عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Fetih, Hamas ile diyaloğu sürdürmekten yana

Fetih Başkan Yardımcısı Alul, hareketin FKÖ gruplarıyla diyalog başlattığını ve diyaloğu Hamas ile de sürdürmeyi umduğunu belirtti

Filistinli bir kadın, İsrail'in Refah'ta bombaladığı evinin enkazında resim çizerken (Reuters)
Filistinli bir kadın, İsrail'in Refah'ta bombaladığı evinin enkazında resim çizerken (Reuters)
    Ramallah / Şarku’l Avsat
TT
TT

Fetih, Hamas ile diyaloğu sürdürmekten yana

Filistinli bir kadın, İsrail'in Refah'ta bombaladığı evinin enkazında resim çizerken (Reuters)
Filistinli bir kadın, İsrail'in Refah'ta bombaladığı evinin enkazında resim çizerken (Reuters)

Fetih Hareketi Başkan Yardımcısı Mahmud el-Alul, hareketin Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) gruplarıyla bir diyalog başlattığını ve diyaloğu Hamas Hareketi ile de sürdürmeyi umduğunu belirtti.
Alul, Filistin devlet televizyonuna yaptığı açıklamada, Fetih Hareketi’nin ulusal birliği sağlamak için diyaloglara devam edeceğini ve Filistin'in durumunu iyileştirmek ve başta İsrail işgali olmak üzere zorluklarla mücadele etmek için diyalogun sürdürüleceğini belirterek, “Pusulayı saptıran herhangi bir iç çatışmayı hoş karşılamıyoruz” dedi. 
Alul ayrıca, özellikle Hamas ile diyaloğa ilişkin yaptığı açıklamada, "Hamas'la diyalog içindeyiz. Biraz sekteye uğramış olabilir ama görüşmeleri yeniden canlandırmayı umuyoruz" dedi FKÖ’nün alternatifinin olmayacağını vurgulayan Alul, bunun aksini düşünenin yanıldığını ve başarısız olacağını ifade etti.
Fetih'in başlattığı diyalog süreci, Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas'ın bir ulusal birlik anlaşmasına varmak amacıyla Hamas ve İslami Cihad da dahil olmak üzere Filistinli gruplarla iletişim kurmak için komiteler oluşturmaya karar verdiği Fetih Hareketi Devrim Konseyi toplantısından yaklaşık bir hafta sonra geldi. Abbas toplantıda, Fetih ve Hamas hareketlerini, FKÖ gruplarını ve İslami Cihad hareketini derhal 24 saat ciddi bir diyaloğa katılmaya, bölünmeyi sona erdirmeye ve halkın ve ulusal davalarının karşı karşıya olduğu zorluklar ve tehlikelerle mücadele etmek için her düzeyde ulusal ortaklık kurmaya çağırdı. 
Fetih'in hamlesi, Kahire'de yapılan FKÖ, hükümet ve Gazze'nin yeniden inşası konusunu da içeren neredeyse tüm alanlardaki anlaşmazlıkların gündeme geldiği son görüşmelerin başarısız olmasının ardından geldi. Filistin’deki bazı yerel raporlar, eski Filistin Başbakanı Selam Feyyad'ın Gazze’de, görevi Gazze’yi yeniden inşa etmek olacak yeni bir hükümet kurma konusunu ele eldığını bildirdi. Raporlar, Feyyad'ın Gazze'ye gitmeden önce Abbas ile görüştüğünü ve Gazze Şeridi'ni yeniden inşa etmek ve yeni seçimlere hazırlanmak için yeniden başbakan olma olasılığını tartıştığını aktardı.
Fetih, Hamas veya Feyyad söz konusu raporlar hakkında yorumda bulunmadı. Ancak Filistinli kaynaklar Şarku'l Avsat'a yaptıkları açıklamada, Hamas'ın Fetih'in ulusal birlik hükümeti kurma önerisine ilk etapta yanıt vermediğini ve ilk olarak FKÖ’yü yeniden yapılandırmaya başlamak istediğini söyledi. Aynı zamanda, geçen Mayıs'ta yapılması planlanan, ancak İsrail’in Kudüs'te yapılmasını engellemesinin ardından Abbas tarafından iptal edilen seçimler için yeni bir tarih belirleme konusunda anlaşma sağlanmasını hedefliyor.
Bu anlaşmazlıklar, Mısır'ın Filistin ulusal diyaloglarını iptal etmek zorunda kaldığı Kahire'deki Fetih ile Hamas arasında yapılan keşif görüşmelerinde ön plana çıktı.
Hamas, Abbas'ın seçimler için başka bir kararname çıkarması konusunda ısrar ediyor. Aynı zamanda Filistin Kurtuluş Örgütü'nü yeniden dizayn istiyor. Ancak Fetih Hareketi, Filistin kurumlarını birleştirmek ve şu anda en acil konu olarak gördüğü Gazze’nin yeniden inşası üzerinde çalışmak için bir an önce ulusal birlik hükümeti kurmak istiyor. Fetih ve Hamas arasında Gazze’nin yeniden inşası, sürecin nasıl işleyeceği ve bundan sorumlu taraf konusunda da anlaşmazlıklar yaşanıyor.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Gazze ateşkesi: Durmuş anlaşma Doha turunun sonucunu bekliyor

