Suudi Arabistan ve Umman Yemen’de siyasi çözümünde mutabık

Suudi Veliaht Prensi, Neom Bay Havaalanı’nda Umman Sultanı'na veda etti (SPA)
Suudi Veliaht Prensi, Neom Bay Havaalanı’nda Umman Sultanı'na veda etti (SPA)
TT

Suudi Arabistan ve Umman Yemen’de siyasi çözümünde mutabık

Suudi Veliaht Prensi, Neom Bay Havaalanı’nda Umman Sultanı'na veda etti (SPA)
Suudi Veliaht Prensi, Neom Bay Havaalanı’nda Umman Sultanı'na veda etti (SPA)

Suudi Arabistan ve Umman, Yemen krizine siyasi bir çözüm bulunması ve Yemen halkının insani acılarına son verilmesi yönündeki çabalarını sürdürme konusunda hemfikir olduklarını açıkladı. İki ülke aynı zamanda bölgesel ve uluslararası güvenlik ve istikrarın sağlanması için İran'ın nükleer ve füze dosyasını tüm bileşenleri ve sonuçlarıyla birlikte ciddi ve etkili bir şekilde ele almanın ve bu yönde işbirliğinde bulunmanın önemini vurguladı.
Umman Sultanı Heysem bin Tarık'ın Suudi Arabistan ziyareti sona ermeden önce Riyad ve Maskat’ın yaptığı ortak açıklamada, Yemen krizine yönelik kapsamlı bir siyasi çözümün Körfez Girişimi’ne ve uygulama mekanizmasına, Yemen’de düzenlenen Ulusal Diyalog Konferansı çıktılarına, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin (BMGK) 2216 sayılı kararına ve Suudi Arabistan'ın Yemen krizini sona erdirip Yemen halkının insani acılarına son verme girişimine dayanması gerektiği belirtildi.
Bölgesel ve uluslararası güvenlik ve istikrarın sağlanması için İran'ın nükleer ve füze dosyasını tüm bileşenleri ve sonuçlarıyla birlikte ciddi ve etkili bir şekilde ele almanın ve bu yönde işbirliğinde bulunmanın önemini vurgulayan iki ülke, iyi komşuluk, BM kararlarına ve uluslararası meşruiyete saygı ve bölgeyi tüm istikrarsızlaştırıcı faaliyetlerden koruma ilkelerinin altını çizdi. Aynı zamanda tutumlarını kendi çıkarlarına hizmet edecek, bölge ve dünyada güvenlik ve istikrarı destekleyip geliştirecek şekilde koordine etme çalışmalarını teyit etti.
Sultan Heysem bin Tarık, Suudi Arabistan Kralı Selman bin Abdülaziz'i Umman Sultanlığını ziyaret etmeye davet etti.
Çeşitli alanlarda ikili ilişkilerini güçlendirmek için dışişleri bakanları başkanlığında Suudi-Umman Koordinasyon Konseyi’nin kurulmasına yönelik anlaşmalarını memnuniyetle karşılayan iki taraf, doğrudan kara yolu ve sınır çıkışının açılmasını hızlandırma yönünde ilgili makamlara talimat verme üzerine anlaştı. Nitekim bu gelişme, iki kardeş ülke arasında istenen ekonomik entegrasyonun sağlanması için vatandaşlarının sorunsuz hareket etmesine ve tedarik zincirlerinin entegrasyonuna katkıda bulunacak.
Yetkilileri arasındaki etkili iletişimi memnuniyetle karşılayan iki ülke, aralarında çeşitli ekonomi, ticaret, yatırım, güvenlik, kültür, diplomasi ve eğitim alanlarında, aynı zamanda ortak çıkarlarını artıracak, iki ülkenin halklarına refah getirecek her şeyde işbirliğine yönelik bir dizi anlaşma ve mutabakat zaptı imzalanması için çalışılacağını belirtti.
