ABD, Rusya’nın Suriye’de atacağı adımları bekliyor

Rusya Genelkurmay Başkanı Valeriy Gerasimov, Büyükelçi Anatoly Antonov ve Rusya’nın Suriye Özel Temsilcisi Aleksandr Lavrentyev Rusya Devlet Başkanı Putin ve ABD Başkanı Biden’in Cenevre’deki basın toplantısı sırasında (Reuters)
Rusya Genelkurmay Başkanı Valeriy Gerasimov, Büyükelçi Anatoly Antonov ve Rusya’nın Suriye Özel Temsilcisi Aleksandr Lavrentyev Rusya Devlet Başkanı Putin ve ABD Başkanı Biden’in Cenevre’deki basın toplantısı sırasında (Reuters)
TT

ABD, Rusya’nın Suriye’de atacağı adımları bekliyor

Rusya Genelkurmay Başkanı Valeriy Gerasimov, Büyükelçi Anatoly Antonov ve Rusya’nın Suriye Özel Temsilcisi Aleksandr Lavrentyev Rusya Devlet Başkanı Putin ve ABD Başkanı Biden’in Cenevre’deki basın toplantısı sırasında (Reuters)
Rusya Genelkurmay Başkanı Valeriy Gerasimov, Büyükelçi Anatoly Antonov ve Rusya’nın Suriye Özel Temsilcisi Aleksandr Lavrentyev Rusya Devlet Başkanı Putin ve ABD Başkanı Biden’in Cenevre’deki basın toplantısı sırasında (Reuters)

