Sisi: Kahire, Mısır-Irak-Ürdün zirvesinde yeni bir aşamayı sabırsızlıkla bekliyor

Irak Başbakanı Mustafa el-Kazımi, Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es Sisi, Iraklı mevkidaşı Berhem Salih ve Ürdün Kralı 2. Abdullah. (AFP)
Irak Başbakanı Mustafa el-Kazımi, Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es Sisi, Iraklı mevkidaşı Berhem Salih ve Ürdün Kralı 2. Abdullah. (AFP)
TT

Sisi: Kahire, Mısır-Irak-Ürdün zirvesinde yeni bir aşamayı sabırsızlıkla bekliyor

Irak Başbakanı Mustafa el-Kazımi, Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es Sisi, Iraklı mevkidaşı Berhem Salih ve Ürdün Kralı 2. Abdullah. (AFP)
Irak Başbakanı Mustafa el-Kazımi, Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es Sisi, Iraklı mevkidaşı Berhem Salih ve Ürdün Kralı 2. Abdullah. (AFP)

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi dün (Pazar) yaptığı açıklamada, ülkesinin üçlü Mısır-Irak-Ürdün zirvesi çerçevesinde yeni bir işbirliği aşamasını başlatmayı ve ortak Arap eylemini güçlendirmeyi amaçlayan genişletilmiş stratejik ortaklık için birlikte hareket etmeyi sabırsızlıkla beklediğini söyledi. Bu durumun, üç ülkenin karşı karşıya olduğu ortak zorluklar ışığında, sürdürülebilir bir ekonomik entegrasyon ve stratejik işbirliği çerçevesi içinde geldiği belirtildi.
Söz konusu gelişme, Mısır Cumhurbaşkanı’nın Iraklı mevkidaşı Berhem Salih, Ürdün Kralı 2. Abdullah ve Irak Başbakanı Mustafa el-Kazimi ile Pazar günü Bağdat’ta katıldığı dörtlü zirve sırasında yaşandı.
Irak Cumhurbaşkanı, Sisi tarafından Mısır’dan Irak’a 30 yıl sonra devlet başkanı düzeyinde gerçekleştirilen ilk ziyaretten duyduğu gururu ifade etti. İki kardeş ülkeyi bir araya getiren bağların derinliğine ve ülkesinin Mısır ile işbirliğini stratejik ortaklık düzeyine çıkarma noktasındaki istekliliğine işaret etti. Bu durumun iki kardeş ülkenin çıkarlarına olacağına değinen Cumhurbaşkanı, Mısır’ın bölgesel ve uluslararası açıdan hayati önemi ışığında, bölgesel güvenlik ve istikrarın korunması ve bölgede dengenin yeniden sağlanması için söz konusu durumun bir mihenk taşı olduğunu vurguladı.
DPA’nın aktardığına göre, Irak Cumhurbaşkanı, Mısır’ın iki ülkedeki ilgili kurumlar arasında iletişim ve koordinasyon sağlayarak terörizm ve aşırıcılıkla mücadelede bitmek bilmek çabalarının yanı sıra, ülkesinin, mevcut çabalar çerçevesinde Irak’ı yeniden inşa etme noktasında kalkınma projeleri ve kapsamlı ekonomik reformların uygulanması konusunda, Mısır’ın deneyimlerinden yararlanma arzusunu dile getirdi.
Mısır, Irak ve Ürdün arasındaki üçlü işbirliği mekanizması çerçevesinde çeşitli işbirliği yollarındaki gelişmelerin görüşüldüğü toplantıda, Mısır Cumhurbaşkanlığı resmi sözcüsü, vizyon ve eylemleri birleştirme, ortak Arap eylemini destekleme ve Arap ulusal güvenliğini koruma noktasında gerekli çabayı göstermek amacıyla karşılıklı çıkarları ilgilendiren tüm konular ve dosyalar üzerinde koordinasyon ve istişarelerin sürdürülmesi çerçevesinde mutabık kalındığını bildirdi.
Mısır Cumhurbaşkanı, Bağdat’taki üçlü zirvenin oturum aralarında Ürdün Kralı ile yaptığı görüşmede Ürdün’ün güvenliğinin Mısır ulusal güvenliğinin ayrılmaz bir parçası olduğunu belirtti.
Mısır Cumhurbaşkanlığı resmi sözcüsü, iki ülkenin resmi ve halk düzeyinde sahip olduğu güçlü tarihi ve kardeşlik bağları ışığında, Sisi’nin, Ürdün Kralı ile sürekli istişare ve koordinasyon konusundaki istekliliğini vurguladığını belirtti. Sisi’nin iki ülke arasındaki mevcut koordinasyonu çeşitli düzeylerde sürdürme arzusunu dile getirdiğini de aktardı.
Sözcü Cumhurbaşkanı Sisi’nin Ürdün Krallığı ve liderliğine olan tam desteğini vurguladığını ifade etti. Sözcünün aktardığına göre Sisi, Ürdün güvenliğinin Mısır ulusal güvenliğinin ayrılmaz bir parçası olduğunu belirterek, Mısır’ın Kral Abdullah liderliğindeki kalkınma sürecine verdiği desteği vurguladı. Sisi, Kahire’nin Krallığın güvenliğini ve istikrarını onu zayıflatma girişimlerine karşı korumak için alınan tüm önlem ve çabalarda desteklediğini belirtti.
Öte yandan Ürdün Kralı ülkesinin, Mısır ile çeşitli konularda koordinasyon ve yoğun istişareleri derinleştirme noktasındaki istekliliğini vurguladı. Ürdün Kralı ülkesinin, Arap milletinin yaşadığı ortak zorluklarla mücadeleye katkıda bulunan Mısır’ın bölgedeki rolünün öneminin yanı sıra, iki kardeş ülke ve halklarının ortak çıkarları, istikrar ve refahları üzerindeki önemli etkisi ve ikili işbirliği yollarının geliştirilmesi konusundaki istekliliğine de işaret etti.
Görüşmede, Ortadoğu’daki barış sürecindeki gelişmeler ile özellikle Gazze Şeridi’ndeki son olayların ardından iki ülke arasındaki mevcut koordinasyon ele alındı. Ürdün Kralı, Mısır’ın Gazze Şeridi’ni yeniden inşa etme girişiminin yanı sıra, İsrailliler ve Filistinliler arasında ateşkesin sağlanması çabalarına övgüde bulundu.
Taraflar, barış süreci ve müzakereleri yeniden başlatmak amacıyla, Filistin meselesini uluslararası meşruiyet kararlarına dayalı bir şekilde çözmek için uluslararası çabaları yoğunlaştırmanın ve bu çerçevede çalışmanın önemini vurguladı.



