Sudan, Nahda Barajı konusunda ABD'nin Etiyopya'ya baskı yapmasını bekliyor

Sudan hükümeti, Nahda Barajı (Rönesans) dolum çalışmalarının ikinci aşamasından önce doldurma ve işletme konusunda bağlayıcı bir yasal anlaşmaya varılması için Etiyopya'ya siyasi ve diplomatik baskı uygulanmasında ABD'nin rolünü beklediğini açıkladı.
Hükümet ayrıca, Sudan’ın söz konusu sorunu barışçıl yollarla ve Afrika Birliği’nin (AfB) himayesi altında çözmek için müzakere etmeye hazır olduğunu belirterek, uluslararası ortakların garantör ve kolaylaştırıcı rolünü memnuniyetle karşıladıklarını da vurguladı.
Sudan Dışişleri Bakanı Meryem Sadık el-Mehdi, ülkesinin Etiyopya’nın Mavi Nil üzerinde inşa ettiği Nahda Barajı dolum çalışmalarının ikinci aşamasından önce doldurma ve işletme konusunda bağlayıcı bir yasal anlaşmaya varmayı dört gözle beklediğini söyledi. Bakan ayrıca, Sudan’ın Nahda Barajı ile ilgili vizyonunda, geçiş hükümeti ve halkın yanı sıra büyük bir bölgesel ve uluslararası fikir birliğine varıldığını dile getirdi.
Bakan Mehdi, ABD’nin teknik ve hukuki sorunları çözen ve müzakerelerinde ilerleme kaydeden arabuluculuğunun yanı sıra Etiyopya üzerindeki siyasi ve diplomatik baskıda büyük ve umut verici rolünün önemini vurguladı.
Video-konferans yoluyla düzenlenen Kahire ve Ürdün'deki Amerikan Üniversitesi Mezunlar Forumu'nda konuşan Bakan Mehdi, Sudan hükümetinin söz konusu sorunu barışçıl yollarla ve Afrika Birliği’nin himayesi altında çözmek için müzakere etmeye hazır olduğunu belirterek, uluslararası ortakların garantör ve kolaylaştırıcı rolünü memnuniyetle karşıladıklarını vurguladı.
Bakan, sınır ötesi nehirler üzerindeki anlaşmazlıklara ilişkin küresel ve Afrika’nın deneyimlerinden ilham alma, Afrika'daki Nijer ve Senegal nehirleri görüşmelerindeki deneyimlere odaklanma çağrısında bulundu. Mehdi, bunların işbirliği ve sınır ötesi nehirlerden kaynaklı ortak faydalardan yararlanma olasılığını gösterdiğine dikkati çekti.
Etiyopya'nın uzlaşmazlığı, krize ilişkin müzakereler ve girişimlerle ilgili soruları yanıtlayan Bakan, ABD'nin barajla ilgili teknik ve yasal sorunların çözümüyle sonuçlanan arabuluculuk konusunda önemli bir rol oynadığını ve barajın doldurulması ve işletilmesine ilişkin yasal anlaşma ile ilgili ve küçük teknik ve yasal sorunlarla ilgili yalnızca birkaç noktanın kaldığını söyledi. Bakan, Etiyopya geri çekilmeden önce ABD aracılığı ile varılan anlaşmayı açıkladı.
Etiyopya'nın gelecek Temmuz ayında ikinci dolum aşamasına tek taraflı olarak katılacağına ilişkin tutumuna rağmen, basında çıkan haberlere göre ülke teknik açıdan hazır olmadığı için bu planı gelecek yıla erteleyebilir. Etiyopya, baraj rezervuarını doldurmanın ilk aşaması olan deniz seviyesinden 595 metre yüksekliğe ulaşmayı hedeflerken, ülkedeki teknik ve mühendislik departmanları orta koridoru 573 metreye yükseltmekten vazgeçerek baraj kapılarında mühendislik çalışmaları yapılmasını planladığı için bu aşamanın ertelenmesi bekleniyor.
Sudan Sulama Bakanlığı, geçen Mayıs ayının sonunda Etiyopya'nın barajın ikinci dolum aşama işlemini fiilen Mayıs ayının ilk haftasından itibaren başlattığını ve önümüzdeki Temmuz-Ağustos ayları arasındaki yağışlı mevsimde dolum hızının artacağını belirtmişti.
Sudanlı bir yetkili önceki açıklamasında, Etiyopya'nın Mayıs ayının ilk haftasından itibaren orta baraj duvarını yükselterek su toplamaya başladığını ve sonbahar mevsimi boyunca depolama oranının artacağını bildirdi. Bu açıklamadan önce ise basında çıkan haberler, Etiyopya'nın açıkladığı oranlarda (13,5 milyon metreküp) ikinci dolumu başlatmaya teknik ve mühendislik açısından hazır olmadığını kaydetti. Etiyopya’nın inşa sürecinde ulaştığı mevcut mühendislik durumuna ilişkin analizlere göre 2 milyon metreküpten fazla dolum yapamayacağı belirtildi.

