Dinozorların sayısı, ölümcül göktaşından önce küresel soğuma nedeniyle düşüşe geçmiş

Göktaşı çarpmasından sadece kuş benzeri dinozorlar kurtulmuş ve onlar da bugün gördüğümüz kuşlara dönüşmüştü. (Unsplash)
Göktaşı çarpmasından sadece kuş benzeri dinozorlar kurtulmuş ve onlar da bugün gördüğümüz kuşlara dönüşmüştü. (Unsplash)
TT

Dinozorların sayısı, ölümcül göktaşından önce küresel soğuma nedeniyle düşüşe geçmiş

Göktaşı çarpmasından sadece kuş benzeri dinozorlar kurtulmuş ve onlar da bugün gördüğümüz kuşlara dönüşmüştü. (Unsplash)
Göktaşı çarpmasından sadece kuş benzeri dinozorlar kurtulmuş ve onlar da bugün gördüğümüz kuşlara dönüşmüştü. (Unsplash)

Bilim insanları 66 milyon yıl önce dinozorların sonunu getiren göktaşının öncesinde Dünya’da neler yaşandığını araştırdı. Bulgular, dinozorların sayısının göktaşından önce zaten düşmekte olduğunu ortaya koydu.
Araştırmaya göre dinozorların nüfusu, bugünkü Meksika’ya düşen ölümcül göktaşından yaklaşık 10 milyon yıl önce azalmaya başlamıştı. Bu durum, göktaşından sonra dinozorların iyileşmesini ve toparlanmasını engellemiş olabilir.
Göktaşı, yaklaşık 200 kilometre genişliğindeki Chicxulub isimli çarpma kraterini yaratmış ve iklimi değiştiren gazların atmosfere salınmasına neden olmuştu. Bu etkiler, sonuçta gezegendeki canlıların dörtte üçünü öldürmüştü.
Yeni araştırmanın ardındaki bilim insanları, 6 dinozor ailesindeki tür çeşitliliğini ve yok olma oranlarını değerlendirdi. Araştırmada 247 dinozor türüne ait olduğu belirlenen bin 600 dinozor fosili incelendi.
Çalışmanın baş yazarı Fabien Condamine, "150 ila 66 milyon yıl öncesini kapsayan tüm Kretase Devri’ndeki en yaygın 6 dinozor ailesini inceledik ve hepsinin başta evrimleştiğini, geliştiğini ve açıkça başarılı olduklarını gördük" dedi.
Fransa'daki Montpellier Evrimsel Bilimler Enstitüsü'nden Condamine, "Sonra, yani bundan 76 milyon yıl önce ani bir gerileme gösterdiler" diye devam etti:
"Yok olma oranları artmış, yeni türlerin ortaya çıkma oranı da düşmüştü."
Hakemli bilimsel dergi Nature Communications’ta yayımlanan araştırmanın yazarlarına göre bu durum, göktaşının etkileri nedeniyle soğuyan iklimin uçmayan dinozorları yok etmesine yardımcı oldu.
Araştırmacılar ayrıca, hadrosaur gibi başarılı dinozor ailelerinin diğer otoburları geride bırakmış olabileceğini düşünüyor. Bu da dinozor çeşitliliğinde düşüşe yol açabilir.
Araştırmanın ortak yazarı, Bristol Üniversitesi Yer Bilimleri Fakültesi’nden Prof. Mike Benton, "Analizlerde dinozor nüfusundaki düşüşünün olası nedenlerini araştırdık. İki ana faktör olduğu ortaya çıktı" diye konuştu.
"İlki genel iklimin soğumaya başlamasıydı. Bu, muhtemelen sıcak havalara dayanıklı dinozorlar için hayatı zorlaştırdı. Ardından, otoburların kaybı ekosistemlerini kararsız, nesillerini de tükenmeye eğilimli hale getirdi."
Benton ayrıca, "daha uzun ömürlü dinozor türlerinin neslinin tükenmeye daha yatkın olduğunu" ve "Dünya'daki yeni koşullara uyum sağlayamadıklarını" ifade etti.
Independent Türkçe, CNN International, CNET



NASA'nın Artemis görevi gecikirken, Çin, Ay hedefine ilerliyor

Fotoğraf: NASA
Fotoğraf: NASA
TT

NASA'nın Artemis görevi gecikirken, Çin, Ay hedefine ilerliyor

Fotoğraf: NASA
Fotoğraf: NASA

Çin'in uzay ajansı, geçen hafta Ay'a iniş yapan uzay aracı denemesini erken gerçekleştirmesinin ardından yaptığı açıklamada, ülkenin 2030'a kadar Ay'a ayak basma planlarının testlerin programa uygun ilerlemesiyle yolunda gittiğini söyledi.

