عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
TEKNOLOJİ

NASA, okyanusu geçen kum fırtınasını uzaydan görüntüledi

NASA, kum fırtınasının görüntüsünü çevrimiçi yayıncılık merkezi Dünya Gözlemevi'nde (Earth Observatory) yayımladı (NASA)
NASA, kum fırtınasının görüntüsünü çevrimiçi yayıncılık merkezi Dünya Gözlemevi'nde (Earth Observatory) yayımladı (NASA)
    İstanbul/Şarkul Avsat
TT
TT

NASA, okyanusu geçen kum fırtınasını uzaydan görüntüledi

NASA, kum fırtınasının görüntüsünü çevrimiçi yayıncılık merkezi Dünya Gözlemevi'nde (Earth Observatory) yayımladı (NASA)
NASA, kum fırtınasının görüntüsünü çevrimiçi yayıncılık merkezi Dünya Gözlemevi'nde (Earth Observatory) yayımladı (NASA)

NASA, Sahra Çölü'nden denize açılan ve şu anda Atlantik Okyanusu'nu geçmekte olan kum fırtınasını uzaydan görüntüledi.
2011'de fırlatılan meteroloji uydusu Suomi NPP'deki Görünür Kızılötesi Görüntüleme Radyometre Takımı (VIIRS), fırtınanın doğal renkli görüntüsünü daha ilk gününde, 4 Haziran 2021'de kaydetti.
Uzmanlara göre Afrika'dan Amerika kıtasına yönelik kum kitlelerin taşınması aslında her sene meydana gelen bir doğa olayından ibaret.
Örneğin geçen yıl NASA cihazları, son 20 yılın en büyük toz fırtınasını kaydetmişti. Sahra tozu Haziran 2020'de Karayip Denizi'ni kaplamış, ABD'nin çeşitli eyaletleriyle Küba ve Porto Riko'da gökyüzünü karartmıştı.
Bu nedenle bilim insanları, geçen yılki kum fırtınasına "Godzilla" ismini takmıştı.

Haziran 2020'de Küba'da gökyüzünü kaplayan toz kütlesi (AFP)
Diğer yandan bu kum fırtınalarının hem yararlı hem de zararlı etkileri olduğu ifade ediliyor.
Örneğin Sahra'dan esen toz kütlesi, Atlantik'in yüzey sularının ve Amerika topraklarının ve Amazon Ormanları'nın gübrelenmesini sağlıyor.
Ancak aynı zamanda yüzeye yakın toz bulutları hava kalitesini bozabiliyor ve canlıların solunumuna zarar vererek görüş alanını daraltabiliyor. Ayrıca diğer sağlık sorunlarına ve hatta akciğer kanserine neden olabiliyor.
İklim değişikliğinin fırtınalar sırasında havadaki toz miktarını artırıp artırmayacağı ise belirsizliğini koruyor.
Kansas Üniversitesi'nden jeolog ve atmosfer uzmanı Bing Pu, sıcaklıkların artması ve bitki örtüsünün azalması nedeniyle fırtınaların daha sık ve daha şiddetli olacağını savunuyor.
Ancak NASA'daki bir diğer araştırma ekibi, okyanus sıcaklıklarının ve rüzgarların hızının değişmesi nedeniyle toz fırtınalarının uzun vadede (binlerce yıl ölçeğinde) küçüleceğini öne sürüyor.
Independent Türkçe, NASA, Gizmodo

Daha fazlasını oku

 
 
DÜNYA

Trump Social'ın yapay zekası, ABD Başkanı'nı yalanlıyor

ABD Başkanı Donald Trump'ın platformu Truth Social'daki yapay zeka aracı, ilk olarak ağustosta beta testine açılmıştı (Reuters)
ABD Başkanı Donald Trump'ın platformu Truth Social'daki yapay zeka aracı, ilk olarak ağustosta beta testine açılmıştı (Reuters)
TT
TT

Trump Social'ın yapay zekası, ABD Başkanı'nı yalanlıyor

ABD Başkanı Donald Trump'ın platformu Truth Social'daki yapay zeka aracı, ilk olarak ağustosta beta testine açılmıştı (Reuters)
ABD Başkanı Donald Trump'ın platformu Truth Social'daki yapay zeka aracı, ilk olarak ağustosta beta testine açılmıştı (Reuters)

ABD Başkanı Donald Trump, söylediklerinin gazeteciler tarafından kontrol edilmesine yabancı değil ancak yeni habere göre, açıklamaları artık kendi sosyal medya platformu tarafından incelenip sorgulanıyor.

