Türkiye ve Fransa’dan Libya’daki çatışmanın sona erdirilmesi yönünde uzlaşı

rdoğan ve Macron, Libya’daki siyasi süreci ve paralı askerlerin sınır dışı edilmesini görüştü.

Brüksel’deki geçen pazartesi günü düzenlenen NATO Zirvesi’nde Türkiye ve Fransa cumhurbaşkanları bir araya geldi. (AFP)
Brüksel’deki geçen pazartesi günü düzenlenen NATO Zirvesi’nde Türkiye ve Fransa cumhurbaşkanları bir araya geldi. (AFP)
TT

Türkiye ve Fransa’dan Libya’daki çatışmanın sona erdirilmesi yönünde uzlaşı

Brüksel’deki geçen pazartesi günü düzenlenen NATO Zirvesi’nde Türkiye ve Fransa cumhurbaşkanları bir araya geldi. (AFP)
Brüksel’deki geçen pazartesi günü düzenlenen NATO Zirvesi’nde Türkiye ve Fransa cumhurbaşkanları bir araya geldi. (AFP)

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın geçen pazartesi günü Brüksel’de gerçekleştirdiği zirve kapsamında Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü’nün (NATO) lideriyle yürüttüğü görüşmelerin önemli bir kısmını Libya meselesi oluşturdu.
Türk kaynaklar, Şarku’l Avsat’a yaptıkları açıklamada, Erdoğan’ın ABD Başkanı Joe Biden, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Almanya Başbakanı Angela Merkel ve İngiltere Başbakanı Boris Johnson ile yaptığı görüşmelerde Libya’daki gelişmeleri ele aldığını aktardılar. Kaynaklar, görüşmelerde özellikle Libya’da gelecek aralık ayında düzenlenecek seçimlere hazırlık olarak Ulusal Birlik Hükümeti liderliğindeki siyasi sürece ve yabancı güçlerin ve paralı askerlerin geri çekilmesi sürecine odaklanıldığını kaydettiler. Aayrıca 23 Haziran’da yapılması planlanan Libya konulu ‘Berlin-2’ konferansı için önerilen başlıkların da gündeme geldiğini bildirdiler.
Aynı kaynaklar, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu başkanlığındaki büyük bir Türk heyetinin geçen cumartesi günü Trablus’a yaptığı ziyarete dikkat çektiler. Ziyaret sırasında ‘tüm siyasi, güvenlik ve askeri meselelerin, geçici hükümetin seçimlere hazırlık çalışmalarının ve farklı alanlarda Türk-Libya iş birliğinin’ ele alındığını söylediler.  
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, geçen pazartesi akşamı düzenlediği basın toplantısında, NATO Zirvesi sırasında Brüksel’de yaptıkları görüşmede Fransız mevkidaşı Emmanuel Macron’a ‘İki ülke Libya ve Suriye’deki çatışmaları ele almak için birlikte çalışabilir’ dediğini belirtti. Fransa Cumhurbaşkanı da Erdoğan’ın kendisine ‘yabancı savaşçıların, mümkün olan en kısa sürede Libya topraklarından ayrılmasını istediğini’ ifade ettiğini aktardı. Macron, Erdoğan ile yaptığı görüşmede Libya ve Suriye’deki sorunların çözümü için ortak çalışma meselesini de görüştüğünü söyledi.
İki NATO ülkesi, Türkiye’nin Libya’ya müdahalesi konusunda keskin bir anlaşmazlık yaşıyor. Fransa daha önce Türkiye’den  Fayiz es-Serrac başkanlığındaki eski Ulusal Mutabakat Hükümeti’nin (UMH) yanında yer alan güçlerini geri çekme çağrısı yapmıştı. Türkiye de Fransa’yı Halife Hafter liderliğindeki Libya Ulusal Ordusu’nun (LUO) desteklemekle suçlamıştı.
Macron, Erdoğan ile ‘yabancı savaşçıları ve paralı askerleri Libya’dan çıkarmaya çalışma’ konusunda anlaştığını belirtti. “Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın görüşmemizde yabancı savaşçıların Libya’dan bir an önce ayrılma arzusunu dile getirdiğini söyleyebilirim” ifadesini kullandı.
Libya’da LUO’nun başkent Trablus’a yönelik saldırısı sırasında Ankara’nın 27 Kasım 2019’da Serrac hükümetiyle imzaladığı askeri iş birliği mutabakat muhtırası kapsamında konuşlandırdığı Türk kuvvetleri bulunuyor.
Türkiye güçlerini Libya’dan geri çekmeye karşı. Savunma Bakanı geçen cumartesi günü Trablus’ta, Libya’daki kuvvetlerinin ‘meşru hükümetin çağrısı üzerine’ ülkede bulunduğunu söyledi.  Bakan, ‘sorunları hafifletmeye yönelik faaliyetlerinin devam ettiğini ve bunların yabancı bir güç olarak kabul edilemeyeceğini, ayrıca askeri ve güvenlik alanlarında kendi kendine yeterlilik sağlanana kadar Libya’da kalacağını’ vurguladı.



Suriye: Gürültünün ortasında hukuk devleti talepleri

Fotoğraf: SANA
Fotoğraf: SANA
TT

Suriye: Gürültünün ortasında hukuk devleti talepleri

Fotoğraf: SANA
Fotoğraf: SANA

Aliya Mansur

Yeni Suriye ulusal logosunun (görsel kimlik) lansman töreni, Suriye'deki her etkinlik gibi Suriyeliler arasında geniş çaplı bir tartışmanın eşlik ettiği, etkileyici ve güzel bir etkinlikti. Suriye Devlet Başkanı Ahmed eş-Şara'nın katıldığı Halk Sarayı'ndaki görkemli törene, “Suriye Demokratik Güçleri”nin kontrolü altındaki Rakka ve Haseke hariç olmak üzere Suriye'nin çeşitli bölgelerinde aynı anda düzenlenen kutlamalar eşlik etti. Gösteriler ve sloganlar Suriye devriminden sahneleri çağrıştırdı.

