عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Münbiç’te zorunlu askerliğin kaldırılması konusunda anlaşma sağlandı

Suriye’nin kuzeydoğusunda Suriyeli çocuklarla konuşan iki ABD askeri. (AFP)
Suriye’nin kuzeydoğusunda Suriyeli çocuklarla konuşan iki ABD askeri. (AFP)
TT
TT

Münbiç’te zorunlu askerliğin kaldırılması konusunda anlaşma sağlandı

Suriye’nin kuzeydoğusunda Suriyeli çocuklarla konuşan iki ABD askeri. (AFP)
Suriye’nin kuzeydoğusunda Suriyeli çocuklarla konuşan iki ABD askeri. (AFP)

Münbiç’teki ‘sivil yönetim’ ve Askeri Konsey, beş kişinin yaşamını yitirdiği protestoların ardından durumu sakinleştirmek için harekete geçti. Bölgenin ileri gelenleri, kabile ve sivil hareket liderleri ile sivil yönetim ve Askeri Konsey yetkilileri arasında devam eden görüşmelerde zorunlu askerlik konusundaki özel yasayı geri çekti.
Münbiç Askeri Konseyi Komutanı Muhammed Ebu Adil, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada şehrin ileri gelenleri, şeyhleri ve bölge halklarıyla bir toplantı düzenledikleri bilgisini verdi. Ebu Adil, son olaylarda tutuklananların hepsinin serbest bırakılması, olayın meydana geldiği koşulların araştırılması için bir komisyon kurulması ve bu ihlallere karışanlardan hesap sorulması şartıyla Münbiç kırsalında meşru müdafaa görevinin faaliyetlerini durdurma, görevi incelemeye ve tartışmaya sevk etme kararı aldıklarını bildirdi. Muhammed Ebu Adil sözlerini şöyle sürdürdü:
“Askeri komutan, sivil idare, askeri yönetim ve kabile temsilcilerinin istekleri ve önerileri doğrultusunda, ülkenin güvenlik ve istikrarını, iç huzuru ve bir arada yaşamı korumak, fitne ve kan dökülmesine son vermek için zorunlu askerlik görevine son vermiştir.”
Aynı şekilde barışçıl hareketin liderleri, iyi niyet göstergesi olarak tüm protestoları durdurmak için sivil yönetim ve Askeri Konsey yetkililerine 11 Haziran’a kadar süre tanıdıklarını duyurdu. Münbiç eş-Şaab gazetesi, Suriye Demokratik Güçleri (SDG) liderleri ile bölgenin ileri gelenleri arasında 2 Haziran’da  düzenlenen toplantıda uzlaşı sağlanan tüm maddelerin uygulanması yönünde sivil hareket tarafından sunulan talepleri yayınladı. Talepler arasında ‘Özerk Yönetim ile gösterilere katılan tüm mağdur aileleri arasında şart ve talepleri yerine getirmek üzere sağlanan bir barış sözleşmesinin yanı sıra protestolarda yaralananların tedavi edilmesi, kabul edilebilir bir fiyata akaryakıt, yerli gaz ve çimento sağlanması, vatandaşların işlerini bozan yolsuzlukarın temizlenmesi, protestolara katılanların veya destek verenlerin kovuşturulmaması, tutuklanmaması ve alıkoyulmaması, geçiş kapılarının ticari hareketliliğe açılması’ şartları da bulunuyor.
Münbiç’teki Yasama Konseyi Başkanı Muhammed Ali el-Abbo, kötü niyetli elleri ‘fitne çıkarmak ve şehirde güvenlik ve istikrara darbe indirmek’ ile suçladı. Sivil yetkili, genel olarak Suriye’nin ve özel olarak da ülkenin kuzeydoğu bölgelerinin zor ve kritik bir siyasi istikrarsızlık ve her yönden kuşatma aşamasından geçtiğinin altını çizdi. Muhammed Ali el-Abbo, açıklamasını şöyle sürdürdü:
“Biz, Suriye’nin bir parçasıyız. Münbiç coğrafi konumu, bileşenleri arasındaki benzerlik ve istikrar açısından büyük önem taşıyor. Bu durum, şehrimizin güvenliğini ve istikrarını gözetleyen birçok kişiyi memnun etmiyor. Çok sayıda kişi taleplerini ifade etmek üzere sokağa çıktı. İşler yolunda giderken bu talepleri yerine getirmek istemeyen bazı eller, halkın arasına nifak sokmaya, sabotajları körüklemeye, şehrin istikrarını bozmaya ve kaos yaratmaya çalıştı.”
Sivil bir aktivist de şehirdeki ve komşu köylerdeki durumu sakinleştirmek ve Münbiç şehrinin merkezinde Ebu Said kabilesi şeyhi İbrahim Silaş da dahil birçok kabile şeyhi ile görüşme düzenlemek için Rus tarafının yardımını isteme girişime dikkat çekti. Söz konusu girişim kapsamında, içerisinde çok sayıda askeri ve zırhlı aracın da bulunduğu Rus güçlere ait askeri bir konvoyun SDG unsurları eşliğinde Münbiç şehrine girdiği bilgisini verdi.
Diğer yandan aktivist Mervan el-Halabi, Suriye Milli Ordusu’na bağlı Üçüncü Kolordu’nun, bölgedeki gelişmeleri takip etmek için Halep’in kuzeyinde Münbiç bölgesi ile temas hatlarına askeri araçlardan ve savaşçılardan oluşan askeri takviyeler gönderdiğini aktardı. Halabi, SDG’nin durumu kontrol edemediği takdirde Suriye rejimi ile Münbiç bölgesinin Şam’a teslim edilmesi için görüşmelerin yapılmasının beklendiğine dikkat çekti.
Halep’e bağlı olan Münbiç şehrivilayetin yaklaşık 80 km kuzeydoğusunda, Türkiye sınırına sadece 40 kilometre uzaklıkta yer alıyor.Suriye’de ayaklanmanın patlak vermesinden 10 yıl sonra, Askeri Konsey’e destek veren ABD ordusu da dahil olmak üzere, devam eden savaşta dış ve iç taraflar için bir buluşma yeri haline geldi. Rus güçler ve Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed’e sadık düzenli güçlerin de buluşma noktası. Bu unsurlar güneybatıda konuşlanıyor. Ayrıca, uluslararası karayoluna (M4) uzanan bu hayati bölgeyi kontrol etmek için de mücadele veriyor. Münbiç Halep, Rakka ve Haseke olmak üzere üç vilayet arasında bir temas noktası konumuyla ön plana çıkıyor.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Savaş gibi dramatik bir şekilde yeni Ortadoğu'ya doğru