Filistinli bir kız çocuğu Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki Nuseyrat Mülteci Kampı’nda yıkılmış bir caminin minaresinin yanında bisiklete biniyor. (AFP)
Filistinli bir kız çocuğu Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki Nuseyrat Mülteci Kampı’nda yıkılmış bir caminin minaresinin yanında bisiklete biniyor. (AFP)
TT
TT

Gazze ateşkesi: Durmuş anlaşma Doha turunun sonucunu bekliyor

Filistinli bir kız çocuğu Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki Nuseyrat Mülteci Kampı’nda yıkılmış bir caminin minaresinin yanında bisiklete biniyor. (AFP)
Filistinli bir kız çocuğu Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki Nuseyrat Mülteci Kampı’nda yıkılmış bir caminin minaresinin yanında bisiklete biniyor. (AFP)

Gazze Şeridi'ndeki ateşkesi istikrara kavuşturma ve yürürlükte olan ateşkes anlaşması üzerinde mart ayının başından bu yana devam eden çıkmazı çözme çabalarının yeni turu, krizin her iki tarafının da birbirlerini bunu engellemekle suçladığı bir ortamda, anlaşmanın ikinci aşamasına geçme veya uzatma seçeneğini çözmeden bugün Katar'da başlayacak.

Şarku’l Avsat'a konuşan uzmanlara göre, özellikle İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun hükümetini etkileyeceğini düşündüğü bu adımı reddetmesi nedeniyle ateşkesin uzatılması ve tıkanan ikinci aşamanın ertelenmesi ihtimalini arttıran gelişmeler, Washington'un Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff'un bölgeye gelişinden bir gün önce gerçekleşti.

Uzmanlar, ABD'li yetkilinin müzakerelere katılımının bu fırsatın başarı şansını arttırmasını bekliyor.

Anlaşmanın ilk aşamasının 8'i ölü 33 esir ve bin 800 Filistinli tutuklunun serbest bırakılmasıyla sona ermesinin ardından Netanyahu'nun ofisinden yapılan açıklamaya göre Hamas, yaklaşık 50 gün süren ve devam eden görüşmelerin ilk gününde esirlerin yarısının sağ ve ölü olarak serbest bırakılmasını içeren Witkoff çerçeve planını kabul etmeyi reddederken İsrail bunu kabul etti.

Amerikan Axios internet sitesine göre Witkoff'un, İsrail ile Hamas'tan müzakerecilerin dolaylı görüşmelere başlamasının ardından Mısır ve Katar'dan arabuluculara katılarak yeni bir anlaşma sağlamaya çalışmak üzere yarın (salı) Doha'ya gitmesi beklenirken, Netanyahu'nun ofisi dün yaptığı açıklamada, İsrail'in ‘müzakereleri ilerletmek’ üzere Katar'a bir heyet göndereceğini duyurdu.

Axios'a göre ABD Başkanı Donald Trump yönetimi, kalan tüm esirlerin serbest bırakılmasını sağlayacak, ateşkesi Ramazan ve Paskalya'nın ötesine uzatacak ve muhtemelen savaşı sona erdirebilecek uzun vadeli ateşkese yol açacak bir anlaşma arayışında.