Kamu ve özel sektörü, iki halkın arzularını gerçekleştirecek kaliteli ticaret ve yatırıma ulaşmaları yönünde teşvik ederek ekonomik işbirliğinin hızını artırma konusundaki kararlılıklarını teyit den iki ülke, Suudi Arabistan’ın 2030 Vizyonu ve Umman’ın 2040 Vizyonu hedeflerine ulaşılmasına katkıda bulunacaklarını vurguladı. Aynı zamanda Dukm bölgesindeki yatırımlar ve enerji alanında işbirliğinin yanı sıra gıda güvenliği alanında ortaklık kurulacağını, çeşitli kültür, spor ve turizm faaliyetlerinde işbirliği de dahil olmak üzere bir dizi ortak girişim başlatılacağını belirtti.
Suudi Odalar Birliği Başkanı, Umman Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı ve Suudi-Umman İş Konseyi'nin her iki taraftan başkanlarının katılımıyla Suudi-Umman İş Konseyi'nin bu ayın başlarında video konferans yoluyla toplanması da memnuniyetle karşılandı. Nitekim bu gelişme, iki ülkedeki özel sektörlerde doğrudan ve dolaylı yatırım fırsatlarının ve işletme sahipleri arasındaki ziyaret alışverişinin artırılmasını, konferanslar ve sergiler düzenlenmesini ve iki ülkede ekonomik projeler yapılmasını sağlayacak.
Umman ve Suudi Arabistan, çevre, gıda güvenliği ve Suudi Veliaht Prensi Muhammed bin Selman bin Abdülaziz tarafından açıklanan Yeşil Orta Doğu Girişimi alanlarında iş birliğinin güçlendirilmesi gerektiğini de teyit etti.
İki taraf da tüm dünyayı etkisi altına almaya devam eden koronavirüs salgını nedeniyle piyasalardaki zayıf talebe rağmen Suudi Arabistan başta olmak üzere Umman'ın da katılımıyla OPEC Plus ülkelerinin petrol piyasalarında istikrar ve dengeyi sağlar nitelikteki çabalarına övgüde bulunarak petrol piyasalarındaki istikrarı desteklemek için işbirliğine devam edilmesi gerektiğini vurguladı. Sera gazı emisyonlarının yol açtığı zorlukların üstesinden gelme yönünde G-20’nin entegre ve kapsamlı bir çerçeve olarak onayladığı dairesel karbon ekonomisi yaklaşımının uygulanmasına yönelik işbirliğinin artırılmasını da memnuniyetle karşıladı. Bu, aynı zamanda azaltma, yeniden kullanım, geri dönüşüm ve imha olmak üzere dört bileşeninin uygulanması yoluyla emisyonları yönetmenin ekonomik olarak sürdürülebilir yolunu temsil eden bir yaklaşım sayılıyor.
İki ülke, ilgili makamları ileri teknolojiler, inovasyon, enerji projeleri, yenilenebilir enerji, endüstri, sağlık ve ilaç endüstrilerinde aralarındaki karşılıklı yatırım fırsatlarını incelemeye, gayrimenkul, turizm, petrokimya, tedarik zincirleri ve lojistik ortaklıklar, aynı zamanda her iki ülkeye de fayda sağlayan bilgi teknolojisi ve finansal teknoloji alanlarında gelişme sağlamaya yönlendirme üzerine anlaştı. Mevcut yetenekleri ve iddialı fırsatları göz önünde bulunduran iki taraf, Suudi şirketlerinin Umman Sultanlığının amaçladığı kaliteli projelere yaptıkları yatırımları memnuniyetle karşıladı.
Veliaht Prens, Savunma Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Muhammed bin Selman, iki günlük Suudi Arabistan ziyaretini tamamlayan Umman Sultanı Heysem bin Tarık’ı Neom Bay Havaalanı’ndan uğurladı. Uğurlamaya Tebük Valisi Prens Fahd bin Sultan, İçişleri Bakanı Prens Abdulaziz bin Suud bin Nayef ve Umman'ın Suudi Arabistan Büyükelçisi Faysal bin Türki Al Said de yer aldı.



Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman, Hamaney'e Kral Selman bin Abdülaziz'in yazılı mesajını iletti

TT

Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman, Hamaney'e Kral Selman bin Abdülaziz'in yazılı mesajını iletti

Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman, Hamaney'e Kral Selman bin Abdülaziz'in yazılı mesajını iletti

Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman, İran'a gerçekleştirdiği resmi ziyaret kapsamında Perşembe günü Tahran'da İran Lideri Ali Hamaney ve Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ile bir araya geldi.

Suudi yönetiminin direktifleri doğrultusunda Hamaney ile görüştüğünü ve kendisine İki Kutsal Caminin Hamisi Kral Selman bin Abdülaziz'in yazılı mesajını ilettiğini belirten Suudi Savunma Bakanı, “X” platformundaki hesabından yaptığı paylaşımda liderle ortak ilgi alanlarına giren konuları ele aldıklarını ve iki ülke arasındaki ikili ilişkileri gözden geçirdiklerini ifade etti.

İran'ın Tasnim haber ajansı Hamaney'in görüşme sırasında “Suudi Arabistan ile ilişkilerimiz her iki ülke için de faydalı ve birbirimizi tamamlayabiliriz” dediğini aktardı.

Ajans, Hamaney ile yapılan görüşmeye İranGenelkurmay Başkanı General Muhammed Bakıri'nin de katıldığını belirtti.

Dün Tahran'da General Bakıri ile bir araya gelen Prens Halid bin Selman, İran haber ajanslarının aktardığına göre Pekin Anlaşması'nın imzalanmasından bu yana Suudi Arabistan'la ilişkilerin giderek güçlendiğini ve geliştiğini söyledi. Bakıri, Tahran ve Riyad'ın bölgesel güvenliğin sağlanmasında önemli bir rol oynayabileceğini belirterek ülkesinin Suudi Arabistan'la savunma ilişkilerini geliştirmeye hazır olduğunu ifade etti. Tasnim'e göre İran, Suudi Arabistan'ın Gazze ve Filistin konusundaki tutumunu memnuniyetle karşılıyor.

sdfgrthyu
Prens Halid bin Selman Perşembe günü İran Genelkurmay Başkanı Muhammed Bakıri ile görüşmek üzere Tahran'a vardığında İran tarafından resmi törenle karşılandı (AP)

Ziyareti değerlendiren siyasi çevrelere göre Suudi bakanın ziyareti her iki ülkeyi de ilgilendiren bölgesel ve uluslararası gelişmelerin yaşandığı bir döneme denk geliyor.

Savunma Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada Prens Halid bin Selman'ın resmi bir ziyaret için geldiği ve bu ziyaret sırasında iki ülke arasındaki ikili ilişkiler ve ortak ilgi alanlarına giren konuların ele alınacağı bir dizi görüşme gerçekleştireceği belirtildi.

Suudi siyasi analist Abdüllatif el-Melhem, Suudi Savunma Bakanının İran ziyaretinin, Suudi yönetiminin Pekin anlaşmasına bağlılık çerçevesinde iki ülke arasındaki ilişkileri güçlendirme ve geliştirme, ortak çıkarlarını gerçekleştirmek ve iki ülke arasındaki ikili ilişkilerin pekiştirilmesine katkıda bulunmak amacıyla Riyad ve Tahran arasındaki koordinasyon ve işbirliği düzeyini yükseltme isteğini yansıttığını düşünüyor.

sxcdfrgt
Prens Halid bin Salman dün (Perşembe) Tahran'da İran Cumhurbaşkanı ile bir araya geldi. (EPA)

Suudi liderliğinin bölgede barış ve refahı sağlamayı ve bölgeyi çatışmalar aşamasından istikrar ve güvenlik aşamasına taşımayı ve bölge halklarının daha iyi bir refah, zenginlik ve ekonomik entegrasyon geleceğine yönelik özlemlerini gerçekleştirmeye odaklanmayı amaçladığını belirten Melhem, Suudi Arabistan ile İran arasındaki ikili ilişkilerin geliştirilmesinin, Suudi Veliaht Prensi'nin “bölgede barış, güvenlik, istikrar ve refahı sağlama ve halklarının özlemlerini karşılama” çabalarının meyvelerinden biri olduğunu kaydetti. Melhem, ziyaretin Suudi Arabistan ile İran arasındaki ikili ilişkileri güçlendirmeye yönelik devam eden diplomatik çabaların bir parçası olduğunu belirtti.

Bir dizi toplantı

Ziyaret, İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan'ın Suudi Arabistan Veliaht Prensi ve Başbakanı Prens Muhammed bin Selman ile bölgedeki gelişmeleri ele aldıkları ve ortak ilgi alanlarına giren bir dizi konuyu gözden geçirdikleri bir telefon görüşmesi gerçekleştirmesinin üzerinden iki haftadan kısa bir süre geçmesinin yanı sıra Suudi Dışişleri Bakanı'nın Pazartesi günü İranlı mevkidaşıyla yaptığı telefon görüşmesinde bölgedeki gelişmeleri ve sarf edilen çabaları gözden geçirdikleri ikili istişarelerin ardından gerçekleşti.

dfgthy
Suudi Veliaht Prens Muhammed bin Selman ile İran Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı Muhammed Rıza Aref arasında Kasım 2024'te düzenlenecek Arap-İslam Zirvesi çerçevesinde gerçekleşen görüşme (SPA)

Suudi Savunma Bakanı'nın Tahran ziyaretinde bölgedeki son gelişmelerin ele alınması ve bölgesel ve uluslararası gelişmelerle ilgili görüş alışverişinde bulunulması bekleniyor. Resmi haber ajansı IRNA'ya göre ziyaret öncesinde, geçtiğimiz Cumartesi günü Umman'ın başkenti Muskat'ta gerçekleştirilen ABD-İran görüşmelerinin ilk turu ve 48 saat önce yine Cumartesi günü Muskat'ta yapılacak bir sonraki turun yanı sıra Suudi ve ABD taraflarının geçtiğimiz hafta beş istasyonda gerçekleştirdikleri bir dizi siyasi ve güvenlik istişaresi gibi bir dizi gelişme yaşandı.

