Filistinliler neden karpuz emojisi etrafında birleşiyor?

Khaled Hourani'nin 2014'te Glasgow'da sergilenen The Colours of the Palestinian Flag (Filistin Bayrağının Renkleri) adlı çalışması (Khaled Hourani)
Khaled Hourani'nin 2014'te Glasgow'da sergilenen The Colours of the Palestinian Flag (Filistin Bayrağının Renkleri) adlı çalışması (Khaled Hourani)
TT

Filistinliler neden karpuz emojisi etrafında birleşiyor?

Khaled Hourani'nin 2014'te Glasgow'da sergilenen The Colours of the Palestinian Flag (Filistin Bayrağının Renkleri) adlı çalışması (Khaled Hourani)
Khaled Hourani'nin 2014'te Glasgow'da sergilenen The Colours of the Palestinian Flag (Filistin Bayrağının Renkleri) adlı çalışması (Khaled Hourani)

Sosyal medya platformlarının ve İsrail'in sansürünü atlatmak isteyen Filistinliler, karpuz emojisinin etrafında birleşiyor.
Siyah, beyaz, yeşil ve kırmızı… Filistin bayrağı, 1967'deki Altı Gün Savaşı'nın ardından Gazze ve Batı Şeria'da yasaklanmıştı. Bu yüzden pek çok tutuklama gerçekleşirken, aktivistler bayrakla aynı renkleri taşıyan karpuza yönelmişti.
Filistin Kurtuluş Örgütü'yle İsrail'in 1993'te imzaladığı Oslo Anlaşması'yla yasak kalksa da bayrağa yönelik baskı sürüyor.
Filistinlilerse bu tarihi karpuz sembolünü sosyal medyaya adapte etti. Zira mayısta İsrail-Hamas arasında yükselen tansiyon sebebiyle dijital ortamda da baskı artmıştı. İsrail'in internetteki denetimini ve sansürünü atlatmak isteyen kullanıcılar, karpuz emojisine yöneldi.
ABD'nin etkili gazetelerinden Washington Post da "geleneğin" dönüşerek çevrimiçi mecralarda devam ettiğini yazdı: Sosyal medya platformlarına güvenmeyen ve İsrail'in internetteki denetiminden korkan Filistinliler, bundan kaçmaya çalışıyor.

Örneğin mayısta Gazze'ye yönelik 11 gün süren ve 66'sı çocuk 250'den fazla Filistinlinin hayatını kaybettiği hava saldırıları sürerken Filistin'le ilgili milyonlarca gönderi Facebook ve Twitter'dan kaldırılmıştı.
Şirketler bunun bir hata olduğunu iddia edip özür dilese de Filistinlilerin öfkesi dinmemişti.
Batı Şeria'daki Ramallah'ta yaşayan ve internette sıkça paylaşılan karpuz görsellerinden birinin sahibi olan Khaled Hourani, sanatın "bazen siyasetin kendisinden daha politik olabileceğini" söyledi.

Sosyal medya analizleri yapan Hayfa merkezli 7amleh'ten Mona Şıtaya da İsrail makamlarının ve sosyal medya platformlarının "Filistinlilerin hikayelerini ve İsrail'in ihlallerini paylaşmayı engellediğini" ifade etti.
Şıtaya, Filistinlilerin sansürü atlatmak için karpuz sembolünün yanı sıra noktalama işaretlerini atlamak veya kelimelerdeki harfleri değiştirmek gibi yaratıcı yollar da bulduğunu söyledi. Örneğin İngilizce paylaşım yapanlar Palestine (Filistin) yerine P@lestine yazıyor.
Independent Türkçe, Washington Post, The National



Suriyeli Yahudiler Şam'daki Faranj Sinagogu’nda ibadet ediyor

Eski Şam'ın Yahudi Mahallesi'ndeki el- Faranj Sinagogu’nda ibadet eden bir Yahudi, 29 Nisan 2025. (AFP)
Eski Şam'ın Yahudi Mahallesi'ndeki el- Faranj Sinagogu’nda ibadet eden bir Yahudi, 29 Nisan 2025. (AFP)
TT

Suriyeli Yahudiler Şam'daki Faranj Sinagogu’nda ibadet ediyor

Eski Şam'ın Yahudi Mahallesi'ndeki el- Faranj Sinagogu’nda ibadet eden bir Yahudi, 29 Nisan 2025. (AFP)
Eski Şam'ın Yahudi Mahallesi'ndeki el- Faranj Sinagogu’nda ibadet eden bir Yahudi, 29 Nisan 2025. (AFP)

AFP fotoğrafçısı, ABD'de yaşayan Suriyeli Yahudilerden oluşan bir heyetin bugün Şam'ın eski şehrindeki el- Faranj Sinagogu’nda (Frenk sinagogu) ibadet ettiğini ve bunun Beşşar Esed rejiminin devrilmesinden bu yana Suriye'nin başkentine yapılan bir dizi ziyaretin parçası olduğunu söyledi.

Ziyaret, Suriye'deki Yahudi topluluğunun lideri Bahur Chamntoub’un geçen hafta ortasında kimliği belirsiz saldırganların Yahudi mezarlığına girerek Yahudi mistisizminin sembolü olan Haham Hayyim Vital'in mezarını tahrip ettiklerini açıklamasının ardından gerçekleşti.

