İran'da cumhurbaşkanı adayları arasında rekabet kızıştı

İki İranlı cumhurbaşkanı adayları arasındaki tartışmayı izliyor. (AFP)
İki İranlı cumhurbaşkanı adayları arasındaki tartışmayı izliyor. (AFP)
TT

İran'da cumhurbaşkanı adayları arasında rekabet kızıştı

İki İranlı cumhurbaşkanı adayları arasındaki tartışmayı izliyor. (AFP)
İki İranlı cumhurbaşkanı adayları arasındaki tartışmayı izliyor. (AFP)

İran’da bu ay yapılması planlanan cumhurbaşkanlığı seçimleri çerçevesinde adaylar bir televizyon programında birbirlerine sert eleştirilerde bulundu. Reuters’in aktardığına göre, adaylar birbirlerini vatana ihanet ve üç yıl önce ABD tarafından uygulanan yaptırımlarla zayıflayan ekonomiyi yürütme noktasında gerekli bilimsel yetkinliğe sahip olmamakla suçladı.
Beş muhafazakar aday sekiz yıllık iktidardan sonra giden ılımlı Hasan Ruhani’nin cumhurbaşkanlığını eleştirirken, ılımlı aday eski Merkez Bankası Başkanı Abdunnasır Hemmati, muhafazakarları Batı ile gerilimi körüklemekle suçlayarak, bu durumun İran ekonomisini daha da bozduğunu söyledi.
18 Haziran’da yapılması planlanan seçimlere hazırlık noktasında gerçekleştirilen 3 münazaranın birincisinde, eski Devrim Muhafızları Genel Komutanı Muhsin Rızai, ılımlı aday Hemmati’yi ABD yaptırımlarına tamamen boyun eğmekle suçladı. Hemmati’nin vatana ihanetten yargılanması gerektiğini söyledi.
Rızai televizyonda 3 saat boyunca yayınlanan bir tartışma programında, “Cumhurbaşkanı olursam Hemmati ve Ruhani hükümetinde bulunan diğer bazı yetkililere yaptırımlar uygulayacağım, ülkeden çıkışlarını yasaklayacağım. İhanetlerini mahkemede kanıtlayacağım” dedi.
Rızai’nin açıklamalarının ardından Hemmati, önde gelen muhafazakar adaylara ve İran Yargı Erki Başkanı İbrahim Reisi’ye şaka yollu şu soruyu sordu: “Sayın Reisi, bu programdan sonra hakkımda herhangi bir adli işlem yapılmayacağına dair garanti verir misiniz?”
Muhafazakarların çoğunlukta olduğu İran Anayasayı Koruyucular Konseyi’nin (Şurayi Nigehban AKK) önde gelen adayların adaylıklarını kabul etmemesi sonucu, seçimlere katılımın düşük olması bekleniyor.
İran cumhurbaşkanlığı seçimlerinde 7 aday bulunuyor. Adayların 5’i muhafazakar, 2’si ise reformist kimliğiyle tanınıyor.



Arjantin'de kırmızı et krizi: Halk yoksulluktan domuza yöneliyor

Eskiden her gün dana eti yiyenler, artık haftada iki-üçe razı olduklarını söylüyor (Reuters)
Eskiden her gün dana eti yiyenler, artık haftada iki-üçe razı olduklarını söylüyor (Reuters)
TT

Arjantin'de kırmızı et krizi: Halk yoksulluktan domuza yöneliyor

Eskiden her gün dana eti yiyenler, artık haftada iki-üçe razı olduklarını söylüyor (Reuters)
Eskiden her gün dana eti yiyenler, artık haftada iki-üçe razı olduklarını söylüyor (Reuters)

Tüm dünyada sığır etinin kalitesiyle tanınan ve küresel üretimin yüzde 5'ini yaparak bu ürünün ithalatında dünyanın ilk 5 ülkesi arasında yer alan Arjantin'de halk şikayetçi. 

Zira ülkeyi vuran ekonomik kriz ve Arjantin Devlet Başkanı Javier Milei'nin uyguladığı reçete, bifteği mutfaklarından uzaklaştırdı. 

