İsrail Suriye’de Esed güçlerine ait noktaları bombaladı

Hizbullah Suriye’de Zebadani bölgesini yönetiyor

Esed rejimi yandaşları dün Suriye'nin başkenti Şam'da Hizbullah bayrakları taşıdı. (Reuters)
Esed rejimi yandaşları dün Suriye'nin başkenti Şam'da Hizbullah bayrakları taşıdı. (Reuters)
TT

İsrail Suriye’de Esed güçlerine ait noktaları bombaladı

Esed rejimi yandaşları dün Suriye'nin başkenti Şam'da Hizbullah bayrakları taşıdı. (Reuters)
Esed rejimi yandaşları dün Suriye'nin başkenti Şam'da Hizbullah bayrakları taşıdı. (Reuters)

İsrail tanklarının İsrail sınırına yakın bir noktadaki Esed güçlerine ait bir noktayı bombaladığı bildirildi.
Şarku’l Avsat’ın İsrail merkezli Yediot Ahronot gazetesinden habere göre İsrail ordusunun, hedef alınan bölgenin yakın zamanda Hizbullah unsurları tarafından kullanıldığından şüphelendiği belirtildi. Gazete, bu olayın Başbakan Naftali Bennett'in göreve başlamasından bu yana kuzeydeki ilk askeri operasyon olduğuna dikkati çekti.
Öte yandan, İsrail Genelkurmay Başkanı Aviv Kochavi'nin Washington ziyareti sırasında İran'ın Suriye'deki varlığı konusunu ele alması bekleniyor.
Öte yandan İsrail Hava Kuvvetleri, 9 Haziran’da Şam ve çevresi ile Humus, Hama (orta) ve Lazkiye (batı) bölgelerinde Esed güçlerinin ve bağlantılı grupların bulunduğu çeşitli bölgelere hava saldırıları düzenledi. Saldırılarda rejim güçlerinden ve diğer gruplardan unsurlar öldürüldü.
Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR) olaya ilişkin açıklamasında, İsrail’in düzenlediği son bombardımanlarda biri albay rütbesinde olmak üzere yedi rejim askerinin öldürüldüğünü bildirdi.
SOHR'a göre Humus’un batı kırsalındaki Hirbe et-Tine köyü yakınlarındaki bir merkezin hedef alındığı bombardımanda tamamı Suriyeli olan rejim yanlısı unsurlar öldü. Bombardımanda, bölgedeki ‘hava savunma sistemlerinin bulunduğu askeri bölgeler’ hedef alınırken Humus'un güneyinde Hizbullah'a ait bir mühimmat deposu da havaya uçuruldu.
SOHR’a göre İsrail, Hamas Hareketi ile arasında Gazze Şeridi’ndeki son savaştan bu yana ilk kez Suriye'de hava saldırıları düzenledi. 
İsrail güçleri son yıllarda Suriye'de, özellikle Suriye ordusunun mevzilerinin yanı sıra İran ve Hizbullah’a ait yerleri hedef alan yüzlerce hava saldırısı düzenledi. 
Gözlemevi aktivistleri, Çarşamba günü tartışmalı Golan Tepeleri sınırına birkaç kilometre uzaklıktaki Kuneytra'nın orta kırsalındaki Nebe es-Sahr köyünde kimliği belirsiz kişiler tarafından yerleştirilen bir patlayıcının infilak ettiğini bildirdi. 
SOHR dün yaptığı açıklamada, işgal altındaki Golan sınırına yakın Kuneytra'nın güney kırsalındaki Rafid kasabasında bir uzlaşı komitesi üyesinin aracını hedef alan bir patlayıcının patlatıldığını belirtti. Açıklamada, komite üyesinin yaralandığı ve ardından hastaneye kaldırıldığı bildirildi. Ayrıca yaralının önceden bölgedeki bir muhalefet lideri olduğu, daha sonra uzlaşma sağladığı kaydedildi.  
SOHR, 4 Haziran’da işgal altındaki Golan Tepeleri sınırına yakın bir bölgede bir patlayıcının infilak etmesi sonucu ağır yaralanan Dördüncü Zırhlı Tümen ve Hizbullah’a bağlı bir işçinin öldüğünü belgeledi. 
SOHR’a göre Şam kırsalındaki Lübnan sınırına yakın yerlerde bulunan Suriye bölgeleri Hizbullah’ın ve İran'a bağlı Suriye uyruklu olmayan milislerin sürekli hareketlerine tanık oluyor. SOHR, “Hizbullah, bölgenin fiili egemeni olduğunu iddia ederek bölgeye giren ve çıkış yapan her kişiyi denetliyor" dedi. Kaynaklara göre sınırdaki bölgelerde bulunan arazileri satın alma işlemleri devam ediyor. İran'a bağlı Suriyeli olmayan milislerin 2021 yılının başından bu yana bu bölgelere yerleşmek için ez-Zebadani bölgesi ve çevresinde 320 dönümden fazla arazi,  Tufeyl sınır bölgesinde ise en az 465 dönüm arazi satın aldığı bildirildi.
Milisler aynı zamanda Şam yakınlarındaki Bloudan bölgesi ve çevresindeki lüks apartman ve villalara el konulmaya devam ediyor. Lübnan Hizbullahı’nın kendisini bölgedeki en büyük güç olarak gördüğü için milislerin işlerini kolaylaştırmak amacıyla destek verdiği bu milislerin ikamet ettiği apartman sayısı 231'e ulaştı. 
Suriye'nin kuzeyinde ise İran, ABD destekli Suriye Demokratik Güçleri’nin (SDG) Fırat Nehri'nin (Washington ile Moskova arasındaki ayrım çizgisi) doğu kıyısındaki mevzileri karşısında, Halep'in doğu kırsalındaki üssüne takviye kuvvet gönderdi.  Diğer yandan Rusya de Türkiye ise Ayn el-Arab (Kobani) kırsalında ortak devriyeler yürütmeyi sürdürüyor.
SOHR konuya ilişkin açıklamasında şu ifadeleri kullandı:
“İran'a bağlı milisler geçtiğimiz saatlerde, Uluslararası Koalisyon ve SDG’nin Fırat Nehri'nin diğer kıyısındaki nüfuz alanlarının karşısına, el-Hafsa ile Meskene arasında bulunan Habbuba köyündeki bir tepede kurulan yeni üslerine askeri takviyeler gönderdi.