Sudan: Minawi, Hamideti ve Hamduk ile müzakereye hazır olduğunu açıkladı

Darfur Bölgesi Valisi ve Sudan Kurtuluş Hareketi lideri Mini Arko Minawi (AFP)
Darfur Bölgesi Valisi ve Sudan Kurtuluş Hareketi lideri Mini Arko Minawi (AFP)
TT

Sudan: Minawi, Hamideti ve Hamduk ile müzakereye hazır olduğunu açıkladı

Darfur Bölgesi Valisi ve Sudan Kurtuluş Hareketi lideri Mini Arko Minawi (AFP)
Darfur Bölgesi Valisi ve Sudan Kurtuluş Hareketi lideri Mini Arko Minawi (AFP)

Darfur Bölgesi Valisi ve Sudan Kurtuluş Hareketi lideri Mini Arko Minawi’nin Hızlı Destek Kuvvetleri’ne (HDK) karşı tutumunda açık düşmanlıktan uzlaşmaya doğru önemli bir değişiklik göze çarptı. Bu yeni tutum, Sudan ordusunun HDK’ye karşı savaşında ana müttefiki olan bu adamın ne istediği konusunda birçok spekülasyon ve tartışmaya yol açtı.

Minawi, ülkenin geçici idari başkenti Port Sudan'da pazartesi gecesi düzenlediği basın toplantısında, Muhammed Hamdan Daklu (Hamideti) liderliğindeki HDK ve Sudan'daki savaşa karşı çıkan Sivil Demokratik İttifak ile iletişim kurmaya karşı olmadığını belirtti. Minawi, “HDK'den olumlu ve makul bir görüş alırsak, onlarla iletişim kurmakta bir sorun görmüyoruz” dedi. Minawi ayrıca, eski Başbakan Abdullah Hamduk'un liderliğindeki Sivil Demokratik İttifak ile de iletişim kurmaya karşı olmadığını ifade etti.

sdf
Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) Komutanı Korgeneral Muhammed Hamdan Daklu (Hamideti) (Arşiv)

Minawi, Darfur bölgesindeki silahlı hareketler ortak gücünü oluşturan en büyük silahlı gruplardan biri olan Sudan Kurtuluş Hareketi’nin lideri. Bu grup, bir yıldan fazla bir süredir ordunun saflarında HDK’ye karşı savaşıyor. Sudan ordusunun yanında savaşan ortak gücün sayısı 5 binden fazla savaşçı olarak tahmin ediliyor ve bunların çoğu Minawi liderliğindeki Sudan Kurtuluş Hareketi ve Maliye Bakanı Cibril İbrahim liderliğindeki Adalet ve Eşitlik Hareketi güçlerinden oluşuyor.

