Cumhuriyetçiler, ABD’nin Filistinlilere yardımı serbest bırakmasını engelledi

Gazze’nin kuzeyindeki Beyt Lahya’daki Filistinli bir çiftçinin İsrail hava saldırıları ile tahrip olan serası. (AFP)
Gazze’nin kuzeyindeki Beyt Lahya’daki Filistinli bir çiftçinin İsrail hava saldırıları ile tahrip olan serası. (AFP)
TT

Cumhuriyetçiler, ABD’nin Filistinlilere yardımı serbest bırakmasını engelledi

Gazze’nin kuzeyindeki Beyt Lahya’daki Filistinli bir çiftçinin İsrail hava saldırıları ile tahrip olan serası. (AFP)
Gazze’nin kuzeyindeki Beyt Lahya’daki Filistinli bir çiftçinin İsrail hava saldırıları ile tahrip olan serası. (AFP)

ABD’nin Birleşmiş Milletler Daimi Temsilcisi Linda Thomas Greenfield, Filistinlilere yapılan yardımın Hamas’ın eline geçmeyeceğine yönelik verdiği güvencelere rağmen ABD’nin Filistinlilere yaptığı yardıma karşı çıkan Cumhuriyetçi muhalifleri itirazlarından vazgeçmeye ikna etmeyi başaramadı.
Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komitesi tarafından düzenlenen bir oturumda Greenfield, Dışişleri Bakanlığı’ndan heyetlerin ABD yardımının Hamas Hareketi’nin eline geçmemesi için bölgeye düzenli olarak ziyaretler gerçekleştirdiğini vurgulayarak kendisinin ABD yardımının dağıtımını denetlemek ve bölgedeki durumu öğrenmek için gelecek aylarda Ortadoğuyu ziyaret edeceğini söyledi.
Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komitesi’nden Cumhuriyetçi Senatör James Risch, ABD yasalarının ihlal edildiği gerekçesi ile yardımların dondurulan kısmının serbest bırakılmayacağını belirtti. Senatör James Risch ve Cumhuriyetçi Temcilci Michael McCaul, nisan ayında Filistinlilere yapılan söz konusu yardımı dondurma kararı almışlar, aynı zamanda yardımların ABD yasalarını ihlal etmediğinden emin olmadan yeniden başlatılmaması için ilgili tüm kararların içeriğini dikkatle inceleme sözü vermişlerdi. Dün ise 75 milyon dolarlık yardımı donduran Risch, ABD Başkanı Joe Biden yönetimi Kongre’ye söz konusu fonların Hamas Hareketi’ne aktarılmayacağına veya Filistin Yönetimi tarafından teröristlere ve ailelerine ödeme yapılmak üzere kullanılmayacağına dair garanti verene kadar, bu fonları serbest bırakmayacağı sözünü verdi.
Dışişleri Bakanlığı projelerinin finanse edilmesinden sorumlu Dış İlişkiler Komitesi’ndeki mevkisi ile yardımları dondurma yetkisine sahip olan Risch “Öldürme için öde” politikası var olduğu sürece hiçbir şekilde yardımları serbest bırakmayacağını vurguladı. “Hamas’a, İslami Cihad Örgütü’ne ve Filistin Yönetimi’ne gidebilecek tüm fonları dikkatle kontrol edeceğim konusunda bana güvenebilirsiniz” ifadesini kullandı.
Cumhuriyetçi senatör, kararının eski Başkan Donald Trump’ın döneminde 2018’de Kongre tarafından kabul edilen Taylor Kuvvet Yasası’na dayandığını belirtti. Söz konusu yasa, Filistin Yönetimi’nin terör eylemlerinde bulunan Filistinlilere ve ailelerine, kanun koyucuların “öldürme için öde” olarak adlandırdığı “Şehit Aileleri Fonu” çerçevesinde terör eylemleri gerçekleştiren Filistinlilere ve ailelerine yapılan mali ödemeleri sonlandırılana kadar, doğrudan ABD ekonomik yardımının durdurulmasını gerektiriyor.
Cumhuriyetçi Senatör’ün bu sözleri, Demokratlar tarafından gelen yardımların serbest bırakılması yönündeki çağrıların yer aldığı resmi mektuba yanıt niteliğindeydi. Mektupta 145 Demokrat’tan oluşan bir grup, Risch’i yönetimin Filistinlilere taahhüt ettiği 360 milyon dolarlık yardımın dondurulan kısmının derhal serbest bırakılması çağrısında bulunmuşlardı.
Temsilciler Risch’e hitaben kaleme aldıkları mektupta şu ifadelere yer verdiler:
“Hamas ile İsrail arasındaki savaşın ardından yüz binlerce Filistinli sivilin hayatlarını yeniden inşa edebilmesi için ihtiyaç duyulan on milyonlarca dolarlık insani yardıma yönelik dondurma kararının kaldırmasını talep ediyoruz. Gazze insani bir felaket yaşıyor. Binaları yıkılıyor, temiz suya erişim yok ve elektrik yok denecek kadar az. Gıda da yetersiz. Kovid-19 salgını yaygın durumda ve binlerce insan da göç etti. Krizin yükü oldukça çok büyük.”



Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
TT

Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)

Eski Başbakan Haydar el-İbadi Irak'ta ‘seçim sisteminin reforme edilmesi’ çağrısında bulunurken, Koordinasyon Çerçevesi’nin Mukteda es-Sadr'ın Kasım 2025'te yapılması planlanan seçimleri boykot etme kararına karşı tavır alması bekleniyor.

El-İbadi liderliğindeki Zafer Koalisyonu, seçim sisteminin ‘yolsuzluk’ suçu işleyen kişilerin seçime katılmasını engellemesi gerektiğini bildirdi. Koalisyon tarafından bugün yapılan basın açıklamasında, “Ülkenin karşı karşıya olduğu zorluklar, özellikle de bu tarihi anda, sistemin siyasi tabanını genişletmeyi, herkesi dahil etmeyi ve seçim sürecini yolsuzluğa bulaşmış kişilerden ve manipülatörlerden korumayı gerektiriyor” denildi.

Koalisyon, ‘herhangi bir devletin çöküşünün üstesinden gelmenin, halkın çıkarlarını ve devletin varlığını koruyarak iç siyasi ve sosyal birlikle başarılabileceğini’ vurguladı. Açıklamada, “Ulusal bir reform vizyonu temelinde aday olmamak, çıkarlar nedeniyle başkalarının seçimlere katılmasına izin vermemekten temelde farklıdır” ifadesi yer aldı.

Koordinasyon Çerçevesi’nin ana bileşenlerinden biri olan el-İbadi'nin koalisyonu, Sadr'ın benzer bir açıklama yapmasından bir gün sonra seçimleri boykot ettiğini duyurdu.

 Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)

Koordinasyon Çerçevesi'nin pozisyonu

Koordinasyon Çerçevesi, Sadr ve el-İbadi'nin kararları ve bunların bir sonraki parlamentoda Şii temsiliyeti üzerindeki etkileri konusunda hemen bir görüş bildirmedi. Bilgi sahibi kaynaklar, “Sadr ve el-İbadi'nin kararlarını ele alma konusunda Şii meclisi içinde anlaşmazlıklar var” dedi.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar şu ifadeleri kullandı: “Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri ve Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim'in başını çektiği bazı Şii liderlerin durumu kontrol altına alma çabaları var. Yaşananlara uyum sağlamak için uzlaşmacı bir çözüm arayışının yanı sıra Sadr'a seçimlere katılması ve boykotu tersine çevirmesi için davette bulunma ve Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nu birkaç günlüğüne adaylık kapısını yeniden açmaya davet etme olasılığı da var… Koordinasyon Çerçevesi içinde farklı görüşler var, ancak Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki'nin tutumunun Sadr'ı boykotu kırmaya ve seçimlere katılacağını açıklamaya davet etme eğiliminde olduğu dikkat çekiyor.”

Sadr, Kasım ayında yapılması planlanan parlamento seçimlerini boykot etme kararından dönmek için zorlu koşullar öne sürdü.

Sadr X platformundaki hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Yolsuzluk var olduğu sürece hiçbir seçime katılmayacağım. Doğruluk ancak kontrolsüz silahların teslim edilmesi, milislerin dağıtılması ve ordunun güçlendirilmesiyle tesis edilecektir” ifadelerini kullandı.

Yerel platformlarda, Sadr Hareketi liderleri ile aralarında Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin de bulunduğu Şii liderler arasında seçimlere katılma amacıyla temaslar kurulduğuna dair sızıntılar dolaşıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan siyasi bir kaynak, ‘Sadr Hareketi ile geri dönme olasılıkları konusunda şu ana kadar görüşmelerin durmadığını’ söyledi.

Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)

Seçimlerin meşruiyeti

Son dönemde izlenen çeşitli göstergelere göre seçimlerin meşruiyetine ilişkin endişeler bulunuyor. Boykotun kırılgan bir bölgesel ve uluslararası ortamda diğer kesimler tarafından da tekrarlanması, özellikle silah taşıyan ya da geçmişte silah taşımış olanlar başta olmak üzere pek çok Şii gücün, İran'ın hedef alınmasının ardından ABD ve İsrail tarafından hedef alınabilecekleri korkusunu taşımaya devam ettikleri bir dönemde, siyasi sistemin meşruiyetini etkileyebilir.

Aynı bağlamda araştırmacı Seyf es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı: “Irak'taki siyasi sınıf, boykot eden çoğunluğun seçimlere katılma güvenini yeniden tesis edecek olgun bir seçim sistemi sunamadı. Bunun nedeni, seçim yasasının her seçim döneminde, oy veren halkın gerekçeleri dikkate alınmaksızın, büyük geleneksel partilerin ölçülerine uyacak şekilde değiştirilmesidir… Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr ve iki eski başbakan Haydar el-İbadi ve Mustafa el-Kazımi'nin boykotu, seçimlere giden sürecin ciddiyetinin bir göstergesidir.”

Ancak es-Saadi, ‘seçim bölgesi sistemi, Sainte Lague sistemi ve benimsenen yüzde ile her seçimde sorunlara neden olan sonuç hızlandırma cihazlarına ilişkin doğru istatistiklere dayanan olgun bir yasanın çıkarılması yoluyla Irak'taki seçim sisteminde reform yapılabileceğini’ düşünüyor.