Sudan kamuoyunda “iki generalin savaşı” olarak adlandırılan iç savaş, tahminen binlerce ölü, milyonlarca yerinden edilmiş kişi ve mülteci; hastahaneler ve okullar dahil olmak üzere ülkenin altyapısının tamamen çökmesine yol açtı. Sudan’a bu ağır bedeli ödeten iç savaş 100. gününe girdi.

Her iki taraf da birbirine karşı sadece saatler veya en fazla birkaç gün sürecek hızlı bir zaferin hayalini kuruyordu. Ancak şimdi ‘100 günlük ölüm ve yıkım’ hikayesiyle dünyayı ‘şaşırtıyorlar’.

Son bilançoya göre Sudanlı generallerin iç savaşında yaklaşık bin 800 kişiyi öldürüldü. Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC), en az 180 kişinin kimlikleri tespit edilmeden “rastgele” gömüldüğünü söylerken, basında çıkan haberlerde ölü sayısının çok daha yüksek olabileceği ifade edildi. Zira sosyal medyada yoğun bir şekilde dolaşan haberlerde, sokaklarda ve yollarda henüz gömülmemiş “çürüyen cesetlerin” yanı sıra evlerin içinde, dışında ve meydanlarda gömülmüş cesetlerin olduğu öne sürüldü.

Çatışmada her iki taraftan ölen askerlerin kesin sayısı bilinmezken, Hartum’daki halk her iki taraftan da sokakların ortasında veya evlerin içinde yatan askeri üniformalı çok sayıda ceset görüyor. Ancak her iki taraftaki gerçek ölü sayısının öğrenilebileceği güvenilir üçüncü bir taraf yok.

Şarku’l Avsat’ın Sudan Doktorlar Sendikası’ndan edindiği verilere göre, savaş nedeniyle sağlık hizmetleri neredeyse tamamen felç oldu ve hastanelerin ve sağlık merkezlerinin yaklaşık yüzde 80’i çalışmaz hale geldi.

Sağlık alanında olduğu gibi eğitim sistemi de tamamen felç oldu. Sudanlı öğrencilerin sınavları süresiz olarak ertelendi, okullar kapatıldı, üniversiteler çalışmalarını durdurdu, bazıları geniş çaplı vandalizm faaliyetlerine maruz kaldı, hatta bazıları merkezlerini Sudan’ın dışına taşırken bir kısmı da uzaktan eğitim yöntemini seçti. Ülkede bankacılık sistemi de tamamen çöktü. Sudan Merkez Bankası da dahil olmak üzere tüm bankalar çalışmayı durdurdu.

Sudan, Nahda Barajı konusunda ABD'nin Etiyopya'ya baskı yapmasını bekliyor

Meryem el-Mehdi: Bu konudaki tutumumuz büyük bir ulusal destekle ve uluslararası anlayışla karşılandı.