The Bulwark'ın haberine göre, ana şirketinin çoğunluk hissesi Trump'a ait olan Truth Social'daki yapay zeka arama aracı, gümrük vergileri, 2020 seçimi ve 6 Ocak'ta ABD Kongre Binası baskını da dahil ABD Başkanı'nın birçok iddiasına karşı çıkıyor.

Medya kuruluşunun aracın tarafsızlığını test etmek amacıyla sorduğu 5 sorudan ilk şuydu:

Trump'ın Gümrük Vergileri Amerikan halkına mali yük bindiriyor mu?

Perplexity tarafından desteklenen yapay zeka aracı, "Evet" diye yanıtladı.

"Gümrük vergileri, ABD'li ithalatçıların ödediği ve büyük ölçüde yüksek fiyatlar yoluyla yansıttığı ithalat vergileridir, bu nedenle maliyetler çoğunlukla Amerikan işletmeleri ve tüketicileri tarafından karşılanır" diye ekledi.

Bu yanıt, ABD Başkanı'nın gümrük vergileri hakkında söylediklerinin tam tersi. Trump, vergilerin "Amerikalılara hiçbir maliyeti olmadığını" ve Çin gibi diğer ülkelerin hızlı fiyat artışlarını "muhtemelen kabul edeceğini" söylemişti.

The Bulwark, Trump'ın 2020 seçiminin "çalındığı" ve "hileli" olduğu iddialarının doğru olup olmadığını da sordu.

Yapay zeka aracı, "Mahkemeler, Trump'ın kendi danışmanları ve resmi soruşturmalar, Trump'ın tekrarlanan iddialarına rağmen 2020 seçiminin 'hileli' olduğuna veya 'çalındığı'na dair hiçbir kanıt bulamadı" diyerek başkanın süregelen iddialarından birini yalanladı.

Yapay zeka aracı, Trump'ın 6 Ocak'taki Kongre Binası ayaklanması, gıda fiyatları ve Nobel Barış Ödülü’nü kazanması gerektiğine dair gerekçe gösterdiği yurt dışındaki savaşların sona erdirilmesine katkısı hakkındaki açıklamalarıyla da çelişti.

efrgt
Üç yıllık bir girişim olan Perplexity, Amazon'un kurucusu Jeff Bezos ve çip üreticisi Nvidia'dan güçlü finansal destek alıyor (AP)

Bulwark'ın testi, Truth Social'ın ağustosta beta testlerine başladığı yapay zeka arama aracını piyasaya sürmesinden birkaç ay sonra gerçekleşti.

Amazon'un kurucusu Jeff Bezos ve çip üreticisi Nvidia tarafından desteklenen, en büyük yapay zeka destekli arama motorlarından biri olan Perplexity'yle ortaklık kuran Truth Social, "kullanıcılarının erişebildiği bilgi miktarını katlanarak artırmayı" hedeflediğini açıklamıştı.

Aracın kullanıma sunulmasından kısa süre sonra Axios kendi testini gerçekleştirmişti. Truth Social yapay zeka aracına ve Perplexity'nin herkese açık sürümüne bir dizi soru yöneltmiş, ardından yanıtları karşılaştırmıştı.

Axios, "Çoğu durumda yanıtlar genel olarak benzerdi ancak yanıtlarda gösterilen kaynaklar aynı değildi" diye bildirmişti.

Örneğin Truth Social'ın yapay zeka aracında en çok alıntı yapılan kaynak Fox News'tu. Öte yandan Perplexity'nin kamuya açık versiyonunda Wikipedia, YouTube, Reddit ve NPR gibi daha çeşitli kaynaklardan gelen yanıtlar yer alıyordu.

