Dünya üzerindeki Kovid-19 virüslerinin toplam ağırlığı hesaplandı

Taramalı elektron mikroskobu altında koronavirüs (Reuters)
Taramalı elektron mikroskobu altında koronavirüs (Reuters)
TT

Dünya üzerindeki Kovid-19 virüslerinin toplam ağırlığı hesaplandı

Taramalı elektron mikroskobu altında koronavirüs (Reuters)
Taramalı elektron mikroskobu altında koronavirüs (Reuters)

Bilim insanları Kovid-19'a sebep olan, dünya genelindeki tüm Sars-Cov-2 virüslerinin ağırlığını hesapladı.
Yeni araştırmaya göre şu anda insanlarda dolaşan tüm koronavirüs parçacıkları tek bir yerde toplansaydı ağırlığı, bir elmanın ve küçük bir çocuğun ağırlığı arasında bir noktada olurdu.
İsrail'deki Weizmann Bilim Enstitüsü ve ABD'deki Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü'nden araştırmacılar, enfekte olmuş her bireyin, enfeksiyonunun zirve noktasında yaklaşık 1 ila 100 milyar Sars-Cov-2 parçacığı taşıdığı sonucuna vardı.
Bu da şu anda insanlarda katrilyonlarca viryonun (bir virüsün tüm yapılarını barındıran tek bir virüs parçacığı) dolaştığı anlamına geliyor. Zira dünyada her gün yaklaşık 323 bin yeni Kovid vakası kaydediliyor.
Öte yandan yeni bulgulara göre tüm bu viryonların toplamı 10 kilogramdan daha ağır değil. Hatta toplam ağırlığın 100 gram kadar az olması mümkün.
Kaliforniya Teknoloki Enstitüsü'nden araştırma görevlisi Avi Flamholz'a göre sonuçlar bilim insanları için bile çarpıcıydı.
Business Insider'a konuşan Flamholz, "Bütün dünyanın 10 kiloluk bir şey karşısında dizlerinin üzerine çökmesi çok şaşırtıcı" dedi.
Enfekte bir kişinin içindeki virion sayısını tahmin etmek için araştırmacılar, makak maymunlarının dokularından aldıkları virüslerin genetik materyalini (RNA) ölçtü.
Bu araştırma için maymunlara, ölçümlerden iki ila dört gün önce virüs enjekte edildi.
Ölçümler sonucunda enfekte bir kişideki viryonların toplam ağırlığının 1 ila 100 mikrogram arasında değiştiği saptandı. Bu da bir haşhaş tohumundan 100 kat daha hafifti.
Yine de Flamholz, "Bu sayıya bilimsel şüphecilikle yaklaşmak için geçerli nedenlerimiz var" diyor. Zira bilim insanına göre araştırmada esas olarak RNA test edildi ve sonuçta parçacıklar tek tek sayılmadı.
İşte bu nedenle araştırmacılar, viryon sayısının kişi başına 1 milyar ila 10 milyar arasında değiştiği sonucuna vardı. Tüm parçacıkların ağırlığının, 100 gram ila 10 kilogram arasında değişmesinin nedeni de bu.
Bu aynı zamanda virüsün herkesi farklı şekilde etkilediğinin de hesaba katıldığı anlamına geliyor. Zira bazı kişilerde diğerlerinden daha fazla viryon görülüyor.
Flamholz, "Ciddiyet dereceleri açısından benzer Kovid vakalarında bile çılgınca farklılıklar görebilirsiniz" diye açıklıyor.
Araştırmanın bulguları hakemli bilimsel dergi PNAS'ta yayımlandı.
Independent Türkçe, Science Alert, Business Insider



Akıllı telefonlardaki sistem, ayda 300 deprem tespit etti

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash
TT

Akıllı telefonlardaki sistem, ayda 300 deprem tespit etti

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash

Bilim insanları, Android akıllı telefonları gerçek zamanlı deprem dedektörlerine dönüştüren yeni bir sistem geliştirerek büyük bir sarsıntıdan önce halkı daha hızlı uyarma potansiyeline sahip bir yol buldu.

