Yemen’de ateşkesi bozan Husiler saldırılarını arttırdı

Arap Koalisyonu, Hamis Muşayt’a gönderilen SİHA’yı önlemeyi başarırken, Marib yakınlarında Yemen ordusuyla Husiler arasında çıkan çatışmalarda 30 Husi unsuru öldürüldü

Marib cephelerinden birinde bulunan hükümet güçleri (AP)
Marib cephelerinden birinde bulunan hükümet güçleri (AP)
TT

Yemen’de ateşkesi bozan Husiler saldırılarını arttırdı

Marib cephelerinden birinde bulunan hükümet güçleri (AP)
Marib cephelerinden birinde bulunan hükümet güçleri (AP)

Yemen’de Husiler peş peşe dördüncü gün de Marib'e yönelik saldırılarını yoğunlaştırırken Yemen hükümeti, Birleşmiş Milletler’in (BM) ve uluslararası ve bölgesel çevrelerin önderlik ettiği ateşkesi sağlama çabalarına karşı Husilerin saldırılarını artırması tehlikesi konusunda uyardı.
Öte yandan, Yemen’de meşru hükümeti destekleyen Arap Koalisyonu Hava Kuvvetleri, terörist Husi militanları tarafından Suudi Arabistan’ın Hamis Muşayt kentine doğru fırlatılan patlayıcı yüklü bir insansız hava aracını (SİHA) imha etmeyi başardı. Terörist Husi milislerin sivilleri ve sivil nesneleri hedef alma girişimlerini sürdürdüğünü vurgulayan Arap Koalisyonu, uluslararası insancıl hukuka uygun olarak sivilleri koruma amaçlı operasyonel önlemler alındığını belirtti.
İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) Genel Sekreteri Dr. Yusuf el-Üseymin dün yaptığı açıklamada, terörist Husi milislerin Suudi Arabistan’daki sivilleri hedef almak için SİHA’larla saldırılarına devam etmesini şiddetle kınadığını ifade etti. Dr. Useymin, İİT’nin Husiler ve onlara para ve silah ile destek olanların sivilleri ve sivil nesneleri sistematik ve kasıtlı bir şekilde hedef almaya devam etmesini kınadığını vurguladı. Ayrıca, güvenlik ve istikrarını koruma noktasında aldığı tüm önlemlerde Suudi Arabistan’ın yanında olduklarını belirtti.
Yemen ordusu, Marib’in kuzeybatısındaki Ragvan bölgesindeki Husi saldırısının geri püskürtüldüğünü ve en az 30 Husi'nin öldürüldüğünü doğrularken, Sana'daki ilgili kaynaklar, İran yanlısı grubun İbb, Zimar ve Amran vilayetlerinden getirdiği savaşçıları bu bölgeye göndermeye hazırlandığını bildirdi.
Yemen Enformasyon, Kültür ve Turizm Bakanı Muammer el-İryani, “Husi milislerin Marib kentindeki çeşitli cephelerde askeri operasyonlarını son zamanlarda yoğunlaştırması, kurtarılmış bölgelerdeki yerleşim yerlerini sürekli hedef alması ve Suudi Arabistan Krallığı'ndaki sivillere ve sivil nesnelere yönelik kasıtlı terörist saldırıları, sükunet çabalarını baltalıyor ve barışçıl çözümleri açıkça reddettiğini gösteriyor” dedi.
Bakan İryani açıklamasında, "Bu histerik ve tehlikeli tırmanış, Husi milislerin darbe planını sürdürdüğünü ve İran gündemine ve Tahran'ın bölgede kaos ve terörü yaymayı amaçlayan yıkıcı politikasına bağlı kaldığını doğruluyor. Ayrıca  uluslararası mutabakatı ve ve kardeş ve dost ülkelerin savaşı sona erdirmek ve Yemen'e barış getirmek için gösterdikleri çabaları hiçe saymaya devam ettiğini teyit ediyor" ifadelerini kullandı.  İryani açıklamasını şu sözlerle sürdürdü:
“Husiler bu askeri tırmanışıyla eş zamanlı olarak çocukları askere alma operasyonlarını genişletiyor, yaz kurslarında beyinlerini yıkıyor ve okul müfredatını tahrif ederek ulusal kimliği yok etmeye çalışıyor. Ayrıca demografik yapıyı değiştirerek ve Yemenliler arasında toplumsal dokuyu, sivil barışı ve bir arada yaşama değerlerini hedefleyerek darbeyi bir oldubitti olarak empoze etmeye çalışıyor.”
