Çin'in Güneş'ten daha sıcak nükleer reaktörü dünya rekoru kırdı

Çinli bilim insanları, medyada sıklıkla "yapay Güneş" diye nitelenen ünlü nükleer reaktörün cuma günü gerçekleştirilen son deneyde rekor kırdığını duyurdu.

Şinhua Haber Ajansı'nın aktardığına göre reaktörün plazma sıcaklığı 120 milyon santigrat dereceye ulaştı ve sıcaklık 101 saniye korunmayı başardı.

EAST veya HL-2M Tokamak diye de anılan deneylerin nihai hedefi, Güneş'teki nükleer füzyon sürecini taklit ederek sabit ve temiz enerji üretmek.

Kömür, petrol, doğalgaz gibi tükenme tehlikesi taşıyan ve çevre için tehdit oluşturan fosil yakıtların aksine bu reaktörün işleyebileceği hammadde neredeyse sınırsız.

Zira reaktörde ağır hidrojen diye de bilinen ve denizlerde bol miktarda bulunan döteryum maddesi kullanılıyor. Bir litre deniz suyundaki döteryumun, füzyon yoluyla 300 litre benzine denk enerji üretebileceği tahmin ediliyor.

Bu hedef doğrultusunda reaktör, sıcaklığı 15 milyon derece olan Güneş'i çoktan aştı. Ancak sıcaklığını ve nükleer füzyon sürecini 4,6 milyar yıl sürdüren Güneş'e kıyasla bu reaksiyon, yalnızca saniyeler sürüyor.

Yani reaksiyonun sabit bir şekilde devam etmesi ve böylece reaktörün enerji üretecek hale getirilebilmesi gerekiyor. Bu nedenle saniyelerle ölçülen deney süreleri büyük önem taşıyor.

Çin'in Anhui eyaletinin başkenti Hefei'de yürütülen deneyden sorumlu olan, Çin Bilimler Akademisi'nin Plazma Fiziği Enstitüsü'nden araştırmacı Gong Xianzu, yeni rekoru bizzat duyurdu.

Deneyde ayrıca 160 milyon santigrat derecelik plazma sıcaklığının da 20 saniye sürdürüldüğü belirtildi.

Çin Bilimler Akademisi direktörü Song Yuntao, deneyi "Çin'in fizik ve mühendislik alanlarında büyük bir başarı" diye niteledi:

"Deneyin başarısı, Çin'in kendi nükleer füzyon enerji istasyonunu kurmasının temelini oluşturuyor."

EAST'ın şu anki hedefi, plazmayı yaklaşık 17 dakika boyunca yaklaşık 100 milyon derecelik sıcaklıkta tutmak.

Kasım 2018'de EAST, çekirdek plazmasında Güneş'in iç sıcaklığının yaklaşık 7 katına, 100 milyon santigrat derecelik bir elektron sıcaklığına ulaşmıştı. Reaktör geçen yıl da 20 saniye süren 100 milyon santigrat derecelik plazma sıcaklığı elde etmişti.

Bir önceki dünya rekoru, geçen yıl 100 milyon derecelik plazma sıcaklığını 20 saniye korumayı başaran KSTAR reaktörü tarafından kırılmıştı. Bu reaktör de Güney Kore'de geliştiriliyor.