Netanyahu ‘ateşkes’ müzakerelerine rağmen neden İsrail ordusundan Gazze'yi işgal planı yapmasını istiyor?

Netanyahu, Kabinet toplatısına başkanlık ederken (Arşiv - DPA)
Netanyahu, Kabinet toplatısına başkanlık ederken (Arşiv - DPA)
TT

Netanyahu ‘ateşkes’ müzakerelerine rağmen neden İsrail ordusundan Gazze'yi işgal planı yapmasını istiyor?

Netanyahu, Kabinet toplatısına başkanlık ederken (Arşiv - DPA)
Netanyahu, Kabinet toplatısına başkanlık ederken (Arşiv - DPA)

Hamas Hareketi ve İsrail’den müzakereciler Katar’ın başkenti Doha'da Gazze'de ateşkes konusunda dolaylı müzakerelere başlamaya hazırlanırken, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ordusundan Gazze'yi işgal etmek için bir plan hazırlamasını istedi.

Netanyahu'nun adamları, cumartesi akşamı savaşı yönetmek için yapılan güvenlik toplantılarında yaşananları sızdırdılar. Toplantıda şiddetli tartışmalar, bağırışmalar ve masaya vurmalar yaşandığını söylediler. Ayrıca Başbakan’ın Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir'e Gazze'yi işgal etmek için bir plan hazırlamasını ve ateşkesin ilan edilmesi muhtemel görünen Washington ziyaretinden döndükten sonra kendisine sunması talimatı verdiğini aktardılar.

İsrailli analistler bu sızıntının amacına ilişkin farklı görüşlere sahipler. Bazıları, bunun sadece ‘Hamas liderliğine Doha turunda önerileri kabul etmesi için son anda baskı yapmayı amaçladığını’ bazıları ise Netanyahu'nun ‘hükümetin kendisine Gazze'yi işgal etmesi ve Filistinlilere karşı şiddetli operasyonlarının dozunu artırması için baskı uyguladığını sızdıran ordu kademesine öfkesini göstermeyi amaçladığını’ söylediler.

