Hafter, Libya’nın güneyindeki teröristlere ve paralı askerlere karşı operasyon başlattı

Mısır ve ABD, Libya seçimlerinin zamanında yapılması yönünde destek veriyor.

Halife Hafter, BM Libya Özel Temsilcisi Jan Kubis ile haziran ayı başında Bingazi’de bir araya geldi. (AFP)
Halife Hafter, BM Libya Özel Temsilcisi Jan Kubis ile haziran ayı başında Bingazi’de bir araya geldi. (AFP)
TT

Hafter, Libya’nın güneyindeki teröristlere ve paralı askerlere karşı operasyon başlattı

Halife Hafter, BM Libya Özel Temsilcisi Jan Kubis ile haziran ayı başında Bingazi’de bir araya geldi. (AFP)
Halife Hafter, BM Libya Özel Temsilcisi Jan Kubis ile haziran ayı başında Bingazi’de bir araya geldi. (AFP)

Mısır ve ABD’nin yaklaşmakta olan Libya seçimlerinin bu yıl sonlanmadan, zamanında yapılması için verdiği destek sürerken Libyalı taraflar, Kahire’nin ülkede istikrarı destekleme sürecindeki olumlu rolüne övgüde bulundular. Diğer yandan Libya Ulusal Ordusu (LUO) Komutanı Halife Hafter, ülkenin güneybatısında teröristlere ve paralı askerlere yönelik yeni bir askeri operasyon başlattı.
Hafter’in Sözcüsü Ahmed el-Mismari geçen perşembe günü askeri istihbaratın hareketlerini takip ettikten sonra piyade taburlarının güney yönündeki operasyon odasını desteklemek ve teröristleri takip etmek için güneybatı bölgesine yöneldiğini duyurdu. Mismari ayrıca güvenliği ve istikrarı tehdit eden, yağma, hırsızlık, sabotaj ve her türlü kaçakçılığı yapan Afrikalı paralı askerlerin peşine düşüldüğünü vurguladı.
Açıklamada, bu hamlenin ülkenin ve vatandaşlarının güvenliğinin sağlanmasında, terörün ortadan kaldırılmasında ve Libya’nın güvenliğine zarar vermek isteyenlerin yok edilmesinde ordu liderliğine verilen görev ve sorumlulukların yerine getirilmesi çerçevesinde geldiği ifade edildi. Mismari, tekfirci çetelerin son günlerde güneybatıda artan terör faaliyetlerine dikkati çekerken çetelerin bir güvenlik ve askeri alanı bombalı araçla hedef aldığını söyledi.
Ahmed el-Mismari ayrıca geçen pazartesi günü Sebha intihar eylemcisinin hücresinin takibi sırasında gerçekleşen, Haruc bölgesindeki çöl devriyelerinde bomba yüklü bir aracın infilak ettiği bir video servis etti. Saldırıda, saha komutanı ve el-Vav Hava Üssü’nü koruma bölüğü komutanı Ali et-Tabavi yaşamını yitirdi.
Gözlemcilere göre LUO’nun bu yeni askeri hamlesinin, ‘daha önce Hafter’den tek taraflı askeri harekât başlatmamasını talep eden’ geçiş otoritesi ile görüş ayrılıklarını derinleştirmesi bekleniyor.
Hafter, söz konusu hamlede Başkanlık Konseyi’ne başkanlık eden ve Libya ordusunun başkomutanı olan Muhammed el-Menfi’nin desteğinin alınıp alınmadığını ise açıklamadı. Hafter, geçen perşembe günü ofisi tarafından dağıtılan kısa bir açıklamada “Mısır Genel İstihbarat Başkanı Abbas Kamil, doğudaki Bingazi şehri dışında bulunan er-Racme’de ordu karargahında karşılandı” ifadelerini kullandı.
Ancak Mısır Orta Doğu Haber Ajansı’na göre Mareşal Hafter, Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi’nin Libya’ya gösterdiği ilgi ve Kahire’nin siyasi çabalarını başarılı kılmak ve istikrarı yeniden sağlamak için oynadığı etkili rolü takdir ettiğini açıkladı. Aynı şekilde Abbas Kamil ise Mısır’ın Libya ordusunun terörizme karşı mücadelesindeki ve Libya halkının yeteneklerini koruma konusundaki çabalarını ve fedakarlıklarını takdir ettiğini belirtirken Mısır’ın Libya’da istikrarı destekleme çabalarının devam ettiğini vurguladı. Kamil ayrıca başta genel seçimler olmak üzere gelecek kazanımlarının güvence altına alınmasında Libya askeri kurumunun önemine dikkat çekti.
