NASA'dan çarpıcı görüntüler: Güneş'te son yılların en büyük patlaması meydana geldi

Yıldızın sağ üst kolundan çıkan alev topu görüntülendi. (NASA)
Yıldızın sağ üst kolundan çıkan alev topu görüntülendi. (NASA)
TT

NASA'dan çarpıcı görüntüler: Güneş'te son yılların en büyük patlaması meydana geldi

Yıldızın sağ üst kolundan çıkan alev topu görüntülendi. (NASA)
Yıldızın sağ üst kolundan çıkan alev topu görüntülendi. (NASA)

Güneş'te 2017'den bu yana görülen en büyük patlamanın meydana geldiği bildirildi.
3 Temmuz Cumartesi günü Türkiye saatiyle 17:29'da meydana gelen patlamanın kaynağı, AR2838 adlı bir Güneş lekesi olarak belirlendi.
ABD Uzay Hava Tahmin Merkezi, patlamayı güçlü bir "X1 sınıfı Güneş olayı" diye sınıflandırdı. Patlamanın Dünya'da radyo iletişiminde kısa süreli bir kesintiye de neden olduğu aktarıldı.
NASA'nın Güneş Dinamikleri Gözlemevi'nde (Solar Dynamics Observatory) söz konusu patlamanın görüntüleri de kaydedildi. Hazırlanan videoda yıldızın sağ üst kolundan çıkan alev topu çarpıcı biçimde görülüyor.
Bu gözlemevi, aslında 2010'da fırlatılan bir uzay aracı. NASA araştırmacıları bu görev sayesinde Güneş'i daha yakından gözlemliyor.

X sınıfı patlamaların, Güneş üzerindeki en güçlü patlama türü olduğu biliniyor. Bu patlamayla uzaya saçılan plazma doğrudan Dünya'ya doğru hareket ettiğinde uzaydaki astronotları ve uyduları tehlikeye atabiliyor. Ayrıca Dünya'daki elektrik şebekelerinde arızaya neden olabiliyor.
Daha ılımlı M sınıfı patlamalarsa göz kamaştırıcı görüntüleriyle ilgi çeken kutup ışıklarını güçlendiriyor.
Bilim insanları Güneş'te meydana gelen patlamaları 4 sınıfa ayırıyor: En düşük seviyedeki A sınıfı patlamaları B, C, M tipi patlamalar ve nihayetinde en büyük patlama olan X sınıfı takip ediyor.
Cumartesi günkü patlamanın fitilini ateşleyen Güneş lekesi AR2838, yıldız üzerindeki yeni bir aktif bölge.
Uzay Hava Tahmin Merkezi yetkililerine göre bu Güneş lekesi, yıldız üzerinde bir gecede ortaya çıktı.
Lekenin yine 3 Temmuz'da M sınıfı bir patlamaya da sahne olduğu belirtiliyor.
Independent Türkçe, Space, ABD Uzay Hava Tahmin Merkezi



500 yıl yaşayan köpekbalığının DNA dizilimi çıkarıldı

Grönland köpekbalıkları yaklaşık 150 yaşında cinsel olgunluğa erişiyor (Reuters)
Grönland köpekbalıkları yaklaşık 150 yaşında cinsel olgunluğa erişiyor (Reuters)
TT

500 yıl yaşayan köpekbalığının DNA dizilimi çıkarıldı

Grönland köpekbalıkları yaklaşık 150 yaşında cinsel olgunluğa erişiyor (Reuters)
Grönland köpekbalıkları yaklaşık 150 yaşında cinsel olgunluğa erişiyor (Reuters)

Bilinen en uzun ömürlü omurgalı olan Grönland köpekbalığının nasıl hayatta kaldığına dair yeni bulgular edinildi. 

Bilim insanları, ortalama yaşam süresi 270'le 500 yıl arasında değişen bu köpekbalığının genomunu analiz ederek DNA onarım mekanizmalarını inceledi. 

Araştırmacıların, henüz hakem onayından geçmeyen makalesinde, Grönland köpekbalığının gen diziliminin yüzde 92'sinin çıkarıldığı belirtiliyor. 

Bilim insanları, balığın yaklaşık 6,5 milyar adet DNA yapı taşı barındırdığını ifade ediyor. Bu, şimdiye dek DNA dizilimi yapılan köpekbalıkları arasında görülen en yüksek rakam. Ayrıca insanlardakinin de yaklaşık iki katına denk geliyor. 

Almanya'daki Bochum Ruhr Üniversitesi'nden Arne Sahm, bunun hiç tahmin etmedikleri bir sonuç olduğunu söylüyor. 

Diğer yandan incelemelerde Grönland köpekbalığında çok sayıda "sıçrayan gen" olduğu da tespit edildi. Bunlar, diğer genlerin normal işleyişini bozarak gelişimsel rahatsızlıklara yol açabiliyor. 

Bilim insanları, zararlı genlere rağmen Grönland köpekbalığının bu kadar uzun süre yaşayabilmesinin şaşırtıcı olduğunu belirtiyor. 

Araştırmacılara göre köpekbalığı, sıçrayan genlerin zararlı etkilerini azaltmak için farklı bir DNA onarım mekanizması oluşturdu. 

İncelemelerde, sadece Grönland köpekbalığında bulunan ve DNA onarımında rol oynayan 81 gen tespit edildi. Bunların, sıçrayan genlerin çoğalmasını engellemek için onları taklit ederek kendilerini daha hızlı kopyalayabildiği belirtiliyor. 

Araştırmanın başyazarı Sahm şunları söylüyor: 

Sıçrayan genlerin zararlı etkisi ortadan kaldırıldığı gibi, belki de tersine çevriliyor.

Grönland köpekbalığındaki bu genlerin çoğalma yeteneğinin farklı evrimleştiğine, bu sayede balığın çok daha uzun yaşayabildiğine dikkat çekiliyor. Bilim insanları, araştırmayı geliştirerek ileride insan ömrünü uzatmak için yeni yöntemler bulmayı hedefliyor.

Independent Türkçe, CNN, New York Times