Uluslararası toplumu, BM’yi ve BM Güvenlik Konseyi'nin daimi üyelerine seslenen İryani, bu tırmanışı kınamaya, Husi milislerine ateşkesi sağlama çabalarına uyması için gerçek bir baskı yapmaya ve devleti yeniden kurma ve güvenlik ve istikrarı sağlayarak bölgesel ve uluslararası güvenlik ve barışı tehdit eden terörist faaliyetlerle mücadelede hükümeti desteklemeye çağırdı.
Sahada ise Yemen ordu medyası, Marib'in kuzeybatısındaki Ragvan bölgesindeki cephelerde ordunun ve halk direniş güçlerinin topçularının hedeflemesi sonucu en az 30 Husi savaşçısının öldürüldüğünü ve bir dizi unsurunun ise yaralandığını bildirdi. Yemen ordusunun resmi internet sitesinde yer alan habere göre ordudan  bir komutan yaptığı açıklamada, "İran destekli milislerin saldırıları engellendi. Vadi el-Cufra ve Vadi Halhalan'da ilerlemeye çalışan grup ağır ekipman ve can kaybı yaşadı” ifadesini kullandı. Kaynak ayrıca, "Milislerin ilerleme girişiminin ardından Salı günü erken saatlerde çatışmalar şiddetlendi. Ancak ordu bunları geri püskürtmeyi başardı. Çatışmalar en az 30 husi unsurunun ölümüyle, diğerlerinin ise yaralanmayla sonuçlandı. Ayrıca çeşitli ekipman kaybı verdiler” dedi.
Ordu medyasına göre Pazar ve Pazartesi günleri hükümet güçleri Sırvah ve el-Muşeccah cephelerine yönelik başlatılan Husilerin iki saldırısını engelledikten sonra grupla şiddetli çatışmalara girdi. Çatışmalar bir dizi Husi unsurunun öldürülmesi ve yaralanmasıyla sonuçlanırken, kalanlar ise bölgeden kaçtı. Arap Koalisyonu ise el-Muşeccah cephesindeki Husi takviyelerine yönelik düzenlediği hava saldırıların 3 aracı imha ederken, içinde bulunan milisler de hayatını kaybetti. 
Yemen’deki askeri kaynaklar, Husi milislerin Pazar ve Pazartesi günleri Arap Koalisyonu’nun düzenlediği savaşlarda ve hava saldırılarında bir dizi savaşçısını kaybettiğini veya yaralandığını bildirmişti. Ayrıca İran destekli grubun petrol eyaletini kontrol etmeyi umarak asker seferber etmeye devam ettiği kaydedildi.
Yemen Genelkurmay Başkanı ve Ortak Operasyonlar Komutanı Korgeneral Sağir bin Aziz, milislere karşı devleti yeniden kurmak ve darbeyi sona erdirmek için daha nitelikli operasyonlar düzenleme sözü verirken, kaynaklar grubun en az 50 üyesinin Pazar ve Pazartesi günleri ordu mevzilerine sızmaya çalışırken öldürüldüğünü tahmin ediyor.
Husi milisleri, saflarını güçlendirmek için okul öğrencilerini asker alma kampları kurmaya devam ederken, Husi medyası grubun bu hafta Marib savaşında ölen bir dizi Husi üyesi için cenaze töreni düzenlediğini bildirdi. Askeri kaynakların tahminlerine göre grup geçen Şubat ayından itibaren Marib'e yönelik saldırılarında en az 7 binden fazla üyesini kaybetti. Ancak bu, Marib’i kontrol etme umuduyla Husilerin saldırıları tekrar etmelerini ve daha fazla savaşçı göndermelerini engellemedi. 
İran destekli milisler, kısa süre önce ABD ve uluslararası toplumun desteklediği BM'nin sunduğu savaşı durdurma planını reddetti. BM’nin planı, Sana Havaalanı üzerinden ticari uçuşların yeniden başlatılması ve gümrük gelirleriyle çalışanların maaşlarını ödemek şartıyla Hudeyde Limanı’na yönelik ithalat kontrol kısıtlamalarının hafifletilmesiyle ilgili insani ve ekonomik önlemler karşılığında ateşkesin sağlanmasını içeriyor.



