Bağdat’ta Ebu Cafer el-Mansur anıtının kaldırılması gündemde

Ebu Cafer el-Mansur anıtının kaldırılması çağrıları (AFP)
Ebu Cafer el-Mansur anıtının kaldırılması çağrıları (AFP)
TT

Bağdat’ta Ebu Cafer el-Mansur anıtının kaldırılması gündemde

Ebu Cafer el-Mansur anıtının kaldırılması çağrıları (AFP)
Ebu Cafer el-Mansur anıtının kaldırılması çağrıları (AFP)

Sekizinci yüzyılda Ebu Cafer el-Mansur tarafından temelleri atılan Bağdat’ta bulunan Karh’ın yakınlarındaki el-Mansur bölgesinde yer alan Ebu Cafer el-Mansur anıtı çevresinde dün özel kuvvetler hazır bulundu. Özel güvenlik kuvvetlerinin varlığı, Tahran ile yakından bağlantılı olduğuna inanılan radikal Şii grupların el-Mansur’un Şii bir imamın ölümünden sorumlu olduğu yönündeki tarihi iddiaları protesto etmek için anıtın kaldırılması talebiyle bu çevrede bir gösteri düzenleme niyetlerine dair söylentilerin ardından geldi.
Irak’taki kamusal alanda yer alan anıtın kaldırılması meselesi, 2003 yılı ardından Bağdat'taki radikal gruplar tarafından tahrip edilen heykel ve anıtlar meselesini yeniden gündeme getirdi. Silahlı bir grubun Ekim 2005'te patlayıcı bir cihazla havaya uçurduğu Ebu Cafer el-Mansur anıtı, Irak hükümeti tarafından yeniden inşa edilmişti.
Baas veya Saddam Hüseyin dönemi ile ilgili anıt ve heykellerin ya da diğer siyasi ve kültürel sembollerin kaldırılması, 2003 sonrası dönem ve ABD'nin Irak'ı işgali ile ilişkilendiriliyor.
Mansur anıtının kaldırılması için gösteri düzenlenmesi çağrısında bulunan İran yanlısı gruplarla bağlantılı kişiler, platformlar ve medya kuruluşları, bu yönde bir hashtag açtı. Önceki yıllarda radikallikleriyle bilinen Şii din adamları da 1970’li yıllarda heykeltıraş Halid er-Rehhal tarafından yaptırılan, Bağdat'ın en önemli sanatsal anıtlarından biri haline gelen anıtın kaldırılması çağrılarında bulunmuştu. 
Gözlemciler, anıtın kaldırılması kampanyası savunucularının önümüzdeki Ekim ayında yapılması planlanan genel seçimlerde siyasi kazanımlar elde etme yönünde mezhepçi duyguları harekete geçirmeyi amaçladığı düşüncesinde. Bazıları ise söz konusu çağrıların ciddiye alınmaması, bunlara alaycılıkla yaklaşılması eğiliminde bulunuyor.
Bazı gözlemciler de radikal Şii grupların bu davranışlarını, 2014 yılında Ninova’nın kontrolünü ele geçirdikten sonra antik eserleri kasıtlı olarak yok eden terör örgütü DEAŞ’ın davranışlarıyla karşılaştırıyor.
Sosyal paylaşım siteleri, anıtın destekçileri ile kaldırılmasını isteyenler arasında bir savaş alanına dönüşmüş durumda.
Iraklı blogger Nur el-Kaysi, Twitter hesabından yaptığı açıklamada “Ebu Cafer el-Mansur anıtının kaldırılması talebi, daha büyük bir skandalı gizleme yönünde kuru bir gürültü… Paralı askerlerin İran işgali suçlarını örtbas etmek için kullandığı şey buydu” ifadelerine başvurdu. Blog yazarı Şahu el-Kardagı da anıtın kaldırılması talebinde bulunanları eleştirerek “Tarihi bir şahsiyetin heykeli ile sorunları var; ancak hizmet eksikliği ve haksızlıklarla ilgili bir sorunları yok. Şuanda kaydedilen bu çağrıların amacı ne?” açıklamalarında bulundu.



BM uzmanları: İsrail Gazze Şeridi'ndeki operasyonunun sonuçlarıyla yüzleşmeli

İsrail bombardımanında hayatını kaybeden bir çocuğun cenazesinin yanında oturan Filistinli (AFP)
İsrail bombardımanında hayatını kaybeden bir çocuğun cenazesinin yanında oturan Filistinli (AFP)
TT

BM uzmanları: İsrail Gazze Şeridi'ndeki operasyonunun sonuçlarıyla yüzleşmeli

İsrail bombardımanında hayatını kaybeden bir çocuğun cenazesinin yanında oturan Filistinli (AFP)
İsrail bombardımanında hayatını kaybeden bir çocuğun cenazesinin yanında oturan Filistinli (AFP)

Birleşmiş Milletler (BM) insan hakları uzmanları dün yaptıkları açıklamada, İsrail'in uluslararası hukuku çiğnediğini ve müttefikleri tarafından korunduğunu ileri sürerek, İsrail'in Gazze Şeridi'ndeki Filistinli sivillere ‘acı çektirmenin’ sonuçlarıyla yüzleşmesi gerektiğini belirtti.