Netanyahu’nun iki hafta içinde bölgedeki sonraki adımlara ilişkin mevcut temasları tamamlamak üzere Washington'ı ziyaret etmesi bekleniyor (AFP)
Netanyahu’nun iki hafta içinde bölgedeki sonraki adımlara ilişkin mevcut temasları tamamlamak üzere Washington'ı ziyaret etmesi bekleniyor (AFP)
TT
TT

Savaş gibi dramatik bir şekilde yeni Ortadoğu'ya doğru

Netanyahu’nun iki hafta içinde bölgedeki sonraki adımlara ilişkin mevcut temasları tamamlamak üzere Washington'ı ziyaret etmesi bekleniyor (AFP)
Netanyahu’nun iki hafta içinde bölgedeki sonraki adımlara ilişkin mevcut temasları tamamlamak üzere Washington'ı ziyaret etmesi bekleniyor (AFP)

Emel Şehade

Washington ve Tel Aviv arasında, ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ve Stratejik İşler Bakanı Ron Dermer'in de katılımıyla İran'a karşı savaşın nihai hedefini gerçekleştirmek için bu günlerde yüksek ve hızlı bir tempoda çalışmalar ve koordinasyonlar yürütülüyor. Gazze'deki savaşının sona ermesini ve Suriye'nin İbrahim (Abraham) Anlaşmalarına dahil edilmesini öngören kapsamlı bir anlaşmayla Lübnan meselesini sona erdirecek adımların atılmasına başlandı. Batı Şeria ise, bazı bölgelerinin ilhakı ve İsrail'in bu bölgeleri ilhakının tanınmasıyla İsrail'e verilen bir hediye olacak.