2024'te kişi başına düşen sığır eti tüketimi, ülke tarihinin en düşük seviyesine indi.

Halkın önemli bir kısmı domuz ve tavuk etiyle yetinmeye çalışırken daha fakir olanlarsa onları dahi alamıyor. 

Başkent Buenos Aires'in adını mezbahalardan alan semti Mataderos'ta kasap olan Gonzalo Hernández, hafta sonunda domuz eti satışlarının çok arttığını söylüyor:

Eskiden ekstradan sattığımız, mangal kömürü gibi bir üründü. Artık işimizin ana parçalarından biri oldu.

Arjantin'in kendisini "anarko-kapitalist" diye niteleyen lideri Milei'nin Nisan 2024'te yüzde 300'ü bulan yıllık enflasyonu düşürmek için aldığı önlemler halkı vurdu. 

Enflasyon yüzde 166'ya gerilese de fiyatlar yükselmeyi sürdürüyor. 

Son 110 yıldır tutulan sığır eti tüketimi kayıtlarında en düşük seviyeye ulaşıldı.

Rosario Ticaret Odası'ndan ekonomist Franco Ramseyer, uzmanı olduğu hayvancılığı yorumlarken toplumdaki et tüketiminin azalmadığını ancak etin cinsinin değiştiğini vurguluyor.

Geçen yıl kişi başı sığır eti tüketimi ABD'de 38, Brezilya'da 34, Şili'deyse 26 kilo civarındaydı. 

Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü Müdürlüğü'nün raporuna göre 2022'de Türkiye'de büyükbaş ette kişi başına tüketim miktarı 18,44 kiloydu.

Kırmızı Et Sanayicileri ve Üreticileri Birliği (ETBİR) verilerine göreyse 2019'da ortalama 12 kilo olan kırmızı et tüketimi, 2020'den itibaren 10 kilonun da altına geriledi. 

2024'te kişi başı 47 kilogram sığır eti tüketen Güney Amerika ülkesi hâlâ bu konuda dünya birincisi. 

Ancak ülkenin geçmişinde 71 kiloyu aşan bir ortalama var. Bu, sağlam bir düşüş anlamına geliyor. 

Ramseyer daha ucuz ve sağlıklı bir alternatif arayışındaki ülkelerin tavuğa döndüğünü hatırlatıyor. 

Arjantin'deyse sucuğa benzeyen "chorizo" gibi işlenmiş domuz ürünleri ve tavuğa yönelik ilgide önemli bir artış yok. Talep, taze domuz etine kaymış.

Kişi başı domuz eti tüketiminde 10 yıl önce senede 8,5 kilo ortalamaya sahip olan Arjantinliler, 2024'te talebi neredeyse iki katına çıkardı. 

Ülkedeki yemek programları da domuz etini içeren tariflere döndü. Pazarlama kampanyaları, taze kesilmiş domuz etinin sığırdan daha sağlıklı olduğunu öne sürüyor. 

53 yaşındaki Milei, Kasım 2023'teki seçimleri kazanarak Arjantin'in yeni lideri olmuştu. 

Tüm grevler ve diğer toplumsal eylemlere rağmen kamu harcamalarını büyük ölçüde kısıyor.

Geçen yıl verdiği bir röportajda "serbest piyasa devrimi" gerçekleştirdiğini savunan Milei, "B planı mevcut değil. Duygulara yer yok. 47 milyon kişi bazı yanıtlar bekliyor" ifadelerini kullanmıştı.

Özelleştirme planlarına ilişkin konuşan Arjantin lideri, "İlk neyi satabiliyorsam onu satacağım. Devlet, özel sektörün kaynaklarını zor kullanarak çalan bir makine. Bu nedenle devleti hiçbir şeyin çözümü olarak görmüyorum. Aksine problemin temel kaynaklarından biri" demişti. 

Bu politikalar bütçe açığı, enflasyon ve kamu harcamalarını düşürürken işsizlik ve fakirliğin artışı tepki topluyor.

Independent Türkçe, Washington Post, Telegraph, Reuters