Diğer yandan Muhammed el-Menfi, Cumhurbaşkanı Sisi’ye yakın zamanda Libya’yı ziyaret etme daveti yaptı. Menfi, Mısır İstihbarat Başkanı ile yaptığı görüşmede Mısır’ın bölgedeki güvenlik ve istikrarı güvence altına alacak şekilde Libyalı taraflar arasında ulusal uzlaşıyı teşvik etmedeki olumlu rolüne övgüde bulundu. Menfi ayrıca Libya ve Mısır halkları arasındaki ilişkinin tarihi ve iki ülkenin güvenliğinin bir olduğunu vurguladı.
Muhammed el-Menfi, Mısırlı şirketlerin enerji alanında yeniden yapılanmak, iş birliğine katkıda bulunmak ve ulusal uzlaşı projesini desteklemek için Libya’ya geri dönmesine ihtiyaç duyulduğunu ifade etti.
Abdulhamid Dibeybe de Şehitler Meydanı, Eski Şehir sokakları ve Suk el-Maşir çarşısı da dahil olmak üzere başkent Trablus’un en önemli simge yapılarını içeren bir turda Abbas Kamil’e eşlik etti. Dibeybe, ABD Temsilciler Meclisi Üyesi Ted Deutch gerçekleştirdiği telefon görüşmesinde ‘özgür ve adil seçimlerin zamanında yapılması konusunun’ gündeme geldiğini söyledi. Deutch da Twitter üzerinden yaptığı açıklamada, özgür ve adil seçimlerin zamanında yapılmasını, kurumların birleştirilmesini, yabancı savaşçıların sınır dışı edilmesini, göçmenlerin korunmasını ve insani yardım erişiminin sağlanmasını görüştüklerini belirtti.
Birlik hükümetinden Dışişleri Bakanı Necla el-Mankuş da geçen perşembe akşamı ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ile yaptığı telefon görüşmesinde, yürütme organının (Başkanlık Konseyi ve birlik hükümeti) hazırlık aşaması haritasını uygulamaya yönelik isteğini dile getirdi. ABD’nin Berlin’deki Libya vizyonuna verdiği desteğin önemine dikkati çeken Mankuş, temasın ‘Libya konulu Berlin 2 Konferansı’nın toplanması için devam eden hazırlıklarla ilgili olduğunu’ vurguladı. Libyalı Bakan ayrıca Blinken’ın Libya’nın istikrarına verdiği desteği, gelecek aralık ayında yapılacak ulusal seçimleri desteklemek için uluslararası ortaklarla çalışma konusundaki isteğini de dile getirdiğini aktardı.
ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü, Blinken ve Mankuş’un Berlin 2 Konferansı’nı görüştüklerini bildirdi. Sözcü, iki bakanın seçimlerin yapılmasının önemine ve ‘tüm yabancı güçlerin ve paralı askerlerin Libya’dan bir an önce çekilmesi’ de dahil olmak üzere geçen yıl 23 Ekim’de imzalanan anlaşmanın tam olarak uygulanması gerekliliğine dikkat çektiğini kaydetti. Blinken, ABD’nin Libya’daki ilerlemeyi desteklemek için uluslararası çabaları ilerletme yolunda diplomatik katılımı artırma taahhüdünü de dile getirdi.
Diğer yandan Temsilciler Meclisi Başkanı Akile Salih, tüm Libyalı tarafların ve uluslararası toplumun taahhütlerini yerine getirmesi ve Berlin Konferansı’nda üzerinde anlaşmaya varılan noktaların uygulanması çağrısı yaptı. Aynı şekilde 18 Haziran’da İtalya Dışişleri Bakanı Luigi Di Maio ile görüşen Salih, ‘seçimlerin gecikme olmadan planlanan tarihte yapılması ve tüm yabancı güçlerin ve paralı askerlerin Libya’dan geri çekilmesi’ çağrısında bulundu. Salih ayrıca İtalya Senatosu Başkanı Elisabetta Alberti Casellati ile de Libya ve bölgedeki gelişmelerin yanı sıra ortak iş birliği ve ikili ilişkileri geliştirme ve destekleme yollarını görüştü.