Asya devinin Ay'a astronot indirme takvimi, NASA'nın 2027'ye kadar ertelenen Artemis II mürettebatlı görevinin takviminin hâlâ gerisinde.

SCMP'nin haberine göre Çin uzay ajansı geçen hafta Mengzhou yeni nesil yeniden kullanılabilir uzay aracı prototipinin ve Lanyue ay yüzeyine iniş aracının başarılı bir şekilde denendiğini duyurdu ve bunların geliştirilmesinin "sorunsuz ilerlediğini" ekledi.

Uzay ajansı ilerleyen aylarda ülkenin üç aşamalı süper ağır roketi Uzun Yürüyüş 10'un yanı sıra Mengzhou uzay aracının da güvenlik ve güvenilirliğini test etmeyi planlıyor.

dcfgthy
Ay'a iniş aracı (CNSA)

Mengzhou'da iki modül var. Biri Dünya'ya dönecek, diğeriyse uzaydayken yaklaşık 6 astronottan oluşan mürettebata itiş gücü, güç ve yaşam desteği sağlayacak bir harcanabilir modül.

Çin İnsanlı Uzay Programı Ajansı (CMSA) Müdür Yardımcısı Lin Xiqiang, "Uzun Yürüyüş 10 ve Mengzhou uzay araçları planlandığı gibi prototip geliştirme ve test çalışmalarını yürütüyor" dedi.

Diğer yer testlerinde de uzay aracının fırlatma arızası durumunda mürettebatı güvenli bir yere götürmek için geliştirilen acil kaçış sistemleri değerlendirilecek.

Daha önceki raporlarda uzay ajansı, uzay aracının 2027-2028 civarında mürettebatlı uçuş kabiliyetine ulaşmasını beklediğini söylemişti.

CMSA Müdür Yardımcısı, "İnsanları planlandığı gibi Ay'a fırlatmak için sağlam bir temel oluşturmak üzere tüm testlerin başarıyla tamamlanmasını sağlamak adına çaba göstereceğiz" dedi.

Öte yandan NASA'nın Ay yüzeyine yönelik Artemis III mürettebatlı görevi bir dizi gecikmeyle karşı karşıya.

Hem Çin hem de Amerikan görevleri, üs kurmak için kritik bir kaynak olan su-buz açısından zengin olduğu düşünülen Ay'ın güney kutbuna yakın bir yere iniş yapmayı hedefliyor.

NASA aralık ayında, Orion uzay aracının ısı kalkanında sorunlar keşfedilmesinin ardından Ay'a ayak basma görevinin 2027 ortalarına erteleneceğini duyurmuştu.

Yapılan kapsamlı testler, uzay aracının ısı kalkanındaki malzemenin beklenenden farklı aşındığını ortaya koymuştu.

Orion, Dünya atmosferinden geçerken ısı kalkanının, yaklaşık 2 bin 760 santigrat derece sıcaklığa karşı mürettebata termal koruma sağlaması gerekiyordu.

Amerikan uzay ajansı, uzay aracının mürettebatı güvende tutabilmesini sağlamak için Orion'un yörüngesindeki değişiklikleri ve ısı kalkanındaki geliştirmeleri test ediyor.

NASA'nın Keşif Sistemleri Geliştirme Misyon Müdürlüğü'nden sorumlu yönetici yardımcısı Catherine Koerner, "Görev planlarımızda yapılan güncellemeler, Ay'daki hedeflerimize güvenli bir şekilde ulaşabilmemizi ve mürettebatlı Mars görevleri için gereken teknolojileri ve kabiliyetleri geliştirebilmemizi sağlama yolunda olumlu bir adım" dedi.

Independent Türkçe