Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Doğu Akdeniz Bölgesi Ofisi yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını ile ilgili maske takma ve sosyal mesafeyi koruma gibi kısıtlamaların hafifletilmesinde, Avrupa’nın örnek alınıp takip edilmemesi konusunda uyarıda bulundu.
Doğu Akdeniz Programlar Bölüm Direktörü Dr. Rana Hajjeh dün düzenlenen sanal basın toplantısında, Avrupa’daki yoğun aşılama kampanyalarının bu adımları atmalarını sağladığını, ancak pandeminin başlangıcından 8 Haziran’a kadar 10 milyondan fazla vaka ve 206 binden fazla ölüm kaydedilen Doğu Akdeniz Bölgesi’nde, ülkelerinin benzer adımlar atması için henüz çok erken olduğunu belirtti. 22 ülkeden oluşan bölge şimdiye kadar, 13 milyonu COVAX programı ile gelen aşılar olmak üzere 70 milyon doz aşı aldı. WHO, aşı yapılan nüfusu yüzde 30’a yükseltmek için 2021 yılı sonuna kadar bölgeye 300 milyon doz aşı ulaştırmayı hedefliyor.
Hajjeh “Şu anda tüm bölge nüfusunun yüzde 10’u en az bir doz aşı oldu. Bölge ülkelerinin yarısında aşılama oranı yüzde 5’in altında, bu oldukça düşük bir oran. Bölgede sadece iki ülke nüfusunun yüzde 50’sinden fazlasını aşıladı” dedi. Düşük aşılama oranlarının yanı sıra, sosyal mesafe ve maske kullanımı kurallarından vazgeçilmesi, virüsün yeni varyantlarının yayılması şansını artırıyor. Hajjeh bölgedeki 17 ülkenin endişe verici alfa varyantını (İngiliz varyantı), 10 ülkenin beta varyantını (Güney Afrika varyantı), 3 ülkenin Gamma varyantını (Brezilya varyantı) ve 6 ülkenin delta varyantını (Hindistan varyantı) kendi topraklarında gözlemlediğini açıkladı. WHO tarafından yayınlanan rakamlar, bölgede genel olarak son 6 hafta içinde vaka sayılarında azalma ve can kayıplarında bir istikrar olduğunu gösteriyor olmasına rağmen, WHO bazı ülkelerde kaydedilen rakamlardan endişe duymaya devam ediyor.
“Geçen hafta 9 ülkede vaka sayılarında artış yaşandı”
Hajjeh, “Geçen hafta 9 ülkede bir önceki haftaya göre vaka sayılarında artış yaşandı, bu ülkeler arasında en yüksek vaka artışını Somali, Sudan ve Afganistan kaydetti. Geçen hafta 11 ülkede can kayıplarında artış yaşandı, Sudan, Afganistan ve Fas bu ülkeler arasında en yüksek artışı kaydetti” dedi.
Hajjeh bölge genelinde dağıtılan aşıların yeni varyantlara karşı korumada etkili olduğunu vurguladı. Bununla birlikte insanların aşı olma konusundaki isteksizliği, yıl sonuna kadar bölgedeki tüm nüfusun yüzde 30’unu aşılama hedefine ulaşılmasını engelleyen büyük bir zorluk teşkil ediyor.
Hajjeh aşı dozları arasında farklı kombinasyonlar olduğuna dair şu anda veri bulunmadığına dikkati çekerek, “WHO’nun acil durumlarda kullanılacak aşılar listesindeki Kovid-19 aşıları tek ürün olarak değerlendirildi bu nedenle daha fazla veri sağlanana kadar aşı kombinasyonlarını onaylayamayız” ifadelerini kullandı.
Söylentilere yanıt
Öte yandan WHO basın toplantısında son dönemde ortaya çıkan, Nobel ödüllü bir kişinin Kovid-19 yaptıranların 5 yıl sonra öleceğine dair açıklaması da dahil olmak üzere, birçok söylentiye açıklık getirildi. Doğu Akdeniz Acil Durum Direktörü Richard Brennan bu söylentilerin pandemi ile mücadelede dünyanın karşı karşıya olduğu en belirgin zorluklardan biri olduğunu belirtti.
Brennan bu söylenti ile ilgili olarak alaycı bir şekilde gülümserken “Bu sözlerin bilimsel bir kanıtı yok, bu cevap soruya yeterli bir yanıt” dedi. Brennan aşılarla ilgili olarak, Şarku’l Avsat’ın bazı ülkelerin kendi topraklarına gelecek yolcuların belirli aşıları olan kişilerden olması şartı getirmesinin tehlikesine yönelik sorusuna cevap olarak “Her ülkenin uygun gördüğü kararları alma hakkını kabul etmekle birlikte, bu ülkelerle iletişime geçerek onları farklı bir pozisyon almaya ikna etmeye çalışıyoruz. Çünkü bu tür kararlar insanların aşı talebine ilişkin kararını etkileyebilir” dedi.
Basın toplantısında birçok soru mantar enfeksiyonu ve koronavirüs ile bağlantısına yönelikti. WHO Doğu Akdeniz Bölgesi Enfeksiyon Risk Yönetimi Ekip Lideri Abdülnasır Ebubekir bu konu ile ilgili olarak “Siyah, beyaz ve hatta sarı mantarlar son derece nadirlerdir ve bir kişiden diğerine bulaşmaz. Ayrıca Kovid-19 ile aralarında doğrudan bir bağlantı bulunmuyor” dedi. Ebubekir mantar enfeksiyonunun, bağışıklığın ciddi şekilde düşmesi, şeker hastalığı ve kortizon ilaçlarının yanlış kullanılması nedeniyle bazı Kovid-19 hastalarında ortaya çıktığına dikkati çekti.