Netanyahu, ABD elçisiyle Lübnan'daki durumu görüştü

Beyrut'un güney banliyölerinde son İsrail saldırısının gerçekleştiği yer (Şarku'l Avsat)
Beyrut'un güney banliyölerinde son İsrail saldırısının gerçekleştiği yer (Şarku'l Avsat)
TT

Netanyahu, ABD elçisiyle Lübnan'daki durumu görüştü

Beyrut'un güney banliyölerinde son İsrail saldırısının gerçekleştiği yer (Şarku'l Avsat)
Beyrut'un güney banliyölerinde son İsrail saldırısının gerçekleştiği yer (Şarku'l Avsat)

Papa 14. Leo'nun uçağı Beyrut'tan ayrılır ayrılmaz İsrail'e ait insansız hava araçlarının (İHA) yeniden şehrin semalarında uçmaya başlaması, ziyarete eşlik eden sakinliğin hesaplanmış, geçici ve ziyaretle ilgili kaygılarla dayatılan bir durum olduğunu gösteriyor.

İsrail Yayın Kurumu, Başbakan Binyamin Netanyahu ve Savunma Bakanı Yisrael Katz'ın, Lübnan'a yönelik İsrail tehditleri arasında, ABD elçisi Morgan Ortagus'la, Lübnan'ın başkenti Lübnan'a yapacağı ziyaret öncesinde bir araya geldiğini bildirdi.

Ayrıca İsrail ordusu sözcüsü Avichay Adraee, "X" hesabından paylaştığı videoda, "Hizbullah"ın 121. Birimi'nin, 2020'deki Beyrut limanı patlamasıyla ilgili ipuçlarını ortaya çıkarmak üzere oldukları için Joseph Skaff, Munir Ebu Racili, Joe Bejjani ve Lokman Slim olmak üzere dört önemli Lübnanlı ismin öldürülmesinin arkasında olduğunu söyledi.

Papa Leo, liman patlamasının yaşandığı yeri ziyaret ederek, patlamada hayatını kaybedenlerin ruhları için sessizce dua etti ve kendisini gözyaşlarıyla karşılayan, ellerinde sevdiklerinin fotoğrafları olan çok sayıda vatandaşla tokalaştı.


İsrail: Hizbullah, Beyrut limanındaki patlamayla bağlantılı olarak 4 Lübnanlıyı öldürdü

Beyrut limanındaki tahrip olmuş tahıl silosu sütunlarından bazıları, büyük patlamadan üç yıl sonra görülebiliyor (DPA)
Beyrut limanındaki tahrip olmuş tahıl silosu sütunlarından bazıları, büyük patlamadan üç yıl sonra görülebiliyor (DPA)
TT

İsrail: Hizbullah, Beyrut limanındaki patlamayla bağlantılı olarak 4 Lübnanlıyı öldürdü

Beyrut limanındaki tahrip olmuş tahıl silosu sütunlarından bazıları, büyük patlamadan üç yıl sonra görülebiliyor (DPA)
Beyrut limanındaki tahrip olmuş tahıl silosu sütunlarından bazıları, büyük patlamadan üç yıl sonra görülebiliyor (DPA)

İsrail, Lübnanlı Hizbullah örgütünü, 2020 yılında Beyrut limanında meydana gelen ölümcül patlamada örgütün rolünü ifşa edebilecekleri gerekçesiyle çok sayıda Lübnan vatandaşını öldürmekle suçladı.

İsrail ordusunun dün yaptığı açıklamaya göre dört kurban, patlamanın Hizbullah'ın yüksek patlayıcı amonyum nitrat depolamasından kaynaklandığını ortaya koymuş olabilir.

İsrail ordusu, ölen kişilerin Hizbullah ile patlama arasında bir bağlantı olduğunu ileri süren gümrük memurları ve gazeteciler olduğunu iddia etti.

Bilgiler bağımsız kaynaklarca doğrulanamadı. Hizbullah daha önce patlamanın sorumluluğunu reddetmişti.

Ağustos 2020'de Beyrut limanında meydana gelen patlamada 200'den fazla kişi hayatını kaybetmiş, 6 bin kişi yaralanmış ve mahalleler yerle bir olmuştu.

Patlamaya, güvenlik önlemleri alınmadan yıllarca depolanmış yüzlerce ton yüksek patlayıcı amonyum nitrat neden oldu. Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgiye göre bu, dünyanın en büyük nükleer olmayan patlamalarından biriydi.

Patlamadan bugüne kadar kimse sorumlu tutulmadı.