Independent Türkçe

DÜNYA

Yapay Zeka Soğuk Savaşı kızışıyor: “Her şey yeniden belirlenecek”

Analizde, ABD ve Çin arasındaki yapay zeka mücadelesinin küresel ekonomi için sonuçları olacağına da değiniliyor (Reuters)
Analizde, ABD ve Çin arasındaki yapay zeka mücadelesinin küresel ekonomi için sonuçları olacağına da değiniliyor (Reuters)
TT
TT

Yapay Zeka Soğuk Savaşı kızışıyor: “Her şey yeniden belirlenecek”

Analizde, ABD ve Çin arasındaki yapay zeka mücadelesinin küresel ekonomi için sonuçları olacağına da değiniliyor (Reuters)
Analizde, ABD ve Çin arasındaki yapay zeka mücadelesinin küresel ekonomi için sonuçları olacağına da değiniliyor (Reuters)

ABD ve Çin arasındaki yapay zeka rekabeti, Soğuk Savaş'ı andıran bir güç mücadelesine dönüşürken, "her şeyin yeniden tanımlanabileceği" bir dönemin kapısını aralıyor.

Wall Street Journal'ın analizinde, ABD'nin ileri seviye yapay zeka çiplerinin ihracatına getirdiği kısıtlamalarla Çin'i zor durumda bırakmaya çalıştığı ancak Pekin yönetiminin kendi stratejileriyle engelleri aşmaya kararlı olduğu belirtiliyor. 

Pekin yönetiminin 2024 ilkbaharında teknoloji yöneticileri üzerindeki baskıyı artırmaya başladığı aktarılıyor. Ardından DeepSeek, 9 aylık yoğun çalışmayla Silikon Vadisi'ni sarsan bir yapay zeka modeli geliştirdi. Model, casusluk yaptığı iddiasıyla İtalya, Güney Kore, ABD, Avustralya, Tayvan ve Hindistan tarafından yasaklanmıştı.

Kimliğinin paylaşılmaması şartıyla gazeteye konuşan kaynaklar, Çin Başbakanı Li Çiang'ın düşük maliyetine rağmen Amerikan rakipleriyle aynı seviyede sonuçlar üreten büyük dil modelinden gurur duyduğunu söylediğini belirtiyor. Bunun ardından Çin'in yapay zeka ve teknoloji alanındaki finansmanı iyice artırdığı ve ABD'yle rekabetin kızıştığı ifade ediliyor. 

Haberde, tırmanan yapay zeka rekabetinin Soğuk Savaş'ın bilimsel-teknolojik yarışını andırdığı vurgulanıyor.

Bu yarışın "ABD ve Çin borsalarını canlandıran ve dünya çapında yeni ekonomik büyüme kaynakları sunan teknoloji harcamalarındaki artışın temelini oluşturduğuna" dikkat çekiliyor. 

İki ülke arasındaki yapay zeka rekabetinin sadece teknoloji sektörünü değil toplumu ve jeopolitik yapıları tümden değiştirebileceği yorumu yapılıyor. 

Analizde ABD'nin en güçlü yapay zeka modellerini üreterek hâlâ önde olduğu yazılıyor. Ayrıca Çin'in gelişmiş çip üretiminde de ABD'ye yetişemediği, 2025'in ilk yarısında yapay zeka girişimlerine 104 milyar dolarlık yatırım yapan Amerikan finansal gücünün gerisinde kaldığı ifade ediliyor. 

Öte yandan Çin'in yetenekli mühendislerden oluşan devasa bir nüfusa, daha düşük maliyetle üretim imkanlarına ve genellikle ABD'den daha hızlı ilerleyen devlet öncülüğünde bir kalkınma modeline sahip olduğuna dikkat çekiliyor. Pekin'in yarışta tüm bunları kendi lehine kullanmak istediği aktarılıyor. 

Pekin yönetiminin, güneş ve rüzgar enerjisinin bol miktarda güç sağladığı İç Moğolistan Özerk Bölgesi gibi yerlerde bilgi işlem merkezlerini geliştirdiği ifade ediliyor. Böylelikle yüzlerce veri merkezinin birbirine bağlanması ve 2028'e kadar devasa bir bilgi işlem havuzu oluşturulması planlanıyor.  