Hamas ise dün yaptığı açıklamada, Liderlik Konseyi Başkanı Muhammed İsmail Derviş başkanlığındaki bir heyetin Kahire'de Mısır Genel İstihbarat Servisi Başkanı Tümgeneral Hasan Reşad ile bir araya geldiğini ve iki tarafın ateşkes anlaşmasının uygulanmasını ve çeşitli aşamalarındaki esir değişimini ‘olumlu bir ruhla’ görüştüğünü bildirdi. Heyet, anlaşmanın tüm şartlarına bağlı kalınmasının önemini vurgulayarak, ikinci aşama müzakerelerin derhal başlatılması, sınır kapılarının açılması ve insani yardımların Gazze Şeridi'ne kısıtlama olmaksızın girmesine izin verilmesi çağrısında bulundu.

wefrgty6
İsrail'in Gazze Şeridi'nin orta kesiminde yerlerinden edilmiş insanların barındığı bir bölgeye düzenlediği hava saldırısında yaralanan bir kişiyi taşıyan Filistinliler (Reuters)

El-Ahram Siyasi ve Stratejik Araştırmalar Merkezi'nde İsrail ilişkileri uzmanı olan Dr. Said Ukkaşe'ye göre Witkoff'un katılımı ‘tıkanmış bir anlaşmadan kurtulmak için bir şans taşıyor’. Ukkaşe, Doha turunun her halükârda ilk aşamayı uzatmaya gideceğini, ancak Hamas'ın İsrail'in ağır cezalara çarptırılan bazı Filistinlileri serbest bırakması karşılığında bazı esirlerin serbest bırakılmasını içeren tavizleri kabul edebileceği ikinci bir aşamaya geçmeyeceğini düşünüyor.

Hamas konusunda uzmanlaşmış Filistinli bir siyasi analist olan İbrahim el-Medhun, “İsrail işgali müzakerelerin ikinci aşamasına geçmeye zorlanmış gibi görünüyor, ancak bu yönde ilerlemeyi engelleyen engeller koyuyor. Dolayısıyla Witkoff'un da katılacağı Doha turunun sonuçları bekleniyor” ifadelerini kullandı.

Hamas'ın dün yaptığı açıklamaya göre Doha turu, Kahire'de yapılan ve Hamas'ın ulusal, başkanlık ve yasama olmak üzere her düzeyde genel seçimler yapılana kadar Gazze Şeridi'ni yönetmek üzere bağımsız ulusal figürlerden oluşan bir ‘toplumsal destek komitesi’ kurmayı kabul ettiği görüşmelerin ardından geldi.

İsrael Hayom gazetesi dün siyasi bir kaynağa dayandırdığı haberinde, İsrail tarafından onaylanan Witkoff planının ‘görüşmeler için bir başlangıç noktası olacağını, görüşmelerin olumlu gelişmesi halinde İsrail'in esneklik göstereceğini’ söyledi.

Ukkaşe'nin tahminlerine göre Hamas'ın ‘toplumsal destek komitesini’ onaylaması, özellikle İsrail’in kolaylıkla kabul etmeyeceği ve koşullar koyacağı göz önüne alındığında uygulanacağına dair güvence taşımıyor. Ukkaşe, Kahire ve Doha'nın, anlaşmanın aşamalı olarak uygulanmasına ya da belirli sürelerle uzatılmasına karar verilse bile, özellikle de ‘İsrail'in mevcut engelleri ve Hamas'ın mevcut zayıflığı ışığında hiçbir şey dayatamayacağı’ göz önüne alındığında, nihai bir çözüme ulaşılması ve savaşın ertesi günündeki durum üzerinde anlaşmaya varılması yakın görünmediğinden, anlaşmanın hayatta kalması için çabalarının devam edeceğine işaret etti.

dfrgthy6
Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Beyt Lahiya'da bir binanın enkazı üzerinde dalgalanan Filistin bayrağı (AFP)

Diğer yandan el-Medhun'a göre, ‘ABD ile Hamas arasındaki doğrudan diyalogdan sonra İsrail endişeye kapıldı ve ikinci aşamayı tamamlamak için müzakere etme baskısı hissetti.’ Hamas, toplumsal destek komitesini kurmayı kabul ederek savaşı sona erdirmekle ilgilendiğini, ABD'ye güven vermeye çalıştığını ve Kahire, Doha ve diğer Arap başkentleriyle ilişkilerini güçlendirmeye istekli olduğunu gösterdi.

El-Medhun bu müzakereler için üç olasılık öngörüyor:

Birincisi, İsrail'in yeni tavizler vermeye hazır olmaması ve müzakere masasına oturmak zorunda kalması nedeniyle müzakerelerin başarısızlıkla sonuçlanması.

İkincisi, Gazze Şeridi'nden kısmi çekilme, seyahatlerin kolaylaştırılması, insani yardım protokolünün geliştirilmesi, Gazze Şeridi'ne malzeme girişinin arttırılması ve elektrik, su ve hastane inşaatı gibi hayati projelerin denetlenmesi karşılığında İsrail'in mahkumların yarısını ya da üçte birini serbest bıraktığı kısmi bir anlaşma.

Üçüncü olasılık ise ‘kapsamlı bir anlaşmaya’ varmak.