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, 28 Haziran’da İtalya’nın başkenti Roma’da Suriye konulu bir toplantıya başkanlık edecek. Toplantıya G7’den, Arap ve bölgesel ülkelerden 14 dışişleri bakanının katılımı bekleniyor. Bu durum, Başkan Joe Biden yönetiminin Suriye meselesine ilişkin ilk üst düzey siyasi yaklaşımı olacak.
Toplantı, DEAŞ’a karşı uluslararası koalisyonun 83 üyesinin katılımıyla Roma’da düzenleyeceği konferansın oturum aralarında yapılacak. Blinken, bakanlar toplantısının davetliler çemberini genişleterek mevkidaşlarını şaşırttı. Öyle ki toplantı, ABD, İngiltere, Fransa, Almanya, Suudi Arabistan, Ürdün ve Mısır’ı içeren Küçük Grup (Small Group) ile sınırlı kalmayıp, ABD’li bakanın formülü değiştirmesi sonrasında G7 ve Küçük Grup’un yanı sıra Türkiye, Katar ve BM’nin Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen’i de içerecek.
Blinken ve İtalyan mevkidaşı Luigi Di Maio’nun başkanlık ettiği söz konusu toplantı, 2015 yılı sonunda Viyana sürecinden sonra doğan ‘Uluslararası Suriye Destek Grubu’na yakın bir versiyon olacak. Viyana süreci, Rusya ve İran’ı içermiyordu. Aynı şekilde Rus mevkidaşı Sergey Lavrov ve İranlı mevkidaşı Muhammed Cevad Zarif’in yanı sıra üçlü Astana sürecinin kurucu üyelerinden olan Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun katılıyla bir ilk olacak.
Toplantının önemi, Biden yönetiminin Suriye’ye odaklı ilk siyasi çabası olmakla sınırlı değil. Daha ziyade bu adım, Biden’ın ekibinin İran ile nükleer anlaşma başta olmak üzere diğer meselelerin yanı sıra beklenti düzeyini düşürerek ‘sınır ötesi’ insani koridorlar meselesiyle yetinecek.  
ABD heyeti, DEAŞ ve kimyasal silahlar ile mücadele ederek bu meseleden ‘ellerini çekme’ çağrısı yapan ‘gerçekçiler’ ile ABD taleplerini maksimum düzeyde savunmak, ‘ahlaki sınırları’ korumak, Suriye’deki siyasi ve askeri konular hususunda Moskova ve Şam’a baskı yapmak isteyen kanat arasında nasıl ilerleyeceğine dair soru işaretleri taşıyor.
Bu bağlamda toplantıyı, Suriye politikasını, hedeflerini, araçlarını ve programlarını belirlemek için ABD kurumlarında yapılan incelemeyi besleyeceği için, iki taraf arasındaki konumlandırma kapsamında yerleştirmek mümkün.
Biden’ın geçen hafta Cenevre’de Rus mevkidaşı Vladimir Putin ile yaptığı zirvenin ardından gelişti.
Suriye meselesi toplantıda şu başlıklar altında tartışılacak. 1. BM’nin sınır ötesi insani yardımlar meselesine ilişkin yetkisinin uzatılması.
2. Suriye’nin kuzeydoğusunda ‘çatışmanın önlenmesi’ muhtırası yoluyla askeri yolun devam ettirilmesi.
3. 2013 yılında 2118 sayılı Güvenlik Konseyi kararı uyarınca kimyasal silahsızlanmaya ilişkin ikili anlaşmanın uygulanması iş birliğine ilişkin ‘küçük mutabakatlara’ ulaşma yolu.
Geçen ay Biden yönetimi, Moskova’nın ‘üç kapıdan (ikisi Suriye’nin kuzeyi ve Türkiye arasında, biri Fırat’ın doğusu ve Irak arasında) sınır ötesi yardımlar sağlamaya yönelik Güvenlik Konseyi kararını uzatmayı’ kabul ederek ‘ABD testini’ geçeceği umuduyla ‘teşvikler’ ve ‘baskı sinyalleri’ ortaya koydu.
Teşvik paketi, ‘Suriye rejimi kadrolarına ve kuruluşlarına yaptırım uygulamama, tıbbi ve insani yardım malzemeleri lehine mevcut yaptırımlarda istisnalar sağlama, koronavirüs pandemisiyle mücadele etme ve Suriye cumhurbaşkanlığı seçimlerine karşı üst düzey bir kampanya başlatmama’ durumlarını kapsıyor.
Ama ‘baskı mesajlarına’ gelince, Rusya’nın BMGK’da mevcut kararın süresi 11 Temmuz’da dolmadan önce ‘sınır ötesi yardım’ kararının uzatılmasını tartışırken veto hakkını kullanması halinde ABD’nin, ‘yaptırım yoluna geri dönme’ tehdidini içeriyor. Öyle ki ABD’li yetkililer, ‘Avrupa Birliği’nin pozisyon birliğinin’ devamlılığını sağlamak ve ülkelerinin Şam ile tek taraflı olarak normalleşmeyeceklerini veya büyükelçiliklerini yeniden açmayacaklarını sağlamak amacıyla Avrupalı ​​mevkidaşlarıyla da temasa geçti. Ayrıca Arap başkentleriyle diplomatik kanallar aracılığıyla iletişim kuran ABD’li ve Avrupalı ​​diplomatlar, Şam’la normal adımlar atmanın şu anda ‘yararsız’ olduğu mesajını iletiyor.
Bu mesajların yankısı, Arap dışişleri bakanlarının son toplantısına kadar ulaştı. Öyle ki geçen hafta Doha’da düzenlenen Arap Dışişleri Bakanlığı Konferansı’nda, Şam’ın Arap Birliği’ne dönüşü ve 2011 sonunda açıklanan üyeliği dondurma kararının kaldırılması hususlarında, beklentilerin aksine derinlemesine bir görüşme yapılmadı. Nitekim Irak Dışişleri Bakanı Fuad Hüseyin, Suriye’nin Arap Birliği’ne geri dönmesine önem verdiğini ifade ettiğinde, bazı tarafların genel ifadeleriyle karşılaştı. Cezayir’de yapılması planlanan Arap zirvesinin gündeminde de Suriye’nin birliğe geri dönmesi yönünde ciddi bir öneri yok.
Suriye konulu Roma toplantısı, Blinken açısından G7’deki ve bölgedeki müttefiklerinin pozisyonunu belirlemek üzere bir fırsat olacak. Gelecek ay Rusya’ya yönelik ‘ABD testinin’ sonuçları beklenirken, Biden yönetiminin bu meseleye ilişkin tavrını anlamak için de bir fırsat olacak. Aynı şekilde toplantı, önerilerinin ayrıntılı bir anlayışını sunması için de Pedersen’e bir fırsat sağlayacak. Bu önerilerin; bir yanda Moskova ve ortakları, bir yanda Washington ve müttefikleri arasında ‘adıma karşılık adım’ yaklaşımı, ayrıca BMGK’nın daimî üyelerinden ve bölgesel oyunculardan oluşan bir ‘uluslararası-bölgesel grup’ oluşturulması olduğu biliniyor.



