Afrika Birliği, Mali’nin üyeliğinin askıya alındığını duyurdu

Afrika Birliği (AfB) dün (Çarşamba) Mayıs ayındaki askeri darbenin ardından Mali’nin AfB üyeliğini derhal askıya almaya karar verdi. Söz konusu karar Batı Afrika Ülkeleri Ekonomik Topluluğu’nun (EKOWAS) ülkenin Sahel bölgesindeki üyeliğinin askıya alındığını açıklayan kararından sonraki dokuz ay içerisinde gerçekleşti. Afrika Birliği Barış ve Güvenlik Konseyi tarafından Salı akşamı onaylanan bir bildiride, “ülkedeki anayasal düzen yeniden sağlanana kadar Mali’nin tüm faaliyet ve kurumlara katılımının derhal askıya alındığı” açıklandı. AfB Mali ordusuna, acil ve koşulsuz olarak kışlalarına geri dönme, Mali’deki siyasi sürece müdahaleden kaçınma ve demokratik geçişe engelsiz, şeffaf ve hızlı bir şekilde dönmek için koşullar yaratma noktasında çağrıda bulundu.
AFP’ye göre, bu durum gerçekleşmediği takdirde, “Konsey geçiş sürecini engelleyenlere karşı yaptırım ve diğer cezai tedbirler uygulama noktasında tereddüt etmeyecek” ifadeleri kullanıldı. AfB darbeyi kınayarak, Mali’deki durumun gelişmesinden ve ülkedeki geçiş sürecinde şimdiye kadar elde edilen kazanımlara olumsuz yönde etki etmesinden duyduğu derin endişeleri dile getirdi.
Darbe, Sahel Bölgesi’ndeki zayıf ülkenin istikrarı noktasında büyük endişelere neden oldu. Ayrıca uluslararası toplumdan ekonomik yaptırımlar uygulanması noktasında uyarılar aldı. Mali’nin eski sömürge devletleri olan ABD ve Fransa ikinci darbeye karşı yaptırım tehdidinde bulundu. AfB Mali’deki durumu değerlendirme noktasında yakın bir zamanda bir heyet oluşturacağını duyurdu.
Ağustos 2020’de Mali’ye ticari ve mali yaptırım uygulayan Batı Afrika ülkeleri grubu, bu defa genel veya orduyu hedef alan herhangi bir yaptırım uygulamadı. 15 ulustan oluşan blok, Mali’ye sivil yönetime geçme çağrısında bulundu.
Albay Asimi Goita Pazar günü Mali’ye dönmeden önce darbeci hükümeti savunma noktasında Gana’daki EKOWAS zirvesine katıldı. Goita, aylarca süren hükümet karşıtı gösterilerin ardından, 18 Ağustos 2020’de Mali Cumhurbaşkanı İbrahim Boubacar Keita’yı deviren darbeye liderlik etmişti.
Askeri konsey iktidarı ele geçirdikten sonra, mali ve ticari yaptırımlar uygulamakla tehdit eden EKOWAS baskısı altında sivilleri cumhurbaşkanlığı ve geçici başbakanlık pozisyonlarına atamayı kabul etmişti.
O sırada AfB Mali’nin üyeliğini askıya almış, ancak askeri konseyin 18 ay içerisinde sivil hükümete geçiş sözü vermesi üzerine bu kararı Ekim ayı başlarında iptal etmişti.
15 Nisan 2021’de geçiş otoritesi makamları genel ve cumhurbaşkanlığı seçimlerinin Şubat ve Mart 2022’de gerçekleştirileceğini belirterek bu çerçevede bir program oluşturdu. Ancak Mayıs ayında ordu, memnuniyetsizliklerin artmasının ardından hükümetin yeniden kurulmasını istemedi. Cumhurbaşkanı Bah Ndaw, Başbakan Moctar Quane ve diğerleri gözaltına alınarak Bamako yakınlarındaki Kati Askeri Kampı’na götürüldü. Perşembe günü Cumhurbaşkanı ve Başbakan serbest bırakıldı. Ordu ikilinin istifa ettiğini söyledi.
Ardından Mali Anayasa Mahkemesi Albay Asimi Goita’yı Mali’yi yönetmesi için yeni geçici cumhurbaşkanı olarak atadı. Askeri konseyin sivil liderlerin atanmasına ilişkin verdiği sözleri geri çekmesi, 2022 yılı başlarında yapılması planlanan seçimler de dahil olmak üzere diğer vaatlerine olan bağlılığı noktasındaki şüpheleri giderek artırıyor.
Ordu bu hafta yaptığı açıklamada, daha önce yayınlanan takvime bağlı kalacağını doğrularken, bir takım değişikliklerin olabileceğini belirtti.
AfB yaptığı açıklamada, mevcut liderlerden hiçbirinin yaklaşan seçimlere katılmaması ve şu anda ev hapsinde bulunan Ndaw ve Quane da dahil olmak üzere tüm siyasiler üzerindeki kısıtlamaların kaldırılması çağrısında bulundu.
EKOWAS Mali ve kurumlarının üyeliğini askıya alarak, Mali liderlerinin EKOWAS zirvelerine katılımlarını engelledi. Gana Dışişleri Bakanı Shirley Ayorkor Botchwey zirve sonunda gazetecilere, söz konusu kararın hemen yürürlüğe gireceği ve iktidarı sivillere devretme noktasında yapılması planlanan cumhurbaşkanlığı ve genel seçimlerin yapılacağı tarih olan Şubat 2022’ye kadar yürürlükte kalacağını belirtti. Dünyanın en fakir ülkelerinden biri olan Mali’de hali hazırda zor durumda olan halk, Ağustos 2020’de uygulanan yaptırımlardan oldukça kötü etkilendi.
Mali 2012’de kuzey bölgelerinin yerel ve silahlı gruplar tarafından düşmesinden bu yana kanlı şiddet olaylarına tanık oldu. Burkina Faso ve Nijer’de isyanlar baş gösterdi. İsyan, hükümetin kontrolü dışındaki bölgede 19 milyonluk nüfusun yaşadığı toprakların büyük bir kısmının terk edilmesine neden oldu.

