ABD’nin geri çekilmesini hızlandırmak ve Afganistan’ı kaderine terk etmek…

ABD ve uluslararası güçlerin Afganistan'dan geri çekilme adımının hızlanmasına ve bazı askeri liderlerin sürecin ABD Başkanı Joe Biden'ın geri çekilme için belirlediği 11 Eylül tarihinden önce, birkaç gün içerisinde sona erebileceğine dair güvence vermesine rağmen Washington’ın Afganistan işgaliyle belirlediği hedeflerine ulaşamadığına dair haberler hız kazandı. Afganistan'daki ABD güçlerinin komutanı Orgeneral Scott Miller, Taliban’ın savaş alanında hızlı kazanımlar elde etmesiyle Afganistan’ın iç savaşa girebileceği konusunda uyarıda bulundu. Bloomberg’in haberine göre Taliban’ın bu kazanımları sürebilir. ABD kuvvetlerinin kendisini güvence altına alması için hava korumasını durdurmasıyla Afgan ordusu çöküşe maruz kalabilir.
ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) Sözcüsü John Kirby, ABD askerlerinin Afganistan geri çekilmesiyle teçhizatın korunmasına yardımcı olunabileceğini bildirdi. Konuya ilişkin yayınlanan bir haberde, uluslararası toplumun Afganistan’ın Taliban’ın el Kaide ve DEAŞ gibi yakın ilişkilerini sürdürmesi halinde ülkenin terör örgütleri için cennete dönüşebilme fikrinin engellenmesi gerektiği ve bu örgütlerin iki yıldan kısa bir süre içinde ABD için tehdit oluşturabileceği aktarıldı. Kabil hükümetinin Taliban’ın eline geçmesi veya ülkede iç savaşın başlaması halinde bu süre daha da azalabilir. ABD güçleri Afganistan’da geri çekilmeye devam ederken Biden, Beyaz Saray'daki görüşmesinde Afgan mevkidaşı Eşref Gani'ye insani ve askeri yardım sağlamaya devam etme sözü verdi. Ancak çöküş senaryosunun gerçekleşmeyeceğine dair garanti vermedi.
Biden, Gani’ye 266 milyon dolar insani, 3,3 milyon dolar da güvenlik yardımı sözü verdi. Ancak Biden’e teşekkürlerini ileten Gani, hayallerle yaşayamaz. ABD’nin geri çekilmesi ülkeyi zayıf bir durumda bırakacak. Resmi geri çekilme tamamlandıktan sonra Washington'ın yaşananlara etkisi de azalacak. Biden'ın şu andan itibaren ne olacağı konusunda net olması ve kaçınılmaz hasarı azaltmak için elinden gelenin en iyisini yapması gerekiyor. ABD güçleri olmadan, istihbarat personeli bilgi verdikleri kişilerle doğrudan temasını kaybedecek ve özel harekat kuvvetleri sadece nadir durumlarda baskınlar gerçekleştirebilecek. Komşu ülkelerdeki üslere erişimin ciddi şekilde kısıtlanması ise muhtemel. Diğer yandan, Körfez'den hava görevlerini yürütmek daha uzun sürecek ve bu da uçağın hedef üzerinde harcayabileceği zamanı büyük ölçüde azaltacak. Bu durumda akıllara gelen tek soru bu tür kısıtlamalar altında ABD'nin hayati çıkarlarını nasıl koruyabileceğidir. Üst düzey bir ABD liderinin daha önce belirttiği gibi; bu muhtemelen hedefleri El Kaide ve DEAŞ gibi küresel olarak tehdit eden varlıklarla sınırlamak anlamına geliyor. ABD geri çekilmeyle bu tür gruplar üzerinde sürekli baskı kurma yeteneğine sahip olmayacak.
Bu bağlamda Afganistan'ın, ABD’nin geri çekilme kararının bölgesel oyunculara “ateş topu” atacağını ve birçok oyuncunun varlığında terör meselesinin yerel ve bölgesel bir sorun haline getireceği konusunda bir anlayış var. ABD’nin geri çekilmesiyle oluşacak boşluk için Pakistan, İran, Rusya, Çin ve Hindistan hazırlık yapıyor. Bloomberg’in haberinde bu ülkelerin, ABD ile farklılıkları ne olursa olsun Afganistan'dan kaynaklanan saldırılara karşı savunmasız olduklarına dikkat çekildi. ABD güçleri bölgeden çıktıktan sonra hedeflenen terörle mücadele çabalarını desteklemek için daha iyi hazırlık yapmak gerekiyor. Eğer ABD ve müttefiklerinin önceliği terör saldırılarından kaçınmaksa bahsi geçen ülkelerle resmi bir istihbarat paylaşımı gerekli. ABD halihazırda Afgan ordusunun yeteneklerini artırmasına yatırım yapmalı ve radikallerle mücadele için yerel güçlü insanlar ile etnik grupların liderleriyle ilişkilerini derinleştirmeli. Bloomberg haberinde, ABD'nin bu ülkelere, duraklatılmış Afganistan içi barış sürecini canlandırmak amacıyla Taliban da dahil olmak üzere Afgan vekilleri üzerindeki etkilerini kullanmaları konusunda baskı yapması gerektiğini kaydedildi. ABD ve NATO güçleri daha yalın ve sürdürülebilir bir ordu oluşturmak için reformlar için baskı yaparken aynı zamanda Afgan güçlerini ülke dışında da eğitmeli. En önemli konu ise Afgan hükümetinin hava gücünü korumak için ilgili şirketlere ödeme yapmasına yardım etmeli.
Haber, ABD'nin çekilme sürecini hızlandırma kararının Afganistan'daki hükümet, ordu ve toplumun tüm birimlerinde korkunun ve şüphenin yayılmasına yol açtı. Daha fazla kafa karışıklığının yalnızca Taliban’ın hızlı zaferler elde etme riskini artıracağı belirtilen haberde, Afganistan'ı kaderine terk etmenin ve müttefiklerini yalnız bırakmanın korkunç bir ihanet olacağı vurgulandı.