Bağımsız bir Filistin devletinin kurulması meselesine gelince İsrail'in raporuna göre ikincil bir konu olarak ele alındı. İsrail, Filistinlilerle olan savaşın iki devletli çözüm fikri çerçevesinde çözülmesine hazır olduğunu belirtirken bunun için Filistin Yönetimi'nde reformlar yapılmasını şart koştu. ABD ise Batı Şeria'da belirli bir İsrail egemenliğini tanıyacağını bildirdi.

‘Büyük anlaşmanın’ gerçekleşmesi umuduyla, Netanyahu'yu yargılanmaktan kurtarmak ve İsraillilerin onun için öngördüğü hapishaneden uzak bir siyasi hayat sürmesini sağlamak için her türlü çaba gösteriliyor. Bu, yıllardır onu takip eden ve savaşları uzatmasına neden olan bir kabus.

İki hafta içinde Netanyahu’nun Washington’ı ziyaret etmesi ve orada Ortadoğu'da atılacak dramatik adımlarla ilgili mevcut görüşmeleri sonuçlandırması bekleniyor.

Netanyahu, ABD Özel Temsilcisi Steve Witkoff, İbrahim Anlaşmalarının genişletilmesine ilişkin iyimserliğini dile getirmesinin ardından İsrail halkına seslendiği kısa bir videoda şunları söyledi:

"İran'a karşı cesurca savaştık. Savaşta büyük ve önemli bir zafer elde ettik. Bu zafer, barış anlaşmalarının dramatik bir şekilde genişletilmesi için bir fırsat yaratacak. Kaçırılan vatandaşlarımızın kurtarılması ve Hamas'ın yenilgiye uğratılması için büyük bir gayretle çalışıyoruz. Ek barış anlaşmalarını ilerletmek için kaçırılmaması gereken stratejik bir fırsat yakaladık, bir günü bile boşa harcamamalıyız.”

Gazze'den başlıyor

İsrail kaynakların görüşmelerin gidişatını yakından takip eden siyasi ve güvenlik kaynaklarından aktardığı bilgilere göre Netanyahu, Gazze’deki savaşı iki hafta içinde sona erdirme önerisine karşı çıkmadı. Anlaşma, İsrailli rehinelerin serbest bırakılmasını da içeriyor. Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı analize göre Mısır ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) de dahil olmak üzere dört Arap ülkesinin, Gazze'nin yönetimine müdahil olması öngörülüyor. İsraillilere göre bu ülkeler Gazze Şeridi'nin yönetiminden uzaklaştırılacak olan Hamas’ın yerine Gazze'nin işlerini yönetecek.

Siyasetçiler ve konuyla ilgili gelişmeleri yakından takip edenler, böyle bir adımın İsrail’deki mevcut hükümet koalisyonu iktidardayken kolayca geçmeyeceğini tahmin ediyorlar. İbrahim Anlaşmalarının genişletilmesi olasılığı hakkında yorum yapan İsrail Maliye Bakanı Bezalel Smotrich, “Bu harika bir şey, ancak ülkenin bölünmesi, düşmana toprakların teslim edilmesi ve Filistin terör devletinin kurulması şeklinde varlığımı tehdit eden parlak bir ambalaj. Biz bunu istemiyoruz, teşekkürler” ifadelerini kullandı.

Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir de Smotrich’e katılarak, “Başbakanın geçmişteki hataları tekrarlamasına ve Filistin terör devletinin kurulmasına veya tehlikeli tavizlere yol açacak müzakerelere girmesine inanmak zor. İsrail halkı zafer istiyor, barış kisvesi altında teröristlerle uzlaşı girişimleri değil” dedi.

İsrailli analist Itamar Eichner, yaptığı değerlendirmede şunları söyledi:

“Trump, İsrail muhalefetini de bölgesel adımlarla ilişkilendirebilir. Naftali Bennett, Yair Lapid ve Benny Gantz gibi isimler, Smotrich ve Ben-Gvir'in hükümetten ayrılması durumunda Netanyahu'ya siyasi bir güvenlik ağı oluşturmak için daha sonraki bir aşamada Beyaz Saray'a davet edilebilir.”

