عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Suriye’nin kuzeydoğusunda ikinci dalga pandemi uyarısı

Fırat’ın doğusunda Kamışlı’da Özerk Yönetimi’nin Sağlık Komitesi’ne bağlı olan bir karantina merkezi (Şarku’l Avsat)
Fırat’ın doğusunda Kamışlı’da Özerk Yönetimi’nin Sağlık Komitesi’ne bağlı olan bir karantina merkezi (Şarku’l Avsat)
    Kamışlı / Kemal Şeyho
TT
TT

Suriye’nin kuzeydoğusunda ikinci dalga pandemi uyarısı

Fırat’ın doğusunda Kamışlı’da Özerk Yönetimi’nin Sağlık Komitesi’ne bağlı olan bir karantina merkezi (Şarku’l Avsat)
Fırat’ın doğusunda Kamışlı’da Özerk Yönetimi’nin Sağlık Komitesi’ne bağlı olan bir karantina merkezi (Şarku’l Avsat)

Suriye’nin kuzeyinde yeni tip koronavirüs (Kovid-19) vaka sayılarının gerilemesinin ardından tekrar tehlikeli seviyelere yükselmesi endişe yarattı. Bunun yanı sıra sıcaklıkların 40 dereceye yaklaştığı bir zamanda, Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi kısmi kapanma tedbirlerine geri dönmeyi ve hastaların geçişinin kolaylaştırılmasını dikkate alınarak, sınır geçişleri ve limanlarda ihtiyati tedbirler uygulamayı düşünüyor.
Özerk Yönetim Sağlık Komitesi Başkanı Dr. Civan Mustafa şunları söylüyor:
“Kovid-19 salgını hala devam ediyor. Yasakların kaldırılması salgının yayılmasının önüne açar bu da bizi ikinci bir dalga ile karşı karşıya getirir. Tüm raporlar ve işaretler, yaz ortalarında ikinci bir virüs dalgasının yayılacağını gösteriyor.”
Komite Başkanı Dr. Civan Mustafa bölgenin önceki dalgalardan daha güçlü bir dalgaya maruz kalma riskine karşı uyarıda bulundu. Sağlık Komitesi’nin tüm ihtiyati tedbirleri aldığını ve aşıların bölgeye ulaşması için çalıştığını belirtti. Komite Başkanı yeni bir dalga sebebiyle vaka ve ölüm oranlarında tehlikeli seviyelere ulaşılması korkusuyla yeni bir kapatmanın uygulanması ihtimali olduğunu açıkladı.
Özerk Yönetim Sağlık Komitesi ekipleri Dünya Sağlık Örgütü (WHO) kadroları ile koordineli olarak Suriye’nin kuzeydoğusundaki Haseke Valiliği’nde bir hastanede sağlık personeline yönelik aşı kampanyası başlattı. COVAX programı kapsamında 23 bin AstraZeneca aşısının bölgeye ulaşmasının ardından salgınla mücadele için çalışan sağlık personellerinin aşılanması için bölgedeki 11 merkez ve tıbbi noktada aşılama yapılmaya başlandı. Haseke’de 13 bin 200 doz, Deyrizor’un doğu kırsalındaki bölgelerde 4 bin ve Rakka 6 bin doz aş uygulanacak.
Komite Başkanı şu ana kadar yaklaşık 17 bin 500 doz aşısı teslim aldıklarını ve önümüzdeki birkaç gün içinde 6 bin dozluk bir teslimat alacaklarını böylece aşı sayısının 23 bin ulaşacağını ve bu dozların salgın ile mücadele için virüse karşı savunma hattında bulunan sağlık personellerine uygulanacağını söyledi. Yetkili, 55 yaş üstü yaşlılar, özellikle kronik hastalıklardan muzdarip olanlar da dahil olmak üzere aşıya ihtiyacı olan grupları aşılamak için Sağlık Komitesi’nin bir planı olduğuna dikkat çekti.
Sağlık Komitesi dün 62 yeni vaka ve 3 ölüm kaydetti. Böylece kuzeydoğu Suriye’deki vaka sayısı 732 ölüm ve bin 875 iyileşen dahil olmak üzere 17 bin 919 vakaya ulaştı.
Sağlık Komitesi’nin, Fırat’ın doğusundaki Özerk Yönetim’e bağlı ana şehirlerden biri olan Kamışlı Müdürü Rojin Ahmed “Biri Kamışlı’da ikisi Derik’te olmak üzere karantina merkezleri hazırladık. Un Ponte Per (UPP) organizasyonunun desteğiyle Derik Devlet Hastanesi’nde bölgedeki vakalar için bir bölüm tahsis ettik. Bölgedeki sağlık personelleri günlük olarak yeni vakalar ve ölümler kaydediyorlar” diyor. Ahmed “Enfekte olduğundan şüphelenilen kişiler ve vakalar, sağlık ekipleri ve acil durum komiteleri tarafından takip edilerek PCR cihazı test ediliyor. Ev karantina tabi tutuluyorlar ve tüm ihtiyaçları karşılanıyor” ifadelerini de sözlerine ekledi.
Özerk Yönetim yetkilileri geçtiğimiz günlerde vaka ve ölüm sayılarındaki artışın endişe verici olduğunu belirtiyorlar. Kürt yetkili Rojin Ahmed salgınla mücadelede halkın ihmalinin ve sorumluluk bilincinin olmamasının, bölgeyi tehlikeye atacağını dolayısıyla herkesin dikkatli olması ve önlem alması gerektiğini, kişisel olarak korunmanın toplumun korunmasını sağlayacağını vurguladı.
Ancak birçok gözlemci bölge sakinlerinin ihtiyati tedbirlere ve sosyal mesafe kurallarına uymamasının yanı sıra kısıtlamaların kaldırılması ve ihtiyati tedbirlerin hafifletilmesiyle birlikte çoğu kişinin virüsün yayılmasını engellemek için gerekli olan maske takma ve gerekli önlemleri almadan marketlerde alışveriş yaptığından şikayet ediyorlar. Aktivistler insanları maske takmaya, güvenli mesafeyi korumaya ve evde kalmaya çağıran farkındalık kampanyaları başlattılar.
Fırat’ın doğusundaki bölgeler, 2019’un başında Rusya-Çin vetosu ile Yarubiyah geçişinden yapılan yardımın kesilmesinin ardından zaten sağlık ve tıbbi ekipman eksikliği sebebiyle sıkıntı çekiyordu. Kovid-19 salgının ortaya çıkması ikinci bir tehdit oluşturdu. Uluslararası ve yerel insani yardım kuruluşları ve Kürt yetkililer, Suriye’de 9 yıldır devam eden çatışmada birçok hastanenin yıkılması, sağlık hizmetleri noktalarının ve kliniklerinin hizmet dışı kalması gibi sağlık sistemlerindeki ağır kayıplar nedeniyle salgının yayılmasını kontrol altına almadaki yetersizlik konusunda uyarıda bulundu. 