Şara'nın tören sırasında yaptığı etkileyici konuşma Suriye'nin birliğinin ve çeşitliliğinin altını çizdi ama daha tören bitmeden önce Suriyeliler arasında şu tartışma başlamıştı; bu ulusal logo gerçekten Suriyeli mi yoksa başka ülkelerden “ilham mı” alındı? Bazıları bunun bir alkollü içecek şirketnin ticari logosu olduğunu söyleyecek kadar şüphelerinde ileri gittiler.

Suriye şahininin “çalıntı” olduğu suçlamaları - ki bu kesinlikle doğru değil - ve bunlara verilen karşılıklar arasında meselenin özü neredeyse kayboldu. Oysa meselenin özü şu: Nasıl bir Suriye istiyoruz? Hukuk devleti olan bir Suriye mi yoksa halkın ruh hallerinin dalgalanmalarına tabi bir Suriye mi?

Konuya ilişkin yorumunda Anayasa Bildirgesi Taslağı Komitesi üyesi Dr. Ahmed el-Karbi, resmi logoların kabulü tartışılırken yasal temellere dayanmanın gerekliliğini vurguladı. Anayasa Bildirgesi'nin 5. maddesinde açıkça “devletin logosu kanunla belirlenir” ifadesinin yer aldığına ve hukuka dayalı bir devletin anayasal çerçevelere uygun olarak onaylanmamış bir logoya indirgenemeyeceğine işaret etti.

Suriye'deki tartışma ve çekişmenin özü bu olmak yerine, bazı Suriyeliler binlerce yıllık Suriye anıtlarına kazınmış olan Suriye şahininin kökeni ve sembolizmiyle ilgili suçlamalarda bulunmakla meşgul oldular.

Esed rejiminin devrilmesinden ve Şara'nın yönetime gelmesinden bu yana, Suriye halkı hükümetin, özellikle de Başkan Şara'nın her eylemini mutlak biçimde destekleyenler ile hükümetin yaptığı her eylemi veya açıklamayı mutlak biçimde reddedenler arasında bölündü. İki grup arasında, bir şeyleri düzeltmek amacıyla eleştirenlerin ve teşvik etmek amacıyla destekleyenlerin sesleri kayboldu.

Esed rejiminin devrilmesinden bu yana 7 ay geçti ve yeni otoritenin en belirgin özelliği Suriyelilerle ilişkilerinde şeffaf olmamak

Şarku'l Avsat'ın Al Majalla'dan aktardığı analize göre Esed rejiminin devrilmesinden bu yana yedi ay geçti ve yeni otoritenin en belirgin özelliği Suriyelilerle ilişkilerinde şeffaf olmamak. Bu da yorumlara kapıyı açıyor ve Suriye halkının doğasını ve doğruluğunu bilinmediği söylentilerin yayılmasına katkıda bulunuyor.

17 Mayıs'ta Suriye Cumhurbaşkanlığı, eski rejim tarafından işlenen ihlallerle ilgili gerçekleri ortaya çıkarmak, sorumlularından hesap sormak, mağdurlara tazminat ödemek ile görevli bir geçiş adaleti komisyonu kurulacağına dair bir kararname yayınladı. Kararname, Abdulbasıt Abdullatif'in komisyon başkanı olarak atanmasını ve duyuru tarihinden itibaren 30 günü geçmeyecek bir süre içinde bir çalışma grubu oluşturma ve iç yönetmelikler hazırlama görevini üstlenmesini öngörüyordu.

Bu kararnamenin yayınlanmasının üzerinden yaklaşık bir buçuk ay geçti, yani komisyonun kurulması için öngörülen 30 günlük süre geçti. Peki bu komisyon hangi aşamada? Cevap yok. Bu sadece şeffaflığın eksik olduğunu değil, aynı zamanda hükümetin kendi yayınladığı kararnamelere ve mevzuata, örneğin Anayasa Bildirgesi'nin 5. maddesine bağlı olmadığının da bir örneği.

İşte meselenin özü de budur: Nasıl bir Suriye istiyoruz?

Hukuk ve kurumlar devleti Suriye'nin sesi, iki grubun kopardığı gürültü arasında neredeyse duyulmuyor. Bir tarafta destekçiler var ve bunların çoğu Suriyelilerin “Aralık 2024 devrimcileri” olarak adlandırdığı, devrimin 14 yılı boyunca önemli bir rol veya sese sahip olmayan, şimdiyse hükümetin sağ tarafında yer alan kişiler. Diğer taraftaki hükümetin muhalifleri arasındaysa, hükümetin her türlü eylemini çarpıtmakla meşgul olan, çoğunluğu eski rejim kalıntısı ve solcu olan sesler bulunuyor. İkisi arasında aklın sesi kayboluyor.

Suriye'nin istikrarı sadece Suriye için değil, bölge için de bir öncelik. İstikrarlı bir Suriye, komşu ülkelerin istikrarının başlangıcıdır ve bir vatandaşlık devleti ve hukukun üstünlüğünün inşası, Suriyelilerin onlarca yıllık geleceğinin temel taşıdır. Sağlam olmayan temeller üzerine inşa edilen her yapı, özellikle Suriye'nin düşmanları hâlâ pusuda beklediğinden, çökme riski altındadır. Hukukun üstünlüğü, adalet, özgürlük, vatandaşlık ve şeffaflık, istediğimiz devleti inşa etmek için önceliklerdir.