Netanyahu ‘ateşkes’ müzakerelerine rağmen neden İsrail ordusundan Gazze'yi işgal planı yapmasını istiyor?

Netanyahu, Kabinet toplatısına başkanlık ederken (Arşiv - DPA)
Netanyahu, Kabinet toplatısına başkanlık ederken (Arşiv - DPA)
TT

Netanyahu ‘ateşkes’ müzakerelerine rağmen neden İsrail ordusundan Gazze'yi işgal planı yapmasını istiyor?

Netanyahu, Kabinet toplatısına başkanlık ederken (Arşiv - DPA)
Netanyahu, Kabinet toplatısına başkanlık ederken (Arşiv - DPA)

Hamas Hareketi ve İsrail’den müzakereciler Katar’ın başkenti Doha'da Gazze'de ateşkes konusunda dolaylı müzakerelere başlamaya hazırlanırken, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ordusundan Gazze'yi işgal etmek için bir plan hazırlamasını istedi.

Netanyahu'nun adamları, cumartesi akşamı savaşı yönetmek için yapılan güvenlik toplantılarında yaşananları sızdırdılar. Toplantıda şiddetli tartışmalar, bağırışmalar ve masaya vurmalar yaşandığını söylediler. Ayrıca Başbakan’ın Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir'e Gazze'yi işgal etmek için bir plan hazırlamasını ve ateşkesin ilan edilmesi muhtemel görünen Washington ziyaretinden döndükten sonra kendisine sunması talimatı verdiğini aktardılar.

İsrailli analistler bu sızıntının amacına ilişkin farklı görüşlere sahipler. Bazıları, bunun sadece ‘Hamas liderliğine Doha turunda önerileri kabul etmesi için son anda baskı yapmayı amaçladığını’ bazıları ise Netanyahu'nun ‘hükümetin kendisine Gazze'yi işgal etmesi ve Filistinlilere karşı şiddetli operasyonlarının dozunu artırması için baskı uyguladığını sızdıran ordu kademesine öfkesini göstermeyi amaçladığını’ söylediler.

Üçüncü bir analist grubu ise bu gidişatın ‘hükümetin ateşkesi reddetme tutumunun gerçeğini’ yansıttığı görüşündeydi.

Birden fazla sebep

Ancak tüm bu nedenlerin bir araya gelmesi Netanyahu'nun Zamir'den taleplerinin arkasında yatan neden gibi görünüyor. Netanyahu, Hamas'a baskı uygulayarak kalıcı ateşkes şartından vazgeçmesinin yanı sıra (Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir ve Maliye Bakanı Bezalel Smotrich’in temsil ettiği) Dini Siyonizm akımının hükümetten çekilmemesi için işgal ve sürgün tehdidini masada tutmak ve böylece sağcı tabanını memnun etmek istiyor.

Jfkfjf
İsrail Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir, Kudüs'ün eski kentinde dolaşıyor (Arşiv - Reuters)

Son olarak Netanyahu, ordunun kendini savunma konumunda kalmasını istiyor ve başarısızlıkla suçlanmaktan korkuyor. Ayrıca, ABD Başkanı Donald Trump’a da Netanyahu’nun kendisi gibi ‘sadece güç yoluyla barış istediği’ mesajını veriyor.

Toplantıda neler oldu?

Toplantı, ateşkes anlaşmasına varılamaması durumunda askeri planların görüşülmesi üzerineydi. İsrail merkezli televizyon kanalı Kanal 12'nin haberine göre toplantı, İsrail ordusunun ‘Gideon'un Arabaları Operasyonu’nun hedeflerine ulaşmaya yaklaştığını açıklamasının ardından, ‘savaşın, rehineleri kurtarma ve Hamas'ı hezimete uğratma hedeflerini gerçekleştirmek amacıyla siyasi düzeyde sunacağı çeşitli olasılıkların ve planların ortaya çıkmasının ardından gerçekleşti.

Kanal 12, toplantıda Başbakan Netanyahu ile Genelkurmay Başkanı Zamir arasında sert bir tartışma yaşandığını, bakanlar Ben Gvir ve Smotrich'in ise başbakanı desteklediğini bildirdi.

Ben Gvir ve Smotrich'in Genelkurmay Başkanı'nı siyasi düzeydeki tavsiyeleri uygulamamakla suçladığını aktaran Kanal 12, Genelkurmay Başkanı'nın ise “Gazze'de oyalanacak zaman yok... Sözlerinize dikkat edin. Savaşlarda askerler ölüyor” şeklinde yanıt verdiğini kaydetti.

Toplantı sırasında Netanyahu'nun sesini yükselterek masaya yumruğunu vurduğunu ve Gazze halkı için geniş çaplı bir tahliye planı hazırlanarak onların Gazze'nin güneyine yerleştirilmesini talep ettiğini iddia eden Kanal 12’ye göre Netanyahu, “Taviz vermeyeceğim. Hamas hiçbir koşulda Gazze'de kalmayacak” dedi.

Kanal 12 ayrıca Genelkurmay Başkanı Zamir’in İsrail'in Gazze halkı üzerinde kontrolünü sürdürmesine karşı çıktığını ve kontrolün kaybedileceği konusunda uyardığını bildirdi.

İsrail Genelkurmay Başkanı toplantıda, “Askeri yönetim mi istiyorsunuz? İki milyon aç ve aşağılanmış insanı kim yönetecek?” diye sordu. Bunun üzerine Netanyahu yüksek sesle “Ordu ve İsrail Devleti” yanıtını verdi ve ardından “Askeri yönetim istemiyorum, ancak Hamas'ı hiçbir şekilde kabul etmeyeceğim” diye ekledi.

