Cezayirli kadınlar milletvekili seçimlerinde için aday listelerinde yer almalarına ve kapsayıcı politikalardan yararlanmalarına rağmen, halen karar alma sürecinden uzak kalıyorlar ve meclise katılımları çoğu zaman formaliteden ibaret oluyor.
12 Haziran'da yapılması planlanan erken seçim kampanyası Cezayirlilerin pek dikkatini çekmedi ancak kadınlara yönelik bazı cinsiyetçi açıklamalar özellikle sosyal medyada tartışmalara sebep oldu.
Tartışma
Ülkenin merkezindeki el-Manea vilayeti, yasaların gerektirdiği şekilde kadın ve erkek adaylarının eşit olduğu bir seçim listesine afişlerinde yer verirken afişlerde yalnızca erkeklerin yüzlerinin gösterilip kadınların yüzlerinin kapatılması sosyal medyada geniş çapta kınamalara yol açtı.
Aslında bu uygulama yeni değil. 2017 Ulusal Halk Meclisi seçimlerinde de kadınların fotoğraflarının bulunmadığı çok sayıda liste yayınlanmıştı.
Buna ek olarak, partisinin listesindeki kadınların şarkı söyleme nitelikleri ve yeterlilikleri nedeniyle “Seçkin çilekler”e benzeten Raşid Yönetim Cephesi Parti lideri İsa Belhadi’de geniş çapta eleştirilere maruz kaldı.
Sosyal medya kullanıcıları çok geçmeden kadına karşı bu ayrımcı açıklamaları siyasiler için bir alay konusu haline getirdiler.
Böylelikle Ulusal Halk Meclisi'nde kadınların statüsüne ilişkin iki tartışma yeniden canlandı. Bu tartışma 2012'den bu yana birçok kez gündeme gelmesine rağmen erkek temsilcilere kıyasla ilgi odağı olmamıştı.
Adaylıkta eşitlik
Cezayirli kadınlar şimdiye kadar seçilmiş konseylere girmelerine izin veren uygun bir yasal çerçeveden yararlandılar.
2008'de yapılan anayasa değişikliği ile kadınlara siyasi hakları tanınmış ve 2012'de seçim bölgelerine göre yüzde 30 ila 40 arasında değişen kotaları içeren bir kanun oluşturulmuştu.
Mart 2021’de yürürlüğe giren yeni seçim kanunları, kadınların milletvekilliği ve mahalli idare seçimlerine yüzde 50 oranında katılmalarını gerektirdiği için tam eşitlik sağlanmış oldu.
Ancak bu yasa kadın adaylar için zorunlu kontenjan yasasını ilga ettiği için bir sonraki mecliste kadınların daha fazla yer alacağını garanti etmiyor.
Ancak bu tedbirlerin, 2007'de Ulusal Halk Meclisi'ndeki sandalyelerin yüzde 7,7'sinden (29 kadın) 2012'de yüzde 31,6'ya (462 milletvekilinden 146'sı) seçilen kadın sayısında önemli bir artışa yol açtığı kesin. Sandalyelerin yüzde 25,8'ini kadınların doldurduğu 2017 yılındaki seçimlerde hafif bir düşüş yaşandı.
Kadınların karar alma mekanizmalarında olmaması
Araştırmacı Louisa Driss Ait Hamadouche, kadınların siyasete katılımınında seçici davranıldığına inanıyor. 2016'da Cezayir'deki "Insaniyat" antropoloji ve sosyal bilimler dergisinde, kadınların siyasette giderek daha fazla hak elde ettiklerini ancak karar verme pozisyonlarında veya partilerin ya da hükümetin liderlik organlarında yer almadıklarını yazdı.
Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı tarafından 2018'de yapılan bir araştırmaya göre, Ulusal Halk Meclisi'ndeki 32 karar alma mekanizmasının sadece yüzde 6,3'ünde kadın temsilciler bulunuyor.
Kadınlar herhangi bir meclis grubunun başında değiller. Çalışmaları temel olarak sosyal ve kültürel işler, sağlık ve eğitim gibi geleneksel olarak kadınlarla ilişkilendirilen temalarla ilgilenen komitelerde yoğunlaşıyor.
Şu andaki hükümette 36 koltuktan sadece altı tanesi kadınlara ait.
Sınırlı uygulamalar
Aynı zamanda Cezayir Üniversitesi Siyasi Bilimler Fakültesi’nden Prof. Dr. Hamadouche’a göre Cezayir yönetiminin erkeklere münhasır bir sistem benimsediğini düşünüyor.
Aynı makalede, sistemin otoriter mantığı demokratik araçlarla birleştirdiğine ve bu uygulamanın kadınların demokratik açığı telafi etme taleplerine dayandığını açıkladı.
Diğer taraftar ise Avukat ve kadın hakları aktivisti Nadia Ait Zai, 2021 yasama seçimleri listelerinde görünen eşitliği memnuniyetle karşıladığını, ancak bunun eşit sonuçları garanti etmediğini belirtti.
Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı habere göre Ait Zai, seçilmiş kadınların kadın hakları için talepte bulunamamasından yakınarak, "Ulusal Halk Meclisi'nde bulunan kadınların eşitlik ve adaletten yana tavırlarla ortaya çıktıklarını görmedik. Grup içinde eridiler" dedi.
Çıkarılan yasalarda kadının statüsünün dikkate alınması için mecliste toplumsal cinsiyet konusunda farkındalık yaratmanın gerekli olduğunu vurgulayan aktivist “Küçük şeyleri başarmak için köprüler kurmalıyız” dedi.
Korgeneral Muhammed el-Haddad'ın ölümü Libya kamuoyunda birçok soru işaretine yol açtı (AFP)