Üçüncü bir analist grubu ise bu gidişatın ‘hükümetin ateşkesi reddetme tutumunun gerçeğini’ yansıttığı görüşündeydi.

Birden fazla sebep

Ancak tüm bu nedenlerin bir araya gelmesi Netanyahu'nun Zamir'den taleplerinin arkasında yatan neden gibi görünüyor. Netanyahu, Hamas'a baskı uygulayarak kalıcı ateşkes şartından vazgeçmesinin yanı sıra (Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir ve Maliye Bakanı Bezalel Smotrich’in temsil ettiği) Dini Siyonizm akımının hükümetten çekilmemesi için işgal ve sürgün tehdidini masada tutmak ve böylece sağcı tabanını memnun etmek istiyor.

Jfkfjf
İsrail Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir, Kudüs'ün eski kentinde dolaşıyor (Arşiv - Reuters)

Son olarak Netanyahu, ordunun kendini savunma konumunda kalmasını istiyor ve başarısızlıkla suçlanmaktan korkuyor. Ayrıca, ABD Başkanı Donald Trump’a da Netanyahu’nun kendisi gibi ‘sadece güç yoluyla barış istediği’ mesajını veriyor.

Toplantıda neler oldu?

Toplantı, ateşkes anlaşmasına varılamaması durumunda askeri planların görüşülmesi üzerineydi. İsrail merkezli televizyon kanalı Kanal 12'nin haberine göre toplantı, İsrail ordusunun ‘Gideon'un Arabaları Operasyonu’nun hedeflerine ulaşmaya yaklaştığını açıklamasının ardından, ‘savaşın, rehineleri kurtarma ve Hamas'ı hezimete uğratma hedeflerini gerçekleştirmek amacıyla siyasi düzeyde sunacağı çeşitli olasılıkların ve planların ortaya çıkmasının ardından gerçekleşti.

Kanal 12, toplantıda Başbakan Netanyahu ile Genelkurmay Başkanı Zamir arasında sert bir tartışma yaşandığını, bakanlar Ben Gvir ve Smotrich'in ise başbakanı desteklediğini bildirdi.

Ben Gvir ve Smotrich'in Genelkurmay Başkanı'nı siyasi düzeydeki tavsiyeleri uygulamamakla suçladığını aktaran Kanal 12, Genelkurmay Başkanı'nın ise “Gazze'de oyalanacak zaman yok... Sözlerinize dikkat edin. Savaşlarda askerler ölüyor” şeklinde yanıt verdiğini kaydetti.

Toplantı sırasında Netanyahu'nun sesini yükselterek masaya yumruğunu vurduğunu ve Gazze halkı için geniş çaplı bir tahliye planı hazırlanarak onların Gazze'nin güneyine yerleştirilmesini talep ettiğini iddia eden Kanal 12’ye göre Netanyahu, “Taviz vermeyeceğim. Hamas hiçbir koşulda Gazze'de kalmayacak” dedi.

Kanal 12 ayrıca Genelkurmay Başkanı Zamir’in İsrail'in Gazze halkı üzerinde kontrolünü sürdürmesine karşı çıktığını ve kontrolün kaybedileceği konusunda uyardığını bildirdi.

İsrail Genelkurmay Başkanı toplantıda, “Askeri yönetim mi istiyorsunuz? İki milyon aç ve aşağılanmış insanı kim yönetecek?” diye sordu. Bunun üzerine Netanyahu yüksek sesle “Ordu ve İsrail Devleti” yanıtını verdi ve ardından “Askeri yönetim istemiyorum, ancak Hamas'ı hiçbir şekilde kabul etmeyeceğim” diye ekledi.

Zamir, Netanyahu'nun sözlerine “Bunu konuşmalıyız, bu konuda anlaşamadık. Aç ve öfkeli insanları kontrol etmek, kontrolün kaybedilmesine ve ordunun saldırıya uğramasına yol açabilir” diye yanıt verdi. Zamir ayrıca, bu planın İsrail ekonomisi ve toplumu üzerinde muazzam etkileri olacağını ve düzenli ve yedek kuvvetlerin konuşlandırılması açısından büyük kaynaklar gerektireceğini belirtti.