Ortak bir açıklama yapan uzmanlar, “Uluslararası insancıl hukuk, sivil hedeflerin ve çatışmalara doğrudan katılmayan veya artık katılmayan kişilerin korunmasına yönelik bir dizi evrensel ve bağlayıcı kural içerir ve savaşta izin verilen araç ve yöntemlere sınırlar koyar” dedi.

cdvfgh
İsrail bombardımanı sırasında Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah'tan yükselen duman bulutu (AFP)

BM uzmanları, “İsrail bu kurallara uymak yerine, defalarca uluslararası hukuku açıkça çiğneyerek işgal altındaki Filistin topraklarında ve ötesinde sivillere acı çektirdi” ifadesini kullandı.

Uzmanlar sözlerine şöyle devam etti: “İsrail, büyük ölçüde müttefikleri tarafından kendisine sağlanan koruma nedeniyle hiçbir gerçek sonuçla karşılaşmamaya devam ediyor.”

xcdvf
Gazze Şeridi’ndeki Sivil Savunma Müdürlüğü mensupları, Nuseyrat’taki el-Avde Hastanesi yakınlarında İsrail bombardımanının ardından bir televizyon yayın aracında çıkan yangını söndürüyor, 26 Aralık 2024. (Reuters)

Uzmanlar, İsrail tarafından işlendiği iddia edilen ‘cinayet, işkence, cinsel şiddet ve zorla yerinden etme’ gibi insanlığa karşı suçların altını çizdi.

Ayrıca, ‘sivillere ve sivil nesnelere yönelik ayrım gözetmeyen saldırılar, açlığın bir savaş silahı olarak kullanılması ve toplu cezalandırma’ da dahil olmak üzere varsayılan savaş suçlarına atıfta bulundular.

Uzmanlar, sivillerin uluslararası hukuk kapsamında askeri hedef olarak korunduğunu ve ‘tamamen ya da kısmen yok edilmelerini amaçlayan eylemlerin soykırım eylemleri olduğunu’ hatırlattı.

BM uzmanları, iddia edilen ciddi uluslararası hukuk ihlallerine ilişkin acil, bağımsız ve kapsamlı soruşturmalar yapılması çağrısında bulundu.

Uzmanlar, “İsrail'in cezasız kalmaya devam etmesi tehlikeli bir mesaj veriyor... İsrail ve liderleri sorumlu tutulmalı” ifadelerini kullandı.

Uzmanlar, İsrail'in Gazze Şeridi'nin kuzeyinde yürüttüğü operasyonlarla ilgili ciddi endişelerini dile getirdiler.

İsrail 6 Ekim'den bu yana Hamas'ın bölgede yeniden toparlanmasını engellemek bahanesiyle operasyonlarını Gazze Şeridi'nin kuzeyinde yoğunlaştırdı.

Uzmanlar sözlerini şöyle sürdürdüler: “Bu abluka, kapsamlı tahliye emirleriyle birleştiğinde, Gazze Şeridi'nin ilhakının bir başlangıcı olarak yerel nüfusu kalıcı olarak yerinden etmeyi amaçlamaktadır.”

yjukıol
Beyt Lahiya'da İsrail bombardımanı sırasında Filistinlilere ait evler ağır hasar gördü. (Reuters)

BM insan hakları uzmanları, İnsan Hakları Konseyi (HRC) tarafından görevlendirilen ancak BM adına konuşmayan bağımsız kişilerdir.

On bir uzman şunlardan oluşmaktadır: Ülke içinde yerinden edilmiş kişiler, kültürel haklar, eğitim, fiziksel ve ruhsal sağlık, keyfi infazlar, gıda hakkı ve terörle mücadelede hakların korunması konularında çalışan Özel Raportörler.

Bu raportörler arasında işgal altındaki Filistin topraklarında insan haklarının durumuna ilişkin Özel Raportör Francesca Albanese de yer alıyor.

İsrail uzun zamandır Albanese'nin görevden alınması çağrısında bulunuyor ve onu ‘İsrail'e olan nefretini gizlemek için görevini kullanan bir siyasi aktivist’ olarak tanımlıyor.