Cezayir kamuoyu Genelkurmay Başkanı’nın siyasete müdahil olmasını eleştiriyor

Cezayir’in güneyindeki Ain Wessara kasabasında genel seçim kampanyasından bir görüntü.
Cezayir’in güneyindeki Ain Wessara kasabasında genel seçim kampanyasından bir görüntü.
TT

Cezayir kamuoyu Genelkurmay Başkanı’nın siyasete müdahil olmasını eleştiriyor

Cezayir’in güneyindeki Ain Wessara kasabasında genel seçim kampanyasından bir görüntü.
Cezayir’in güneyindeki Ain Wessara kasabasında genel seçim kampanyasından bir görüntü.

Bazı gözlemciler Cezayir Genelkurmay Başkanı Korgeneral Said Şangariha’nın sivil siyasete müdahil olmasını eleştiriyor.
Şangariha’nın 10 gün sürmesi planlanan parlamento seçimleri sürecine yönelik faaliyetleri kamuoyunda eleştiri konusu oldu.
Genelkurmay Başkanı Şangariha’nın seçmenleri oy kullanmaya teşvik etme çerçevesindeki faaliyetleri halk tarafından tepki çekti. Ayrıca Cumhurbaşkanı Abdulmecid Tebbun ve Başbakan Abdulaziz Cerrad, siyasi çevrelerin ve medyanın dikkatini çekecek şekilde etkinliğe katılmadı.
Şangariha, haftalardır birçok askeri üssü ziyaret ediyor. Her gittiği noktada askeri personele ve ardından kışlalarda binlerce subay ve askerin bulunduğu kalabalıklara konuşma yapıyor. Yetkililer devlete ait kanallarda söz konusu konuşmaların yayılmasını sağlayarak, özellikle ana haber bültenlerinin açılışlarında bu konuşmaların verilmesine odaklanıyor. Ülkede tüm özel medya, analistler, güvenlik uzmanları ve siyaset bilimi profesörleri söz konusu açıklamaları siyasi yönleriyle açıklama noktasında tv kanallarına davet ediliyor.
Genelkurmay Başkanı Şangariha Pazar günü ilk askeri üste yaptığı açıklamada, “Genel seçimlerde önemli siyasi istihkaklar yaşayacağız. Bu ülkemiz ve halkımız için oldukça hayati bir ulusal olay ve yeni bir Cezayir inşa etme yolunda gelecek vaat eden başka bir durak. Bu Cezayirli seçmenlerin yalnızca yüzde 23’ünün oy kullandığı ve cumhurbaşkanı tarafından kabul edilen anayasa değişikliğinin ardından geliyor” dedi.
Şangariha açıklamasında Hirak hareketine ve muhalefet partilere üstü kapalı atıfta bulunarak, “Cezayir halkı her zamankinden daha bilinçli. Cezayirlilerin yanılmayacaklarına veya tehlikelerle dolu labirentlere itilemeyeceklere olan güvencim tam. Tüm kötü niyetli planlar karşısında askere gidecekler böylece ülkedeki gözlemciler bu çerçevedeki fırsatı kaçıracak” dedi.
Ayrıca sistemin devamlılığını sağladığı ve değişim talebine cevap verme iradesini yansıtmadığı gerekçesiyle, seçimlerin boykot edilmesi gerektiği çağrısında bulundu.
Şangariha, “Oy kullanmak ordu personelinin görevidir” diyerek, “Tüm askeri liderlerin bu konuda üst kademelerin verdiği talimatları ve direktifleri sıkı bir şekilde uygulaması ve bu seçimlerin gidişatını etkilemeyi hedefleyen herhangi bir plan veya eylemin başarısız olmasını sağlamaları” gerektiğine işaret etti. Genelkurmay Başkanı’nın konuşmasının bu kısmının, sakinlerinin bir kısmını 2017 parlamento seçimlerinde olduğu gibi, seçim günü oy kullanma merkezlerini kapatmakla tehdit etmesi üzerine Kabail bölgesine yönelik gibi görünüyor.
Ordu komutanlığı, sözde tehditlerle yüzleşmenin en iyi yolu olarak, seçim yoluyla meşru kurumlar kurulmasını sağlama hedefiyle, bu dönemdeki, “yabancı müdahale korkusu” ile “dış komploları” artırıyor.
Bazı gözlemciler ordu komutanının seçim kampanyasına katılımını, sivillerin yetkileri dahilinde olan siyasi bir meseleye müdahale olarak değerlendirdi. Öte yandan daha önce “Yeni Cezayir” adlı projesinin temellerinden biri olarak gördüğü seçimleri teşvik etme noktasında yapılan kampanyaya Cumhurbaşkanı Tebbun’un katılmadığı bildirildi. Söz konusu projeye, parlamento dahil olmak üzere, eski Cumhurbaşkanı Abdulaziz Buteflika dönemindeki yolsuzluk ve dolandırıcılıkla gölgelenen kurumların yenilenmesinin de dahil olduğu belirtildi.



Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
TT

Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)

Eski Başbakan Haydar el-İbadi Irak'ta ‘seçim sisteminin reforme edilmesi’ çağrısında bulunurken, Koordinasyon Çerçevesi’nin Mukteda es-Sadr'ın Kasım 2025'te yapılması planlanan seçimleri boykot etme kararına karşı tavır alması bekleniyor.

El-İbadi liderliğindeki Zafer Koalisyonu, seçim sisteminin ‘yolsuzluk’ suçu işleyen kişilerin seçime katılmasını engellemesi gerektiğini bildirdi. Koalisyon tarafından bugün yapılan basın açıklamasında, “Ülkenin karşı karşıya olduğu zorluklar, özellikle de bu tarihi anda, sistemin siyasi tabanını genişletmeyi, herkesi dahil etmeyi ve seçim sürecini yolsuzluğa bulaşmış kişilerden ve manipülatörlerden korumayı gerektiriyor” denildi.

Koalisyon, ‘herhangi bir devletin çöküşünün üstesinden gelmenin, halkın çıkarlarını ve devletin varlığını koruyarak iç siyasi ve sosyal birlikle başarılabileceğini’ vurguladı. Açıklamada, “Ulusal bir reform vizyonu temelinde aday olmamak, çıkarlar nedeniyle başkalarının seçimlere katılmasına izin vermemekten temelde farklıdır” ifadesi yer aldı.

Koordinasyon Çerçevesi’nin ana bileşenlerinden biri olan el-İbadi'nin koalisyonu, Sadr'ın benzer bir açıklama yapmasından bir gün sonra seçimleri boykot ettiğini duyurdu.

 Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)

Koordinasyon Çerçevesi'nin pozisyonu

Koordinasyon Çerçevesi, Sadr ve el-İbadi'nin kararları ve bunların bir sonraki parlamentoda Şii temsiliyeti üzerindeki etkileri konusunda hemen bir görüş bildirmedi. Bilgi sahibi kaynaklar, “Sadr ve el-İbadi'nin kararlarını ele alma konusunda Şii meclisi içinde anlaşmazlıklar var” dedi.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar şu ifadeleri kullandı: “Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri ve Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim'in başını çektiği bazı Şii liderlerin durumu kontrol altına alma çabaları var. Yaşananlara uyum sağlamak için uzlaşmacı bir çözüm arayışının yanı sıra Sadr'a seçimlere katılması ve boykotu tersine çevirmesi için davette bulunma ve Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nu birkaç günlüğüne adaylık kapısını yeniden açmaya davet etme olasılığı da var… Koordinasyon Çerçevesi içinde farklı görüşler var, ancak Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki'nin tutumunun Sadr'ı boykotu kırmaya ve seçimlere katılacağını açıklamaya davet etme eğiliminde olduğu dikkat çekiyor.”

Sadr, Kasım ayında yapılması planlanan parlamento seçimlerini boykot etme kararından dönmek için zorlu koşullar öne sürdü.

Sadr X platformundaki hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Yolsuzluk var olduğu sürece hiçbir seçime katılmayacağım. Doğruluk ancak kontrolsüz silahların teslim edilmesi, milislerin dağıtılması ve ordunun güçlendirilmesiyle tesis edilecektir” ifadelerini kullandı.

Yerel platformlarda, Sadr Hareketi liderleri ile aralarında Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin de bulunduğu Şii liderler arasında seçimlere katılma amacıyla temaslar kurulduğuna dair sızıntılar dolaşıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan siyasi bir kaynak, ‘Sadr Hareketi ile geri dönme olasılıkları konusunda şu ana kadar görüşmelerin durmadığını’ söyledi.

Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)

Seçimlerin meşruiyeti

Son dönemde izlenen çeşitli göstergelere göre seçimlerin meşruiyetine ilişkin endişeler bulunuyor. Boykotun kırılgan bir bölgesel ve uluslararası ortamda diğer kesimler tarafından da tekrarlanması, özellikle silah taşıyan ya da geçmişte silah taşımış olanlar başta olmak üzere pek çok Şii gücün, İran'ın hedef alınmasının ardından ABD ve İsrail tarafından hedef alınabilecekleri korkusunu taşımaya devam ettikleri bir dönemde, siyasi sistemin meşruiyetini etkileyebilir.

Aynı bağlamda araştırmacı Seyf es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı: “Irak'taki siyasi sınıf, boykot eden çoğunluğun seçimlere katılma güvenini yeniden tesis edecek olgun bir seçim sistemi sunamadı. Bunun nedeni, seçim yasasının her seçim döneminde, oy veren halkın gerekçeleri dikkate alınmaksızın, büyük geleneksel partilerin ölçülerine uyacak şekilde değiştirilmesidir… Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr ve iki eski başbakan Haydar el-İbadi ve Mustafa el-Kazımi'nin boykotu, seçimlere giden sürecin ciddiyetinin bir göstergesidir.”

Ancak es-Saadi, ‘seçim bölgesi sistemi, Sainte Lague sistemi ve benimsenen yüzde ile her seçimde sorunlara neden olan sonuç hızlandırma cihazlarına ilişkin doğru istatistiklere dayanan olgun bir yasanın çıkarılması yoluyla Irak'taki seçim sisteminde reform yapılabileceğini’ düşünüyor.