Tunus merkezli radyo istasyonu Mosaique FM dün bir mahkemenin, Nahda Hareketi lideri Raşid el-Gannuşi ve eski güvenlik yetkilileri de dahil olmak üzere önde gelen siyasetçilere komplo kurmak suçlamasıyla 12 ila 35 yıl arasında hapis cezaları verdiğini bildirdi.

Bu davada devlete karşı komplo kurmakla suçlananlar arasında, Cumhurbaşkanı Kays Said'in eski Özel Kalem Müdürü Nadia Akkaşa da bulunuyor.

Hakkında 35 yıl hapis cezası bulunan Akkaşa ülkeden kaçtı.

Mosaique FM, bu davada sanık olan eski Başbakan Yusuf eş-Şahid'in, kendisini ceza mahkemesine sevk eden iddianame kararını temyiz ettiğini, temyiz sonucu beklendiği için bu kararın şimdiye kadar hükümlerin kapsamına girmediğini belirtti.

İslami çizgideki Nahda Hareketi’nin deneyimli lideri Gannuşi (84), 14 yıl hapis cezasına çarptırıldı.

Cumhurbaşkanı Said tarafından feshedilen meclisin başkanı olan Gannuşi, 2023 yılından beri hapiste ve son birkaç ay içinde ayrı davalarda toplam 27 yıl hapis cezasına çarptırıldı.

Bu davada 21 kişiye suçlama yöneltildi, bunlardan 10'u halihazırda hapiste, 11'i ise ülkeden kaçtı.

Mahkeme, eski İstihbarat Teşkilatı Başkanı Kemal Keyzani'yi 35 yıl hapis cezasına, eski dışişleri bakanı Rafik Abdusselam’ı 35 yıl hapis cezasına ve Raşid Gannuşi'nin oğlu Muaz Gannuşi'yi 35 yıl hapis cezasına çarptırdı. Üçü de ülkeden kaçtı.

Cumhurbaşkanı Said, 2021 yılında meclisi feshetti ve ülkeyi kararnamelerle yönetmeye başladı. Ardından bağımsız yargı yüksek konseyini feshetti ve onlarca yargıcı görevden aldı. Şarku’l Avsat’ın aldığı bilgiye göre muhalefet bu hamleyi, 2011 yılında ‘Arap Baharı’ ayaklanmalarını tetikleyen ‘yeni doğan demokrasiyi baltalayan bir darbe’ olarak nitelendiriyor.

Cumhurbaşkanı Said ise bu suçlamaları reddediyor ve attığı adımların yasal olduğunu ve siyasi elitler arasında yıllardır süren kaos ve yolsuzluğu sona erdirmeyi amaçladığını söylüyor.

Cumhurbaşkanı Said'in 2021 yılında iktidarın büyük bir kısmını ele geçirmesinden bu yana muhalefet liderlerinin çoğu, bazı gazeteciler ve Said'i eleştirenler hapiste tutuluyor.

Bu yıl, başka bir mahkemede muhalefet liderleri, iş adamları ve avukatlara yine komplo suçlamasıyla 5 ila 66 yıl arasında değişen hapis cezaları verildi. Muhalefet, bu davanın Cumhurbaşkanı Said’in muhaliflerini bastırmak için uydurulmuş olduğunu söylüyor.

İnsan hakları grupları ve aktivistler, Said'in Tunus'u açık bir hapishaneye dönüştürdüğünü ve yargı ve polisi siyasi rakiplerini hedef almak için kullandığını söylüyorlar.

Tüm bu suçlamaları reddeden Cumhurbaşkanı Said, diktatör olmayacağını, kim olursa olsun, hangi makamda olursa olsun, hiç kimsenin kanunların üstünde olmadığını söylüyor.

Afrika Birliği, Mali’nin üyeliğinin askıya alındığını duyurdu