En yüksek çözünürlüklü atom fotoğrafı çekildi

Görüntüdeki bulanıklık atomların titreşimlerinden kaynaklanıyor (Cornell Üniversitesi)
Görüntüdeki bulanıklık atomların titreşimlerinden kaynaklanıyor (Cornell Üniversitesi)
TT

En yüksek çözünürlüklü atom fotoğrafı çekildi

Görüntüdeki bulanıklık atomların titreşimlerinden kaynaklanıyor (Cornell Üniversitesi)
Görüntüdeki bulanıklık atomların titreşimlerinden kaynaklanıyor (Cornell Üniversitesi)

ABD'deki Cornell Üniversitesi'nden bilim insanları, atomların şimdiye kadarki en yüksek çözünürlüklü fotoğrafını çekti.
Aynı araştırma ekibi üç yıl önce güçlü bir dedektör inşa etmiş ve elektron mikroskoplarının çözünürlüğünü üç katına çıkararak rekor kırmıştı. Ancak sistem sadece "birkaç atom kalınlığındaki ultra ince örneklerle" çalışıyordu.
Şimdiyse elektron mikroskobu piksel dizisi dedektörü (electron microscope pixel array detector) adlı mikroskopla bahsi geçen rekor ve engel aşıldı.
Görüntü, praseodimyum ortoskandat kristalindeki atomlara 100 milyon kez yakınlaştırılarak elde edildi.
Bilim insanları, daha gelişmiş üç boyutlu rekonstrüksiyon (yeniden oluşturma) algoritmalarına sahip mikroskopta yapılan görüntülemede "ptychography" adlı bir teknikten yararlandı.
Bu teknikte, belirli bir nesneden saçılan ışınlar işlenerek ve birbiriyle örtüşen bölgelerdeki değişiklikler belirlenerek görüntüler oluşturuluyor. Araştırmacılar, bu değişiklikleri analiz ederek nesnenin şeklini belirliyor.
Araştırma ekibini yöneten David Muller, "Bu sadece yeni bir rekor değil" dedi ve ekledi:
"Artık atomların nerede olduğunu çok kolay bir şekilde bulabiliriz. Bu, uzun zamandır yapmak istediğimiz şeylerde kullanabileceğimiz pek çok yeni ölçüm imkanı sağlıyor. Bu yeni algoritmalarla, mikroskobumuzdaki bulanılıkların hepsini düzeltebiliyoruz. Şimdiye kadar çok kötü gözlükler takıyorduk. Şimdi gerçekten çok iyi bir gözlüğümüz var."
Araştırmanın bulguları hakemli bilim dergisi Science'ta yayımlandı.
 
Independent Türkçe, Daily Mail, PetaPixel



Sovyetler'den kalma uydu Dünya'ya meteor gibi çarpabilir

Sovyet Venera projesine özel posta pulu (Wikimedia Commons)
Sovyet Venera projesine özel posta pulu (Wikimedia Commons)
TT

Sovyetler'den kalma uydu Dünya'ya meteor gibi çarpabilir

Sovyet Venera projesine özel posta pulu (Wikimedia Commons)
Sovyet Venera projesine özel posta pulu (Wikimedia Commons)

Vishwam Sankaran Bilim ve Teknoloji Muhabiri 

Bir uydu takipçisi, Venüs'e iniş yapabilecek dayanıklılıkta tasarlanan yarım tonluk Sovyet uzay sondasının iki hafta içinde Dünya'ya geri döneceği ve meteor gibi "sert düşebileceği" uyarısında bulundu.

1972'de fırlatılan uzay aracı hiçbir zaman Dünya'nın yörüngesini geçemedi ve kalıntıları 50 yılı aşkın süredir gezegenin etrafında dönüyor.

Sonda, 10 Mayıs civarında alevler içinde Dünya'ya geri düşmeye başlayacak.

Hollandalı uydu takipçisi Marco Langbroek blog yazısında, "Bundan yaklaşık 2 hafta sonra, alışılmadık bir kontrolsüz yeniden giriş gerçekleşecek: Başarısız bir Sovyet Venera görevinden 53 yıllık iniş kapsülü Dünya yörüngesinde sıkışıp kaldı" dedi.

Uzay sondasının yeniden giriş sırasında yanma ihtimali az da olsa var ancak Venüs'e inişe dayanmak üzere inşa edildiği için bu pek olası görünmüyor.

Delft Teknoloji Üniversitesi'nde uzay durumsal farkındalığı dersi veren Dr. Langbroek, "Bu, Venüs atmosferinden geçerken hayatta kalmak üzere tasarlanmış bir iniş aracı olduğundan, Dünya atmosferine yeniden girişte ve çarpışmada sağlam kalması mümkün" dedi.

Uzay aracı paraşütle donatılmış olsa da bu paraşüt çalışır durumda olmayabilir.

Dr. Langbroek, Popular Science'a "Eğer yeniden girişten sağ çıkarsa, sertçe düşecektir" diye konuştu.

Dr. Langbroek, yaklaşık 1 metre genişliğinde ve 500 kg'ın biraz altında ağırlığa sahip sondanın atmosfere yeniden girebileceğini ve saatte yaklaşık 250 km hızla Dünya'ya çarpabileceğini, bunun da meteor çarpmasına benzer riskler oluşturduğunu söyledi.

Casus uydu, meteor ve asteroitleri izleyen öğretim görevlisi, "Söz konusu riskler özellikle yüksek olmasa da sıfır da değil" dedi.

Düşen sondanın ne zaman ve nereye çarpabileceği belirsizliğini koruyor.

Dr. Langbroek, "51,7 derecelik yörünge eğimiyle, yeniden giriş 52 Kuzey ve 52 Güney enlemleri arasında herhangi bir yerde gerçekleşebilir" dedi.

Bu, Birleşik Krallık kadar kuzeyden Yeni Zelanda kadar güneye herhangi bir yer olabilir.

Gök cismi takipçisi, "Mevcut modellememize göre yeniden giriş, aşağı yukarı 10 Mayıs civarında gerçekleşecek" dedi.

Geçen birkaç ay boyunca, model sürekli 9-10 Mayıs 2025'ten civarında yeniden girişe işaret ediyor.

İzleyiciler daha fazla veri toplamak ve ne zaman ve nereye çarpabileceğini belirlemek için uzay sondasını gözlemlemeyi sürdürüyor.

Dr. Langbroek, "Yeniden giriş tarihindeki belirsizlik, gerçek yeniden girişe yaklaştıkça azalacak ancak o gün bile belirsiz oranı hâlâ yüksek olacak" dedi.

Independent Türkçe, independent.co.uk/space