SOHR: Suriye savaşında can kaybı yarım milyona ulaştı

2016’da Halep’e düzenlenen hava saldırısı sonucu yıkılan evlerden çocuklarını taşıyan aileler (AFP-Arşiv)
2016’da Halep’e düzenlenen hava saldırısı sonucu yıkılan evlerden çocuklarını taşıyan aileler (AFP-Arşiv)
TT

SOHR: Suriye savaşında can kaybı yarım milyona ulaştı

2016’da Halep’e düzenlenen hava saldırısı sonucu yıkılan evlerden çocuklarını taşıyan aileler (AFP-Arşiv)
2016’da Halep’e düzenlenen hava saldırısı sonucu yıkılan evlerden çocuklarını taşıyan aileler (AFP-Arşiv)

Suriye İnsan Hakları Gözlemevi’ne (SOHR) göre, Suriye’de 11 yıldır devam eden savaş yarım milyon insanın hayatını kaybetmesine neden oldu.
SOHR, Suriye’de rejimin devrilmesi ve reform çağrısı yapılan protestoların silahlı bir çatışmaya dönüştüğü Mart 2011’den bu yana 494 bin 438 kişinin öldüğünü belgeledi.
Geçtiğimiz Mart ayında savaş 11. yılına girerken, SOHR 15 Mart 2011’de ülkede devrimin başlamasından bu yana 22 binden fazlası çocuk ve 117 bin 388'i sivil olmak üzere 388 bin 652 kişi öldüğünü açıklamıştı.
SOHR Direktörü Rami Abdurrahman, AFP’ye yaptığı açıklamada, çatışmada eşi görülmemiş bir durgunluğa tanıklık eden son aylarda 105 bin 15 kişinin daha ölümünün belgelendiğini bildirdi.
Abdurrahman, büyük bir kısmı Suriye rejiminin gözaltı merkezlerinde işkence altında ölen 42 bin 103 sivil de dahil olmak üzere hepsinin 2012 ile 2015 yılları arasında hayatını kaybettiğini açıkladı.
SOHR’un açıkladığı son verilere göre, 25 binden fazlası çocuk olmak üzere 159 bin 774 sivil yaşamını yitirdi.
Sivillerin çoğu, Suriye rejim güçleri ve onlara bağlı milis grupların düzenlediği saldırılar sonucunda hayatını kaybetti.
Ölenler arasında rejim güçleri ve onlara bağlı milis gruplardan 168 binden fazla kişi de yer aldı.
Buna ilaveten Heyetu Tahriru’ş Şam (HTŞ) örgütünden 79 bin 844 ve DEAŞ’tan 40 bin 628 olmak üzere radikal gruplardan da 79 bin 844 unsur öldü.
Gözlemevi, rejimin gözaltı merkezleri ve cezaevlerinde 57 bin 567 kişinin öldürüldüğünü belgelerken, 47 binden fazla kişinin işkence ve kötü hapishane koşullarında ölümünü belgelemeye devam ediyor.
Çatışmanın tüm tarafları tarafından kayıp ve kaçırılan on binlerce kişinin akıbeti ise hala bilinmiyor.
Suriye’deki çatışmaların yoğunluğu, özellikle ülkenin kuzeybatısındaki İdlib bölgesi ve çevresinde Rusya ve Türkiye’nin öncülüğünde varılan ateşkes anlaşması ve ardından yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgının patlak vermesiyle azaldı.
Savaşın 10. yılında, çatışmanın patlak vermesinden bu yana en düşük ölüm oranı kaydedildi.
Suriyeliler, Batı’nın ekonomik yaptırımları ışığında, devlet kaynaklarının tükenmesi ve yerel para biriminin değer kaybetmesiyle boğucu bir ekonomik krizin yansımalarından muzdarip iken, rejim güçleri müttefikleri İran ve Rusya’nın kararlı askeri desteği sayesinde ülkenin yaklaşık üçte ikisini kontrol ediyor.
Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed, geçtiğimiz hafta Batı ve muhalefet güçleri tarafından bütünlüğü sorgulanan seçimlerde beklendiği üzere dördüncü dönem için yeniden seçildi.