Joe Biden yönetiminde yapay zeka çiplerine yönelik ihracat kontrollerinin hazırlanmasına rol oynayan Chris McGuire, Çin'le ABD arasındaki farkın çok fazla olmadığını ve Pekin'in arayı hızla kapattığını söylüyor. 

İş danışmanlığı firması DGA-Albright Stonebridge Group'tan Paul Triolo ise rekabete dair şu değerlendirmeleri yapıyor: 

Yapay Zeka Soğuk Savaşı'nın maliyeti şimdiden yüksek ve daha da artacak. ABD ve Çin arasındaki yapay zeka silahlanma yarışında taraflar, rakibin gelişmiş yapay zeka oluşturma sürecinde kısıtlamalara uymayacağını düşünüyor. Bu yüzden sözkonusu yarış kendi kendini gerçekleştiren bir kehanet haline geliyor.

Independent Türkçe, Wall Street Journal, Tech Crunch

TEKNOLOJİ

Astronot idrarından üretilen uzay yemeği, UUİ'de denenecek

Solar Foods, solein tozunun "havadan" üretilebileceğini söylüyor (Solar Foods)
Solar Foods, solein tozunun "havadan" üretilebileceğini söylüyor (Solar Foods)
TT
TT

Astronot idrarından üretilen uzay yemeği, UUİ'de denenecek

Solar Foods, solein tozunun "havadan" üretilebileceğini söylüyor (Solar Foods)
Solar Foods, solein tozunun "havadan" üretilebileceğini söylüyor (Solar Foods)

Avrupa Uzay Ajansı (ESA), gelecekte Ay veya Mars'ta uzun süreli görevler gerçekleştirecek astronotlarının "hava" ve idrardan üretilen protein tozuyla hayatta kalabileceğini duyurdu.

Üretimi için yalnızca mikrop, hava ve elektrik gereken Solein adlı protein tozunun imalat olasılığı, yeni pilot programda test edilecek.

Finlandiyalı girişim Solar Foods'un geliştirdiği besleyici toz, protein sentezinin azot kaynağı olarak kullanılan, idrarda bulunan üreye dayanıyor.

ESA, Uluslararası Uzay İstasyonu'nda (UUİ) bu yeni uzay gıdası türünün üretimini test etmek üzere bir projeyi finanse edecek.

Gaz fermantasyon teknolojisinin temelleri ilk kez uzay ortamında kullanılacak ve bu, astronotların gelecekteki beslenme düzenleri üzerinde büyük etkilere sahip olabilir.

Solar Foods Uzay ve Savunma Kıdemli Başkan Yardımcısı Arttu Luukanen, "Yerçekimsiz ortamda gazların ve sıvıların davranışı, Solein mikropları için besin ve gazların taşınmasını büyük ölçüde etkileyebilen kaldırma kuvveti eksikliği nedeniyle büyük ölçüde farklı" dedi.

Bu proje sadece bir başlangıç. Operasyonel kapasiteye ulaşmak için çalışıyoruz: Uzayda çeşitli imalat ölçeklerinde Solein üretebilmek. Vizyonumuz, 2035'e kadar Solein'in uzay araştırmacılarının temel proteini olması.

HOBI-WAN (Besin Kaynağı Olarak Ağırlıksız Ortamda Hidrojen Oksitleyen Bakteriler) projesinin ilk aşaması, yerçekimsiz ortamda üretim kapasitelerini test etmeden önce, teknolojiyi yerde geliştirmeye odaklanacak.

ESA'nın baş keşif bilimcisi Angelique Van Ombergen, "Bu proje, insanlı uzay uçuşlarının otonomisini, dayanıklılığını ve ayrıca astronotlarımızın refahını iyileştirmemizi sağlayacak önemli bir kaynak geliştirmeyi amaçlıyor" dedi.

İnsanların Ay'da uzun süreli görevler gerçekleştirebilmesi ve hatta bir gün Mars'a gidebilmesi için, sınırlı kaynaklarla hayatta kalabilmek adına yenilikçi ve sürdürülebilir çözümler gerekecek. Bu projeyle, ESA olarak uzay araştırmalarının geleceği için son derece önemli bir kabiliyet geliştiriyoruz.

Independent Türkçe