Anahtar ülke Suriye

İsrailliler, Suriye'nin Abraham Anlaşmalarına katılan ilk ülke olacağını düşünüyorlar. Hatta İsrail Ulusal Güvenlik Konseyi Başkanı Tzachi Hanegbi'nin bu konuyu bizzat takip ettiği ve Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şara yönetimiyle doğrudan görüşmelerde bulunduğu ortaya çıktı. Hanegbi’nin İsrail parlamentosu Knesset’in Dışişleri ve Güvenlik Komitesi'ndeki konuşmasından, Suriye'nin ötesinde daha büyük hedefleri olduğu anlaşılıyor. Suriye ile barışın sadece zaman meselesi olduğunu söyleyen Hanegbi, Lübnan ile anlaşmanın çok yakında imzalanabileceğini belirtti.

İsrailliler, Hanegbi’nin Lübnan ile ilgili sözlerine hassas bir konu olduğundan itiraz ettiler. Öte yandan Hizbullah, askeri gücünü artırmaya devam ederken siyasi açıdan da halen önemli bir konuma sahip. Suriye konusunda ise İran ve Hizbullah'ın Suriye'de yeniden kontrolü ele geçirmesine izin vermemek konusunda İsrail ve Suriye ortak çıkarları olduğunda hemfikirler.

İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz, İsrail televizyonu KAN’a verdiği röportajda Suriye ile barış konusunda sorulan bir soruya, Şara ile İsrail'in güvenliğini garanti altına alacak şekilde barış görüşmeleri başlatabileceklerini ve Suriye'nin artık kendileri için stratejik bir tehdit olmadığını, şu anda tehdidin İran olduğunu ve diğer ülkelerinse İsrail’in uyum sağlaması gereken zorluklar olduğunu söyledi.

Katz, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Witkoff’un Arap ülkeleriyle yapılan anlaşmalar konusundaki iyimserliği, 10 yılı aşkın bir süredir ortaya koyduğumuz vizyonu yansıtıyor ve İran böyle bir barışı engellemeye çalışıyor. Bugün durum daha kolay çünkü bu ülkelerin bazıları İsrail ile yakınlaştı. Bizim büyük bir güç olduğumuzu anladılar. Bu yüzden bölgedeki barış konusunda iyimserim.”

ABD’li bir kaynağa göre İsrail, Suriye konusunda kırmızı çizgilerini ortaya koydu. Bunlar arasında Türkiye’nin Suriye’de asker bulundurmaması ve İran ile Hizbullah'ın geri dönmelerinin engellenmesi yer alıyor. İsrail ayrıca Suriye’nin güneyinin silahsızlandırılmasını talep etti. İsrailli üst düzey bir yetkiliye göre İsrailliler ABD'li Temsilci Witkoff’a İsrail’in ülkenin güneyindeki silahsızlandırma tamamlanana kadar Suriye'deki güçlerini muhafaza edeceği mesajını iletti. İsrail'in, kuzey sınırında konuşlu Birleşmiş Milletler (BM) güçlerine ABD askerlerinin de eklenmesini istediği belirtildi. Buna karşılık, İsrailli yetkili, Suriye hükümetinin müzakereler sırasında Golan Tepeleri konusunu gündeme getireceğini, ancak Beşşar Esed rejiminden daha esnek davranacağını tahmin ettiklerini ifade etti.

Netanyahu'nun yargılanması

İsrail sahnesine gelince iktidardaki koalisyon ortaklarından Likud Partisi tarafından Netanyahu'nun yargılanmasını iptal etmeyi amaçlayan bir hareketlilik başlatıldı. Parti ayrıca, Netanyahu'nun yargılanmasını iptal edebilecek bir yasa tasarısı hazırlayarak Knesset'e sunmaya hazırlanıyor. Netanyahu ise, ‘bölgesel, uluslararası ve güvenlikle ilgili son derece önemli gelişmelerle’ meşgul olduğu gerekçesiyle, önümüzdeki iki hafta içinde görülmesi planlanan hakkında davanın ertelenmesi için mahkemeye acil bir talepte bulundu.

