Cezayir kamuoyu Genelkurmay Başkanı’nın siyasete müdahil olmasını eleştiriyor

Cezayir’in güneyindeki Ain Wessara kasabasında genel seçim kampanyasından bir görüntü.
Cezayir’in güneyindeki Ain Wessara kasabasında genel seçim kampanyasından bir görüntü.
TT

Cezayir kamuoyu Genelkurmay Başkanı’nın siyasete müdahil olmasını eleştiriyor

Cezayir’in güneyindeki Ain Wessara kasabasında genel seçim kampanyasından bir görüntü.
Cezayir’in güneyindeki Ain Wessara kasabasında genel seçim kampanyasından bir görüntü.

Bazı gözlemciler Cezayir Genelkurmay Başkanı Korgeneral Said Şangariha’nın sivil siyasete müdahil olmasını eleştiriyor.
Şangariha’nın 10 gün sürmesi planlanan parlamento seçimleri sürecine yönelik faaliyetleri kamuoyunda eleştiri konusu oldu.
Genelkurmay Başkanı Şangariha’nın seçmenleri oy kullanmaya teşvik etme çerçevesindeki faaliyetleri halk tarafından tepki çekti. Ayrıca Cumhurbaşkanı Abdulmecid Tebbun ve Başbakan Abdulaziz Cerrad, siyasi çevrelerin ve medyanın dikkatini çekecek şekilde etkinliğe katılmadı.
Şangariha, haftalardır birçok askeri üssü ziyaret ediyor. Her gittiği noktada askeri personele ve ardından kışlalarda binlerce subay ve askerin bulunduğu kalabalıklara konuşma yapıyor. Yetkililer devlete ait kanallarda söz konusu konuşmaların yayılmasını sağlayarak, özellikle ana haber bültenlerinin açılışlarında bu konuşmaların verilmesine odaklanıyor. Ülkede tüm özel medya, analistler, güvenlik uzmanları ve siyaset bilimi profesörleri söz konusu açıklamaları siyasi yönleriyle açıklama noktasında tv kanallarına davet ediliyor.
Genelkurmay Başkanı Şangariha Pazar günü ilk askeri üste yaptığı açıklamada, “Genel seçimlerde önemli siyasi istihkaklar yaşayacağız. Bu ülkemiz ve halkımız için oldukça hayati bir ulusal olay ve yeni bir Cezayir inşa etme yolunda gelecek vaat eden başka bir durak. Bu Cezayirli seçmenlerin yalnızca yüzde 23’ünün oy kullandığı ve cumhurbaşkanı tarafından kabul edilen anayasa değişikliğinin ardından geliyor” dedi.
Şangariha açıklamasında Hirak hareketine ve muhalefet partilere üstü kapalı atıfta bulunarak, “Cezayir halkı her zamankinden daha bilinçli. Cezayirlilerin yanılmayacaklarına veya tehlikelerle dolu labirentlere itilemeyeceklere olan güvencim tam. Tüm kötü niyetli planlar karşısında askere gidecekler böylece ülkedeki gözlemciler bu çerçevedeki fırsatı kaçıracak” dedi.
Ayrıca sistemin devamlılığını sağladığı ve değişim talebine cevap verme iradesini yansıtmadığı gerekçesiyle, seçimlerin boykot edilmesi gerektiği çağrısında bulundu.
Şangariha, “Oy kullanmak ordu personelinin görevidir” diyerek, “Tüm askeri liderlerin bu konuda üst kademelerin verdiği talimatları ve direktifleri sıkı bir şekilde uygulaması ve bu seçimlerin gidişatını etkilemeyi hedefleyen herhangi bir plan veya eylemin başarısız olmasını sağlamaları” gerektiğine işaret etti. Genelkurmay Başkanı’nın konuşmasının bu kısmının, sakinlerinin bir kısmını 2017 parlamento seçimlerinde olduğu gibi, seçim günü oy kullanma merkezlerini kapatmakla tehdit etmesi üzerine Kabail bölgesine yönelik gibi görünüyor.
Ordu komutanlığı, sözde tehditlerle yüzleşmenin en iyi yolu olarak, seçim yoluyla meşru kurumlar kurulmasını sağlama hedefiyle, bu dönemdeki, “yabancı müdahale korkusu” ile “dış komploları” artırıyor.
Bazı gözlemciler ordu komutanının seçim kampanyasına katılımını, sivillerin yetkileri dahilinde olan siyasi bir meseleye müdahale olarak değerlendirdi. Öte yandan daha önce “Yeni Cezayir” adlı projesinin temellerinden biri olarak gördüğü seçimleri teşvik etme noktasında yapılan kampanyaya Cumhurbaşkanı Tebbun’un katılmadığı bildirildi. Söz konusu projeye, parlamento dahil olmak üzere, eski Cumhurbaşkanı Abdulaziz Buteflika dönemindeki yolsuzluk ve dolandırıcılıkla gölgelenen kurumların yenilenmesinin de dahil olduğu belirtildi.