Uzlaşma mı barış mı?

Minawi'nin önceki konuşmalarından farklı olarak uzlaşma ve barışa yakın bir dil kullandığı konuşmasının zamanlaması, HDK’nin Kuzey Darfur'un başkenti el-Faşir'e uyguladığı boğucu abluka ve buranın ortak güç için askeri ve sosyal açıdan önemli bir merkez olması nedeniyle oluşan büyük baskıdan ayrı düşünülemez. Bu şehrin düşmesi, Port Sudan'daki mevcut iktidar merkezindeki varlığının dengesini bozabilir.

suı
Eski Başbakan Abdullah Hamduk (Reuters)

Minawi, Sudan ordusu ve ona destek veren güçleri, tüm güçlerin, kendisi tarafından yönetilen ortak güç de dahil olmak üzere, başkent Hartum ve ülkenin ortasındaki el-Cezire eyaletinden HDK’yi püskürtmek için harekete geçtikten sonra el-Faşir'deki kuşatmayı kaldırmamakla eleştirdi. El-Faşir'in bir yıldan fazla süredir kuşatma altında olduğunu, kadınlar ve çocukların silaha sarıldığını, şu ana kadar direndiğini, ancak ‘devletin kendisinin dahi büyük bir kayıtsızlık içinde olduğunu’ söyledi. Bu, Sudan ordusu ve onun saflarında savaşan güçlere açık bir göndermeydi.

Öte yandan Minawi, Güney Darfur eyaletinin başkenti Nyala'da HDK liderliğindeki paralel hükümetin ilanını eleştirdi. Minawi, “Bunu, ülkenin işlerine açıkça müdahale eden ciddi bir tehdit olarak nitelendirmekten başka bir şey yapamayız. Ülkenin bölünmesine yol açacak veya Sudan'ın egemenliğini ve topraklarını ihlal edecek her türlü adımı reddediyoruz” ifadelerini kullandı.

Endişe ve memnuniyet

Daha önce ortak güç olarak bilinen silahlı hareketler, Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan üzerinde, yeni hükümette tam paylarını almak için baskı uygulamışlardı. Bu hareketler, HDK’ye karşı askeri alanda aktif olarak yer aldıkları ve bazı liderlerini dolaylı olarak isyan veya HDK’ye katılmakla tehdit ettikleri için bu baskıyı uygulamışlardı.

cd
Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan (AFP)

Bazıları Darfur Bölgesi Valisi’nin söyleminde büyük bir değişiklik olduğunu düşünerek bunu savaşı durdurmak için atılmış bir siyasi adım olarak nitelendirirken, valinin sözleri Sudan hükümeti destekçileri arasında öfke dalgası yarattı ve hükümete yakın sosyal medya hesapları valiyi hedef alan saldırılara yöneldi. Bazıları valinin HDK’ye katılacağından endişe duyduklarını belirtti.

Darfur Bölgesi Valisi’nin Kasım 2023'te ordu ile HDK arasında savaşın patlak vermesinden 5 ay sonra yaptığı ve HDK liderleriyle iletişimini sürdürdüğünü açıkladığı bir konuşmasının ardından da benzer bir süreç yaşanmıştı.

Sudan Kongre Partisi Genel Başkanı Ömer ed-Dakir ise, ‘ordunun müttefiki olan Sudan Kurtuluş Hareketi liderinin açıklamalarının, Sudan'daki mevcut ulusal krize barışçıl bir siyasi çözüm bulunması bağlamında olumlu bir gelişme’ olduğunu belirterek, “Bunu memnuniyetle karşılıyoruz” dedi.

Ed-Dakir, Facebook sayfasında yaptığı bir paylaşımda, ordu ve HDK liderlerine, ateşkes anlaşması sağlanması amacıyla müzakerelere geri dönmeleri çağrısını yineledi. Ed-Dakir, “Böylece, giderek kötüleşen insani felakete müdahale edilebilecek ve sivilleri korumak için etkili önlemler alınabilecektir” şeklinde konuştu.