Netanyahu, toplantı sırasında Zamir'den, ABD Başkanı Donald Trump ile Gazze ve İran konusunda görüşmeler yapmak üzere Washington'a gittikten sonra geri dönene kadar Gazze Şeridi için tahliye planı hazırlamasını istedi. Netanyahu, hafta sonuna kadar Washington'da kalacak.

Zafer pozu arayışı

İsrail ordusu Gazze'deki operasyonlarını korkunç bir şekilde yoğunlaştırdı. Çünkü savaşı güçlü bir zafer pozuyla bitirmek istiyor.

Şimdiye kadar onun Lübnan, Suriye ve İran cephelerinde ‘başarılı’, ancak Gazze cephesinde ‘başarısız’ olduğu yönünde bir tablo ortaya çıktı. Savaşın Hamas'a ağır darbeler indirilmeden sona ermesini hayal edemeyen İsrail ordusu, Gazze'de şimdiye kadar elde ettiği başarıların hükümet tarafından siyasi kazanca dönüştürülmesi için yeterli olduğuna inanıyor.

Netanyahu’nun öfkesinin sebebi de tam olarak bu eğilim. Çünkü bu durum topu kendi sahasına atıyor. Oysa sorumluluğu başkalarına yükleme konusunda gerçek bir usta olan Netanyahu 7 Ekim 2023’ten bu yana görevden aldığı çoğu komutan ve güvenlik yetkilisiyle de aynısını yapmıştı.

Hem Netanyahu hem de Zamir, Hamas'ın İsrail askerlerinin hayatına kasteden operasyonlarını sürdürmesinden dolayı bir miktar hayal kırıklığı yaşıyor. Halbuki Hamas büyük suikastlara uğramış, kalesi olan Gazze ile halkı katliama ve yıkıma maruz kalmıştı.

Kcjfj
Gazze'de yaralanan bir İsrail askerini taşıyan İsrail Hava Kuvvetleri askerleri, Ocak 2024 (AFP)

Ancak Genelkurmay Başkanı Zamir, Gazze'deki başarısızlıkları diğer cephelerdeki kazanımlarla telafi etmenin mümkün olduğunu düşünüyor. Savaşı bu aşamada sona erdirmeyi tercih eden Zamir, “Gazze'de kalmak bir kumar ve dünyanın en güçlü orduları bile işgalci örgütlerle savaşamaz” diyor.

Bununla birlikte Zamir, farklı bir görüşe sahip olsa bile siyasi liderliğin emirlerine uymaya hazır olduğunu söyledi.

Sızıntılar öfkeye neden oldu

Ancak sorun şu ki, Netanyahu'nun hükümetteki arkadaşları, sadece Ben-Gvir ve Smotrich değil, Likud Partisi’nden milletvekilleri ve bakanlar da Netanyahu'nun açıklamalarıyla yetinmiyor ve bunları Beyaz Saray'da olacakları örtbas etme girişimi olarak görüyorlar.

Bu yüzden pazar günü Zamir ve Netanyahu'yu eşit şekilde eleştiren açıklamalarda bulunan Smotrich, “Kabinet’ten sızdırılan bilgiler, devletin güvenliğini tehdit eden kabul edilemez bir durumdur ve buna bir son verilmeli” ifadelerini kullandı.

Jgjfj
Netanyahu ve Smotrich Kabinet toplantılarından birinde (Reuters)

İsrail Maliye Bakanı Smotrich, eleştşirilerini şöyle sürdürdü:

“Gerçek şu ki tüm cephelerdeki büyük başarılara rağmen, insani yardımların Hamas'a ulaşmasını engellemek konusunda Genelkurmay Başkanı görevini yerine getirmiyor ve siyasi liderliği Hamas'a yardım ulaştırmaya zorluyor. Bu yardımlar savaş sırasında düşmanın lojistik tedarikine dönüşüyor. Tüm saygımla, eleştirilerim aynı zamanda savaşın sürdüğü aylar boyunca siyasi düzeyde alınan kararları uygulamaya koyamayan ve ordunun üst düzey komutanlarına dayatamayan Başbakan’a da yöneliktir. Bu kararlar, Hamas'ı ortadan kaldırmak ve rehineleri geri almaktı.”