Irak’ta seçim güvenilirliği tehdit altında

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin (BMGK) Irak’ta 10 Ekim’de yapılması planlanan parlamento seçimlerini takip etmek üzere bir ekip göndermeye onay vermesi, adaylara ‘kışkırtma ve korkutma yoluyla adaylıklarını geri çekmeleri için’ artan baskı girişimlerini önlemenin yanı sıra güvenilirliği güvence altına alma hususunda işe yaramadı.

Tüm gözlemciler, siyasi ve parti yetkilileri, yasama tarihinden yaklaşık 6 ay önce yapılacak seçimlerin ‘önemli’ olduğunu belirtiyor. Öyle ki ülkede çok sayıda seçim dairesinde yapılacak seçimler, ülkenin siyasi haritasında değişiklik yaratacak. Bu harita, silahlar da dahil olmak üzere her yola başvurmak zorunda kalsalar bile kazançlarından ve servetlerinden vazgeçmeyi reddeden geleneksel güçleri dışlayarak ilk kez seçimlere giren liberal güçlere bağlı. Aynı zamanda şu anda ‘18 yıldır siyaset sahnesine hâkim olan partilerle rekabet edememe bahanesiyle seçimlere katılmanın bir anlamı olmadığı gibi’ birçok umutsuzluk yaşayan halkın katılım doğasına da bağlı.

Bu kapsamda yüzlerce aday, Baas Partisi mensubu oldukları iddiasıyla Hesap Verebilirlik ve Adalet Komisyonu tarafından seçimlere aday gösterilmezken, Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu’na göre onlarca aday da seçimlerden çekilme kararı aldı. Komisyonun medya ve kitle iletişim direktörü Hasan Selman, yaptığı basın açıklamasında onlarca adayın seçimlerden çekilme kararı aldığını belirtti. Selman, “Reddedilebilecek çok sayıda başvuru olduğu için sayı henüz tam olarak belirlenmemiştir” dedi. Komisyonun ister kişisel bir karar, isterse de baskıyla olsun geri çekilmeyle herhangi bir ilgisi olmadığını belirten Hasan Selman, komisyon için önemli olanın geri çekilmenin kurallara uygun olması olduğunu dile getirdi.

Öte yandan Irak'taki Stratejik İnsan Hakları Merkezi, yaklaşan seçimlerde yalnızca 120 bin yerinden edilmiş kişinin oy kullanma hakkına sahip olacağını duyurdu. Merkezin Bağdat’taki ofisi müdür Hazım er-Rudeyne, “10 Ekim’de yapılacak seçimlere, biyometrik verilerini 2020 tarihli 9 Sayılı Seçim Kanunu’na göre güncellemiş olan sadece 120 bin yerinden edilmiş kişi katılacak” dedi. Rudeyne, “Bu süreç önceki seçimlere göre daha organize şekilde olacak” ifadelerini kullandı.

BMGK’nın yaklaşan Irak seçimlerini takip etmek için uluslararası bir ekip gönderme kararı almasının dikkat çekici olduğunu söyleyen Rudeyne, seçimlerin, 2005’teki ilk oturumdan 2018’deki son seçimlere kadar Irak seçimlerini takip eden BM misyonu aracılığıyla değil, ilk kez doğrudan BMGK tarafından yürütüldüğünü vurguladı. Hazım er-Rudeyne’ye göre 2018 seçimlerinde tanık olunan benzeri görülmemiş sahtekarlık, birçok Iraklı siyasi ve parti gücünün bu seçimlerin yapıldığı şekli reddetmesine neden oldu.

Sonuçların ortaya çıkmasından sonra bir hükümetin kurulmasına rağmen bu hükümet, Irak’ta ‘intifada’ adı verilen büyük kitlesel gösteriler patlak verene kadar sadece birkaç ay dayanabildi. Gösterilerde, 600’den fazla kişi öldü, on binlerce kişi de yaralandı. Hükümet ise Adil Abdulmehdi hükümetini devirmeyi başaran eylemcilerin katillerini ortaya çıkaramadı. Eylemciler ayrıca, parlamentoyu yeni bir seçim yasası çıkarmaya ve seçimleri yönetmek için bağımsız bir Yüksek Hakimler Komisyonu oluşturmaya zorlamıştı.