Ziyaret, merhum Prens Sultan bin Abdülaziz'in Mayıs 1999 başında Tahran'a yaptığı ve dört gün süren ve üst düzey İranlı yetkililerle bir araya geldiği ilk ziyaretin ardından, 1979'dan bu yana bir Suudi savunma bakanının İran'a yaptığı ikinci ziyaret olması bakımından tarihi bir önem taşıyor.

Suudi Savunma Bakanı, “Pekin Anlaşması” ve 10 Mart'ta iki ülke arasındaki tarihi uzlaşı ve ilişkilerin Çin himayesinde yeniden başlatılmasının duyurulmasının ardından İran'ı ziyaret eden en önemli Suudi yetkililerden biri.

dfgt
Prens Halid bin Selman Perşembe günü Tahran'da General Bakıri ile bir araya geldi (AP)

Suudi Dışişleri Bakanı Prens Faysal bin Ferhan, Tahran'a ilk ziyaretini Haziran 2023'te gerçekleştirmiş ve bu ziyaret sırasında iki ülke arasındaki ilişkilerin normal olduğunu ve iki ülkenin İslami kardeşlik ve iyi komşuluk bağlarıyla birleşmiş, bölgenin önemli ülkeleri olduğunu vurgulayarak bağımsızlık ve egemenliğe tam ve karşılıklı saygı, içişlerine karışmama, uluslararası hukuk ilkeleri, Birleşmiş Milletler Şartı ve İslam İşbirliği Teşkilatı gibi açık bir temele dayandığını belirtmiştir.

Eski Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, dönemin Dışişleri Bakanı adayı Ali Bakıri Kani ve şimdiki Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi'nin yanı sıra Kasım 2023'teki Ortak Arap-İslam Zirvesi'ne katılmak üzere eski İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve 2024 Ortak Arap-İslam Takip Zirvesi'ne katılmak üzere Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı Muhammed Rıza Aref de dâhil olmak üzere bir dizi İranlı yetkili Pekin Anlaşması'nın ardından Suudi Arabistan'a benzer ziyaretlerde bulundu.

“Pekin Anlaşması” Taahhütleri

Pekin Anlaşmasını takip etmek üzere kurulan Suudi-Çin-İran Üçlü Ortak Komitesi, ilki Aralık 2023'te Çin'in başkenti Pekin'de, diğeri ise Kasım 2024'te Riyad'da olmak üzere iki toplantı gerçekleştirmiş ve bu toplantılarda iki ülke Pekin Anlaşmasını tüm maddeleriyle uygulama kararlılıklarını ve Birleşmiş Milletler Şartı, İİT Şartı ve devletlerin egemenliği, bağımsızlığı ve güvenliğine saygı da dâhil olmak üzere uluslararası hukuka bağlılık yoluyla ülkeleri arasında iyi komşuluk ilişkilerini teşvik etme çabalarını sürdürdüklerini vurgularken, Çin de Suudi Arabistan ve İran'ın Pekin Anlaşmasını geliştirme yönünde attıkları adımları desteklemeye ve teşvik etmeye devam etmeye hazır olduğunu açıklamıştır.

İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Mecid Taht Revançi Şarku'l Avsat'a verdiği demeçte İran ve Suudi Arabistan'ın büyüyen ve istikrarlı bir bölgede barış ve huzuru tesis etme niyetinde olduğunu, bunun da “mevcut tehditlerin üstesinden gelmeyi amaçlayan ikili ve bölgesel işbirliğinin sürdürülmesini ve geliştirilmesini” gerektirdiğini belirterek “İran-Suudi eylemlerinin kalkınma, barış, bölgesel ve uluslararası güvenlik çerçevesinde başarılı bir uluslararası ikili ve çok taraflı işbirliği modelini taçlandırdığını” ve iki tarafın tarihi bağlara dayanarak çeşitli siyasi, güvenlik, ekonomik, ticari ve konsolosluk alanlarında işbirliğini geliştirmeye devam ettiğini söyledi.