Ateşkes müzakerelerinde yer alan Filistinli kaynaklar, İsrail ile Hamas arasında askıya alınan esir takası krizinin çözümü için arabulucular ve gruplar arasındaki temaslarda ilerleme kaydedildiğini açıkladı.

Müzakerelere dolaylı olarak dahil olan Filistinli gruplardan kaynaklar Şarku’l Avsat'a yaptıkları açıklamada, ‘cumartesi günü serbest bırakılması gereken Filistinli mahkumların serbest bırakılması karşılığında iki İsrailli esirin cenazesinin teslim edilmesine yol açabilecek temasların önümüzdeki saatlerde gerçekleşebileceğini’ söyledi.

Hamas dün (Pazar) İsrail'i, Başbakan Binyamin Netanyahu'nun İsrailli esirlerin teslimi sırasında ‘aşağılayıcı törenler’ olarak nitelendirdiği esir teslim törenleri sona erene kadar yeni bir grup Filistinli tutuklunun serbest bırakılmasını ertelemesinin ardından Gazze Şeridi'ndeki ateşkes anlaşmasını ‘ciddi tehlikeye’ atmakla suçladı.

Aralarında müebbet hapis cezasına çarptırılmış 50 kişinin de bulunduğu 602 Filistinli tutuklunun geçtiğimiz cumartesi günü serbest bırakılması planlanıyordu, ancak Netanyahu serbest bırakma işlemini erteleme kararı aldı.

xscdfvgt — *Kasım 2023'te Filistinli mahkumların serbest bırakılması öncesinde Ofer Askeri Cezaevi’ne gelen bir Kızılhaç otobüsü (EPA)*

Kaynaklar, ‘serbest bırakılacak Filistinli mahkûm sayısının artırılarak sürecin tamamlanması için temasların sürdüğünü, müzakerelerin iyi gitmesi halinde bugün teslim edilecek iki cenaze karşılığında sayının artabileceğini’ açıkladı.

Arabulucuların Hamas'a iki cenazenin teslim edilmesi ve Filistinli tutukluların serbest bırakılması sürecini hızlandırması için baskı yaptığını belirten kaynaklar, temasların bugün başarısız olması halinde operasyonun önümüzdeki iki gün içinde her an gerçekleşebileceğini kaydetti.

Kaynaklar, bu konuda anlaşmaya varılması halinde Hamas'ın cenazeleri tören yapmadan teslim edeceğini belirtti.

İsrail medyası, İsrail'in bugün erken saatlerde arabuluculara, Hamas'ın bu hafta teslim etmesi gereken dört cenazeyi bugün teslim etmesi halinde, önceki gün serbest bırakmayı planladığı 602 mahkûmu serbest bırakmaya hazır olduğunu bildirdiğini yazdı.

Şarku’l Avsat’ın Yedioth Aharonoth'tan aktardığına göre İsrailli bir yetkili, “İsrail, Hamas'tan Bibas ailesi ve Oded Lifshitz'in cenazelerinin tesliminde olduğu gibi tabutların göründüğü bir tören düzenlememesini talep etti” dedi.

Hamas 10 Şubat'ta, ‘İsrail'in ateşkes anlaşmasını ihlal etmeye devam etmesi’ nedeniyle İsrailli esirlerin serbest bırakılmasının ‘ikinci bir emre kadar’ askıya alındığını duyurmuş, ardından araya giren arabulucular, Gazze Şeridi’ne yardımların arttırılması ve 19 Ocak'ta her aşaması 42 gün süren üç aşamalı olarak imzalanan anlaşmanın devam ettirilmesi konusunda mutabakata vardıklarını açıklamıştı.

ABD’nin geri çekilmesini hızlandırmak ve Afganistan’ı kaderine terk etmek…