Sisi: Kahire, Mısır-Irak-Ürdün zirvesinde yeni bir aşamayı sabırsızlıkla bekliyor

Irak Başbakanı Mustafa el-Kazımi, Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es Sisi, Iraklı mevkidaşı Berhem Salih ve Ürdün Kralı 2. Abdullah. (AFP)
Irak Başbakanı Mustafa el-Kazımi, Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es Sisi, Iraklı mevkidaşı Berhem Salih ve Ürdün Kralı 2. Abdullah. (AFP)
TT

Sisi: Kahire, Mısır-Irak-Ürdün zirvesinde yeni bir aşamayı sabırsızlıkla bekliyor

Irak Başbakanı Mustafa el-Kazımi, Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es Sisi, Iraklı mevkidaşı Berhem Salih ve Ürdün Kralı 2. Abdullah. (AFP)
Irak Başbakanı Mustafa el-Kazımi, Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es Sisi, Iraklı mevkidaşı Berhem Salih ve Ürdün Kralı 2. Abdullah. (AFP)

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi dün (Pazar) yaptığı açıklamada, ülkesinin üçlü Mısır-Irak-Ürdün zirvesi çerçevesinde yeni bir işbirliği aşamasını başlatmayı ve ortak Arap eylemini güçlendirmeyi amaçlayan genişletilmiş stratejik ortaklık için birlikte hareket etmeyi sabırsızlıkla beklediğini söyledi. Bu durumun, üç ülkenin karşı karşıya olduğu ortak zorluklar ışığında, sürdürülebilir bir ekonomik entegrasyon ve stratejik işbirliği çerçevesi içinde geldiği belirtildi.
Söz konusu gelişme, Mısır Cumhurbaşkanı’nın Iraklı mevkidaşı Berhem Salih, Ürdün Kralı 2. Abdullah ve Irak Başbakanı Mustafa el-Kazimi ile Pazar günü Bağdat’ta katıldığı dörtlü zirve sırasında yaşandı.
Irak Cumhurbaşkanı, Sisi tarafından Mısır’dan Irak’a 30 yıl sonra devlet başkanı düzeyinde gerçekleştirilen ilk ziyaretten duyduğu gururu ifade etti. İki kardeş ülkeyi bir araya getiren bağların derinliğine ve ülkesinin Mısır ile işbirliğini stratejik ortaklık düzeyine çıkarma noktasındaki istekliliğine işaret etti. Bu durumun iki kardeş ülkenin çıkarlarına olacağına değinen Cumhurbaşkanı, Mısır’ın bölgesel ve uluslararası açıdan hayati önemi ışığında, bölgesel güvenlik ve istikrarın korunması ve bölgede dengenin yeniden sağlanması için söz konusu durumun bir mihenk taşı olduğunu vurguladı.
DPA’nın aktardığına göre, Irak Cumhurbaşkanı, Mısır’ın iki ülkedeki ilgili kurumlar arasında iletişim ve koordinasyon sağlayarak terörizm ve aşırıcılıkla mücadelede bitmek bilmek çabalarının yanı sıra, ülkesinin, mevcut çabalar çerçevesinde Irak’ı yeniden inşa etme noktasında kalkınma projeleri ve kapsamlı ekonomik reformların uygulanması konusunda, Mısır’ın deneyimlerinden yararlanma arzusunu dile getirdi.
Mısır, Irak ve Ürdün arasındaki üçlü işbirliği mekanizması çerçevesinde çeşitli işbirliği yollarındaki gelişmelerin görüşüldüğü toplantıda, Mısır Cumhurbaşkanlığı resmi sözcüsü, vizyon ve eylemleri birleştirme, ortak Arap eylemini destekleme ve Arap ulusal güvenliğini koruma noktasında gerekli çabayı göstermek amacıyla karşılıklı çıkarları ilgilendiren tüm konular ve dosyalar üzerinde koordinasyon ve istişarelerin sürdürülmesi çerçevesinde mutabık kalındığını bildirdi.
Mısır Cumhurbaşkanı, Bağdat’taki üçlü zirvenin oturum aralarında Ürdün Kralı ile yaptığı görüşmede Ürdün’ün güvenliğinin Mısır ulusal güvenliğinin ayrılmaz bir parçası olduğunu belirtti.
Mısır Cumhurbaşkanlığı resmi sözcüsü, iki ülkenin resmi ve halk düzeyinde sahip olduğu güçlü tarihi ve kardeşlik bağları ışığında, Sisi’nin, Ürdün Kralı ile sürekli istişare ve koordinasyon konusundaki istekliliğini vurguladığını belirtti. Sisi’nin iki ülke arasındaki mevcut koordinasyonu çeşitli düzeylerde sürdürme arzusunu dile getirdiğini de aktardı.
Sözcü Cumhurbaşkanı Sisi’nin Ürdün Krallığı ve liderliğine olan tam desteğini vurguladığını ifade etti. Sözcünün aktardığına göre Sisi, Ürdün güvenliğinin Mısır ulusal güvenliğinin ayrılmaz bir parçası olduğunu belirterek, Mısır’ın Kral Abdullah liderliğindeki kalkınma sürecine verdiği desteği vurguladı. Sisi, Kahire’nin Krallığın güvenliğini ve istikrarını onu zayıflatma girişimlerine karşı korumak için alınan tüm önlem ve çabalarda desteklediğini belirtti.
Öte yandan Ürdün Kralı ülkesinin, Mısır ile çeşitli konularda koordinasyon ve yoğun istişareleri derinleştirme noktasındaki istekliliğini vurguladı. Ürdün Kralı ülkesinin, Arap milletinin yaşadığı ortak zorluklarla mücadeleye katkıda bulunan Mısır’ın bölgedeki rolünün öneminin yanı sıra, iki kardeş ülke ve halklarının ortak çıkarları, istikrar ve refahları üzerindeki önemli etkisi ve ikili işbirliği yollarının geliştirilmesi konusundaki istekliliğine de işaret etti.
Görüşmede, Ortadoğu’daki barış sürecindeki gelişmeler ile özellikle Gazze Şeridi’ndeki son olayların ardından iki ülke arasındaki mevcut koordinasyon ele alındı. Ürdün Kralı, Mısır’ın Gazze Şeridi’ni yeniden inşa etme girişiminin yanı sıra, İsrailliler ve Filistinliler arasında ateşkesin sağlanması çabalarına övgüde bulundu.
Taraflar, barış süreci ve müzakereleri yeniden başlatmak amacıyla, Filistin meselesini uluslararası meşruiyet kararlarına dayalı bir şekilde çözmek için uluslararası çabaları yoğunlaştırmanın ve bu çerçevede çalışmanın önemini vurguladı.