Soruşturma, öncelikle siyasi nüfuz, yargısal engeller ve yaygın yolsuzluk nedeniyle tıkandı.

Yetkililer soruşturmadan kaçıyor ve hâkimler engelleniyor.

Hükümet, yılın başında soruşturmayı yeniden başlatacağını duyurdu. Bu girişim, siyasi açıdan güçlü Hizbullah'ın İsrail'le savaş nedeniyle zayıflaması ve soruşturmaların yıllardır ilerlemesinin engellenmesiyle de desteklendi.


Refah tünellerinin sırrı: Hamas unsurları 8 ay yeraltında nasıl hayatta kaldı?

TT

Refah tünellerinin sırrı: Hamas unsurları 8 ay yeraltında nasıl hayatta kaldı?

Refah tünellerinin sırrı: Hamas unsurları 8 ay yeraltında nasıl hayatta kaldı?

İsrail ordusunun, Gazze Şeridi’nin güneyindeki Refah kentindeki tünellerde Kassam Tugayları’na bağlı unsurları öldürdüğüne ve esir aldığına dair ardı ardına yaptığı açıklamalar, bu kişilerin kim olduklarına ve özellikle Mayıs 2024’te İsrail’in kenti işgal etmeye başlamasından, ardından operasyonu genişleterek tam kontrol sağlamasından sonra, tünellerde nasıl bu kadar uzun süre gizlenebildiklerine ilişkin pek çok soruyu beraberinde getirdi.

Bir aydan uzun bir süre boyunca, bu unsurların tünellerden silahsız ve can güvenliklerini sağlayacak bir yöntemle çıkarılmasına yönelik temaslar yürütülüyordu. Bu girişimler, İsrailli subay Hadar Goldin’in naaşının 9 Kasım’da teslim edilmesini hızlandırdı. Ancak İsrail, dosyayı Türkiye ile birlikte takip eden ABD ile yapılan sözlü mutabakatları daha sonra ihlal ederek bu kişilere güvenli çıkış izni tanımadı.

Günler ilerledikçe İsrail, söz konusu unsurları tünellerden veya sığınaklarından çıktıkları anda hava saldırılarıyla ya da doğrudan takip ederek öldürmeye veya esir almaya başladı. Bu durum, Refah’ın doğusundaki Ceninah Mahallesi’nde tünellerin son kalan ceplerinin tamamen kuşatılmasıyla daha da yoğunlaştı.

Tünellerde ve pusu bölgelerinde 8 ay

Şarku’l Avsat’a  konuşan Hamas içindeki sahaya yakın kaynaklar, “Bu direnişçilerin, savaşın büyük kısmını, İsrail ordusunun kentte konuşlanmasına ve çok sayıda tünele girmesine rağmen, çoğu zaman tünellerin içinde geçirdiklerini” söyledi. Kaynaklara göre tüneller, İsrail’in tüm ayrıntılarını hâlâ çözemediği bir yapıda inşa edilmişti.

Aynı kaynaklar, Kasım 2023’teki ilk 7 günlük ateşkes sırasında söz konusu savaşçıların yer üstüne çıktığını, çatışmalar yeniden başlayınca tekrar tünellere döndüğünü aktardı. Bu süreçte zaman zaman yer üstünde hareket ettikleri, pusu noktaları arasında geçiş yaptıkları, ardından yeniden tünellere çekildikleri belirtildi. Komutanlarıyla temas, Ocak 2024’te varılan ikinci ateşkese kadar sürdü. Bu ateşkes 18 Mart’a kadar devam etti.

Kaynaklardan biri, çatışmaların yeniden başlaması öncesinde, İsrail ordusunun Refah’ta konuşlanmasına rağmen bazı savaşçıların yer üstüne çıkarak Han Yunus’a ulaştığını, burada komutanlarıyla buluştuğunu ve bazılarıyla birlikte Şubat 2024’te İsrailli esir Avraham Mengistu’nun teslim sürecine katıldığını söyledi. Mengistu, 2014 savaşından beri Gazze’de tutuluyordu.

Savaş yeniden başlayıp diplomatik girişimler sonuçsuz kaldıktan sonra Kassam unsurları tüneller aracılığıyla tekrar Refah’a döndü ve yer üstündeki pusu bölgelerine geri yerleşti.

rth
İsrailli rehine Avraham Mengistu, Hamas ile İsrail arasında geçen Şubat ayında Refah'ta imzalanan esir değişim anlaşması kapsamında teslim platformunda görülüyor (Reuters)

Mart ayı sonunda itibaren bu kişiler, Ağustos ayına kadar komutanlıklarıyla irtibat hâlinde kaldı. Bu süre zarfında İsrail’in Refah’ı tamamen kontrol altına aldığı yönündeki açıklamalarına rağmen, İsrail güçlerine kayıplar verdiren bir dizi saldırı gerçekleştirdiler.

