki ziyaret salonları, koğuşlar, mutfaklar, sağlık kliniği ve idari ofisler hasar aldı.

İncelemede, yaklaşık 80 mahkumun hayatını kaybettiği hapishanede "askeri hedef tespit edilemediği" belirtildi.

Raporda, saldırının cezaevine ziyaret saatinde gerçekleştirildiğine dikkat çekildi. HRW'nin Ortadoğu direktör yardımcısı Michael Page şu değerlendirmeleri yaptı:

İsrail'in 23 Haziran'da Evin Hapishanesi'ne düzenlediği saldırılarda, savaş hukuk ihlal edildi ve açık bir savaş suçu işlendi. Belirgin bir askeri hedef olmaksızın yapılan saldırılarda çok sayıda sivili öldü ve yaralandı. İsrail'in saldırısı, çoğu haksız yere tutuklanan muhalif ve aktivistlerden oluşan Evin Hapishanesi'ndeki mahkumların zaten risk altındaki yaşamlarını daha da tehlikeye attı.

Evin'e düzenlenen saldırı, İsrail ve İran arasında 12 gün süren çatışmalar sırasında gerçekleşmişti. ABD merkezli İran'daki İnsan Hakları Aktivistleri'ne (HRAI) göre İsrail'in İran'a saldırılarında 1190 kişi ölürken, 4 bin 475 kişi de yaralandı.

HRAI ayrıca İran güvenlik güçlerinin 12 günlük savaş boyunca 1596 kişiyi tutukladığı bilgisini de paylaştı.

HRW, saldırının ardından kadın mahkumların Karçak Hapishanesi'ne, erkeklerinse Büyük Tahran Merkezi Cezaevi'ne transfer edildiğini aktardı. Hak örgütü, sözkonusu hapishanelerde mahkumların çok kötü koşullarda tutulduğunu, transfer sürecinde şiddet gördüklerini savundu. Bazı mahkumların daha sonra Evin'e tekrar geri gönderildiği fakat bazılarından haber alınamadığı ifade edildi.

İsrail'in 13 Haziran'daki saldırısıyla başlayan çatışmalarda İran vakit kaybetmeden misilleme yapmıştı. ABD de devreye girerek İran'daki İsfahan, Fordo ve Natanz tesislerine 22 Haziran'da hava saldırısı düzenlemiş, operasyonda 14 "sığınak delici" GBU-57 bombası kullanılmıştı.

İran, ABD'nin saldırısına cevap olarak 23 Haziran'da Amerikan ordusunun Katar'daki El-Udeyd Hava Üssü'ne saldırmıştı. Operasyonda Tahran'ın önceden Washington'a haber verdiği ve hiçbir can kaybı yaşanmadığı aktarılmıştı.

Washington operasyonun ardından 24 Haziran'da taraflar arasında ateşkes sağlandığını duyurmuştu.

"Gazze'de yardım silah olarak kullanılmamalı"

Diğer yandan İsrail ordusu, Gazze'ye yönelik saldırı ve ablukayı sürdürüyor. Aralarında Oxfam ve Sınır Tanımayan Doktorlar'ın (MSF) da bulunduğu 100'den fazla yardım örgütü, Tel Aviv yönetimine gönderdikleri ortak mektupta bölgede yaşanan kıtlığın sonlandırılmasını istedi.

Yardım grupları, Gazze'de faaliyet göstermelerinin İsrail hükümeti tarafından engellendiğini belirtiyor. Amerika Yakındoğu Mülteci Yardımı'nın (Anera) CEO'su Sean Carroll, "Gazze'ye gönderilmeye hazır 7 milyon dolar değerinde hayat kurtarıcı yardım malzemesi var. Sadece birkaç kilometre ötedeki Aşdod'da bloke edilmiş durumda" dedi.

Tel Aviv yönetimi, yardım kuruluşlarının faaliyetlerini kısıtlayan düzenlemeleri martta yürürlüğe koymuştu.

Independent Türkçe, BBC, Guardian