Husiler, Kızıldeniz'i kasıp kavuruyor: Tamamen yalnızsınız

Husiler, Magic Seas'in batırılma görüntülerini de paylaşmıştı (Reuters)
Husiler, Magic Seas'in batırılma görüntülerini de paylaşmıştı (Reuters)
TT

Husiler, Kızıldeniz'i kasıp kavuruyor: Tamamen yalnızsınız

Husiler, Magic Seas'in batırılma görüntülerini de paylaşmıştı (Reuters)
Husiler, Magic Seas'in batırılma görüntülerini de paylaşmıştı (Reuters)

İran destekli Husilerin, Kızıldeniz'deki iki ticari gemiyi batırmasının yankıları sürüyor. 

Husilerin askeri sözcüsü Yahya Seri, 7 Temmuz'da yaptığı açıklamada Magic Seas isimli gemiyi, iki insansız deniz aracının yanı sıra üç drone ve 5 balistik füzeyle vurduklarını duyurmuştu. 

Sözcü, 9 Temmuz’daki açıklamasında da Eternity C adlı geminin vurulduğunu söylemişti. 

Wall Street Journal’ın (WSJ) haberinde, Liberya bandıralı iki geminin de Yunan şirketlerine ait olduğu belirtiliyor.

Haberde yardım çağrısı yapılmasına rağmen ABD ya da müttefiklerinin bölgedeki hiçbir gemisinin olaya müdahale etmediği aktarılıyor.

Pazar günü düzenlenen saldırıda Magic Seas mürettebatının gemiyi terk ettiği belirtiliyor. 

Ancak pazartesi gecesi düzenlenen ikinci saldırıda Eternity C mürettebatının Husilerle çatışmaya girdiği, bazı kişilerin Şii örgüt tarafından rehin alındığı aktarılıyor. En az üç kişinin gemide ölü bulunduğu, 15 kişinin kayıp olduğu, 10 kişininse kurtarıldığı yazılıyor. 

Britanyalı denizcilik teknolojisi firması VanguardTech’ten Ellie Shafik, "Bu, Husilerin 48 saat içinde yarattığı en ciddi hasar" diyor. 

Eski Birleşik Krallık Donanması Subayı Christopher Long da Husi militanlarının kontrolündeki bölgelerde askeri varlığın çok zayıf olduğunu, bunun da ticari gemileri savunmasız bıraktığını söylüyor. Long, "Oradaysanız, tamamen yalnızsınız" ifadelerini kullanıyor.

ABD Başkanı Donald Trump’ın talimatıyla Husilere ait hedeflere 15 Mart’ta saldırı başlatılmıştı. 6 Mayıs’ta örgütle ateşkes yapıldığı ve operasyonun sonlandırıldığı duyurulmuştu. 

WSJ’nin aktardığına göre ABD, Husiler Amerikan gemilerine saldırmadıkça ateşkesi geçerli sayıyor. Pentagon’un bölgedeki askeri duruşunu değiştirmediği aktarılıyor. 

Diğer yandan Husilerin saldırıları, Gazze’de yeni bir ateşkes anlaşması için görüşmelerin yoğunlaştığı bir dönemde meydana geldi. 

Katar’ın başkenti Doha’da süren müzakerelerde Tel Aviv yönetimi ve Hamas arasındaki anlaşmazlıkların büyük ölçüde çözüldüğü fakat İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah ve Han Yunus kentlerini ayıran Morag Koridoru'nda işgali sürdürme ısrarının henüz aşılamadığı kaydedilmişti.

Husiler, Kızıldeniz’deki saldırıları Hamas’ın 7 Ekim 2023’teki Aksa Tufanı operasyonuna destek olarak başlatmıştı.

Independent Türkçe, Wall Street Journal, AP