Bu dönemde Kassam Tugayları “Cehennem Kapıları” adını verdiği operasyonlar dizisini başlattı. Askeri araçların, tuzaklanmış evlerin ve tünel çıkışlarının patlatıldığı saldırılarda yaklaşık 6 İsrail askerinin öldürüldüğü açıklandı. Bu saldırılardan birinde Kassam unsurlarının bir İsrail askerini esir almaya çalıştığı belirtildi.

Hamas, o dönem yürütülen ateşkes müzakerelerinde, Refah Taburu’nun hâlâ sahada aktif olduğuna dair bir mesaj vermeyi hedefliyordu. Buna karşın İsrail’in askeri kaynakları, taburun tümüyle dağıtıldığını savunuyordu.

Doğrulanabilen bilgilere göre, Kassam komutanlarıyla birlikte Refah’ta bulunan savaşçılar yer altı tünellerinde ve yer üstündeki pusu noktalarında toplamda 8 aydan fazla süre geçirdi.

Yiyecek ve suya nasıl ulaştılar?

Ateşkesin ardından İsrail ordusunun kontrolündeki bölgede sıkışan bu savaşçıların iaşesiyle ilgili soruları yanıtlayan saha kaynakları, tünellerde belirli miktarda yiyecek ve suyun önceden stoklanmış olduğunu aktardı.

Kaynaklardan biri, geçmişte benzer şekilde erzakın tükendiği bir savaş deneyimine atıfla, savaşçıların muhtemelen İsrail askerlerinin daha önce kullandığı evlerde bıraktığı yiyeceklerden ya da hasar görmemiş Filistinli evlerindeki malzemelerden faydalanmış olabileceğini söyledi. Sosyal medyada aylar önce paylaşılan, “ev sahiplerinden aldıkları yiyecekler için helallik isteyen Hamas ve İslami Cihad mensuplarının bıraktığı notlar” buna örnek gösterildi.

Kaynaklar, Kassam’ın elit birliklerinin görevleriyle yer altındaki destek gruplarının görevlerinin birbirinden farklı olduğuna da dikkat çekti. Bazılarının lojistik ve ikmal, bazılarının pusu operasyonları yürüttüğü, bazılarının ise farklı gruplar arasında geçiş yaparak doğrudan saha komutanlığı ile temas kurduğu belirtildi.

Öne çıkan komutanlar

İsrail medyasının öldürülmelerinin ardından fotoğraflarını yayımladığı kişiler arasında, Refah’ın doğu tabur komutanı Muhammed el-Bavab, yardımcısı ve aynı zamanda eniştesi İsmail Ebu Lebde, ayrıca elit birlik komutanı Tufik Salim bulunuyor.

Kaynaklara göre Ebu Lebde, Avraham Mengistu’nun teslim edilmesi sürecinde Kızılhaç ekibiyle doğrudan temas kuran isimdi. Bavab ise süreci uzaktan takip etti.

Her iki isim de 2014 savaşında İsrailli subay Hadar Goldin’in kaçırılması operasyonunu yöneten kişiler olarak biliniyor.

df
Kızılhaç araçları, Hadar Goldin'in cenazesini geçtiğimiz kasım ayında Gazze Şeridi'nde taşıyor (Reuters)

İsrail’in öldürdüğü isimler arasında ayrıca, Hamas Siyasi Büro üyesi Gazi Hamad’ın oğlu Abdullah Hamad da bulunuyor. Abdullah Hamad’ın müzakere heyetinin üyesi olduğu, savaş öncesinde Hamas yönetimine bağlı Rubat Askerî Koleji’nden mezun olduğu ve eğitimci olarak görev yaptığı aktarıldı. Abdullah Hamad, kuzeni Ahmed Said Hamad ile birlikte, tünelde Kassam komutanları ve diğer savaşçılarla aynı noktada öldürüldü.

Kaynaklar, Gazi Hamad’ın kardeşi Said Hamad’ın ise 7 Ekim saldırısına katılan damatlarının öldürülmesinin ardından üç kızını İsrail bombardımanında kaybettiğini belirtti.