Ankara’dan Suriyeli mültecilerin dönüşlerini hızlandırmak için “Halep'i kalkındırma” adımı

Suriye'nin kuzeybatısındaki Zerdana köyündeki bir mülteci kampında pazartesi günü yüksek sıcaklıklar nedeniyle serinlemeleri için çocukların üzerine su serpildi (AFP)
Suriye'nin kuzeybatısındaki Zerdana köyündeki bir mülteci kampında pazartesi günü yüksek sıcaklıklar nedeniyle serinlemeleri için çocukların üzerine su serpildi (AFP)
TT

Ankara’dan Suriyeli mültecilerin dönüşlerini hızlandırmak için “Halep'i kalkındırma” adımı

Suriye'nin kuzeybatısındaki Zerdana köyündeki bir mülteci kampında pazartesi günü yüksek sıcaklıklar nedeniyle serinlemeleri için çocukların üzerine su serpildi (AFP)
Suriye'nin kuzeybatısındaki Zerdana köyündeki bir mülteci kampında pazartesi günü yüksek sıcaklıklar nedeniyle serinlemeleri için çocukların üzerine su serpildi (AFP)

Türk basınında yer alan bazı haberlerde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın talimatıyla hükümetin, Suriyeli mültecilerin ülkelerine gönüllü olarak dönmelerine yönelik çabaları hızlandıracak bir adımla Suriye'nin kuzeybatısındaki Halep ilinde ekonomik ve sosyal kalkınmayı sağlamak amacıyla üçlü bir mekanizma kurduğu bildirildi.

Hükümete yakınlığıyla bilinen Sabah gazetesi, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, Suriyelileri mültecilerin Suriye’nin kuzeyinde Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) ve onunla birlikte hareket eden Suriye Milli Ordusu (SMO) tarafından güvenliğin sağlandığı yerlere gönüllü olarak dönmelerini teşvik etmek amacıyla İçişleri Bakanlığı, iktidardaki Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti) ve AK Partili milletvekillerinden oluşan üçlü bir mekanizma oluşturulması talimatı verdiğini aktardı.

hty
Suriye-Türkiye sınırında Halep’e açılan Bab es-Selame (Öncüpınar) Sınır Kapısı (Reuters)

Gazete, üçlü mekanizmanın Suriye’nin kuzeyinde güvenliğin sağlandığı bölgelerde ekonomik ve ticari hayatı canlandırmayı ve aralarında Türklerin de olduğu iş insanlarını, geri dönen mültecilerin istihdam edilmesi için bölgede proje uygulamaya, fabrika ve tesis kurmaya teşvik etmeyi amaçladığını kaydetti.

Halep’in canlandırılması

Gazete, üçlü mekanizmanın üzerinde çalıştığı yol haritasının en önemli ve öne çıkan yönlerinden birinin Suriye'nin ekonomi başkenti olan Halep’i ekonomik ve sosyal yönden canlandırmak olduğunu bildirdi.

Ankara, ülkelerine gönüllü olarak dönmeye teşvik edilecek yüzbinlerce Suriyeli mülteciye iş imkanı sağlamak amacıyla Halep'in yol haritasına dahil edilmesi için Şam ve Moskova ile görüşmelerini sürdürüyor.

Hürriyet gazetesinin hükümete yakınlığıyla bilinen yazarı Abdülkadir Selvi, geçtiğimiz hafta, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in bu ay olası Türkiye’ye ziyareti sırasında Cumhurbaşkanı Erdoğan ile yapacağı görüşmede, masada Suriye ile ilgili iki konunun olacağını, bunlardan birinin mültecilerin gönüllü olarak ülkelerine dönmeleri, ikincisi ise Ankara ile Şam arasındaki normalleşme ve Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed arasında bir görüşme yapılması olduğunu yazdı.

Erdoğan ile Esed görüşmesinin önemine dikkati çeken Selvi, çünkü Türkiye'nin önceliğinin Suriyelilerin güvenli bir şekilde evlerine dönmesini sağlamak olduğunu belirtti. Türkiye'deki Suriyelilerin önemli bölümünü Halep’ten gelenlerin oluşturduğuna dikkati çeken Selvi, onların Halep’e güvenli bir şekilde dönüşünün sağlanması gerektiğini vurguladı.

Selvi, bu yüzden Ankara’nın Türk ve Suriye askerinin koordinasyon içinde olacağı güvenlik noktaları oluşturulması gerektiğini düşündüğünü de sözlerine ekledi.