FAO: Gazze Şeridi'ne yönelik insani yardımların sınırsız erişimini sağlamak için çalışıyoruz

Gıda yardımı bekleyen Filistinli çocuklar (Reuters)
Gıda yardımı bekleyen Filistinli çocuklar (Reuters)
TT

FAO: Gazze Şeridi'ne yönelik insani yardımların sınırsız erişimini sağlamak için çalışıyoruz

Gıda yardımı bekleyen Filistinli çocuklar (Reuters)
Gıda yardımı bekleyen Filistinli çocuklar (Reuters)

İsrail'in sürdürdüğü savaş nedeniyle Gazze Şeridi benzeri görülmemiş bir açlıkla boğuşurken, Birleşmiş Milletler'e (BM) bağlı beş kurumun raporu, özellikle Afrika ve Batı Asya'da bazı bölgelerin ciddi gıda güvensizliği, artan gıda fiyatları ve biriken krizlerin etkilerinden mustarip olduğunu gösterdi.

Gazze Şeridi'nde yaşananlara değinmeyen rapor, Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu (IFAD), Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF), Dünya Gıda Programı (WFP) ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından yayınlandı. ‘2025 Dünya Gıda Güvenliği ve Beslenme Durumu’ başlığını taşıyan rapor, sınırlı ilerleme ve ülkeler arasındaki bariz eşitsizliklerden oluşan karmaşık bir gerçeği ortaya koyuyor.

FAO Tarımsal Gıda Ekonomisi ve Politikası Bölümü Direktörü David Laborde, Şarku'l Avsat’a verdiği demeçte, raporun sonuçlarının Gazze Şeridi'ndeki gıda kriziyle ilgili ayrıntılı veriler içermediğini, küresel ve bölgesel eğilimlere odaklandığını ve ayrıntılı analizler sunmadığını söyledi.

Ancak Laborde, FAO'nun Gazze Şeridi'nde hasar değerlendirmesi, açlık tehlikesi konusunda acil uyarılar yayınlama, insani yardımların sınırsız erişimini sağlama ve kaynakların aşırı kısıtlı olmasına rağmen gıda üretimini desteklemek için sınırlı pilot programlar uygulama gibi çabalar gösterdiğini belirtti.

Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiseri Filippo Grandi, “Gazze halkının aç bırakılmasına artık son verilmeli” dedi. WHO ise Gazze Şeridi'ndeki yetersiz beslenmenin ‘tehlike arz eden seviyelere’ ulaştığı uyarısında bulundu.

Laborde, Şarku'l Avsat’a yaptığı açıklamada, raporda yer alan en önemli noktaları değerlendirdi; gıda fiyatlarındaki artış, bunun çocuklar üzerindeki yıkıcı etkileri ve krizi kontrol altına almada etkili olduğu kanıtlanmış ulusal politikaları ele aldı.

Birbiriyle iç içe geçmiş krizler

2021 ila 2023 yılları arasında dünya, son yılların en yüksek gıda fiyatı enflasyonunu yaşadı. Raporda, Kovid-19 salgını, Ukrayna'daki savaş, iklim şokları ve enerji fiyatlarındaki muazzam yükselişin bu büyük artışın ana itici gücü olduğu belirtiliyor.