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Libya, siyasi ve askeri bölünmüşlüğü sona erdirmek için ‘barışçıl bir çözümden’ bahseden Trump'ın kronik siyasi krizi çözecek ‘planını’ bekliyor

Libya Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başbakanı Abdulhamid Dibeybe, ABD Afrika Komutanlığı'ndan (AFRICOM) bir heyetle yaptığı toplantıda (UBH Başbakanlık Ofisi)
Libya Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başbakanı Abdulhamid Dibeybe, ABD Afrika Komutanlığı'ndan (AFRICOM) bir heyetle yaptığı toplantıda (UBH Başbakanlık Ofisi)
TT
TT

Libya, siyasi ve askeri bölünmüşlüğü sona erdirmek için ‘barışçıl bir çözümden’ bahseden Trump'ın kronik siyasi krizi çözecek ‘planını’ bekliyor

Libya Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başbakanı Abdulhamid Dibeybe, ABD Afrika Komutanlığı'ndan (AFRICOM) bir heyetle yaptığı toplantıda (UBH Başbakanlık Ofisi)
Libya Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başbakanı Abdulhamid Dibeybe, ABD Afrika Komutanlığı'ndan (AFRICOM) bir heyetle yaptığı toplantıda (UBH Başbakanlık Ofisi)

Libya siyaset sahnesine, on yılı aşkın bir süredir kronik siyasi ve askeri bölünmüşlükten mustarip olan ülkede ‘barışçıl çözüme’ yol açacak bir ABD planının yaklaşmakta olduğuna dair bir beklenti atmosferi hâkim.