Ankara, geçtiğimiz mayıs ayında Suriye ile ilişkileri normalleştirme müzakereleri kapsamında Rusya'nın himayesinde ve İran'ın da katılımıyla Suriye'de dört ülkenin temsilcilerinin yer aldığı bir askeri koordinasyon merkezi kurulması için anlaşmaya varıldığını açıklamıştı.

Türk askerinin Suriye'nin kuzeyindeki varlığı meselesi, Ankara ile Şam arasındaki ilişkilerin normalleşmesi sürecinde ilerlemenin önünde engel teşkil ediyor. Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed, geçtiğimiz hafta yaptığı açıklamalarda, ‘Türkiye’nin Suriye topraklarını işgali’ dediği durum sona ermeden ilişkilerin normalleşmesinden ya da Cumhurbaşkanı Erdoğan'la görüşmekten bahsedilmesinin mümkün olmadığını vurguladı.

Öte yandan Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler, geçtiğimiz cumartesi günü yaptığı bir açıklamada, TSK’nın Türkiye sınırlarının ve Türk halkının güvenliğini sağlamadan geri çekilmesinin düşünülemeyeceğini ve Esed'in ‘bu konuda daha aklıselimle hareket edeceğine inandığını’ söyledi.

Türkiye'de geçtiğimiz mayıs ayında yapılan cumhurbaşkanlığı ve milletvekilliği seçimleri sırasında en sıcak dosyalardan biri olan Suriyeli mülteciler dosyası 31 Mart'ta yapılması planlanan yerel seçimlere aylar kala yeniden gündeme geldi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, hükümetinin Suriye'nin kuzeyinde TSK tarafından oluşturulan güvenli bölgelerde bir milyondan fazla Suriyeli mülteciyi güvenli ve insana yakışır bir yaşam sağlayacak koşullarda barındırmayı amaçlayan projeler üzerinde çalıştığını ve yaklaşık 553 bin Suriyelinin Suriye’nin kuzeyinde TSK ve SMO tarafından kontrol edilen bölgelere geri döndüğünü çok kez vurguladı.

ascd
Rusya'nın BMGK’nın Türkiye ile Suriye arasındaki Bab el-Hava Sınır Kapısı üzerinden yapılan insani yardımların süresini uzatma kararını reddetmesi üzerine 17 Temmuz’da Suriye'de düzenlenen bir protesto sırasında yere çizilen Rusya bayrağı ve üzerindeki veto yazısı (EPA)

Bunun yanında Ankara, Suriyeli mültecilerin ilerleyen süreçte sadece bahsi geçen güvenli bölgelere değil, Suriye ordusunun kontrolündeki yerlere de dönmelerini sağlamak istiyor.

3 milyon 321 bin Suriyeli mülteci

İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Başkanlığı, Türkiye'deki Suriyeli mültecilere ilişkin son verilerinde geçici koruma sağlanan Suriyelilerin sayısının 3 milyon 321 bin 72 olduğunu açıkladı.

Geçtiğimiz mayıs ayında yapılan cumhurbaşkanlığı ve milletvekilliği seçimlerinden sonra hükümet, ülkedeki yabancılar dosyasında katı bir politika izlemeye başladı. Başta İstanbul olmak üzere çeşitli illerde, Suriyeliler de dahil olmak üzere çeşitli milletlerden yasadışı göçmenleri ve ikamet koşullarını ihlal edenlere karşı üç aydır aralıksız devam eden bir güvenlik operasyonu sürdürülüyor.

Türkiye'de Suriyeli mültecilerin bazılarının zorla sınır dışı edildiğine dair haberler sık ​​sık basında yer alsa da İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, Türkiye'de geçici sığınmacı statüsüne sahip Suriyelilerin sınır dışı edilmediklerini açıkladı. Göç İdaresi Başkanlığı, kayıtlı olmadıkları illerde ikamet eden Suriyelilere 24 Eylül'e kadar kayıtlı oldukları illere dönmeleri için süre tanıdı. Türkiye’de 6 Şubat meydana gelen depremden etkilenen 11 ilden İstanbul'a taşınan mültecilerin ise bir sonraki duyuruya kadar İstanbul’da kalmalarına izin verildi.