Zamir, Netanyahu'nun sözlerine “Bunu konuşmalıyız, bu konuda anlaşamadık. Aç ve öfkeli insanları kontrol etmek, kontrolün kaybedilmesine ve ordunun saldırıya uğramasına yol açabilir” diye yanıt verdi. Zamir ayrıca, bu planın İsrail ekonomisi ve toplumu üzerinde muazzam etkileri olacağını ve düzenli ve yedek kuvvetlerin konuşlandırılması açısından büyük kaynaklar gerektireceğini belirtti.

Netanyahu, toplantı sırasında Zamir'den, ABD Başkanı Donald Trump ile Gazze ve İran konusunda görüşmeler yapmak üzere Washington'a gittikten sonra geri dönene kadar Gazze Şeridi için tahliye planı hazırlamasını istedi. Netanyahu, hafta sonuna kadar Washington'da kalacak.

Zafer pozu arayışı

İsrail ordusu Gazze'deki operasyonlarını korkunç bir şekilde yoğunlaştırdı. Çünkü savaşı güçlü bir zafer pozuyla bitirmek istiyor.

Şimdiye kadar onun Lübnan, Suriye ve İran cephelerinde ‘başarılı’, ancak Gazze cephesinde ‘başarısız’ olduğu yönünde bir tablo ortaya çıktı. Savaşın Hamas'a ağır darbeler indirilmeden sona ermesini hayal edemeyen İsrail ordusu, Gazze'de şimdiye kadar elde ettiği başarıların hükümet tarafından siyasi kazanca dönüştürülmesi için yeterli olduğuna inanıyor.

Netanyahu’nun öfkesinin sebebi de tam olarak bu eğilim. Çünkü bu durum topu kendi sahasına atıyor. Oysa sorumluluğu başkalarına yükleme konusunda gerçek bir usta olan Netanyahu 7 Ekim 2023’ten bu yana görevden aldığı çoğu komutan ve güvenlik yetkilisiyle de aynısını yapmıştı.

Hem Netanyahu hem de Zamir, Hamas'ın İsrail askerlerinin hayatına kasteden operasyonlarını sürdürmesinden dolayı bir miktar hayal kırıklığı yaşıyor. Halbuki Hamas büyük suikastlara uğramış, kalesi olan Gazze ile halkı katliama ve yıkıma maruz kalmıştı.

Kcjfj
Gazze'de yaralanan bir İsrail askerini taşıyan İsrail Hava Kuvvetleri askerleri, Ocak 2024 (AFP)

Ancak Genelkurmay Başkanı Zamir, Gazze'deki başarısızlıkları diğer cephelerdeki kazanımlarla telafi etmenin mümkün olduğunu düşünüyor. Savaşı bu aşamada sona erdirmeyi tercih eden Zamir, “Gazze'de kalmak bir kumar ve dünyanın en güçlü orduları bile işgalci örgütlerle savaşamaz” diyor.

Bununla birlikte Zamir, farklı bir görüşe sahip olsa bile siyasi liderliğin emirlerine uymaya hazır olduğunu söyledi.

Sızıntılar öfkeye neden oldu

Ancak sorun şu ki, Netanyahu'nun hükümetteki arkadaşları, sadece Ben-Gvir ve Smotrich değil, Likud Partisi’nden milletvekilleri ve bakanlar da Netanyahu'nun açıklamalarıyla yetinmiyor ve bunları Beyaz Saray'da olacakları örtbas etme girişimi olarak görüyorlar.

Bu yüzden pazar günü Zamir ve Netanyahu'yu eşit şekilde eleştiren açıklamalarda bulunan Smotrich, “Kabinet’ten sızdırılan bilgiler, devletin güvenliğini tehdit eden kabul edilemez bir durumdur ve buna bir son verilmeli” ifadelerini kullandı.

Jgjfj
Netanyahu ve Smotrich Kabinet toplantılarından birinde (Reuters)

İsrail Maliye Bakanı Smotrich, eleştşirilerini şöyle sürdürdü:

“Gerçek şu ki tüm cephelerdeki büyük başarılara rağmen, insani yardımların Hamas'a ulaşmasını engellemek konusunda Genelkurmay Başkanı görevini yerine getirmiyor ve siyasi liderliği Hamas'a yardım ulaştırmaya zorluyor. Bu yardımlar savaş sırasında düşmanın lojistik tedarikine dönüşüyor. Tüm saygımla, eleştirilerim aynı zamanda savaşın sürdüğü aylar boyunca siyasi düzeyde alınan kararları uygulamaya koyamayan ve ordunun üst düzey komutanlarına dayatamayan Başbakan’a da yöneliktir. Bu kararlar, Hamas'ı ortadan kaldırmak ve rehineleri geri almaktı.”