Mahkemeye sunulan dilekçede, İran'a karşı savaşın ve bölgesel ve uluslararası gelişmelerin ardından, Başbakan Netanyahu’nun tüm zamanını ve enerjisini birinci dereceden siyasi, ulusal ve güvenlik meselelerine ayırması gerektiği, bunların arasında Gazze'ye karşı savaşın yönetimi ve rehinelerin kurtarılması dosyasının ele alınmasının da bulunduğu belirtildi.

Dilekçede ayrıca, “Bu olağanüstü koşullar altında, saygın mahkemenin, İran'a karşı savaşın ardından önümüzdeki iki hafta içinde Başbakan’ın ifade vermesi planlanan duruşmaları iptal etmesi talep ediliyor” ifadesi yer aldı. İsrail yargısı bu talebi reddetti.

İsrailli analist Eichner, ABD Başkanı Trump'ın Netanyahu'nun yargılanmasının iptalini talep ettiği dramatik paylaşımının, yargılamanın iptal edilmesi çağrısının bağlamından kopuk olmayan, aksine bir ‘paket anlaşmanın’ parçası olabileceği ihtimalini göz ardı etmemek gerektiğini belirterek “Trump, Netanyahu’ya açıkça ve muhtemelen pratik olarak da destek sağlarken, Başbakan Netanyahu’nun da Gazze’deki çatışmayı sona erdirmesi ve bölgesel hedeflerine doğru ilerlemesi için elinden geleni yapması bekleniyor. Bu daha geniş bir bağlamda atılan ilk adım olabilir” değerlendirmesinde bulundu.

Netanyahu da Trump'ın sözlerine yanıt verdi. Muhtemelen böyle bir anlaşmayla bağlantılı olabilir, çünkü Trump'ın paylaşımına katılarak “Başkan Trump, bana, İsrail’e Yahudi halkına verdiğiniz büyük destek için teşekkür ederim” yazdı. Netanyahu “Ortak düşmanlarımızı yenmek, kaçırılanlarımızı kurtarmak ve barış çemberini hızla genişletmek için birlikte çalışmaya devam edeceğiz” diye ekledi.

Affetmek yok

Öte yandan İsrail'de, Trump'ın Netanyahu'nun yargılanmasının iptal edilmesi talebiyle iç işlerine müdahale etmesini reddeden birçok ses yükseldi. Ayrıca, İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog'a, iddianamede yer alan ağır suçlamalar nedeniyle Netanyahu hakkında af çıkarmaması çağrısında bulundular.

İsrail gazetesi Haaretz geçtiğimiz cuma günü yayınlanan sayısını bu konuya ayırdı. Gazete Cumhurbaşkanı Herzog'dan baskıya boyun eğmemesini ve ‘rüşvet almak ve görevini kötüye kullanmakla’ suçlanan Başbakan hakkında af çıkarmamasını istedi. Trump'ın talebini büyük bir hata olarak değerlendiren gazeteye göre bu hem İsrail'in yasaları uygulama mekanizmasını zayıflatıyor hem kutuplaşmayı derinleştiriyor hem de Trump’ın bu ‘kaba’ müdahalesi İsrail'i ABD’ye bağlı bir devlet olarak gösteriyor.

Gazete ilgili haberinde şu ifadelere yer verdi:

“Netanyahu ise her zamanki gibi İran'a karşı mücadelede ulusal birliğin oluştuğu bir anı, hakkındaki davanın iptal edilmesi şeklinde kişisel çıkar sağlamak için kullanıyor. Aralarında Gideon Sa'ar, Yoav Kisch ve ve Shlomo Deri'nin bulunduğu bazı bakanların Başkan Trump'ın talebini desteklemesi, egemenlik, ulusal onur ve yönetim gibi kavramları bayrağına yazan hükümeti gülünç bir duruma düşürürken bu adımın gerçekte Netanyahu'nun yargılanmasının iptalini amaçlayan planlı bir siyasi hamle olduğunu gösteriyor.”