Laborde, “Pandemi sonrası ekonomilerin yeniden açılmasıyla enerji fiyatları yükselmeye başladı ve Ukrayna'da savaşın patlak vermesiyle birlikte keskin bir artış gösterdi. Ticaret kısıtlamaları, arz kıtlığı, ana üretim bölgelerinin zarar görmesi, buğday, mısır, ayçiçek yağı ve gübre fiyatları, küresel pazarlara bağımlı olan düşük ve orta gelirli ülkeleri ciddi şekilde etkiledi ve küresel gıda fiyatlarının yüzde 18 artmasına neden oldu” ifadelerini kullandı.

Açlık azalıyor... ancak eşitsizlik derinleşiyor

Rapora göre, 2024 yılında dünya çapında açlık çeken insan sayısı 673 milyona ulaşacak. Bu rakam, 2023 yılında 688 milyon olan sayıya kıyasla hafif bir düşüşe işaret ediyor. Ancak bu iyileşme temel olarak Hindistan ve bazı Latin Amerika ülkelerinden gelen verilerin değişmesinden kaynaklanırken, Afrika ve Batı Asya'da açlık oranları artmaya devam etti.

frgty
Pakistan'daki çiftçiler (FAO)

Sadece Afrika'da 307 milyondan fazla insan açlık çekiyor ve bu, kıtanın nüfusunun yüzde 20'sinden fazlasını oluşturuyor. Batı Asya'da da 39 milyondan fazla insan, yani nüfusun yaklaşık yüzde 12,7'si kronik açlık çekiyor. Genel eğilim bazı bölgelerde ilerleme gösterirken, diğer bölgelerde, özellikle uzun süreli krizler ve çatışmalarla karşı karşıya olan bölgelerde gerileme gösteriyor.

Raporda, 2030 yılına kadar yetersiz beslenenlerin sayısının 512 milyona ulaşacağı ve bunların yaklaşık yüzde 60'ının Afrika'da olacağı tahmin ediliyor.

Gıda enflasyonu çocukları etkiliyor

Rapordaki en önemli mesajlardan biri, gıda fiyatlarındaki artış ile çocukların yetersiz beslenmesi arasındaki doğrudan ilişki. Bu durumu ‘endişe verici’ olarak nitelendiren Laborde, gıda fiyatlarındaki yüzde 10'luk artışın, beş yaşın altındaki çocuklarda genel zayıflık vakalarında yüzde 2,7 ila 4,3 arasında, şiddetli zayıflık vakalarında ise yüzde 4,8 ila 6,1 arasında bir artışla ilişkili olduğunu belirtti.

Laborde, zayıflamanın hayatı tehdit eden bir durum olduğunu ve çok ciddi bir beslenme yetersizliğinin göstergesi olduğunu ifade etti. Fiyatlar yükseldiğinde, aileler daha ucuz ve besin değeri daha düşük gıdalara yöneliyor ve bu da çocukların sağlığını doğrudan etkiliyor.

Raporda ayrıca, erken çocukluk döneminde yetersiz beslenmenin uzun vadeli fiziksel ve zihinsel hasara yol açabileceği ve bu durumun gelecekteki büyüme, eğitim ve ekonomik üretkenliği engelleyebileceği konusunda uyarıda bulunuldu.

Dayanıklılık kapasitesindeki farklılıklar

Küresel zorluklara rağmen, tüm ülkeler süreçten aynı derecede etkilenmedi. Bazı ülkeler, etkili sosyal koruma sistemleri, esnek ticaret politikaları ve veri ve altyapı yatırımları sayesinde daha fazla dayanıklılık gösterdi. Buna karşılık, sıkı fiyat kontrollerine başvuran ve mali alan darlığı, zayıf güvenlik ağları ve gıda ithalatına büyük ölçüde bağımlılık gibi yapısal farklılıklar gösteren ülkeler, piyasalarda bozulmalar ve gıda güvenliğinin bozulmasıyla karşı karşıya kaldı.

Raporda, en etkili önlemlerin temel mallara geçici vergi muafiyetleri, enflasyona göre ayarlanan sosyal koruma programları (nakit veya ayni transferler gibi) ve tarım, lojistik, araştırma ve geliştirme, depolama ve ulaşım altyapısına yapılan uzun vadeli yatırımlar olduğu ortaya konuyor.

2030'a beş yıl kaldı

Son olarak, sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşmak için sadece beş yıl kaldığını belirten Laborde, raporun önümüzdeki dönem için sekiz ana öncelik belirlediğini ifade etti. Laborde, açlık ve gıda güvensizliğinden en çok etkilenenler için bu öncelikleri şöyle sıraladı: Zayıf nüfus gruplarını korumak, sosyal koruma sistemlerini güçlendirmek, mali ve parasal politikaları uyumlaştırmak, esnek gıda ve tarım sistemlerine yatırım yapmak, verileri ve pazar şeffaflığını iyileştirmek, piyasayı bozan politikalardan kaçınmak, stratejik gıda rezervlerini korumak ve yapısal eşitsizlikleri gidermek.