‘Bağdat Kemerleri’nde demografik değişim korkusu

Bağdat Uluslararası Havalimanı’nın çevresindeki on binlerce dönümlük arazilere yatırım konusu, çoğunluğunu Sünnilerin oluşturduğu bölge halkının bu uygulamaları kabul etmemesi üzerine kamuoyu gündemine geldi. Ret sebepleri ise farklı, ama tek bir yöne akıyor. Bu bölgenin sakinleri arasında inandırıcı görünen bir bahane olarak zorla yerinden edilme olasılığı artmaya başlayan bir korku.
Başkent Bağdat’ın batısındaki bölge sakinleri arasındaki korkunun haklı gerekçeleri var. Öyle ki hem eyaletteki liderler ve üst düzey yetkililere sundukları itirazlarda ve şikayetlerde hem de demografik değişim olasılığı hakkındaki son gösterileri aracılığıyla uyarıda bulunuyorlar. Bölge sakinleri, kabile liderleri ve siyasi liderler, 2014 yılında teröre destek bahanesiyle DEAŞ’ın geniş arazileri işgal etmesinin ardından halkı yerinden edilen Babil vilayetinin kuzeyindeki Curf es-Sahar bölgesinin hikayesini hatırlıyor.
Sünni liderlerin Curf es-Sahar halkının geri dönüşü için devam eden taleplerine rağmen ve bölge halkının geri dönüşü için yapılan tüm çağrıların başarısız olduğu bir zamanda Sünni ve Şii liderler arasında, halkı ziyaret etmek ve bölgede neler olup bittiğini öğrenmek amacıyla ortak heyetler oluşturma girişimleri başarısız oldu.
Bağdat Uluslararası Havalimanı’nı çevreleyen arazilerin yatırım konusu yeni olmasa da bu mesele, Adil Abdulmehdi hükümeti zamanından bu yana hareketli ve Irak parlamentosu, bu konudaki hükümet prosedürlerini durdurma kararı aldı. Ancak Bakanlar Kurulu, geçen hafta Bağdat Uluslararası Havalimanı’nı çevreleyen yaklaşık 4 bin dönümlük arazinin yatırım için tahsis edilmesi yönünde karar verdi. Kararın aslında, diğer tarım arazileri de yer alırken durum, yatırım bahanesi altında başka amaçlar için kontrol edildiğine dair korkuları yeniledi.
Irak parlamentosunda eski milletvekili ve havalimanını çevreleyen bu bölgenin ileri gelenlerinden İyad el-Cuburi, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, “Bu eylem, organizedir ve (hem Bağdat Kemerleri hem de Curf es-Sahar bölgesi gibi kemerlerden uzakta olmayan alanlar başta olmak üzere) diğer bölgelerde olduğu gibi mezhepsel amaçlar için demografik bir değişim sağlamayı hedeflemektedir” ifadelerini kullandı. Cuburi, “Bu eylemin arkasında çeşitli taraflar var. Bir de bunun için dışarıdan çok inandırıcı görünen bir bahaneyle fiyat alanlar var ki Irak’ta ihtiyacımız olan bu yatırımdır” dedi. “Ülkemizin ve bölge halklarımızın çıkarlarını biliyoruz. Yatırımın kökenleri ve kuralları vardır ve rastgele bir eylem değildir ve bir şehir veya başkent değil, başkentler inşa edebileceğiniz 106 bin dönümden fazla arazi sağlar” dedi. Bu durum, ancak bu, yasal bir bahaneyle o toprakların kemirilmeye başlamasıyla açıklanabilir. Bir kısmı devlete ait olan havalimanını çevreleyen arazilerin yatırımı fiilen yapılırken, bu duruma yönelik bir itiraz bulunmuyor. Ancak şu anda yatırım kapsamında olan bu araziler ile yatırım adı altında haczedilmek istenen diğer araziler arasında bir sayım yapmak gerekiyor. Bunlar, hiçbir bahane ve gerekçeyle yatırıma konu edilemez” dedi.
Sünni tarafların Bağdat Havalimanı ve ardından Bağdat Kemerleri arazilerine yatırım yapma arzularına ilişkin bir soruya yanıt olarak Cuburi, “Şahsen benim tavrım baştan beri aynıydı, çünkü bir politikacı olmadan önce bölgeden geliyorum. Bu nedenle yüzlerce yıldır kendisinin, babalarının ve dedelerinin yaşadığı topraklara kim sahipse, önce onun bu topraklarda hakkı vardır” dedi. Bölgenin ve hatta Bağdat Kemerleri’nin sakini olmayan aynı Sünni tarafların ve unsurların bu bölgeye girişlerini uzak görmezken, ancak konuyu yasadışı rekabet bağlamında siyasi ve seçimsel olarak istismar etmeye çalıştıklarını vurguladı.
Farklı yönelimlere ve ittifaklara sahip olmalarına rağmen bu bölgelerdeki Sünni liderler, havalimanı tarafından Bağdat Kemerleri bölgesini kamulaştırma kapsamının genişletilmesinin arkasındaki tarafların, yatırım dışında bu alanları boyunduruk altına almak için kullanabilecekleri bir bahane bulamadıkları konusunda hemfikir. Ama Babil’in kuzeyindeki Curf es-Sahar gibi zorunlu yerinden edilmeye maruz kalan diğer bölgeler, silahtan arındırılmak üzere de kışkırtılıyor.
Merkezdeki ve güneydeki vatandaşlar ise Curf es-Sahar’ın Kerbela ve Necef’teki kutsal dini mekanlara, bölgenin her iki vilayete yakınlığı nedeniyle tehdit oluşturmasından çekiniyor.