Kuşatma altındaki el-Faşir, savaş ve açlıkla mücadele ediyor

Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)
Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)
TT

Kuşatma altındaki el-Faşir, savaş ve açlıkla mücadele ediyor

Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)
Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)

Sudan'ın batısında bulunan Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir'deki sivillerin durumu, gıda, su ve tıbbi tedaviye erişimin giderek zorlaşmasıyla daha da kötüleşiyor. Açlık ve devam eden çatışmalar, Nisan 2024'ten bu yana şehirde mahsur kalan on binlerce insanın kaderini tehdit ediyor. Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) her geçen gün kötüleşen insani durumun ortasında, gıda maddelerinin şehre girdiği tüm geçitleri ve yolları kapatıyor; temel gıda maddeleri ve yakıt tedarik etme girişimlerini engelliyor.

El-Faşir'deki kaynaklar, HDK’nin her gün pazarları ve hayati tesisleri ağır topçu ateşine tutması nedeniyle büyük marketlerin kapılarını kapatmasının ardından sivillerin büyük zorluklarla gıda temin ettiğini söyledi. Şarku’l Avsat’a konuşan kaynaklar, “Siviller, mısır unu, şeker, yağ ve sabun gibi temel gıda maddelerini satın almak için meskûn mahallelerdeki küçük marketlere güveniyor” dedi.

Devam eden kuşatmanın bir sonucu olarak, bölge sakinlerinin alım gücü azaldı ve yüksek fiyatlar nedeniyle az miktarda yiyecek bile alamaz hale geldiler.

Bir bölge sakini, banka yoluyla ödeme yapıldığında fiyatların iki katına çıktığını, nakit ödeme yapıldığında ise fiyatların düştüğünü ve çok sayıda bölge sakininin yüksek fiyatlar nedeniyle el-Faşir'den kaçtığını belirtti. Birçok sebze ve meyve türü bir yılı aşkın süredir şehrin pazarlarında bulunmuyor.

Gıda kaçakçılığı

Bazı kent sakinlerine göre, el-Faşir'e mal ve eşya sokmanın tek yolu eşek ve deve gibi hayvanları kullanarak kaçakçılık yapmak, ancak bu da riskli. Çünkü HDK militanları tarafından durduruluyorlar ve çoğu zaman mallara el konuluyor.

VFGHY
Sudanlılar savaştan kaçmak için Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir’in eteklerinde bulunan Ebu Şuk Mülteci Kampı’na sığınıyor. (AP)

Şehir sakinlerinin çoğunluğu, günde darı unu ve mısırdan yapılan tek bir ana öğünle yetiniyor ve ellerinde başka bir şey olmayabiliyor.

Geleneksel yeraltı kuyularından yeterli miktarda içme suyu temin edilse de, bir varilin fiyatının 8 bin Sudan cüneyhini aşması vatandaşların sıkıntılarını artırıyor.

Günde bir öğün ücretsiz yemek sağlayan aşevlerine bağımlı hale gelen ailelerin sayısı her geçen gün artıyor; bazen bu yemekler ihtiyaç sahibi ailelerin sayısına yetmiyor. El-Faşir'deki bazı vatandaşlar, kuşatma altında bulunan kentteki insani durumun özellikle çocuklar, kadınlar ve yaşlılar için ciddi bir zorluk derecesine ulaştığını, yetersiz beslenme nedeniyle zayıf vücutlarının bunu kanıtladığını bildirdi.

Yerlerinden edilen insanlar HDK ve müttefikleri tarafından öldürmeye varan ciddi ihlallere maruz kaldıkları için el-Faşir'den kaçmak da güvenli değil. Bölge sakinleri, kuşatmanın devam etmesi ve el-Faşir'e insani erişimin açılmaması halinde, sonbahar mevsimine girilmesi ve vatandaşların tarım yapamaması nedeniyle durumun daha da kötüleşeceğinden korkuyor.

Saha durumu

El-Faşir'deki geniş alanlar, son birkaç gün içinde siviller arasında onlarca ölüm ve yaralanmaya neden olan, bazıları konutları hedef alan yoğun topçu bombardımanına ve insansız hava aracı (İHA) saldırılarına tanık oluyor.

Yerel kaynaklar, ordunun geçtiğimiz aylarda HDK tarafından el-Faşir'e düzenlenen onlarca saldırıyı püskürtmeyi başardığını bildirdi. El-Faşir sakinleri, Birleşmiş Milletler (BM) ve yardım kuruluşlarının insani yardımın ihtiyaç sahibi sivillere ulaşmasına izin vermesi için HDK üzerinde daha fazla baskı kurmasını bekliyor.

Yerel bir gönüllü grubu olan el-Faşir Direniş Komiteleri Koordinasyonu, çatışmaların ortasında kalan on binlerce masum insanın çektiği acılara son vermek için orduyu şehir üzerindeki kuşatmayı kaldırmaya çağırıyor.

CDFG
Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir'deki Hızlı Destek Kuvvetleri mensupları (Arşiv - Telegram)

Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan kısa bir süre önce BM Genel Sekreteri Antonio Guterres'in talebi üzerine kentte bir hafta süreyle insani ateşkes yapılmasını kabul etti, ancak HDK bu konuda kendileriyle herhangi bir temas kurulmadığını belirtti.

HDK'ye göre el-Faşir kentinde şu anda siviller bulunmuyor; kentte bulunanlar ordu ve müttefik silahlı gruplara mensup savaşçılar.

Geçtiğimiz haziran ayında BM Güvenlik Konseyi, bir yıldan uzun bir süredir HDK tarafından kuşatma altında tutulan ve ordunun geniş ve yoğun nüfuslu Darfur bölgesindeki son kalesi olan el-Faşir üzerindeki kuşatmanın kaldırılması için bir karar almıştı.