ABD Başkanı Donald Trump'ın detaylarına değinmeden bu planı açıklaması, özellikle de Afrika işlerinden sorumlu danışmanı Massad Boulos'un kısa süre önce ‘herkes için adil, eşitlikçi, şeffaf ve tatmin edici başkanlık seçimleri yapılması’ gerektiğinden bahsetmesinin ardından, Libyalı siyasetçi ve analistlerin beklentilerine geniş bir kapı açtı.

Radikal değişim

Bazı Libyalı siyasetçilerin gözünde ABD'nin krize çözüm yolu ‘radikal değişim’ seçeneğinden geçebilir. Bu bağlamda Libya-ABD Koalisyonu Başkanı Faysal el-Fituri, Trump yönetiminin ‘Libya'ya geniş yetkilere sahip özel bir başkanlık temsilcisi atayarak siyasi sahneyi tamamen yeniden şekillendirmek için Birleşmiş Milletler (BM) sürecine paralel çalışacağını’ öne sürdü.

El-Fituri bu senaryoya ilişkin vizyonunu açıklarken ‘çözümün önünde engel teşkil eden mevcut organların feshedilmesi ya da dondurulması ve daha önce herhangi bir yönetim organında yer almayan tüm Libyalı bileşenleri temsil eden bağımsız bir ulusal komite oluşturulması’ temeline dayandığını söyledi.

tyu7ı8
ABD Başkanı Donald Trump’ın Arap dünyası ve Ortadoğu işlerinden sorumlu kıdemli danışmanı Massad Boulos geçtiğimiz nisan ayında Libya Ulusal Petrol Şirketi (NOC) Başkanı ile bir görüşme gerçekleştirdi. (UBH)

Libya’da iktidardaki siyasi organlar, Temsilciler Meclisi (TM), Devlet Yüksek Konseyi (DYK), batı ve doğu Libya hükümetleridir.

Daha önce Libyalı uzmanlar BM gözetiminde bir siyasi çözüm planı ortaya koymuş ve bu plan seçim yasaları, yürütme yetkisi ve kalıcı anayasa konularında çözüme ulaşmak üzere bir siyasi diyalog komitesinin oluşturulmasıyla sonuçlanmıştı.

Libya-ABD Koalisyonu Başkanı Faysal el-Fituri Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada, ‘Lübnan iç savaşını yatıştıran 1989 tarihli Taif Konferansı benzeri bir uluslararası konferans düzenlenmesi’ olasılığını değerlendirdi.

Ancak istikrarı engelleyenlerin yargılanması için Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin (UCM) ve geçtiğimiz ekim ayında ABD Senatosu tarafından kabul edilen İstikrar Yasası'nın harekete geçirilmesini öneren el-Fituri'ye göre bu yol ‘havuç ve sopa’ yaklaşımından bağımsız olmayacaktır. El-Fituri, bunun karşılığında da ‘sıkı uluslararası şeffaflık koşulları altında yeni hükümeti desteklemek üzere dondurulmuş Libya fonlarının kademeli olarak serbest bırakılmasını’ önerdi.

ABD'nin Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff daha önce Libya'da diplomatik başarı elde edileceğine dair güvenini ve iyimserliğini dile getirmiş, mayıs ayında The Atlantic'e verdiği röportajda Washington'un ‘Libya'da başarı elde edeceğini ve bunun yakında duyulacağını’ söylemişti.

Libyalı siyasi analist Eyyub el-Evceli, Amerikan çözümünün ‘tüm siyasi tarafların diyalog masasına oturması’ yoluyla geleceği ihtimalini zayıf görüyor. Şarku’l Avsat'a konuşan el-Evceli, ‘Trump yönetiminin Libya'daki krizin taraflarından birini ortadan kaldırırken, bir tarafı güçlendireceği ve en fazla bir yıl içinde başkanlık veya parlamento seçimlerine gitmek için çözümün anahtarlarını ona vereceği’ beklentisindeydi.

“Washington, Libya'yı güvenlik ve istikrarı bozacak ya da çatışmanın tarafları arasında bir savaşı ateşleyecek her türlü girişimden uzak tutmak istiyor” diyen el-Evceli, ABD'nin ‘krizin tarafları arasındaki farklılıkların derin olduğuna’ inandığına dikkat çekti.