Görsel kaldırıldı.Eski Şam'ın Yahudi Mahallesi'ndeki el- Faranj Sinagogu’nda Tevrat'ın el yazmasını taşıyan bir haham, 29 Nisan 2025. (AFP)

Ziyaret heyetinde, Suriye'yi terk eden son haham olan ve 1990'ların başında ülkeyi terk eden binlerce Suriyeli Yahudi arasında yer alan Yusuf Hamra'nın oğlu Haham Henry Hamra da yer aldı. Yusuf Hamra, ayrılışından bu yana ilk kez geçtiğimiz şubat ayında oğluyla birlikte Şam'ı ziyaret etmişti.

Henry Hamra, Suriye'deki 20'den fazla sinagogdan biri olan el- Faranj Sinagogu’nda, aralarında Brooklyn'deki Suriye Yahudi cemaatinden Victor Kemil'in de bulunduğu heyet üyelerinin huzurunda sabah ibadetini yönetti.

Görsel kaldırıldı.Eski Şam'ın Yahudi Mahallesi'ndeki el- Faranj Sinagogu’nda ibadet eden Yahudi erkekler, 29 Nisan 2025. (AFP)

Kemil AFP'ye yaptığı açıklamada, ziyaretin ‘yakında Suriye'yi ziyaret edecek daha büyük bir heyetin hazırlıklarının’ parçası olduğunu söyledi.

Şarku’l Avsat’ın AFP’den aktardığına göre Kemil, “Sinagogu ve buradaki toplumu en azından ziyaretçi kabul etmeye hazırlamak istiyoruz. Umuyoruz ki, ülkedeki durum iyileşir ve geri dönmeyi ya da turizm için gelmeyi daha fazla düşünmeye başlarlar. Biz gururlu Suriyeli Yahudileriz ve çocuklarımız da bizim ne kadar gururlu olduğumuzu biliyorlar. Bu mirası ve bu tarihi kesinlikle sevecekler” ifadelerini kullandı.

Kemil, heyetin dün Şam'da, Şam'daki Yahudi mezarlığında gömülü olan Haham Vital'in ölüm yıldönümünü andığını söyledi.

Anma töreni, geçen hafta kimliği belirsiz saldırganların mezarlıkta Vital'in mezarının bulunduğu bölüme girmelerinin ardından gerçekleşti.

Görsel kaldırıldı.ABD'de yaşayan Suriyeli Yahudilerden oluşan bir heyet, Eski Şam'daki el- Faranj Sinagogu'nda ibadet ediyor. (AFP)

Suriye'deki Yahudi topluluğunun lideri Bahur Chamntoub cuma günü Facebook'ta yaptığı paylaşımda, kimliği belirsiz kişilerin ‘tarihi eser aramak için Haham Vital’in mezarının yanındaki alanı kazdıklarını’ belirtti. Chamntoub, “Bölgeden sorumlu yetkilileri bilgilendirdik. Onlar da vandalizmin gerçekleştiği yeri incelediler ve olayın sorumlularını bulacaklarına dair söz verdiler” dedi.

İslam Ülkeleri Hahamlar İttifakı adına geçtiğimiz pazar günü Chamntoub tarafından yayınlanan açıklamada, “Haham Hayyim Vital'in mezarına yapılan saygısızlık karşısında derin bir şok ve üzüntü duyuyoruz” denildi. Açıklamada ayrıca, ‘Suriye hükümeti, Yahudi kutsal mekanlarını, sinagoglarını ve mezarlıklarını acilen emniyete almaya” çağrıldı.

AFP'ye konuşan Kemil, “Olayın amacını bilmiyoruz ve amacın hahamın kemiklerine dokunmak, taşımak ya da saygısızlık etmek olup olmadığını öğrenmeye çalışıyoruz. Bu hiçbir şeyi değiştirmeyecek. Haham bizim için çok önemli ve gömülü olduğu yer bizim için sonsuza kadar önemli kalacak” ifadelerini kullandı.

Suriye’deki çatışma yıllarında, Şam’ın Cobar mahallesinde bulunan ve dünyanın dört bir yanından gelen Yahudiler için kutsal bir yer olan eski bir sinagog yağmalanmış ve ağır hasar görmüştü.

Suriye'deki varlıkları milattan önceki yüzyıllara kadar uzanan Yahudiler, Esed ailesinin yönetimi sırasında dinlerinin gereklerini yerine getirme özgürlüğüne sahipti. Ancak Esed rejimi 1992 yılına kadar hareketlerini kısıtladı ve seyahat etmelerini engelledi. Seyahat etmelerine izin verildikten sonra sayıları yaklaşık 5 binden şu anda Şam'da ikamet eden 7 yaşlı kişiye düştü.

Görsel kaldırıldı.Eski Şam'ın Yahudi Mahallesi'ndeki el- Faranj Sinagogu’nda Tevrat'ın el yazmasını taşıyan bir Yahudi, 29 Nisan 2025.

Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera liderliğindeki yeni yetkililer, Suriye'nin geleceğinin inşasına ve güvenliğinin sağlanmasına tüm toplulukları dahil etme sözü verirken, azınlıklar arasında zaman zaman yaşanan ihlaller nedeniyle kaygılar yaşanıyor.

Suriye Dışişleri Bakanı Esad Hasan eş-Şeybani, New York'a yaptığı bir ziyaret kapsamında, New York'taki Suriyeli Yahudi toplumundan bir heyetle görüştü. Şarku’l Avsat’ın Suriye resmi haber ajansı SANA’dan aktardığına göre Şeybani, görüşmede ‘iletişim ve anlayış köprülerinin güçlendirilmesinin önemini’ ele aldı.