Google, ABD Jeoloji Araştırmaları Kurumu (US Geological Survey/USGS) ve diğer araştırmacıların geliştirdiği sistem, milyonlarca telefondan alınan verileri kullanarak bir depremden kaynaklanan en erken sarsıntı sinyallerini tespit ediyor.

Bir cihaz kümesi aynı yer hareketini kaydettiğinde, sistem bunu işaretleyerek yakın bölgelerdeki diğer cihazlara uyarı gönderiyor.

Science'ta yayımlanan çalışma, ağın ayda 300'den fazla deprem tespit ettiğini ortaya koydu. Uyarıların gönderildiği bölgelerde, daha sonra depremi hissettiğini bildiren kişilerin yüzde 85'i uyarıyı aldığını söyledi. Yüzde 36'sı sarsıntı başlamadan önce, yüzde 28'i sarsıntı sırasında ve yüzde 23'ü de sarsıntıdan sonra uyarı almış.

Çalışmada sistemin, geleneksel sismik sensörlerin yerini almasa da yoğun bilimsel ağlara sahip olmayan bölgelerde ölçeklenebilir, düşük maliyetli bir erken uyarı aracı sunabileceği belirtiliyor. Yazarlar bunun özellikle akıllı telefonların yaygın ancak sismometrelerin nadir bulunduğu, gelişmekte olan ülkeler için umut vaat ettiğini söylüyor.

Google yaptığı açıklamada, sistemin insanlara "uyarı vererek sarsıntı başlamadan önce birkaç değerli saniye" kazandırabileceğini ifade ediyor.

Bu saniyeler bir merdivenden inmek, tehlikeli nesnelerden uzaklaşmak ve korunmak için yeterli zamanı sağlayabilir.

Uyarılar, deprem sırasında daha yıkıcı olan S dalgalarından önce gelen ve hızlı hareket eden P dalgalarının saptanmasına dayanıyor. Yeterli sayıda telefon P-dalgalarını tespit ederse sistem, sarsıntıyı hissetmesine belki de birkaç saniye kalan kullanıcılara uyarılar gönderiyor. Bu saniyeler korunmak, bir ameliyatı durdurmak ya da kritik altyapıyı duraklatmak için yeterli olabilir.

2020'de çıkmaya başlayan Android Deprem Uyarı Sistemi halihazırda Birleşik Devletler, Japonya, Yunanistan, Türkiye ve Endonezya gibi çeşitli ülkelerde kullanılıyor. Doğrudan Android işletim sistemine yerleştirilen teknoloji, kullanıcıların ayrı bir uygulama indirmesini gerektirmiyor.

cdfgthy
Harita, Android'in deprem uyarı sisteminin aktif olduğu ülkeleri (açık yeşil) gösteriyor. Kırmızı ve sarı sırasıyla güçlü (MMI 5+) ve hafif (MMI 3-4) sarsıntıların yaşandığı alanlar. Gri noktalar uyarı verilmeyen algılamaları gösteriyor. Kaliforniya, Oregon ve Washington'daki uyarılar (koyu yeşil) ShakeAlert'ten geliyor (Google)

Araştırmacılar doğruluk oranı bilimsel sensörler kadar yüksek olmasa da akıllı telefonlardan gelen uyarıların en çok işe yaradığı yerlerin, telefon yoğunluğu ve güvenilir veri bağlantıları yüksek seviyedeki kentsel alanlar olduğunu tespit etti. 

Çalışma, MyShake uygulaması gibi daha önceki kitle kaynaklı deprem uygulamalarının üzerine inşa edilse de milyonlarca cihaza gömülü olması sisteme fayda sağlıyor.

Yazarlar, "Kitle kaynaklı sistemlerin giderek daha önemli hale geleceğine inanıyoruz" ifadelerini kullanıyor. 

Geleneksel sensörleri kişisel cihazlardan gelen verilerle birleştirerek daha dayanıklı, kapsayıcı erken uyarı sistemleri oluşturmak mümkün.

Independent Türkçe