Mevcut organların devrilmesini dışlamak

Buna karşılık TM Milletvekili Rebia Buras mevcut siyasi organların devrilmesi senaryosuna sıcak bakmıyor. “Trump yönetimi siyasi sürecin ayrıntılarından çok dengeleri yönetmeye ve ABD'nin Libya'daki çıkarlarını sağlamaya büyük önem verecektir” diyen Buras, Beyaz Saray'ın planının ‘pragmatik olacağını, demokrasi ve insan hakları konularından çok ekonomik anlaşmalara odaklanacağını’ düşünüyor.

Şarku’l Avsat'a açıklamalarda bulunan Buras, herhangi bir planın başarısı ve sürdürülebilirliği için temel bir koşula işaret etti: ‘Libya halkının, dışarıdan dayatılan ve Libyalıların hak ve çıkarlarını dikkate almayan her türlü dikte ya da çözümden uzak, birleşik ve egemen bir devlet kurma arzusunu yansıtması.’

Bu arada gözlemciler, Libya'nın uluslararası nüfuz ve çıkar mücadelesinin bir parçası olması nedeniyle ABD'nin olası bir çözümünün Libya dosyasındaki bölgesel ve uluslararası aktörlerden soyutlanamayacağına inanıyor.

rfty6
Libya Temsilciler Meclisi'nin (TM) Bingazi'deki bir oturumundan (TM resmi sayfası)

Trablus Üniversitesi'nde uluslararası ilişkiler profesörü olan Dr. Ahmed el-Atraş, ‘ABD'nin çözüm yolunun başarı şansının, uluslararası ve bölgesel güçlerin Libya'daki çıkarlarını ve nüfuzlarını paylaşmalarına yönelik düzenlemelerle birlikte bölge için yeni bir siyasi haritanın yeniden çizilmesi konusunda uzlaşmaya bağlı olduğuna’ inanıyor.

El-Atraş, ‘uluslararası sistemde aktif olan ve BM Güvenlik Konseyi'nin daimî üyesi olan ülkeler arasında ABD dış politikasına taktiksel olarak karşı çıkan bir akımdan’ söz etti.

El-Atraş, ‘bazı ülkelerin Libya'nın içişlerine müdahalesinin derinliğini, bölgedeki yabancı çıkarlar üzerinde ciddi yansımaları olabilecek güvenlik durumunun kırılganlığını ve fiili otoritelerin yabancı baskılara boyun eğme ve iktidara tutunma tehdidini’ örnek gösterdi.

Libyalıların görüşlerinin aksine, ABD Ulusal Güvenlik Konseyi eski üyesi Ben Fishman Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte, ABD'nin Libya politikasında bir değişiklik olduğuna dair hiçbir kanıt görmediğini söyledi.

Washington Yakın Doğu Politikaları Enstitüsü'nde kıdemli araştırmacı olan Fishman, Massad Boulos'un 20 Haziran'da Berlin'de düzenlenen Libya konulu uluslararası toplantıya katılmamasına dayanarak Trump'ın Libya siyasi çözüm planıyla ilgili açıklamasının ‘geçici’ olduğunu düşünüyor.

Geçtiğimiz hafta Trump, Libya'nın da aralarında bulunduğu birçok ülkeye yüzde 30 gümrük vergisi getirmiş ve bunun Libyalılar üzerinde olumsuz yansımaları olmayacağını savunmuştu.

Libyalı ekonomist Ömer Zermuh, “Libya'nın ABD'ye ham petrol ve küçük bir oranda petrol türevleri dışında hiçbir emtia ihracatı yok. Trump'ın açıklamalarına göre petrol bu kapsamda değil” ifadelerini kullandı.

Şarku’l Avsat'a konuşan Zermuh, “Petrole gümrük vergisi getirilse bile Libya'nın yüksek kaliteli ham petrolü için alternatif pazarlar bulması zor değil” dedi.

Öte yandan Fishman'a göre bu karar, Libyalıların ABD'ye giriş vizelerini kısıtlayan önceki karar da göz önünde bulundurulduğunda, Boulos'un Libya'da ekonomik fırsatlar arama çabalarının önüne engeller koyuyor.